Татар халык бэйрэмнэре хэм йолалары сообщение

Обновлено: 05.07.2024

Татар хатын- кызларының нинди генә бизәнү әйберләре юк. Чулпылар, яка чылбырлары, алкалар, хаситә, беләзекләр, йөзекләр.
Каких только нет украшений у татарских женщин! И чулпы, воротниковые цепочки, нокосники, хаситэ, брослеты, колечки.
Калфак ны барыбызның да күргәне бар. Заманына карап, рәвеше дә үзгәрә барган аның. 18 гасырда ак җептән бәйләнгән 80 см озынлыктагы чуклы калфаклар булган. 19 гасырда аларны 16-20 см озынлыктагы бәрхет калфаклар алыштырган. Алтын- көмеш җепләр белән чигелгән чәчәкләр аеруча бер төс биргән аларга.
20 гасырга кергәч, калфаклар тәмам кечерәя. Баш киеме булудан бигрәк, бизәнү әйберенә әйләнеп кала. Ирләр кәләпүшне хәзер дә кияләр, ә менә калфак кигән кызларны сәхнәдә генә күреп була.

Каждому из нас знаком калфак . Со временем менялся его облик. В 18 веке калфаки были связаны из белых ниток и достигали 80 см. в 19 веке их сменили бархатные калфаки, которые были 16-20 см. Золотая вышивка на них придавала им особую красоту, изящество.
В начале 20 века окончательно уменьшается в размерах. Как головной убор не используется, и они становятся предметом украшения.
Любимая татарским народом композитор Сара Садыкова до конца своей жизни сохранила преданность изящному калфаку. Тюбетейку мужчины и сейчас носят, а вот девушку в калфаке можно увидеть только со сцены.

Чәч толымнарына тагын бер бизәк- тезмә - кушып үргәннәр. Татар хатын- кызларының чәчүргечләре аның милли киемнәренә үзара ярашып торган.
Калфакларның формасы үзгәрә, үлчәмнәре кечерәя барган саен, киянтәле чулпылар да, тезмәләр дә кулланылмый башлый. Ә менә чулпыларны хх гасыр уртасына кадәр яратып такканнар.
Еще одно украшение для кос - тезмя . Их вплетали в косы.
Украшения для кос обязательно должны были сочетаться между собой с калфаком. Особенно с калфаком, у которого длинный конец откидывался назад.
С течением времени, по мере изменения форм, длины калфака, и чулпы в виде коромысла, и накостники перестают использоваться.
А чулпы в 2-3 ряда любили носить женщины до середины хх века.

Тагын киемгә бәй ле бер бизәнү әйбере- яка чылбыры .
Бу бизәнү әйбере аеруча нәфис, чын мәгънәсендә сәнгать әсәре. Ул ике өлештән- изү каптырмасы белән күкрәккә төшеп торган асылташлардан тора. Асылташлар урта өлешләрендә фигуралы ваграк, очларында эре ялтыравык җиз тәңкәләр тезелгән чылбырдан төзелә.
Бизәк көмештән яки алтын йөгертелгән материаллардан эшләнгән. Асылмаларсыз каптырма рәвешендә дә ясалганнары бар. Аны инде бай хатыннар гына кигән. Өч чылбырлы яка үсмер һәм җиткән кызларныкы, биштән алып тугызга кадәр чылбырлысы, гадәттә, кияүгә чыккан хатыннарныкы саналган. Биш асылмалысы- классик яка. Үреп ясалган тәңкәләргә уелган асылташлар аларны тагын да матуррак, күркәмрәк итә.

Е ще одно украшение, связанное с одеждой- это воротниковая цепочка . Она состоит из 2-х частей: из броши, которая крепится к стойке воротника и свисающих на грудь цепочек, украшенных драгоценными камнями.
Украшение, в основном, делалась из серебра или материала, опыленное золотом. Считалось, что воротниковые цепочки, состоящих 3-х цепей носили девочки, из 5-ти цепочек зрелые девушки, а женщины носили украшения, состоящих из 5-9 цепей. Классическое украшение состоит из 5-ти цепей. Драгоценные камни, врезанные в сплетение монеты делают еще краше и изящнее.

Чулпы ны татар хатын- кызлары. Балачактан башлап, гомер буена тагып йөргәннәр. Атлаган саен чулпының тәңкәләре чыңлап, тавыш биргәннәр. Рус этногрофы:” Татар хатын- кызларын күрүдән элек ишетәсең,”- дип язып калдырганнар.
Казан татарларында бик борынгыдан ук кулланылган- киянтәле чулпы. Ике башлы бөркет, арыслан сүрәтле әлеге тәңкәләр үзләре үк явыз көчләрдән саклый, дип исәпләнелгән. Чәч толымы бизәгечләре күз тиюдән саклый дип уйлаганнар. Аның чыңы явыз көчләрне куркыта дип ошанганнар. Кызыл сердолик бик яратып кулланганнар.Сердолик сәламәтлек, иминлек, шатлык һәм байлык китерүче таш дип исәпләнелгән.

Хәситә - озынлыгы 30-40 см, киңлеге 5-12 см булган тукыма бәйләвеч ул. Аны сул җилкә аша уң кул астыннан үткәргәннәр (уң култык астына килгәннәр). Хәситә тукымасына коръән яисә бөти савыты тегелгән. Борынгылар кешенең җаны тәненнән уң култык асты аша чыгып китә дип инанганнар. Димәк, хәситә хуҗасының җан сакчысы булган. Хәситәгә төрле тәңкәләр, асылташлар, кыйммәтле ташлар, йомры сәдәфләр тагылган.
Шундый ук бәйләвечләр болгардан чувашларга, мариларга, удмуртларга, мордваларга күчкән.Әмма 19 гасыр ахырында хәситәләр кулланылыштан чыга башлый. Затлы хәситәләрне Казанда бай хатыннары гына кигән.

Хаситэ – женское нагрудное украшение, сшитое из материи. Её украшали монетами, жемчугом, кораллами и мишурой, надевали через левое плечо, под правую руку. Длина составляла 30-40 см, ширина 5-12 см. В хаситу вшивали амулет или выдержки из корана. Раньше люди считали, что когда человек умирает, его душа выходит с правой подмышки. Поэтому хасита была защитницей человеческой души, значит жизни.

В Казани хаситы с драгоценными камнями, с драгоценными украшениями носили только богатые женщины. Похожие украшения перешли от булгар к чувашам, марийцам, удмуртам, мордвам. Но в конце 19 века хаситы перестали носить.

Беләзек – кулга кия торган бизәнү әйбере. Еш кына ювелирлар беләзекне көмештән, сирәк очракларда алтыннан ясаганнар. Яшь кызлар тар беләзекләр, өлкәнрәк ханымнар киңрәк беләзекне хуп күргәннәр. Беләзекләрне төрле ысуллар белән бизәгәннәр: металлны чокып кына да, асылташлар тезеп тә. Фирузә, топаз, аквамарин, сердолик, хризолит, энҗе, якут кебек ташлар файдаланылган. Безнең көннәрдә дә беләзекләр хатын-кызларның иң яраткан бизәнү әйберләре булып кала.

Браслет – украшение, одеваемое на запястье руки. Чаще всего браслеты изготавливали из серебра, реже из золота. Молодые девушки носили узкие браслеты, а женщины постарше предпочитали браслеты пошире. Их украшали разными способами: путём чеканки, инкрустацией драгоценными камнями. Использовались такие драгоценные камни, как бирюза, топаз, аквамарин, сердолик, хризолит, жемчуг, сапфир, рубин. И в наши дни браслеты остаются любимыми украшениями женщин

Кулга кия торган бизәнү әйберләренең икенчесе- йөзекләр . Аларны алтыннан да, көмештән дә ясаганнар. Беләзекләр кебек, аларны да төрле ысуллар белән бизәгәннәр. Бу йөзекләр-ташлары җемелдәп торган бик нәфис йөзекләр булган.

Татар халкы беләзекләр, йөзекләр турында бик күп җыр чыгарган.

“ Кулымдагы йөзегемнең” дип башланган такмак җырларын җырлап, татар кызлары элек аулак өйләр үткәргәннәр:

Һәр кешенең сөйгән яры

Үзенә газиз була.

Гөлләр маяк, сандугачлар

Юлдаш булсыннар сиңа.”

Халкыбызның күңел бизәкләре буыннан- буынга күчә.

Бу киемнәрнең, бизәнү әйберләренең hәркайсы затлы, асыл. Вакытлар узган саен кешеләрнең киемнәре дә, бизәнү рәвешләре дә үзгәрә. Бүген без сөйләгән киемнәрнең, бизәнү әйберләренең кайберләренең музейларда гына күрергә мөмкин дисәк, ялгышмабыз.

Каждое их этих одежд и украшений драгоценно и изящно. Со временем мода на одежду и украшения меняется. Многие из описанных выше одежд и украшений можно увидеть только в музее.

Кулланылган әдәбият:

Ж урнал “Сюембика” 2006г. № 1-12

Полный текст материала Татар халкының бизәнү әйберләре. 5-9 класс. смотрите в скачиваемом файле.
На странице приведен фрагмент.

Спасибо за Вашу оценку. Если хотите, чтобы Ваше имя
стало известно автору, войдите на сайт как пользователь
и нажмите Спасибо еще раз. Ваше имя появится на этой стрнице.

Вы можете изучить и скачать доклад-презентацию на тему Татар халкының милли киемнәре. Презентация на заданную тему содержит 12 слайдов. Для просмотра воспользуйтесь проигрывателем, если материал оказался полезным для Вас - поделитесь им с друзьями с помощью социальных кнопок и добавьте наш сайт презентаций в закладки!

Татар халкының милли киемнәре. Татар халкы элек-электән бик матур киенергә яраткан.Чигелгән түбәтәйләре, берсеннән-берсе матур калфаклары, бизәкле читекләре белән дан тотканнар. Татар хатын-кызлары милли бизәкләр белән чигелгән алъяпкычлар кигәннәр. Үзенчәлекле матур күлмәкләрне, камзуллар-ны татар халкы аеруча яратып кигән.

Татар хатын-кызлары алтын яки көмеш белән бизәлгән,төрле чигүле, бизәкле калфаклар кигәннәр. Татар хатын-кызлары алтын яки көмеш белән бизәлгән,төрле чигүле, бизәкле калфаклар кигәннәр.

Түбәтәйләр Борын-борыннан ир-егетләр түбәтәй кияргә яратканнар. Көндә кия торган түбәтәйләрне карарак төстәге тукымадан теккәннәр. Бәйрәмнәрдә кияр өчен ефәк, парча, бәрхеттән теккәннәр. Байлар энҗеле яки алтын-көмеш җепләр белән чигелгән түбәтәй киюне дәрәҗә санаганнар.

201173 201282 201288 201164 201294 201176 201286 201174 201172 201287 201170 201281 201163 201165 201285 201291 201168 201171 201175 201289 201167 201283 201292 201169 201166 201177 201178 201284 201293 201290

Обратная связь

Если не удалось найти и скачать доклад-презентацию, Вы можете заказать её на нашем сайте. Мы постараемся найти нужный Вам материал и отправим по электронной почте. Не стесняйтесь обращаться к нам, если у вас возникли вопросы или пожелания:

Не стесняйтесь обращаться к нам, если у вас возникли вопросы или пожелания:

Мы в социальных сетях

Биз ә н ү ә йберл ә ре Балдак-кольцо. Йөзек-перестен ь. Бел ә зек-браслет. Алка-серьги. Чулпы-накосник. Ч ә ч т әң к ә се- монета для волос.

Сораулар. Татар кызыны ң нинди милли биз ә н ү ә йбер- л ә ре бар? Си ң а биз ә н ү әйберл ә - ре ошыймы? Дус кызы ң ны ң нинди бизән ү ә йберл ә ре бармы?

Татар халкыны ң милли киемн ә ре. Татар халкы элек-элект ә н бик матур киенерг ә яраткан.Чигелг ә н т ү б ә т ә йл ә ре, берсенн ә н-берсе М атур калфаклары, биз ә кле читекләре белән дан тотканнар. Татар хатын-кызлары милли биз ә кл ә р бел ә н чигелг ә н ал ъ япкычлар киг ә нн ә р. Үзенч ә лекле матур к ү лм ә кл ә рне,камзулларны татар халкы аеруча яратып киг ә н.

Калфаклар. Татар хатын-кызлары алтын яки к ө меш бел ә н биз ә лг ә н ,т ө рле чиг ү ле , биз ә кле калфаклар киг ә нн ә р.

Калфаклар б ә рхетт ә н тегелг ә н. т ө рле милли биз ә к- л ә р бел ә н чигелг ә н.

Татар халкыны ң яраткан композиторы Сара Садыйкова калфаклар киярг ә бик яраткан.Аны халык яратып, “ калфаклы сандугач” дип й ө ртк ә н.

Т ү б ә т ә йл ә р.

Т ү б ә т ә йл ә р . Борын-борыннан ир-егетл ә р т ү б ә т ә й киярг ә яратканнар. К ө нд ә кия торган т ү б ә т ә йл ә рне карарак т ө ст ә ге тукымадан текк ә нн ә р.Б ә йр ә мн ә рд ә кияр ө чен еф ә к, парча,б ә рхетт ә н текк ә нн ә р.Байлар эн җ еле яки алтын-к ө меш җ епл ә р бел ә н чигелг ә н т ү б ә т ә й киюне д ә р әҗә санаганнар.

Читекл ә р. Татар халкыны ң аяк киемнәре к ү п т ө рле. Читекл ә рне ир-егетл ә р д ә ,хатын-кызлар да киг ә нн ә р.Ирл ә р читеге кара к ү нн ә н,йомшак итеп тегелг ә н.Яш ь хатыннар һә м кызлар биек ү кч ә ле каюлы читекл ә р киерг ә яраткан .

По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Тема. Татар халкының милли бәйрәме Сабантуй. Презентация материалы.

Презентация татар халык милли бәйрәме Сабантуй мизгелләрен үз эченә алган слайдлардан тора. Бәйрәмдә уздырылган уеннар,бәйгеләр ,шулай ук аларга комментарияләр бирелгән.

Татар халкының милли киемнәре.

5 классның татар төркеме өчен "Татар халкының милли киемнәре" темасына дәрес эшкәртмәсе һәм презентация дә тәкъдим ителә.

Презентация "Татар халкының милли киемнәре"

Презентация "Татар халкының милли киемнәре".Мужские и женские одежды с национальными узорами, элементы одежды, женские украшения.

Презентация "Татар халкының милли киемнәре"

Татар халкының милли киемнәре һәм бизәнү әйберләре

Татар халкы элек-электән бик матур киенергә яраткан.Чигелгән түбәтәйләре, берсеннән-берсе Матур калфаклары, бизәкле читекләре белән дан тотканнар. Татар хатын-кызлары милли бизәкләр белән чигелгән алъ.

Сәлам, дуслар! Какой ваш любимый праздник? День рождения? Новый год? Курбан-байрам? А какие татарские национальные праздники вы знаете? Сегодня мы научимся всему этому и многому другому! Тема урока – праздники, поехали!

"Праздник" на татарском – это "бәйрәм". Бывают национальные, религиозные и международные праздники.

Бәйрәмнәр

бәйрәм – праздник
милли бәйрәм – национальный праздник
дини бәйрәм – религиозный праздник
халыкара бәйрәм – международный праздник

Милли бәйрәмнәр:

Сабантуй, Нәүрүз, Нардуган

Халыкара бәйрәмнәр:

"Яңа ел" (Новый год), Сигезенче март –халыкара хатын-кызлар көне (Международный женский день), Хезмәт бәйрәме – день труда, балаларны яклау көне (день защиты детей)

Дини бәйрәмнәр:

Ураза бәйрәме, Корбан бәйрәме, Олы көн (Пасха)

Презентация 10 рус телле укучыларга татар халык ашларын өйрәнгәндә кулланыла.Монда милли ризыкларның исемнәре, тәрҗемәләре,тарихлары бирелгән.Шуның нигезендә укучылар белән сүзлек өстендә дә эш алып барыла. Дәрестә куллану бик уңайлы.

Татар халык ашлары. Татарские национальные блюда.

Токмач ашы –суп из лапши

Вак бәлеш-вак балиш

Татар халкы үз милли ашларына бик бай, hәм бөтен дөньяга үз ризыклары белән мәшhүр. Азыкны казанда пешергәннәр, йөздереп кыздырганнар hәм мичтә пешергәннәр. Мичтә бигрәк тә ипи пешергәннәр. Иписез көндәлек аш та, бәйрәм табыны да узмый, ул изге азык.

Татар халкында пилмән - бәйрәм көннәрендә, я кунак чакырганда әзерләнә, аны hәрвакыт шулпа белән бирәләр.

Кунак чакырганда, бигрәк тә шәhәр кешеләре, пылау пешерәләр.

Өчпочмак та- традицион татар ашамлыгы, аның эченә элек ит белән суган гына салганнар, соңрак турап бәрәңге дә куша башлаганнар.

Кыстыбый гади ашамлыклардан санала. Юка җәймә эченә тары

боткасы салып ясаганнар.

19 гасырда кыстыбый эченә бәрәңге боламыгы сала башлаганнар.

Гөбәдия-бик үзәнчәлекле ашамлык, аны күбрәк шәhәр халкы

Милләтебез горурлыгы, табынның күрке –чәкчәк. Ул hәр туй мәҗлесендә була.

Читайте также: