Сочинение на тему к1ымаф на адыгейском языке
Обновлено: 02.05.2024
Мы нобэрей псалъэмакъым сыхыхьэн ипэ къихуэу сэ куэдрэ сыгупсысащ. Япэрауэ сэ апхуэдэу гъашДэ гъуэгуанэ ин къэзгъэшДакъым хабзэм апхуэдэу куууэ сытепсэлъыхьыну. Ауэ апхуэдэу щыт пэтми, къызгуры1уэ мащ1эмк1э мы псалъэмакъым къыхыхьэ дэтхэнэ зыми садэгуэшэну си гуапэщ.
Ди лъэпкъым ижь-ижьыж лъандэрэ зэрихьэ хабзэмк1э ц1эры1уэу щытащ. Ик1и а хабзэ дахэмрэ нэмысымрэ къыщежьэр адыгэ унагъуэрщ. Нэхъыжьыф1 зырыс дэтхэнэ унагъуэ узыншэми и щ1эблэр щ1еп1ык1 нэхъыжьхэм къыхуагъэна а ф1ыгъуэшхуэм-лъэпкъ хабзэм. Ц1ыхур дунейм къытохьэри ток1ыж, ауэ абы къыф1ащу псэуху зэрихьа и ц1эр къонэ. Апхуэдэщ лъэпкъри и ц1эр игьэпэжу къэгъуэгурык1уэмэ, и хабзэм хуэпэжын хуейщ - ар налкъутнэлмэсу шДэблэ къыщ1эхъуэм хуихъумэфын хуейщ.Ик1и ар къэзыухъуреихь псоми да1ыгъын хуейщ.
Пэжщ, зэманым зэхъуэк1ыныгъэ гуэрхэр егъуэт, ауэ зэманым сытхуэдэ зэхъуэк1ыныгъэ имыгъуэтами, укъызыхэк1а лъэпкъыр пшДэжу, укъэзылъхуа адэ-анэм уахуэфащэу , сэ зэманым сыдок1у жып1эу нэхъ лейуэ зумыш,1у дунейм утетын хуейщ. Дэтхэнэ ц1ыхури щылъагъуэгъуаф1эр и хабзэм щытетым дежщ.
Ди хабзэхэм утепсэлъыхьын щ1эбдза нэужь, куэд къэпт1эщ1ыфынущ зэхъуэк1ыныгъэ дызыхуэмейхэр и1эу. Псалъэм папщ1э иджыри к1эщ1у игугъу сщ1ынщ ди адыгэ хъыджэбзхэм. Сэ гу лъызотэ ди литературам къыхэщыж образхэм еплъытмэ, абыхэми зэрызахъуэжар. Я хьэл-щэнк1и я зьйыгъыкЪкХи, я зыхуэпэк1эк1и ар абыхэм ещхьыжкъым. Сэ сыкъеджауэ щытащяпэм пщащэхэмрэ щауэхэмрэ зэрызэхуэзэу,зэрызэдэгушы1эу къек1уэк1ыу щыта хабзэхэм.
Сочинение Темирова Темирлана,
Пшеунова Т. А
Назначение платежа: Пожертвование на лечение (фамилия и имя ребенка). НДС не облагается.
Основные способы перевода пожертвований в Русфонд
1.Через банк
2. Через терминал QIWI (КИВИ)
3. Через банковскую карту
4. Другие способы
17.09.2014 Пять социальных проектов незрячего, но смотрящего далеко вперед Алексея Фитисова
Алексей Фитисов помогает людям с ограниченными возможностями здоровья найти себя в жизни. Несмотря на то, что сам является инвалидом по зрению I группы, ведёт весьма активный образ жизни.
12.09.2014 “Общество книголюбов Кабардино-Балкарии” живо, благодаря общественникам
Где найти Общество книголюбов в Нальчике – знают многие. Наш адрес не изменился, хотя мы уже давно живём при другом социальном строе, можно сказать, в другой стране.
Адыгэ Республикэр Урысыем щыщ.
Адыгэ Республикэр Урысыем щыщ.
Хэтрэ ц1ыфи къызщыхъугъэ лъэныкъо ыпсэ хэт1агъэу и1. Ар дышъэм нахь лъап1, ижь къабзэ уезэщрэп, ищытхъу ябгъа1о пш1оигъу, ихахъо удэгу1э. Ч1ыгум пэпш1ын щы1эп. Ч1ыгур — Ны. Ащ игъомы лэ куц1 тегъэш1ы, къытхилъ хьэрэ гушхуагъэм зытегъэ 1эты. И1 нэбгырэ пэпчъ ч1ы п1э рэхьатэу, псэм хэпчын умылъэк1ынэу щыщ хъугъэу ч1ыгу залэ — игумэк1и, игуш1уагъуи, игупшыси, инасы пи епхыгъэу, ылъэгупашъо нэсымэ 1эзэгъупс фэхъоу.
Тихэку ц1ык1у къэралыкъошхоу Урысыем хахьэ. Урысыер къэралыгъошхоу, хэку дахэу, баеу щыт.. Тарихъэу и1эмрэ, хъишъэу пылъымрэ зэрэдунаеу аш1огъэш1эгъонэу зэрагъаш1э. Ар бгъэш1эгъонэу щытэп, сыда п1омэ, уахътэ теш1эрэм пэпчъ тич1ыгу къыщыублагъэу тиц1ыфхэм анэсыжьэу нахь гъэш1эгъон горэ, нахь дахэ горэ ахэолъагъо.
Урысыем хэку ц1ык1у бэу зэтефыгъ, ахэмэ мэханэшхо я1, яш1уагъэ зэфэшьхьафи къэралыгъом къырагъэк1ы. Тэ ти Адыгэ Республики, ич1опс дахи, ич1ыгу баи иш1уагъэ къырегъэк1ы.
Ащ идэхагъэ орэдэу сыгу къе1ук1ы, огум ебыбэ, иджэрпэджэжь макъи къыслъэ1эсыжьы. Сыд фэдэрэ уахъти ар дахэ: бжыхьэми, к1ымафэми,гъэмафэми, гъатхэми. Чъыгхэр къэгъагъэмэ зызэлъаштэк1э, мэ1эш1оу къапихырэм гур къыдещае. Бзыу ц1ык1у макъэхэр зэпэджэжьхэу тыдэк1и къыщэ1ух. Сихэгъэгу к1асэ ц1ыф лъэпкъ зэфэшъхьафыбэ щэпсэу: адыги, урыси, ермэли, къумыкъуи, къэндзали, нэмык1хэри. Непэ тэ тищык1эгъэжьыр тищы1ак1э диштэу тинасып зиушхуныр, тиц1ыфышъхьэ бэгъоныр, тиуашъо шхъонт1эныр ык1и къэбзэныр. Тыгъэшхоу ташъхьагъы итыр къытэдэхаш1эу къытфепсыныр, т1э зэ¬к1эдзагъэу неущырэ мэфэ дахэр непэ зэдэдгъэпсыныр ары.
Урысыем ис лэпкъ зэфэшъхьафхэм я культурэхэри зэфэшъхьафых, я хабзэхэри дахэх, я шъуашэхэри гъэш1эгъоных. Тэ ти хэку ц1ык1у ахэмэ зэк1эми анахь баеу сэлъытэ.
Хэбзэ гъэш1эгъонхэри тилъэпкъ зэрехьэ. Нахьыжъым шъхьэк1афэ фаш1ы. Бзылъфыгъэм уасэу фаш1ырэр зэрэдунаеу ящысэ техып1. Силъэпкъ орэдхэр ижъык1э къыщыублагъэу ик1ас, щы1эныгъэм къыхэфэрэ лъэныкъо зэфэшъхьафхэм ахэр афэгъэхьыгъэх. Л1ыхъужъ орэди, ш1улъэгъу орэди, гухэк1 орэди, сэмэркъэу орэди ахэм къябэк1ых. Ау тикъэшъо орэдхэр зэхэзыхыхэрэм зыч1ып1э щысышъоу къахэк1ырэр мак1э. Тикъашъохэр зэфэшъхьафых: къэшъо псынк1эхэри, къэшъо шъабэхэри бэ мэхъух. Ти къашъохэр зыплъэгъук1э тилъэпкъ идэхагъи, ибаиныгъи, тишэн-хабзи, тилъэпкъ къырык1уагъэри ахэолъагъох.
Тилъэпкъ итэкъухьагъэ хъугъэ нахь мыш1эми, шэни хабзи ахэзыгъэп. Сыд фэдэрэ хэгъэгу пштагъэми тилъэпкъэгъоу ащыпсэухэрэр ахэош1ык1ы. Ахэм шэн гъэ1ылъыгъэ я1эу, зык1ыныгъэ ахэлъэу, ашъхьэ уасэ фаш1ыжьэу мэпсэух
Сыадыг зы1орэр адыга зэк1э?
Адыгэм къушъхъэхэр ыгу илъ,
Адыгэм дахэу щы1эр пыль.
Сэ зэрэслъытэмк1э адыгагъэ, адыгэ-хабзэ, адыгэ-нэмыс зып1орэм, ащ зэк1э къыхеубытэ: узэрэпсэущтыри, узэрэзек1ощтыри, зызэрэпш1ыщтыри. А шапхъэхэр умыукъохэу, удэмыхэу ызыпсэушъук1э о у Адыг!
Адыгэ Республикэр ц1ык1уми идэхагъэ, иш1агэхэм и иц1ыфхэм Урысыер егъэбаи.
Гъэсэныгъэмрэ ш1эныгъэмрэ я Министерств
я11 гурыт еджап1эм
Мы дунай нэфым апэрэ псалъэр
Щыщ пфэзыш1ыгъэр синыдэлъфыбз.
Гур зыгъэгушхоу сигугъэ хаплъэ
Илъэгэ 1уатэу бгъэгум дизыбз.
Дунаим тет ц1ыф лъэпкъ пэпчъ бзэ шъхьаф 1улъ. Бзэм тищы1ак1э мэхьанэшхо щыри1, ц1ыфхэр зэлъы1эсынхэмк1э ар амал ш1эгъо дэд.
К1элэц1ык1ум хахъо къэс, ыбзэ нахь бай зэрэхъурэм дак1оу, къыгуры1орэр, зэхиш1ык1ырэр нахьыбэ мэхъу. Ц1ыфыр ц1ыфы зыш1ыгъэр лэжьэныр, бзэр ары. Зэк1э псэушъхьэу дунаим тетхэм ащыщэу бзэ зы1улъыр ц1ыф закъор ары ны1эп.
Набгъом ис щыр ц1ык1ур сыд фэдизэу чъы1э л1агъэми е ытамэ узми, янэу къэбыбыжьыгъэм зи ри1он ылъэк1ыщтэп.
Ныдэлъфыбзэр, хышхом фэдэу, гъунэнчъэ. Бзэм иш1уагъэк1э ц1ыфхэр зэгурэ1ох, зы ц1ыфым игупшысэ – гулъытэхэр адрэм лъегъэ1эсых.
Дахэу дэгущы1эх, агъашхэ аш1оигъу, ау Афипсэ къяплъынэу, къадэгущы1энэу фаеп, зэк1оц1ыщыхьагъэ ц1ык1оу, ышъхьи къымы1этэу щыс.
Адыгабзэм фэмыусагъэу, идахэ ымы1уагъэу тиусак1охэм ык1и титхак1охэм къахэк1ыщтыр мак1э. Ахэтэпщтын ащ фэдэ. Сыда п1омэ къежьэп1эш1ухэм алъапсэр ныдэлъфыбзэ – адыгабзэр ары.
Угук1э зэхэмыш1эн, укъимы1этын плъэк1ырэп, бзэш1эныгъэм зэкъошныгъэр, зэблэгъэныгъэр къызэрэхэк1ырэмк1э Мэщбэш1э Исхьакъ мыщ дэжьым лъэшэу зэхытегъаш1э адыгабзэм, бзэм к1уач1эу и1эр зэрэиныр.
Хьадэгъэл1э Аскэр унашъо къитфиш1ызэ, къытыригъэпытыхьэзэ мырэущтэу къыте1о:
О плъэпкъы бзэу 1улъыр — гъаш1о
Арымырымэ, сыдэущтэу ар ш1у плъэгъун
Лъэпкъыбзэр сэгъаш1о о о1ок1э,
Сыдык1э ар сш1ош1ъы бгъэхъун.
Къуекъо Нальбий иусэхэм уяджэ зыхъук1э, илыягъэу узыш1уагъэш1ыжьэу, узэрэадыгэмк1э уагъэгушхоу, гуш1уагъо горэ къыпхалъхьэ.
Нэхаем иусэхэм лъагэу уи1этэу, лъэпкъ пстэуми уакъыхи1этык1эу къыпщэхъу.
Бэрэтэрэ Хьамидэ ныдэлъфыбзэм зыщызыдзыеу псэухэрэм дэо пхъашэ афеш1ы.
Зыбзэ дэдзыхы зыш1ырэ ц1ыфыр,
О къыпфэсэш1ы зы дэо закъо
Пфэпщыныжьына нымк1э уич1ыфэ
Пфэпщыныжьына лъэпкъымк1э хьакъыр?
Адыгабзэр ш1эныгъэ гъогум тещэгъэнымк1э мыпшъыжьэу 1оф дэзыш1агъэхэр Бэрсэй Умар, Нэгъумэ Шор. Ахэм аужы1оу бзэ ш1эныгъэм дэлэжьагъэхэр: К1эрэщэ Зайнаб, Шъаукъо Аскэр, Тхьаркъохъо Юныс, Гъыщ Нухь, Абрэдж Ачэрдан, Блэгъожъ Зулкъарин, ахэм анэмык1хэри.
Адыгабзэр пштэмэ, апэрэ лъэгъохэщэу ащ инаучнэ зэхэфын-зэгъэш1энк1э щытыр 1эшъхьэмэфэ Даут. Даутэ къытфыхихыгъ алфавитыр, орфографиер ары зэк1эми тызэрэпсэурэр. Даутэ къытфыхихыгъ, тфигъэпсыгъ тиадыгабзэ. Ащ лъэшэу тырэгушхо.
Ц1ыф лъэпкъым ык1уач1э ныдэлъфыбзэми ык1уач1, ныдэлъфыбзэм иамалхэр ц1ыф лъэпкъым и1ашэх.
Непэрэ мафэр пштэмэ щы1эх ц1ыфхэр иныдэлъфыбзэ ш1опхъэтэпэмыхьэу, рыгущы1энк1э фэмыеу. Ащ фэдэ ц1ыфхэм, сэ къызэрэсш1ош1рэмк1э, ежьыхэми загъэпыутыжьы, къызхэк1ыгъэ лъэпкъыми уасэ фаш1рэп.
Илъэпкъырэ ыбзэрэ уасэ фэзымыш1ырэр къэхъугъэ къодыеу дунаим тет.
Ащ фэш1 тыбзэ хэхъоным, зи1этыным тыпылъын, тыфэбэнэн фае.
Вся гордость учителя в учениках, росте посеянных им семян Д. Менделеев
Творческие работы детей (сочинения)
Предварительный просмотр:
Я 6-рэ Б классым ис еджак1оу Цэй Сусанн.
Зэошхоу блэкIыгъэм текIоныгъэ къызщыдахыгъэр мы мафэхэм илъэс тIокIищрэ зырэ хъугъэу зэрэкъэралэу агъэмэфэкIы заом ихъишъэ цIыф миллион тIокIырэ блырэм къехъу хэкIодагъэу къыщагъэлъагъо. Пый техакIохэм жъалымагъэу зэрахьагъэр гъунэнчъ. Къали, чыли, заводи, фабрики агъэфыкъуагъэр бэ дэд. Исэпщтын зэрэхэгъэгоу зы унагъуи заом итхьамыкIагъо лъымыIэсыгъэу, лыуз гукIае къыфимыхьыгъэу. Ахэм ащыщ тэ тиунагъуи.
Заор къызежьэм апэрэ дзэкIолIэу тихэгъэгу къэзыухъумэнэу дащыгъэмэ ащыщыгъ сэ сятэжъэу (сятэжъ ятэу) Цэй Хьисэ ТIалибэ ыкъор. Ар Малая ЗемлякIэ заджэхэрэм щызэуагъ, етIанэ Геленджик немыц техакIохэр дафыжьхэ зэхъум лIыхъужъэу, ыпсэ емыблэжьэу щызаозэ уIэгъэ хьылъэхэр къытыращи, щыфэхыгъ. Геленджик братскэ къэхалъэм щагъэIылъыгъ. Набережнэ улицэм, хы Iушъо шъыпкъэм, братскэ могилэм зылъэкъуацIэ дышъэпсыкIэ тетхагъэмэ ащыщ. А къэр сянэжъ студентэу минрэ шъибгъурэ тIокIищырэ щырэ илъэсым пионерскэ лагерым практикэ щихьынэу загъакIом ылъэгъугъ. Ар шъыпкъэ дэдэу зэрэщытыр къеушыхьаты шIэжь тхылъэу заом хэкIодагъэмэ апае къыдагъэкIыгъэм инэкIубгъомэ ащыщ горэм. Сятэжъ ятэу зигугъу къэсшIырэр ылъэгъугъэп. Ятэ заом Iутэу ежьыр къэхъугъагъ. ПаркIи ымылъэгъугъахэу ятэ, дунаим ехыжьыгъ. Сятэжъ фэдэ тхьапша заом ибэу къыгъэнагъэр? Ар къэIогъошIоп, къэлъытэгъошIоп. ЩэрэмыI заор, ащ къыздихьырэ хьадэгъур!
Предварительный просмотр:
(Андырхъое Хъусен фэгъэхьыгъ)
Тхъэгъошхом сыгу шIугъэм фегъэпсэушъ,
Чэфыныгъэ щыIакIэм иорэд зезгъэIэтэу
Сэ къэсIощт зэпысымгъэоу.
Тихэку лIыхъужъ пчъагъэ тичIыгу къытыригъэхьагъ. Ахэм ащыщ Андырхъое Хъусен. Илитературнэ-творческэ IофшIагъэкIи, ипсэемыблэжьыгъэкIи, ил1ыхъужъыныгъэкIи Хъусен зэрэкъэралыгъоу заригъэшIагъ. ИкIэлэгъум щегъэжьагъэу ащ мурад зыфигъэуцужьыгъ: адыгэ лъэпкъым ыцIэ дахэкIэ аригъэIонэу, ичIыгу фэлэжьэнэу, шIогъабэ къыфихьынэу. Ахэр къыдэхъугъэкIэ сэлъытэ.
Иусэхэм иродинэ шIулъэгъуныгъэ инэу фыриIэр къагъэлъагъо. ИщыIакIэ узэрэфэбэнэн фаер пыйхэм хьэкIэ-къокIагъэу зэрахьэрэр къащиIуатэщтыгъэ. Иусэхэм ямэкъамэ, ядэхагъэ дзэ Плъыжьым хэт лIыхъужъхэм агу машIо ришIыхьэщтыгъэ. А произведениехэм адыгэ литературэм чIыпIэшхо щаубытыгъ.
Пыим зызэхихырэм штыкэу пхырилэу,
ГушIоныгъэу сыгу илъыр IупкIэу къыщысIонэу
Шъхьафитныгъэ щыIакIэм скъошхэр фиIэтэу
БэнэкIо орэд къэсIо зэпытыщт.
УсакIом шIулъэгъуныгъэу ихэку фыриIэн фаер иусэхэмкIэ къытигъэлъэгъугъ, ичIыгу шIогъабэ къыфихьыгъ. ЛIыхъужъыныгъэу зэрихьагъэм пае, тилъэпкъ чIыпIабэмэ зэлъашIэу хъугъэ. Пшъэрылъэу зыфигъэуцужьыгъэр ыгъэцакIэзэ ищыIэныгъэ гъогу къыкIугъ. Андырхъуаем игъашIэ кIэкIыгъэми, игъэхъагъэ-илэжьыгъэ тхыдэ кIыхьэ хъугъэ, илъэс 21-рэ зыныбжь лIы бланэр, усакIор лIэужыкIэу къакIорэм пэпчъ дыщыIэнэу къэнагъ. ЫкIи тикъуаджэ икIалэу ар къэнэщт. ЛIыгъэу зэрихьагъэри цIыфмэ егъашIи ащыгъупшэщтэп.
Предварительный просмотр:
Стрикачэу Аид я 6-рэ А классым ис еджак1у
Сочинение ц1ыфэу щысэ къысфэхъурэр.
Мы повестым игерой шъхьа1эу Гулэз сыгу ч1ып1эшхо щеубыты, лъэшэу сыгу рехьы, ар сищысэтехып1, ащ фэдэ сыхъунэу сыфай. Мыщ иобраз, тэ ныбжьык1эхэм, 1эдэб тхэлъыным, ц1ыфыгъэм, шъхьэк1эфэныгъэм, 1ушыгъэм тафегъасэ.
Предварительный просмотр:
Ц1ыфыр дунаим къызтехъуагъэм щегъэжьагъэу бэ къинэу пэк1эк1ыгъэр, бэ къинэу ылъэгъугъэр, бэ щы1ак1эм зэригъэгупшысагъэр, бэ зэфэхьысыжьэу ыш1ыгъэр. Джащ фэдэ гупшысэ куумэ ахэтэу непэрэ мафэм къынэсыгъ.
Мы гущы1эжъым имэхьанэ адыгэ литературэм ипроизведениябэмэ нафэ къытфаш1ы ахэр: К1эрэщэ Тембот, Мэщбэш1э Исхьакъ, Хьадэгъэл1э Аскэр, Кощбэе Пщымаф, Лъэустэн Юсыф ык1и нэмык1 адыгэ тхак1омэ япроизведениемэ. Мы гущы1эжъыр ц1эу и1 Мэщбэш1э Исхьакъ ироманмэ ащыщ горэми. Мыхэмэ анэмык1эу мы гущы1эжъым имэхьанэ къыщызэ1уахы адыгэ 1оры1уатэхэми. Пшысэхэр пштэмэ, сыдигъок1и ш1у зыш1эрэм ш1ум къыфегъэзэжьы, ш1ур ем тек1о.
Мы произведениехэм тяджэ хъумэ, тэ ш1уш1эным тыфагъасэ, ц1ыфыгъэ, адыгагъэ, гук1эгъу тхэлъэу тыхъуным, ныхьыжъмэ лъытэныгъэ афэтш1ыным, к1оч1аджэм, амалынчъэм 1эпы1эгъу тыфэхъуным тыфагъасэ, тыфап1у.
Гущы1эжъых т1оми, ахэр жъы хъухэрэп. Сыдигъуи ахэр тигъогогъух, ахэмэ тарыгъуазэзэ тэзек1о.
Предварительный просмотр:
Бзэ зимы1эжьыр тэмэнчъэ бзыу,
Лъэпкъым пыдзыгъэм сыдыр ишыу!
Адыгэ шыур хъишъэм щылъаг,
Адыгэ пшъашъэр тхыдэм щыдах,
Адыгэ шъуашэм зэу тырэпаг,
Адыгэ хабзэм хьакъ имы1ах!
Гъомлэпхъэ ш1агъо ымыгъотэу гъогууанэ тетэу чэщипш1э-мэфипш1э к1уагъэми, къэмыужъэжъэу, нахь чаны, нахь ябгэ хъоу, шхо1ум нахь еоу хъуным фэдэ лъэпшъэрыхьагъэ зыхэлъ шыхэр агъэпсыщтыгъэх адыгэмэ. Чъэнэу зыхъухэрэми, адыгэ шы лъэпкъыр фэмыгъэпшъынэу лъэпшъэрыхь.
Адыгэ шыур шэн-хабзэхэм афэ1орыш1эу щытыгъ. Адыгэ шыур бзылъфыгъэ 1ук1агъэмэ, шыур шым исэмэгубгъук1э къепсыхынышъ, 1э сэмэгумк1э шхомлак1эр ы1ыгъэу бзылъфыгъэр ежь иджабгъу лъэныкъок1э щытынэу еш1ы. Шыоу къэбар гухэк1 пае мэкъэгъэ1у агъэк1уагъэр зыдак1орэм зынэсык1э, джабгъу лъэныкъомк1э шым къепсыхышъ, джабгъу 1эмк1э шхомлак1эр ы1ыгъэу макъэ зэригъэ1ущтым к1элъырэхьэ.
Предварительный просмотр:
Ныдэлъфыбзэр – лъэпкъым ыпс.
Адыгэ лъэпкъым хъишъэ гъогу к1ыхьэ къык1угъ, бэ пэк1эк1ыгъэр. Сыд фэдиз гъогу къык1угъэми, тилъэпкъ зэрэлъэпкъ шъхьафыр къыгъэнафэу, бзэ шъхьафи, хэбзэ шъхьафи и1эу непэрэ мафэм къэсыгъ.
Ипхъахь-итэкъу зыш1ыгъэ Кавказ заом адыгэ ц1ык1ур мак1э ыш1ыгъ. Ау чъыг иупк1ыгъэм ылъапсэ къызэрэдэчъыжьэу, зэо-мэш1о пчъагъэм къялыжьи, лъэ- хьэнэ хьазаб пчъагъэ къызэпичи, тиадыгэ лъэпкъ-лъэпкъ дахэу къэнэжьыгъ. Сыд фэдиз къин адыгэ ц1ыфхэм алъэгъугъэми ябзи, яхабзи, якультури ахэмэ агъэк1одыгъэп. Тапэк1и ар ащ фэдэу щытынэу тэгугъэ, ау зыхъук1э, бзэми, лъэпкъ хабзэхэми лъэшэу уна1э атетын, къэуухъумэнхэ, дэгъоу ахэлъыр упсыхьан, дэигъэу, мыхъунэу къепк1ыхэрэри пыбгъэтэкъухэзэ пш1ын фае. Тэ тилъэпкъ тыфэмысакъымэ, зыми ына1э къыттыригъэтыщтэп.
Щы1эныгъэр непэ зынэсыгъэмк1э бзэ пчъагъэ ти1эн фае. Урысыбзэри инджылызыбзэри п1эк1эмылъэу лъэбэкъу бдзын плъэк1ыщтэп. Ахэмэ анахь амалынчъэп, нахь тхьамык1эп тэ тиадыгабзи. Ау гухэк1ыми, яни яти адыгэхэми, яныдэлъфыбзэ зымыш1эхэрэр ныбжьык1эхэм ахэтых.
Сыадыг ык1и ащ сырэгушхо.
Адыгагъэр сыбгъэ къытео.
Сыбзэ амыгъэлъап1эмэ сыгу къео.
Ц1ыф зэфэшъхьафхэу миныбэ дунаим щэпсэу. Зы лъэпкъыр нахьыжъ, адрэр нахьык1, анахь лъэпкъыжъыхэм адыгэхэр ащыщых. Шэпхъэ зек1уак1эу ахэлъым ыц1эк1э адыгэмэ анэмык1 еджэхэу щы1эп. Адыгагъ зып1ок1э ар зэпхыгъэр зые лъэпкъыр зэрэадыгэр къеушыхьаты.
Тыдэ ук1уагъэми адыгэхэр джащ фэдэн фае, лъэпкъым ишэн дахэхэм ар язехьэк1он фае. Ар сэ згъэк1одымэ, зэхэсымыш1эмэ идэхагъэ, и1эш1угъэ сыда сызэрэбылымыр? Джащ сэ сегупшысэ. Сыкъызхэк1ыгъэхэм ац1и, сэ сц1и, силъэпкъ, сихэгъэгу идэхагъи, ибаигъи къэсыухъумэн фае.
Бзэ щымы1эу лъэпкъ щы1эщтэп ар нафэ. Лъэпкъыр лъызгъэк1уатэрэри, зыгъэбайри, зыгъэдахэрэри бзэр ары. Бзэр щымы1эу ц1эр щы1эп.
Ащ уш1ок1ынышъ, ищы1эк1агъэм, илэжьэк1агъэм, ихъишъэ, ыбз, икультурэ нэмык1хэми защыдгъэгъозэным зыфэтэщэи. Дахэх тич1ыналъэ, тинэмыс, адыгэ шэн-зэхэтык1эхэр тиусэхэми тиорэдхэми зэрахэтхэр, зэрэдгъэлъап1эхэрэр. Дунаим щыпсэурэ адыгэхэр нахь зэлъык1охэ, нахь зэрэлъытэжьыхэ зэрэхъугъэхэр гуш1уагъо.
Непэрэ мафэм адыгэ шъуашэр кавказ лъэпкъхэм шъуашэу къаштагъ, Кавказым щымыщхэми зырагъэдэхагъ. Адыгэ цыем хъулъфыгъэр егъэдахэ, саеми бзылъфыгъэр нахь лъэгъупхъэ еш1ы. Джэгухэр пштэмэ, тэ адыгэхэм нахь къэшъо зэфэшъхьафыбэ, нахь дахэ зи1э сэ сиш1ош1ык1э щы1эп. Ау гухэк1ыр тиджэгухэм абхъаз, осетин къашъохэр нахьыбэу къебэк1ы зэрэхъугъэр.
Ижъырэ зэманым тянэжъ-тятэжъхэм ахэлъыгъэ шэн дахэу тызэрыгушхон, ш1ук1э тыгу къэдгъэк1ыжьын икъун ти1агъ, т1эк1эзыгъэри бэ дэд. Ау нахьыжъмэ яш1уш1агъэ, лъэпкъым ишэн дахэхэр икъоу къэтымыухъумэзэ к1эн лъап1эхэр ч1этэнэх. Тэ тымыгъэлъап1эрэр хэт тфиугъоижьын. Ет1ани ч1энагъэу тш1ырэмэ такъыфызэмыплъэк1ыжьыхэуи къыхэк1ы. Ук1эгъожьыгъэу къэбгъэзэжьыгъэми ахэр къэгъотыжьыгъош1у хъущтэп.
Арышъ, къас1омэ сш1оигъор шэн-хэбзэ зэхэтык1э дахэхэу лъэхъэнэ чыжьэмэ къарахызэ, лъэпкъым зы1эк1имгъэзэу къыднигъэсыжьыгъэхэр псы къиугъэ ш1оркъэу блэчъырэм т1эк1илъэсык1ыным ищынагъо тыхэт. Хэтк1и нафэ ч1эптэкъурэр угъоижьыгъуай.
Зык1и зыщыбгъэгъупшэ хъущтэп тыкъызтек1ыгъэхэр зэрагъэлъап1эщтыгъэхэр, зэхэлъхьэгъэ къэбарэу зэрэщымытыр. Ц1ыф зэхэтык1э дахэ зэря1агъэм, зыпкъ ит шэн-хабзэхэр, адыгагъэр, адыгэ нэмысыр зэрахэлъыгъэхэм апае ахэр агъэлъап1эщтыгъэх.
Адыгагъэ улэжьыныр къин, ау дахэ, ц1ыфыр лъэшэу егъэины, егъэлъап1э. Щы1ак1эр гохьы, хъопсагъо еш1ы.
Мое педагогическое кредо: зажечь сердца ребят любовью к родному языку, пробуждать стремление в будущее, лелея прошлое и зная настоящее. Я считаю, что если народ знает и ценит свою историю, то он имеет и будущее. Такой народ никогда не исчезнет с лица земли. А ключ к этому - родной язык.
О себе
Родилась 20 октября 1972 года. в а. Хатажукай, Шовгеновского района.
-высшее , окончила факультет адыгейской филологии и культуры АГУ в 1997г. Педагогическую деятельность начала в 1991 году в Хапачевской неполной средней школе №10 учителем начальных классов.
Общий трудовой стаж 26лет. В данном учреждении работаю с 1994 года. С 2003 года работаю учителем адыгейского языка и литературы. С 2007 года имею высшую квалификационную категорию. Являюсь победителем и призером районных и республиканских конкурсов по предмету. Имею почетные грамоты и дипломы за участие в профессиональных конкурсах УО Шовгеновского района и РА.
Книги, которые сформировали мой внутренний мир
Т.М. Керашев "Дорога к счастью", "Куко" "Дочь шапсугов",
И.Ш. Машбаш "Графиня Аиссе", "Жернова", "Раскаты далекого грома" А.С. Макаренко "Педагогическая поэма", Л.Толстой "Война и мир" и др.
Мой взгляд на мир
Мир - прекрасная книга, которую надо уметь читать. Каждый ребёнок - это целый мир.
Мои достижения
Печатные издания
Программа по элективному курсу "По страницам истории адыгской литературы"
Использование новых образовательных и информационных технологий на уроках адыгейского языка и литературы
Моё портфолио
Стремлюсь, чтобы каждый урок стал живым, творческим, нашёл отклик в детской душе. Хочется пополнять свою методическую копилку разработками с использованием современных технологий обучения.
И. МОИСЕЕВ
Зылъэгъурэ пстэумэ агъэшIагъозэ, лIэшIэгъу пчъагъэхэр къызэпачыхи бзылъфыгъэ ыкIи хъулъфыгъэ адыгэ шъуашэхэр непэ къыднэсыжьыгъэх. Ахэр зэрэзэгъэфагъэхэм ыкIи зэрэдахэхэм ямызакъоу, зэрэгупсэфхэм афэгъэхьыгъэ къэбархэр черкесхэм къахахьэщтыгъэ шIэныгъэлэжьхэм, географхэм, тхакIохэм, нэмыкIхэми атхыгъэхэу щыIэх.
Адыгэ шъуашэм итарихъ тиэрэ ия 4-рэ лIэшIэгъу къыщежьэ. А охътэ кIыхьэм къыкIоцI щыгъынхэм бэрэ ахэIэзыхьажьыгъэх, ахэм ащыщ пкъыгъохэр зэблахъугъэх, черкесхэр зыщыпсэухэрэ чIыпIэм ящыIэкIэ-псэукIэ тегъэпсыхьагъэхэу ашIыгъэх.
Адыгэ шъуашэр зыгъэшIэгъуагъэхэм ащыщых усэкIошхохэу А. Пушкиныр, Ю. Лермонтовыр, нэмыкIхэри. Саемрэ цыемрэ ахэм къызэратхыхьэгъэ гущыIэхэм адыгэ бзылъфыгъэри хъулъфыгъэри зэрэщытынхэ фаер нэгум къыкIагъэуцо.
АдыгэхэмкIэ лъэпкъ шъуашэр щыгъын къодыеу щытэп. Ар бзылъфыгъэм идэхагъэ, Iэдэбэу хэлъым, ышъхьэ зэрилъытэжьырэм яшъуаш, хъулъфыгъэм илIыгъэ, лъытэныгъэ тефэу, ухъумакIоу зэрэщытым ягъундж.
Бзылъфыгъэ шъуашэр
Лъэпкъ бзылъфыгъэ шъуашэм пкъыгъо заулэ хахьэщтыгъ — джэнитIу, къэптан, паIо, бгырыпх, шъхьацхаблэхэр, лъэкъопылъхьэр, нэмыкIхэри. Апэу къэIогъэн фаер пшъэшъэжъыем ыныбжь илъэси 10 — 11 зэрэхъоу ащ бгъэкIапхэ зэрэфашIыщтыгъэр ары. Ар ыплIэIухэм къащегъэжьагъэу ыкопкъыхэм анэсэу щытыгъ, кIэпсэжъыекIэ зэфащэзэ ыгупэкIэ пытэу щызэрапхыщтыгъ. Пшъэшъэжъыем зигъэпскIын зыхъукIэ ары ар зыщихын зыфитыгъэр. БгъэкIапхэм тхыкъупшъхьэр занкIэу ыIыгъыщтыгъ, бгыр псыгъоу, ищыгъэу къыгъанэщтыгъ, бгъэм инэу хигъахъощтыгъэп.
Апэрэ джанэу (джэнэ кIакор) бзылъфыгъэм зыщилъэщтыгъэр шэкI пIуакIэм хэшIыкIыгъагъ, ылъэгуанджэхэм къанэсыщтыгъ е нахь кIыхьагъ. Ыпшъэ ихыгъагъ, ыIашъхьэхэр кIыхьагъэх. Ащ ыкIыIу къэптан цIыкIу (кIакIо) тыралъхьэщтыгъ. Ыбгъэгурэ ыпшъапIэрэ дышъэ тедэхэр яIагъэх, ыбгъу пакIэхэр дышъэ IуданэкIэ хэдыкIыгъагъэх. Къэптаныр пкъым къещэкIыгъэу, ащ идэхагъэ къыкIигъэтхъэу щытын фэягъэ. Я 20-рэ лIэшIэгъум икъихьагъум къэптаныр бгъэидэхэмкIэ зэблахъугъагъ. Ар джэнэ кIыхьэ гъэкIэрэкIагъэу дышъэ е тыжьын гухьарэхэмкIэ гъэдэхагъэм ыбгъэгу къыдэщыщтыгъ.
Джанэм ыкIыIу тыжьын бгырыпх шъуамбгъо (нэужым псыгъохэри агъэфедэщтыгъ) телъыгъ, бгырыпхышъхьэр тхыпхъэхэмкIэ гъэдэхэгъагъэ.
Бзылъфыгъэ джанэр шэкI къолэнхэм ахашIыкIыщтыгъэп, ар дэхагъэм халъытэщтыгъэп, хэшIыкI е еплъыкIэ тэрэз щыгъыным фыуимыIэу алъытэщтыгъ. Бзылъфыгъэ шъуашэр унагъом амалэу иIэм елъытыгъэу адыщтыгъ, лIэкъолъэшхэм IэкIыб хэгъэгухэм къаращырэ шэкIхэм ахадыкIыщтыгъ.
Лъэкъопылъхьэхэр упкIэм хашIыкIыщтыгъэх, ыкIыIукIэ тхыпхъэхэмкIэ агъэкIэракIэщтыгъэх. Адыгэхэм папыщхэри яIагъэх, ахэм апэхэр зэфэшIыгъагъэх, лъэдэкъэ цIыкIухэр акIэтыгъэх. Пхъэ цуакъэхэр анахь лъэкъопылъхьэжъэу адыгэхэм яIагъэхэм ащыщэу я 20-рэ лIэшIэгъум нэс къынэсыжьыгъагъэх. Ахэр нахьыбэмкIэ джэгум хэлэжьэрэ пшъашъэхэр ары зыщызылъэщтыгъэхэр, бзылъфыгъэу дакIорэми ыгъэфедэщтыгъэх.
Пхъэ цуакъэм (ащ итеплъэ пхъэнтIэкIу лъхъанчэм фэдагъ) тет бзылъфыгъэр нахь хэIэтыкIыгъэу къэлъагъощтыгъ, лъэбэкъу инхэр ышIыщтыгъэхэп, ежьыр ищыгъэ дэхагъ. Джащ фэдэу адыгэ бзылъфыгъэ шъуашэм Iалъмэкъ цIыкIухэу дышъэидэ зыфашIыщтыгъэхэри хэхьэх. Унагъо ехьэфэхэкIэ пшъашъэхэм тхыпхъэхэр зыхэдыкIыгъэ пэIо цIыкIухэр ащыгъыщтыгъэмэ, унагъо зихьэхэкIэ шъхьатехъор зытырахъон фэягъэ. Бзылъфыгъэхэм зэкIэми ашъхьацхэр кIыхьагъэх, благъэхэу акIыб едзыхыгъагъэх, дэкIофэхэкIэ шарфхэр ахаблэхэзэ агъэдахэщтыгъэх.
Арышъ, адыгэ бзылъфыгъэ шъуашэр щыгъын къодыягъэп. Ар лъэпкъэу зием, ащ идунэететыкIэ, дунаим чIыпIэу щиубытырэм ыкIи чIышъхьашъом щигъэцэкIэрэ пшъэрылъым ясурэтыгъ.
Хъулъфыгъэ шъуашэр
Лъэпкъ шъуашэхэр джы макIэу зыщалъэх, анахьэу джэгухэр е сценэр ары ахэр защыплъэгъущтхэр. Ау ахэр зылъэгъурэ адыгэлI пэпчъ шъуашэм нэшIукIэ еплъы, идэхагъэ ыгу рехьы, егъэгушхо.
Ащ есэгъэ лIы бэлахьхэу тапэкIэ щыIагъэхэм ар афэшIукъабзэу ащыгъыщтыгъ. Шъуашэм хъулъфыгъэм ыпкъ зэрэзэкIужьырэр къыгъэлъагъощтыгъ, илыягъэу хэхъоныр емыкIоу алъытэщтыгъ, джащ фэдэу шъуашэр зыщыгъым, ащ ынапэ тыримыхыным фэшI, цIыфыгъэрэ шъыпкъагъэрэ хэлъынхэ фэягъэ.
Апэрэ адыгэ хъулъфыгъэ шъуашэр зыныбжь илъэси 10 — 12 хъугъэ шъэожъыехэм афадыщтыгъ. Ежьхэми зэрэмысабыижьхэр къагурыIощтыгъ, лIы шъыпкъэ хъунхэм зыфагъасэу рагъажьэщтыгъ.
ЦIыфым изекIокIэ-шIыкIэхэр шъуашэм идэхагъэ диштэнхэу щытыгъ. ГущыIэм пае, цые кIыIум шъо бгырыпх псыгъор тыжьынкIэ гъэкIэрэкIагъэу темылъхьэмэ мыскъарэ уашIыщтыгъ. Ар тезыхын фитыгъэ закъохэр зыныбжь хэкIотэгъэ лIыжъхэр ары, ари зыщыпсэухэрэ хьаблэм дэмыкIыщтхэмэ арыгъэ.
Цыем итеплъэ зыфэдэмкIэ хъулъфыгъэр къызэрыкIыгъэ унагъор къэпшIэнэу щытыгъ. Ар зыхэшIыкIыгъэ шэкIым, ащ икIыхьагъэ, бгырыпхэу телъым бэ къаIуатэщтыгъэр.
Цые кIыIум шъо бгырыпх псыгъо тыжьынкIэ гъэкIэрэкIагъэу телъыгъ, ащ къамэр, кIэрахъор ыкIи сэшхор пышIэгъагъэх. АдыгэлIыр зэолIэу зэманыбэ къыхьыгъ. Ащ къыхэкIэу цыем ыбгъэ хьазырылъэхэр тырадэщтыгъэх, ар ежьымкIэ Iэрыфэгъугъ, шым зэрэтесэу иIашэ ыузэндын ылъэкIыщтыгъ.
Хъулъфыгъэ цыер лъэгуанджэм къыблэкIэу кIыхьагъэ. Ащ ычIэгъ гъончэдж быхъоу зылъапэхэр зэжъур (шароварыр) чIэлъыгъ, ахэм упкIэ цокъэ кIыхьэхэр апылъыгъэх. ЛIэкъолъэшхэм яехэр шэкI плъыжькIэ е гухьарэхэмкIэ гъэдэхэгъагъэх.
Щыгъын пстэумэ цыер атыралъхьажьыщтыгъ, ар сэмэгу тэмэкъупшъхьэм тедзэгъагъ, Iэ джабгъур тIупщыгъэн фэягъэ. Хъулъфыгъэ шъуашэр игъэкъугъэным пае хъурышъо паIо, упкIэ шляпэ е шъхьарыхъон зыщалъэщтыгъ.
Хъулъфыгъэ лъэпкъ шъуашэр, анахьэу цыер, зэрэ Кавказэу я 19-рэ лIэшIэгъум цIэрыIо щыхъугъагъ. Терскэ, Кубанскэ ыкIи Донской къэзэкъыдзэхэми ар аштэгъагъ. Адыгэ шъуашэр хъулъфыгъэм илIыгъэ, ипытагъэ ыкIи ипхъэшагъэ къэзыгъэлъэгъорэ щыгъынэу ахэм алъытэщтыгъ. Урысыем ипачъыхьагъэу ЯтIонэрэ Николай ар зыщилъэщтыгъ, ялыегъэ, хэхыгъэ, зэкIужь шъуашэу ар ылъытэщтыгъ.
Родился я в Майкопе, мои корни из аула Габукай , а детство провел в аулах Понежукай и Джиджихабль. Сложив все это, я пришел к выводу, что моя Родина — Адыгея.
Я очень люблю и горжусь своей родиной. Ведь она дала мне при рождении все то, о чем можно мечтать всю жизнь — гордое звание Адыг.
Адыгея — это уникальный уголок России : с чистейшей природой, гордыми горами, густыми лесами, с аулами и городами. Столица моей Родины — Майкоп. Он для меня самый красивый, тихий и чистый город, в котором хочется жить, работать и отдыхать. Все это не выглядело бы столь красиво без людей, которые живут на моей Родине.
Адыгея — многонациональная республика. Наряду со своими обычаями и нравами, все народы, проживающие в Адыгее, свято чтут и уважают наши адыгские законы, нравы и обычаи.
Мой уголок — всесторонне развитая республика. У нас есть все, но мне хочется уделить больше внимания культуре и искусству. Ведь именно через культуру, в первую очередь, нас узнают по всему миру. У нас замечательные коллективы, о которых наслышаны далеко за пределами России.
Он предложил моей маме, чтобы я сыграл эту роль, на что был дан положительный ответ. Таким образом я вышел на профессиональную сцену со знаменитыми актерами Адыгеи. Я не могу передать те волнения и переживания словами, но я был горд и счастлив по-своему в свои двенадцать лет.
Увидев нашу культуру, невозможно не влюбиться в Адыгею. Наши танцы, песни, стихи, поэмы, рассказы, картины — все они передают красоту и необыкновенность моего народа.
Краше и наряднее нашего национального костюма нет ничего в мире. Расшитые золотом и серебром, они передают характер и внутреннюю красоту наших людей. А адыгские мелодии заставляют танцевать даже самого скованного человека.
Некоторые обычаи в современном мире хоть и затерялись, но мы их не забываем и рассказываем при возможном случае тем, кто хочет ознакомиться с нашей историей. Таким является например то, как девушка не выходила замуж за юношу, если тот не привил двенадцать деревьев. Мужчина, отправляясь в горы, всегда брал несколько черенков. И мы до сих пор в родных лесах можем найти такие деревья, где одновременно растут и яблоки и груши.
К женщине адыги относятся по-рыцарски. В присутствии женщины все мужчины встают. Просьба женщины о помощи - закон, адыг обязательно поможет. Даже, когда мужчины дрались насмерть, то достаточно было сбросить женщине с головы платок, чтобы остановить бой.
Оружия и лошади - главная страсть и гордость адыга. От лошади зависела жизнь адыга, особенно в военное время.
Наряду со всем хорошим и красивым мой народ пережил очень тяжелые времена, о которых вспоминается только со слезами на глазах. Отголоски тех времен навеки оставили отпечаток в наших сердцах.
Земля Адыгов.
О, маленькая древняя земля Адыгов,
Хранят твои горы все тайны свои,
Земля моих дедов, земля моих предков,
Молчат величаво и скалы твои.
Читайте также: