Чыса самракран упра сочинение
Обновлено: 02.07.2024
Оценить 930 0
Куракова Вера Васильевна
Шупашкар хулинчи 49-мĕш вӑтам шкулта
чӑваш чĕлхипе литературине вĕрентекенсем
Ĕҫ ҫынна илем кÿрет
Паянхи пурнӑҫа илес пулсассӑн, ҫын хӑйне вӑйлӑ туясси тĕрлĕ сӑлтавран килет: ҫемье тĕрекĕнчен, тус-юлташ пурринчен,ĕҫ вырӑнĕнчен, сывлӑх ҫирĕп пулнинчен,ӑс- тӑн чун-чĕре пуянлӑхĕнчен, пурнӑҫа тĕрĕс пурӑнма пĕлменинчен, пултаруллӑхран, кашни тĕллеве пурнӑҫлама пĕлменинчен…
Ырми-канми ĕҫлекене те, ача- пӑча ÿстерекене те, ҫукран пур тӑвакана та, ырӑ йӑла-йĕркене тытса пыракана та ĕҫчен-маттур, ҫивĕч ҫын тетпĕр. Ĕҫ-вӑл пурнӑҫ тыткӑчи,илемĕ. Пĕр-пĕрне ӑнланса, пулӑшса пырсан ҫеҫ ĕҫ ӑнать, ырӑ ят сарӑлать. Ĕҫрен хӑраман, таса чун чĕреллĕ, ырӑ ĕмĕтлĕ ҫын кӑна пулма пултарать.
Ҫĕр ҫинче ҫын алли тĕкĕнмен ĕҫ ҫук та пулĕ. Пурнӑҫа лайӑхлатас тесен кашни ҫыннӑн хӑйне килĕшекен пĕр- пĕр ĕҫе суйласа илмелле. Ҫав ĕҫре чун-чĕрене хурса ĕҫлемелле, ҫитĕнÿсем тумалла, малалли пурнӑҫ ҫинчен шухӑшламалла.
Ĕҫ- пурнӑҫ тытать, ĕҫ телей кÿрет. Кашни ҫыннӑн хӑйĕн ĕҫе, хĕлĕ.Хӑв юратнӑ ĕҫе пĕр кун хаушшинче суйласа илме май ҫук. Ҫапах та пĕр-пĕр ĕҫе кӑмӑлласси пĕчĕкренех палӑрать.
Ҫĕр ҫинче мĕн пур ĕҫе ҫыннӑн ӑста аллипе, ӑс-хакӑлĕ тӑвать.Ĕҫ чӑнлӑх,сӑпайлӑх,тараватлӑх – чӑваш ҫынсен ҫак ырӑ енĕсем кашни ҫынра пулччӑр тессе шухӑшлатпӑр.
Паллах, кашни ҫыннӑн хӑйĕн ĕҫе-хĕлĕ, хӑйĕн телейĕ. Чылай ҫынсенчен илтме пулать. Ĕҫе уява кайнӑ пек каятӑп, ĕҫре мана питĕ лайӑх, ĕҫтешĕсемпе килĕштерсе ĕҫлетпĕр, эпĕ ĕҫ вырӑнне ҫухатасран темрен хӑранӑ пек хӑратӑп теҫҫĕ. Хӑшĕ-пĕрисем хӑйсен валли хӑйсемех ĕҫ вырӑнне тупаҫҫĕ, хӑшĕ-пĕрисем вара ашшĕ-амӑшĕн ĕҫне малалла тӑсаҫҫĕ, теприсем ашшĕ – амӑшĕ каланипе, ыттиссем ҫут ҫанталӑк панӑ талантпа ĕҫлеҫҫĕ.
Паллах тĕнчере пур професси те лайӑх, пур професси кирлĕ. Анчах та пĕтĕм ҫын пултаруллӑ ҫуралаймасть. Пĕр ĕҫех пĕри лайӑх ĕҫлет, теприн пулсах пĕтеймест. Пурте артист та ÿнерҫĕ те пулаймасть. Ҫавӑнпа та ҫыннӑн хӑй мĕн тума пултарассине шута илсе, камӑлĕ хӑш ĕҫ патне туртӑнать – ҫавна суйласа илмелле.
Сӑмахран: мана вĕрентекен ҫуралсанах, ашшĕ чупса пынӑ тет, аллине тытрĕ тет те чуптуса ҫапла каларĕ тет. Манӑн хам вилличен сана учитель пулнине курасчĕ терĕ тет. Ашшĕ ĕнчи тӑвансем пурте вĕрентекенсем пулса ĕҫленĕ хӑй хĕрне те учитель тӑвасшӑн пулнӑ, паллах ашшĕн пехилĕ ҫитнĕ пуль. Апла пулсан вӑл ҫуралсанах вĕрентекен пулма ĕмĕтленнĕ ача пулса тухать.
Чӑнах та вĕрентекенĕн хӑйĕн чӑн-чӑн ҫын пулмалла: ырӑ кӑмӑллӑ, сӑпайлӑ, таса чунлӑ, культурӑллӑ, ҫивĕч, ĕҫчен, ӑслӑ – тӑнлӑ, культурӑллӑ пулмалла. Ачасемпе пĕр чĕлхе тупни - пысӑк талант..
Манӑн вĕрентекен пуринчен те ырӑ, пултаруллӑ, хисеплĕ, чуна ҫывӑх, кирек кама та ӑнланма, темĕнле йывӑр ыйтӑва тивĕҫлĕ татса пама пултаракан ҫын. Вĕрентекен ача амӑшĕ пек ыррине ҫеҫ сунать, ырӑ-сывӑ, тĕрĕс тĕкел ӑслӑ- тӑнлӑ ҫын тӑвасшӑн тӑрӑшать.
Учитель ĕҫе ҫӑмӑл маррине пурте ӑнланаҫҫĕ.Чӑнипех те шкулта, чӑтӑмлӑ та ырӑ шухӑш-кӑмӑлла вĕрентекенсем ĕлеҫҫĕ.
Этемĕн тепĕр лайӑх ĕҫе - вӑл хӑйĕн чун илемĕшĕн те тӑрӑшма пултарни. Ку ҫынна тата та вӑйлӑрах тӑвать. Ҫавӑн пекех илемлĕ тĕрлĕрен илемлĕ япаласем тума вĕрентет. Халĕ ĕнте ҫын-вĕҫме кӑна мар, шӑтӑк евĕр янӑравлӑ шӑрантарса юрлама, тӑпӑл – тӑпӑл ташлама, хут ҫине пурнӑҫри сӑнсене чӑн пурнӑҫри пекех ÿкреме, йĕри-тавралӑха тĕрĕ-эрешпе илемлетме, кино калӑплама, илемлĕ сӑвӑ – калавсем ҫырма пултарать. Ҫын ĕҫĕсене ĕҫленĕ чухне ҫын ҫакӑнта хӑйĕн чун телейне тупать. Ĕҫ вӑл – халӑхӑн тарӑн ӑсӑпе тĕрĕслĕх туйӑмĕ, таса кӑмӑл-сипечĕпе ҫынна пысӑкӑн юратни, чун илемĕпе характер ҫыпӑҫулӑхĕ, сӑмах-юмах виҫелĕхĕпе юрӑ-сӑвӑ хитрелĕхĕ.
Этеме ĕҫ ҫуратнӑ теҫҫĕ. Ĕҫ ӑна ҫын тунӑ. Ҫын вара хӑй таврашĕнчи ҫут ҫалталӑка улӑштарса тем тĕрлĕ япала шухӑшласа кӑларнӑ. Те хӑйне пурӑнма ҫӑмӑл пултӑр тесе, те хӑйне хуҫа пек тытма, те хӑйне шанчӑклӑ та ҫирĕп туйма…
Ырӑ сӑмах, ырӑ шухӑш, ырӑ ят хӑварас тесен ҫыннӑн йывӑҫ лартмалла, ача ҫуратса тĕрĕс-тĕкĕл ÿстермелле, пÿрт лартмалла теҫҫĕ.
Мана чӑнахах та учителĕн пархатарлӑ ĕҫĕ питĕ килĕшет. Кашни вĕрентекенех хăйĕн вĕренекенĕсем сапăр та хастар чун-чĕреллĕ çынсем пулччăр тесе тăрăшать, ырă шухăш-ĕмĕтпе пурăнать. Вăл çĕр çинчи çĕршер професси валли тÿрĕ чунлă çынсем вĕрентсе хатĕрлет. Тÿрĕ чунлă çынсем — саккунлăхпа йĕркелĕхе пăхăнакансем. Ку вара — çĕр çинчи, хамăр хушăри тăнăçлăх никĕсĕ. Çакăнта мар-и учителĕн пархатарлă ĕçĕ?
Учитель ĕçĕ питĕ яваплă ĕç. Пурне те пĕлесшĕн çунакан таса чунлă шăпăрлансемпе пĕлÿлĕх тĕнчинче çÿрени, мĕн пĕлнине пĕлменнисемпе тавçăрайманнисем патне çитерме тăрăшни мăнаçлантарать, хавхалантарать, чунра савăнăç вăратать. Чăнах, хăвăн ăс-тăнна, пултарулăхна ыттисене парнелесси — сăваплă ĕç. Кашни вĕрентекен хăйĕн пурнăçне пархатарлă ĕçпе ирттерет. Учитель ĕçĕ çăмăл маррине пурте ăнланаççĕ. Хăйĕн чун пуянлăхĕпе çамрăксене те çынсене юратса хисеплеме, ĕçчен те йĕркеллĕ çын пулма вĕрентет.
Мĕнле хисеплемĕн-ха вĕрентекене? Вăл кашни ачан пурнăçĕпе, савăнăçĕ-хуйхипе, терт-нушипе пурăнать. Кашни вĕренекене хăй ачине юратнă пек юратать, йывăр вăхăтра пулăшать, унпа пĕрле савăнать те, кулянать те. Педагог вăл пĕр вăхăтрах чун инженерĕ те. Ачан чунне вĕрентекен пек тата кам ăнланма пултарать-ши? Тата кам унран ытла ача чунне витĕр курать, ăна сăваплă витĕм кÿрсе çĕр-шыва, ашшĕ-амăшне, тăванĕсене, юлташĕсене юрăхлă та тивĕçлĕ çын ÿстерме хевте çитерет?
Педагогсем — кашни ача шăпинче ырă йĕр хăваракансем, кашни ачан ăс-тăнĕпе характерне çирĕплетсе, ăсталăхне аталантарса пурнăç çулĕ çине кăларакансем.
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Бесплатные сертификаты учителям и участникам
Тěллевсем: Николай Спиридонович Айзманăн пурнăḉěпе пултарулăхне аса илсе ḉирěплетсе хăварасси.
Ачасен чун- чěринче ḉынлăх туйăмне вăратасси,
тěрěслěхшěн кěрешме вěрентеси.
Урока кирлě хатěрсем:
Даматург портречě,кěнекесен куравě,учебниксем,
1.Класа йěркелесси, урок темипе тата ун тěллевěсемпе пал-
2. 1. Пьесăри сăнарсем хăйсемпе паллаштарни;
2. Кӱршěсем-класри ачасем-сěнӱ-канаш пани;
3. Тěпчевḉěсем сăмах илни;
4.Маска тăхăннă ḉын-Н.С.Айзман-хăй ḉинчен каласа пани;
3. Сăнарсене ушкăнлани;
4. Ачасене пěлěвне тест тăрăх тěрěслени;
5. Урока пĕтĕмлетни- презентаци;
6. ачасен пĕлĕвне хаклани;
Доска çинче: «Килтен тухсан - кил ятне,
Ялтан тухсан – ял ятне,
Сĕтел хушшинче передача хăнисем:
- Коновалов Антон Петрович – техучилище преподавателĕ
- Илюш – Мелани ывйлĕ;
- Милина Олимпия Никитична – техучилище директорĕ;
- Жоржик – унăн ывăлĕ;
- Свисток- кĕсье вăрри;
- Кÿршĕсем- класри ачасем.
Чи малтанах эпĕ Мелани сăмах парасшăн, вăл пире хăйĕн пурнăçĕ çинчен каласа парĕ.
Мелани: Эпĕ – Мелани, Илюшăн амăшĕ. Колхозра ĕне ферминче ĕçлетĕп. Ĕнесем сăватăп. Эпĕ хам ĕçе пите юрататăп. Манăн ывăлăм, Илюш, хулана вĕренме каяссишĕн çунма пуçларĕ. Эпĕ хрĕç пултăм, анчах та вăл манран вăрттăн тухса тарчĕ. Кун пек туни ман кăмăлăма каймарĕ пулин те ывăлăма хирĕç тăрас темерĕм. Вĕренсе тухтăр терĕм. Унтан училищĕре пăтăрмах пулса иртĕ: шлепке вăрланă тесе Илюша чут çеç намăс кăтартатчĕç. Мĕн шутлатăр, эсир, кÿршĕем? Тен ăна ман çйĕнчех каялла илсе каймаллачĕ?
Кÿршĕсем çак ыйтăва сÿтсе яваççĕ. Хăйсем те Мелание ыйту пама пултараççĕ.
Вĕрентекен: Атте – анне сăмахне итлемелле тетпĕр. Ватти ăс памасăр латти çук теççĕ, ку питĕ тĕрĕс сăмах, анчах пирĕн паянхи передача хăни амăшĕн сăмахне итлемесĕр хăйĕн ĕмĕтне пурнăçлама васкать, хулана тухса тарать. Кун пек чухне вара мĕнле? Айтăр – ха пурте пĕрле Илюш сăмахне итлесе пăхар.
Малалла Илюш сăмах илет.
Илюш: Эпир аннепе иккĕнех ялта пурăнтăмăр. Килте эпě пěртен – пěр ар ḉын пулнăран пěтěм вăйран аннене пулăшрăм . Шкулта та тăрăшса вěрентем. Эпě тăван тавралăх илемне сăнама юрататăп. Пěртен –пěр ěмěт пур манăн, ḉав илеме ḉӳлтен -ḉӳлтен сăнасси. Халь ак эпě техучилищěрен вěренсе тухрăм, каменщик пулса тăтăм. Çак ěмěте пурнăḉлама мана аттем нумай пулăшрě. Хулана килсен мана ḉăмăлах пулмарě. Пурнăḉ ḉулě ḉинче
Свитокпа тата Жорикпе тěл пулни мана пурнăḉа тата лайăхрах ăнланма пулăшрě.
Хамăн телее тупрăм тесе шутлатăп. Эсир мěнле шутлатăр?
Вěренекенсем каллех Илюш пурнăḉне сӳтсе яваḉḉě, ырă сěнӳсем параḉḉě.
Вěрентекен: пур ашшě – амăшě те хăйсен ачисене ырă тăвасшăн. Юратса пăхать, йывăр чухне ăшă сăмахпа пулăшать. Халĕ эпĕ сире Олимпия Никитична сăмахне итлесе пăхма сĕнесшĕн.
Милина: Эпĕ те хамăн ачана ыттисем пекех юратса ÿстертĕм, уншăн тем тума та хатĕр эпĕ. Хам пекех вĕреннĕ çын пултăр терĕм, аняах ман Жоржик темшĕн вĕренесшĕнех пулмарĕ. Ăна ытларах ирĕклĕ пурнăç илĕртрĕ, таçтан тата çав Свистоупа явăçса кайрĕ. Малтанлăха эпĕ Илюша та айăпласа пăхрăм, каăран хам йăнăша ăнлантăм. Юрать çак Илюш пек ачасем ытларах. Вĕсем ман ывăла тĕрĕс çул çине тухма пулăшрĕç. Халь Жоржик вĕсем пекех вĕренет, эпĕ уншăн питĕ савăнатăп. Анчах та ачана воспитани панă çĕрте ăçта йăнăшрăм- ши, калăр- ха мана?
Ачасем ыйту çине хуравлаççĕ.
Вăрентекен: Малалла вара Жоржик сăмах илет. Пурнăçра йăнăш çул çине тăрасси йывăр мар, анчах çав йăнăша тÿрлетме, ай, пит йывăр! Кун пирки пире пирăн передача хăни- Жоржик каласа парĕ.
Жоржик: Эпĕ хула ачи. Манăн анне техучилище директорĕ. Пурнăçра маня ланах пурте çителĕклĕ пулнă. Вĕренме вара пит кăмăлласах кайман, çавăнпа Хусанта та вĕренме кĕреймерĕм,каялла таврăнтăм. Кунта ман пĕр тус пурччĕ. Вăл Свисток ятлă. Эпир унпа чылай çынна шар кăтартнă. Вăл хистенипех эпĕ çынсен япалисене вăрлама, кĕсйисенчен укçисене кăларса илме, кирлех пулсан “çуттине” тутанма та вĕрентĕм.
Унтан сасартăк эп хам йăнăш çулпа утнине туйса илтĕм. Техучилищĕне вĕренме кĕтĕм. Кунта çеç эп чăн-чăн юлташсем тупрăм. Ăнсăртран тепĕр хут Свисток килсе тухсан та унпа тек явăçмарăм. Ыйтнă укçана та памарăм. Вăл вара анне пÿлĕмĕнчи сĕтел сунтăхĕнчен укçа кăларса илсе ăна Илюш кĕнеки ăшне чиксе хунине курсан, эп вĕç тĕрĕссине каласа патăм. Свистока милиции аллине парса тĕрĕсех турăм тесе шутлатăп. Эсир мĕнле шутлатăр, кÿршĕсем?
Вĕрентекен: Эпир сирĕнпе Илюшпа Жоржик мĕнле ачасем иккенне пĕлтĕмĕр. Çак пьесăра вĕсен амăшĕсем те пур.Калăр – ха мана,амăшĕсенчен хăшĕ хăйĕн ывăлне тĕрĕс воспитани панă?
Ачасем ыйту çине хуравлаççĕ.
Вĕрентекен: Пĕрисем пурнăçа тĕрĕс пурăнса ирттересшĕн: ырми – канми ĕçлеççĕ, çĕр çинче ырă ят хăварма тăрăшаçç,теприсем вара кукăр алă вăйне шанса тăраççĕ,вĕренмесĕр – ĕçлемесĕр пурăнаççĕ.Ырăпа усал хирĕçĕвĕнче ача – пăчапа Яш – кĕрем те тĕрĕс çултан ним маар пăрăнса кайма пултарать.Ниçта ĕçлемен,ашшĕ – амăшене итлемен Свисток хăй тавра туссем пукать:перинпе Йăпăлтать вăл,тепĕрне хăратать,ялтан килнĕ ачасене вăйпа хăйне майлă çавăрать.Хăйне итлесе пăхар – ха,мĕн калать вăл.
Свисток: Эпĕ яланах пĕччен.Çывăх туссем те çук манăн. Атте – аннепе та ман хутшăнусем япăх. Тĕрĕсрех калас пулсан анне те тăван маар манăн. Вĕренес килмест. Ирĕке темрен ытла кăмăллатăп. Укçа – тенкĕ тупасси ĕçех мар. Çынсем пуян вĕт.
Вĕренекенсем Свисток пурнăçне, унăн ĕçĕсене сÿтсе яваççĕ. Ырă сĕнÿсем параççĕ. Кун хыççăн ачасем тĕрлĕрен ыйтусем çине хуравлаççĕ:
Ачасем, свисток мĕнле ĕçе çÿрет?
Кам вăл Серафима? Свистокпа Серафима хушшинче мĕнле çыхăну пур.
Вĕрентекен: ачана атте çирĕплĕхĕ, атте юратăвĕ, аттен ырă канашĕ кирлех. Çамрăка тĕрĕс воспитани парасси ашшĕ- амăшĕн тĕллевĕ пулмалла. Енчен те çемьере ашшĕ çук пулсан. Малалла пирĕн герой хăй ачине ÿстернĕ ÿĕре мĕншĕн хутшăнманни çинчен каласа парать.
Коновалов: Çамрăк чухне эпĕ питĕ пысăк йăнăш турăм: хамăн çемьене пăрахса хулана тухса кайрăм, анчах та эпĕ вĕсем çинчен саманлăха та манмарăм- уйăхсерен Мелание укçа ярса парса тăтăм. Мĕнле те пулин ывăлăма ура çине тăраттăр терĕм, анчах вĕсене ман хÿттĕм кирлине каярах юлса ăнлантăм. Хам ачана курсан эпĕ питĕ савăнтăм: вăл чăнах та питĕ лайăх ача иккен. Ĕмĕчĕсем те ырă унăн. Ăна вĕрентес тесе тăрăшрăм, анчах ăна амӑшӗ хулана ярасшӑн марччӗ . Ун сӑмахӗнчен тухсах килчӗ Илюш хулана.
Малалла передачăна – урока маска тӑхӑннӑ ҁын – Николай Айзман – тӑсать.
«Эпӗ Шупашкар районӗнчи Вонпукасси ( халӗ Вӑл Алькеш ятлӑ) ялӗнче 1905 ҁулхи раштавӑн 15 – мӗшӗнче ҁуралнӑ. Мӗн ачаранпах вулама юрататтӑм. Ытти ҁамрӑсемпе пӗрле спектакльсем лартас ӗҁе хутшӑнаттӑм. Манӑн пӗртен –пӗр тӗллевӗм – вӗренессиччӗ. Хамӑн ӗмӗтӗмпе пурнӑҁлас тесе Шупашкарти музыка училищине вӗренме кӗтӗм. ( Кунта вӗренни мана кайран та пысӑк усӑ пачӗ). Училище хыҁҁӑн эпӗ Чӑваш академи театрӗ ҁумӗнчи студие ӗҁлеме вырнаҁрӑм. Малтан артист, каярахпа режиссер пулса ӗҁлерӗм. Ҫав вӑхӑтра хам та пьесӑсем хайларӑм. Пурӗ пӗрле 70 пьеса ҁыртӑм, 100 ытла роль калӑпларӑм, 30 ытла спектакль лартрӑм, анчах тумалли манн татах та нумай – ха.
« Маска калаҁнӑ хыҁҁӑн вӗренекенсем – кӱршӗсем канашлаҁҁӗ, ыйту ҁине хуравлаҁҁӗ.
Малалла вӗрентекен сӑмах илет. Вӑл ачасене ыйтусем парать:
-Ăҁта тата хӑҁан пулса иртеҁҁӗ произведенири ӗҁсем?
Паян эпир пьесăра мĕн пулса иртнине куç умне кăларса тăратма тăрăшрăмăр. Пьесăна тепĕр хут тимлеремер. Геройсене хăйсене калаçтартăмăр. Мĕнле проблема хускатнă- ши Айзман хайлавра? (Драмăра икĕ вăй хире- хирĕç кĕрешет: пĕрисем таса кăмăлпа пурăнаççĕ, вĕренме, çын пулма тăрăшаççĕ; теприсем кукăр алă вăйне шанса тăраççĕ, вĕренмесĕр- ĕçлемесĕр тутлă ĕçсеççисе иртĕхесшĕн)
Мĕншĕн шăпах çакăн евĕрлĕ хайлав çыратьçха Айзман?
Доска çине çырнă эпиграфсене тишкересси.
Ачасен пĕлĕвне хакласси.
Паян эпир пьесăра мӗн пулса иртнине куҫ умне кăларса тăратма тăрăшрăмăр. Пьесăна тепӗр хут тимлерӗмӗр. Геройсене хăйсене калаҫтартăмăр. Мӗнле проблема хускатнă – ши кунта Айзман?
(Драмăра икӗ вăй хире – хирӗщ кӗрешет: пӗрисем таса кăмăлпа пурăнаҫҫӗ, вӗренме ҫын пулма тăрăшаҫҫӗ; теприсем кукăр алă вăйне шанса тăраҫҫӗ, вӗренмесӗр – ӗҫлемесӗр тутлă ӗҫсе - ҫисе иртӗхесшен.)
Абитуриенты, поступающие на факультет чувашской филологии, пишут сочинение по чувашскому языку и литературе.
Содержание письменной работы должно соответствовать теме и раскрывать ее.
Абитуриент должен продемонстрировать в сочинении не только знание текста, но и умение анализировать его в единстве формы и содержания; не заменять анализ пересказом сюжета того или иного произведения.
Сочинение должно отличаться цельностью, стройностью (разумной соотнесенностью частей), логичностью.
Составление развернутого плана к сочинению не обязательно, хотя его наличие придает работе стройность, целенаправленность, помогает глубже и полнее раскрыть тему.
Особо учитывается умение абитуриента оригинально и самостоятельно мыслить, общая его эрудиция, широта кругозора, начитанность, богатство его лексического запаса.
Объем сочинения - 5 - 6 страниц.
Литература темисем (Литературные темы)
1. Пĕр хыпнă, пĕр ялкăшнă çулăм (Л. Агаковăн вăрçă çинчен çырнă хайлавĕсем тăрăх).
2. Этем юрлама пăрахсассăн çут тĕнче сÿнессе пĕлтерет (халăх юррисен илемĕ, шухăшĕ).
3. Поэзирен чăнрах тĕнче эп тупаймарăм çĕр çинче (паянхи чăваш сăвви тавра шухăшлани).
4. Хитререххи, ĕçченреххи пулман та, пулмĕ те тĕнчере (Н. Терентьев драматургийĕнчи хĕрарăм сăнарĕ).
5. Хĕнре туптаннă çирĕплĕхпе чыслăх (Митта Ваçлейĕн пурнăçĕпе пултарулăхĕ).
6. Кашни йĕрки чуна уçать (Петĕр Хусанкай лирики).
7. Хĕвел çути, тăпра сĕткенĕ - çак чăнлăх ĕмĕрсем валли (Я. Ухсай поэзийĕн хăйне евĕрлĕхĕ).
9. Юрату пылак та, йÿçĕ те (Ю. Скворцов, А. Артемьев хайлавĕсем тăрăх).
10. Сасси янравлă, сăввисем сулмаклă (А. Алка поэзийĕ).
11. Иртнĕ кун, иртнĕ ĕмĕр çути курăнать асăмри инçетре (П. Осипов, И. Максимов-Кошкинский, Н. Терентьев драмисем тăрăх).
12. Кĕрешÿçĕ-писатель сăнарĕ (Çеçпĕл Мишши çинчен).
13. Тăван сăмах - иксĕлми пуянлăх (халăх сăмахлăхĕ çинчен).
14. Эпир пулнă, пур, пулатпăр (П. Хусанкай пултарулăхĕ тăрăх).
18. Çут çанталăк пуянлăхне упрасси - кашни çыннăн тивĕçĕ (М. Кипек хайлавĕсем тăрăх).
19. Вутра çырнă çырусем (Вăрçăра пуç хунă чăваш çыравçисен пултарулăхĕ).
20. Чăваш халăхĕн улăп паттăрĕ (И. Я. Яковлевăн литературăри портречĕ).
Ирĕклĕ темăсем (Свободные темы)
1. Мĕн çитмест-ши пирĕн пурнăçра?
2. Манăн çывăх çыннăм.
3. Ман пурнăçри чи телейлĕ кун.
4. Юратма пĕлекенсем телейлĕ.
5. Ыйхă вĕçсе кайсан…
6. Кăлтăр-кăлтăр ик кăвакарчăн.
7. Суха лаши те, туй лаши те пур.
8. Мĕнле паха тăван кил-йышăн пĕрлĕхĕ.
9. Чĕнеççĕ ĕмĕтсем.
10. Кунта маншăн юмах пек тĕнче.
11. Тинĕс хумĕ пек пирĕн пурнăç.
12. Шавлă-шавлă пин хутлă хула.
13. Çил çаврăнать те çаврăнать.
14. Утмасть никам та пысăк шанчăксăр.
16. Çутат эс, çăлтăр, йăлтăртат.
17. Утатăп темччен ĕшнере-улăхра.
18. Çырла пиçсе çитсен.
19. Мĕнлерех пурăнан, тăван ялăм.
20. Каçар. Калас сăмахăмсем.
21. Тем те пулать çул çинче.
22. Пĕлместĕп. Тĕлĕкĕ мĕнле-ши?
23. Пĕрле вĕреннĕ, пĕр йышра çÿренĕ.
25. Çиçĕм çиçрĕ, аслати кĕрлерĕ.
26. Пурăнаймасть никам та икĕ ĕмĕр.
27. Савăнăç парать-çке çут çанталăк!
Для улучшения работы сайта и его взаимодействия с пользователями мы используем файлы cookie. Продолжая работу с сайтом, Вы разрешаете использование cookie-файлов. Вы всегда можете отключить файлы cookie в настройках Вашего браузера.
(5)Год назад, когда она переводилась в эту школу, Агния была хрупкой милой девочкой с потрясающими длинными медово-русыми волосами, похожей на принцессу настолько, насколько может быть похожей на принцессу девчонка, не отличающаяся благонравным характером.
(8)Причём (и это всегда удивляло и учеников, и учителей) она всегда дралась без причины. (9)Вот и в этот раз ввязываться в драку со старшеклассниками причины не было никакой – всего лишь один мальчишка, которого они толкали, не выпуская из круга, забавляясь его беспомощностью. (10)А мальчишка просто был сердечником, и просто ему уже было плохо, но он никак не мог вырваться.
(12)Тот, пошатываясь от слабости, шагнул к ней из окружения.
(14)И старшеклассник, сплюнув, поднялся с земли.
(15)Агния рывком оттащила мальчика за спину.
(17)Много раз школьники абсолютно спокойно смотрели на то, как силы покидали её с каждым ударом. (18)Но Агния никогда не сдавалась. (19)Она падала, она поднималась или не могла подняться, но не сдавалась она никогда. (20)Поэтому били её всегда очень жестоко. (21)А в этот раз всё должно быть ещё хуже, наверное.
(22)Старшеклассник с рассечённой губой шагнул к девушке первым, противно ухмыляясь и разминая кулаки. (23)Слышно было, как они похрустывают.
(24)Агния только усмехнулась и сбросила кожаную сумку на землю. (25)Всё будет значительно хуже, чем всегда.
– (26)Я в милицию звоню! – раздался из-за спин школьников смутно знакомый голос, он дрожал от страха и напряжения. – (27)Я уже звоню! (28)Отойдите от неё!
(29)Щуплый семиклассник Витька с дрожащими от страха губами и полными слёз глазами поднял сотовый телефон над головой. (30)И в первое мгновение школьники усмехнулись, увидев его. (31)Но потом они разглядели в его взгляде нечто, чего не видели прежде. (32) Это была решимость.
– (33)Отойдите от неё! – сорвавшись на истерический визг, повторил Витька.
(34)И старшеклассники, переглянувшись, отступили от девушки.
(36)Больше не ожидалось ничего интересного, и все стали расходиться кто куда.
(37)Посмотрев на Витьку, Агния слабо улыбнулась и провела ладонью ему по голове.
– (38)Санька у меня такой же… (39)Смелый.
– (40)Я не смелый… – возразил Витька тихо.
– (41)Я сказала: смелый, – повторила Агния. – (42)Потому, что ты взял ответственность на себя в жизни, а не на словах. (43)Настоящую ответственность.
(44)Мальчишка-сердечник, всё еще синий от слабости, смотрел на них мутными глазами и ничего не понимал…
* Айна Нара – современная детская писательница.
Решимость – это готовность совершить поступок, преодолевая чувство страха. Такая готовность заключается в чувстве личной ответственности за всё происходящее.
Решимость – поступок сильного человека, который не может спокойно смотреть на творящиеся безобразия и берёт на себя ответственность за происходящее.
Читайте также: