Куьаган тыын краткое содержание

Обновлено: 02.07.2024

Дьиэ ыраастыыр оттор

Хас биирдии от Айылҕаттан анал куустээх. Ханнык эрэ от төбө ыарыытыттан көмөлөһөр, ханнык эрэ сүрэҕи уоскутар. Сорох оттор олус сырдык куустээх буоланнар - киьи ньэгирин (энергиятын) уларытар, кууьурдэр оттор эмиэ бааллар. Ол гынан баран Айылҕабыт барахсан биһиэхэ биир дьикти аналлаах - арчы буолар оттору анаабыта.Бу оттор ньэгирдэрин өҥүгэр хара өҥ суох буолан, дьону утуэрдэр, дьаҥы утэйэр куустээхтэр. Бу отторго: үөрэ (кыа уга), боҕоруоскай, кытыан, сугун абаҕата (чэмпэрээк),хаарыйар от, кыыллыгы уо.д.а.
Бу оттор күустэрин толору туһанарга сөптөөх күн, алгыһынан сиэттэрэн хомуйар ордук. Эн дьон дьиэтигэр киирэн баран дорооболоспокко аата дьиэлэрин хомуйан киирэн барбаккын дии ол курдук. Барыан биир күн иннинээ Ийэ Сиргиттэн көрдөһөн, көҥүллэтэн баран биирдэ хомуйдаха - Айылҕа барахсан туох баар күүстээх отун барытын эн хараххар сардаҥанан сырдатан көрдөрүө. Ньукулаайап Киргиэлэй - диэн эмчит бу курдук этэр: "Киһи барыта быраас, эмчит буолбат. Сорох киһи тракторист, сорох учутал, атыыһыт. От эмиэ оннук. Бу от төбө ыарыытыгра, бу от үрүҥ аска, бу лабаа дьиэ ыраастыырга диэн буолар". Ол иһин эрдэттэн көҥүл ылыахтааххын.Ыалдьыбыт, алдьаммыт оту ылбаккын.

Дьиэ ыраастыыр оккун бастаан куурдаҕын. От куурар кэмиҥэр - уута көтөр, ньэгирэ уот күүһүн иҥэринэн. Хара күүстэри үтэйэр күүһэ иҥэр. Дьиэ ыраастыыргар , буруолата сылдьан бэйэн эмиэ ыраастана5ын. Буруолатар оккор эбии өссө бэс сымалатын эптэххинэ олус үчүгэй үлэ ааһыа.
Оккун уматан баран уотун умуруораҕын (куускэ со5ус сапсыйдахха умуллар). Кыа угун бэйэтигэр сүүмэхтии ыга тута5ын - оччоҕо учугэйдик буруолуур.

Үөрэ (кыа уга), Полынь- ханнык ба5ар кири ыраастыырыттан таьынан абааьыны эрэ утэйэр буолбатах, ууттан кэлэр куьа5ан куустэри эмиэ утэйэр. Үөрэни куурдан баран дьиэ иһигэр да ыйыыллар.Кутаа оттон баран кыа угун эптэххэ эмиэ олус учугэй ыраастаныы барар. Суруннээн киьи уҥуоҕар сылдьан баран оннук ыраастаналлар.

Бу от сыта дьиэттэн туох баар куһаҕаны барытын үүрэр. Ууга буһардахха - настой оҥорон туттууга - күүһүн сороҕун сүтэрэр. Биһиги өбүгэлэрбит аска холбоон тутталларын сөбүлүүллэрэ.

Кыа угун буруолаттахха киһи көстүбэт эйгэни көрөрө күүһүрэр буолан эмчиттэр, ойууттар бу оту тутталларын сөбүлүүллэр. Кыа уга кихини Айылҕалыын ситимниир.Хомуйарга үрдүттэн түөт салаатын эрэ ылаҕыт. Бу от сайыны баһа үүнэр, анныттан быха тардыллыбат.

Боҕоруоскай от - чабрец. Бу оту дьон аатыттан сылтаан наһаа күүстээх курдук ааҕар. Ол гынан баран туохтан барытыттыттан быыһыр от буолбатах. Бу оту үүннэрэргэ, сүөһү төрүөҕүҥ элбэтэргэ, оҕото суох ыалга көмөтө туохха да тэҥнэспэт күүстээх. Ниэрбэни уоскутар, сатаан санааҕын түмэн кыхалҕаттан тахсыбакка сырыттаххына бу от буруотунан арчылан - олоххор табыллыы киириэ. Куһаҕан дьону бэйэҕиттэн тэитиэххин баҕарар буоллаххына ис, уутунан суун. Ол аат бу от үчүгэйи тардыыга туһалаах.
Күүһэ ый туоллаҕына киирэр.

Кытыаны туой иһиккэ дуу, хобордооххо дуу уматан баран дьиэҕин, тиэргэҥҥин, тиэргэҥнэр баар тутууларгын барытын кэрийэҕин- куһаҕан тыыны үтэйэргэ, өлбүттээхтэргэ эмиэ. Ол кэннэ буруолуу сылдьар иһиккин сиргэ ууран баран дьиэлээхтэргин барыларын атыллатаҕын.
Аҕыйах лабааны матараска , аан, түннүк өһүөтүгэр анньаллара - дьон ыалдьыбатын, ким да буорту гымматын диэн.
Сүөһүнү эмиэ бу отунан буруолатан арчылыыллар.

Сугун абаҕата (чэмпэрээк)- бу оту буруолатар буоллахтарына ИДЭЛЭЭХТЭР эрэ буруолаталлар, тоҕо диэтэххэ буруолатан баран Аллараа Дойдуга көтөргө көмөлөһөр. Сүрүннээн ойууттар тутталлар. Ол гынан баран ойуун хаадьылыа диэн куттанар буоллаххытына - бу оту дьиэгэ ыйыахха син кыра кыра гына баайталаан баран. бу от куурар кэмигэр дьаата тахсар - ол иһин сирэйдэрин таҥаһынан баанан баран тутталлар - дьиэгэ ыйыырга олох 3-түү кыра - 10-12 см уһуннаах лабаалары холбууллар. Кыраайы үөрэтэр музейга көрбүккүт буолуо - ойууттар тэриллэрин аттыгар маннык от сытарын.

Хаарыйар от -Крапива.

Бу оту ким эрэ кэйээринниир, аб хомуһун туттар буоллаҕына дьиэгэ уматаллар атын оту кытта. Аллараа Дойдуга илдьэ барбатыннар диэн күүскэ ыалдьар киһиэхэ стелькатын анныгар угаллара. Дьиэни сиппийэллэр, ыалдьар киһиэхэ күүс эбээри сууйаллар, атах соттор оҥороллор - киирэр киһи куһаҕан санаата манна хааллын диэн.

Эдэр оту аска тутталлар, манна улаатан, күүһүн ылбыт от бассар. Күүһэ ый саҥатыгар киирэр.

Үргүүргэ куттанар буоллаххытына - от 70 быраһыан ньэгирэ сүтэр. Силихиттэн быхыта тыыппаккын, быһаҕынан быһарын ордук.

Кыыллыгы - зверобой. Хара тыыны үтэйэр биир саамай күүстээх от. Күн уотун , ыраас сардаҥатын барытын бэйэтигэр иҥэринэр. Киһи этигэр - сиинигэр барытыгар туһалаах. Үс куккун ситимниир.

От ыйын ортотугар күүһэ киирэр. Бу оту буруолаппаккыт. Иһэҕит, сүмэхининэн маас оҥостон арыытын туттаҕыт. Былыр чэй оностон иһэллэрэ. Бу оту бөрө сиир ото диэн эмиэ ааттыыллар.

РЕЛИГИОЗНАЙДАР отой.

.
иирэллэрэ чугаһаабыт - "конец света"

Туох ДЬИКТИ баарын булбут киһи диэхтээн эрдэхтэрэ
бэйэлэрин АЙЫЫ ОҔОЛОРО дэттэрэр баҕаттан

Дьэ
кырдьык:
каждый - кузнец своего счастья

Септеех быЬаарыныы айылга дьиктитин билэ сатааЬын арыйыы чахчы куустээх санаалаах киЬи эбиткин Сиэйэгэ суппут
Оголор уцуохтарын булан уонна онтон сиэттэрэн Дьин буруйдаагы буларын буоллар улахан абырал буолуо этэ

Наһаа кутталлаах дии. Хаһан эрэ студенныы сылдьан Абаҕаҕа эргэ интернакка түһэрбиттэрэ, хоннорбуттара. Уум быыһынан иһиттэхпинэ ыарахан баҕайы, арааһа, саппыкылаах атах тыаһа лиһирдиирэ уонна суот тыаһа лаһыгыраан олороро. Ол кэмҥэ сорохторбут атын хоско утуйбакка сылдьаллара.

Рен ТВ-лар телефоннааччылар биирдэ эмит) Итинник случайдары кердүүллэр.

Михаил_Местников,ол аата дьон кэпсээбит түбэлтэлэрин бэйэлэрэ сценарийдаан оҥорон көрдөрөөрү буоллаҕа дуу?

Эргэ мас оскуолаҕа итинник тыаһы эмиэ истибитим. Элбэх киһи сылдьан ааспыт мас дьиэтигэр тыас олорон хаалар быһыылаах. Ону видеоҕа устуохтарын сөп буоллаҕа. Фантом да көстүөн сөбө буолуо. Биир бэйэм куттанабын. Айылҕаҕа, тулалыыр эйгэҕэ туох эрэ баар. Мин сороҕор чувствуйдуубун (Сатаан сахалыытын булбатым. Кылгас, чуолкай тылы.)

Туох барыта хамсыы-тыаһыы турар (ол быыһыгар биһиги эмиэ).

.
санаан да көр:
Сир Шара эргийэ турарын
онно
араас геомагнитнай холорук элбэх буо

"Туох барыта хамсыы-тыаһыы турар (ол быыһыгар биһиги эмиэ). "

ДЬИКТИ итиннэ баар

ВОСЬМОЕ ЧУДО СВЕТА.

Чувствуйдуубун диэни биллэрэр, биллэр (билэбин эппинэн-хааммынан) диэххэ сөбө дуу

Соргу, эппинэн - хааммынан сэрэйэбин диэн да, уһуна бэрт. Сороҕор кылгатыаҕы баҕарыллар. Хаһыакка ыстатыйа суруйа олорор буоллахпытый. Дьиҥинэн быһыта орута суруйуохпун баҕартыыбын да, эдэр дьон үөрэннин диэн сөпкө суруйа сатыыбын.

Билэбин диэ, чувствуйдуубун диэн уһуна.

Соргу, олох билэбин диир кыаҕым суох. Эппинэн - хааммынан сэрэйэбин эрэ.

Сэрэйэбин диэн сөп эбит.

Соргу, соҕотоҕун туттуллар буоллаҕына суолтата догадываюсь диэн буолар. Атын.
Чувствую - этиҥ - хааныҥ сэрэйэр. Өйүҥ буолбатах. Догадываешься умом.

Айылҕаҕа, тулалыыр эйгэҕэ туох эрэ баарын билэбин (көрөбүн, истэбин) дэнэр курдук. Чувствуйдаабаппын да, сэрэйбэппин да. Истибит буоллаххына истибиккин, көрбүт буоллаххына көрбүккүн. Бэйэҕинэн көрбөтөх, истибэтэх буоллаххына сибикилиигин.

Соргу, сибикилиибин - сэрэйэ саныыбын диэн. Сибикилиибин, сыныктыыбын, сылыктыыбын. Ол барыта өйгүттэн тахсар.

Орто өйгүнэн сылдьан сибикилиигин буоллаҕа тыаһы-ууһу. Сылыктыыр диэн туохха эрэ олоҕуран бу сиргэ тыас иһиллэр диигин. Сыныктыыр диэн тылы истэ иликпин. Сыныйар диэн баар.

ДОГАДЫВАЕТСЯ - ТААЙАР.

СЭРЭЙЭР - тугу эрэ
бэйэтэ билбэтинэн
ону ЧУТЬЕ диэххэ сөп

СИБИКИ - туох эрэ сибис гынара

СЭРЭЙЭР - чует, чувстует.

СЭРЭЙЭБИН диэн сөбкө эттэ.

этэ-хаана да суох сэрэйиллэр
эт-хаан тардыалатар
Оттон
БИЛЛЭР диэн ЛОГИЧЕСКАЯ КОНСТАТАЦИЯ (константа)

Эт-хаан тардыалатан сис кэдэриҥниир сибилигин хатаан тахсыбыт тэрилтэҥ иһигэр аан аттынааҕы түннүккэ күлүк хааман кэлэн турарыттан дииллэр этэ ол эргэ дьиэ көтүрүллэ илигинэ. Икки буолан хатыы турдахтарына иккиэннэригэр көстөрө эбитэ үһү. Дьикти дии, туох хааман күлүк буолан илэ сылдьара буолла.

КУҺАҔАН ТЫЫН - КУҺАҔАН КАРМА (эргиир).

туох барыта эргийэ-хамсыы турар
Борьба Добра и Зла БЕСКОМПРОМИССНА
диэн

быыстала, тохтоло суох.

Бүтэй буолбут ордук. Сир астыы сылдьан биир эмэ киһи кута-сүрэ тохтообот сирдэригэр ыксал муҥунан бөдөҥнөөн баран тэскилиир аатыгар сылдьаҕын. Өтөхтөргө оннук дьиэлээх, оннута хаалбыт сирдэргэ ырааҕынан тумнан сылдьыллааччы.

Устума ноко. Буддистар кецуллээбэттэр. Ол видио5ын кытта кэлсиэхтэрин сеп, куЬа5ан эйгэлэр.

Оннук, устубатын.

уста оонньуу сырыттаҕына, ол эргииригэр (КАРМАтыгар) киирдэҕэ ол ди. Бэйэтэ билбэтинэн (өйдөөбөтүнэн).

Ити барыта былыргы өбүгэлэрбититтэн хаалбыт иччилээх итэҕэл.нууччалыы эттэххэ язычество! Туох барыта иччилээх, былыр үйэтинээҕи өлөн хаалбыт өбүгэлэрин да илэ сылдьыахтарын сөп, абааһылаах иччилээх былыргы дьон олорбут тутуулара баар буолааччы,онно хонноххуна эбиһээт туох эмэ биллээччи, итинник сирдэргэ сири уоту айах тута аһата сылдьыахтааххын !

Күһүн балаҕан ыйын ыас хараҥа киэһэтигэр, үүтээҥҥэ утуйаары сытан,тыаҕа мас кэрдэр тыаһы истэр дьикти буолааччы.Эбэтэр үүтээн чугаһыгар турар эргэ өтөх аана аһыллар сабыллар тыаһа иһиллээччи.Ыттарбыт ону истэн буолуо куттаммыт курдук ыйылыыллар этэ.

Н.Д.Неустроев — саха литературатын төрүттэспит суруйааччылартан биирдэстэрэ, драмматург, прозаик, сахалыы бастакы комедиялар автордара.

Н.Д.Неустроев тыйаатыр сыанатыгар турбут айымньылара

(1917- 2017 сс.)

2. “Кукаакы Кулуба” – 1924с., 1960с.,1995с.

3. “Тиэтэйбит” – 1924с., 1945с., 1980с., 1990с., 2015с., 2016с., 2017с.

4. “Куһаҕан тыын” – 1925с., 1926с., 1943с., 1994с.

6. «Оҥоруу кытаанах” – 1925с.

7. “Сырдык санньыарым” – 1997с.

1923 с. Н.Д. Неустроев Алампа “Олох дьэбэрэтэ” драмата турарыгар худуоһунньугунан үлэлээбит.