Керхи варманта сочинение на чувашском языке

Обновлено: 15.06.2024

Сочинение учащегося рассказывает о страшных событиях Второй мировой войны.

Вложение	Размер
Сочинение на чувашском языке"Всем смертям назло!"	38.5 КБ

Предварительный просмотр:

Кам тăшмана парăнмасть, ăна халах манмасть…

Вăрçă… Тăван çĕршывăн Аслă вăрçи… 1418 талăк хушши кĕрлене çак харушă вăрçă. Пирĕн чечекленекен тăван çĕршыв çине 1941 çулхи июнĕн 22-мĕшĕнче нимĕç фашисчĕсен эшкерĕсем систермесĕр тапăннă, лăпкă хуласене, ялсене аркатнă, сирпĕтне, çунтара-çунтара янă. Совет халăхĕ пĕр çын пек пулса Тăван çĕршыва хутелеме çĕкленне.

Вăрçăра пехотинецсем те, летчиксем те, моряксем те, разведчиксем те, партизансем те фашистсене хирĕç кĕрешнĕ.

Иртнĕ вăрçă 27 миллион çын пурнăçне илсе кайна. Вăрçа пирĕн çĕршыва пĕтĕмпе 679 миллиард тенкĕлĕх çухату кунĕ. Миçĕ шкул, больница, музей çĕрпе танлашман-ши?! Çавăн пек йывăр та хăрушă тапхăрта пĕтĕм халăх пĕр çиреп чăмăра пуçтарăннă. 130 ытла чĕлхепе калаçакан халăх пĕр ĕмĕтпе, пĕр тĕллевпе кĕрешнĕ. Çавăнпа çĕнтерне те ĕнтĕ çав ирсĕр тăшмана совет халăхе…

Шел пулин те, вăрçă ветеранесен шучĕ çулсерен чакса пырать. Пирĕн вĕсене хамăран вăй-хал çитнĕ таран пулăшмалла. Тепĕр чухне ырăпа чĕнсе калаçни те вĕсен кăмлне çĕклет, вăрçă суранĕсем çинчен манма пулăшать.

Пиртен инçех мар Гордеев Алексей Николаевич пурăнать. Вăл Хулаçырми ялĕнчи вăрçа ветеранĕсенчен пĕртен-пĕр сывă юлнă çын.

Вăрçă пуçланнă хыпара Элекçей тете Хусан хулинче илтнĕ. Çак тапхăрта вăл ремесла училищинче вĕреннĕ. Часах Элекçей тăван яла таврăнать. Ашшĕне вăрса илсе каяççе. Амăшĕ вара тăвăтă ачипе пĕччен тăрса юлать. Элекçей тете окоп та чавать, колхозра та ĕçлет. Часах вăл бригадир пулса тăрать. Бригадирта 2 çул ĕçлет.

Аслă Çĕнтерĕве вăл Берлин хулинче кĕтсе илет. Çĕнтеру çинчен калаçма пуçласан Элекçей тетен куçĕсем шывланаççĕ.

Вуланă хайлавсем тăрăх эпир çакна пĕлетпĕр: çĕнтеру кунĕ хăвăртрах çывхартас тесе аслисемпе юнашар тăрса ачасем те кĕрешнĕ. Вĕсем фронтра та, тылра та пĕтĕм йывăрлăха туссе ирттерсе тăшмана çапса аркатма тăрăшнă. Пирĕн, çамрăксен, ирĕк пурнăçа сыхласа хăварассишен паттăрла çапçăма хатĕр пулмалла. Çак хаяр вăрçă çинчен самантлăха та манмалла мар.

Вăрçă вучĕ çĕр çинче паянхи кун та сÿнмен-ха. Чечня вăрçи те хай çинчен мантармасть: террористсем алхасаççĕ, мирлĕ шăплăха пăсаççĕ.

Для учеников 1-11 классов и дошкольников
Бесплатные сертификаты учителям и участникам

Тема: Кӗрхи вӑрманта (5 – мӗш класс)

Тӗллевсем: фонетика, лексикӑпа грамматика, вулав, ыйту-хурав, монолог; ҫыру хӑнӑхӗвӗсене аталантарасси.

Лексика материалӗ: халӑхра, тӗленмелле, валли.

Грамматика материалӗ: пару падежӗнчи сӑпат местоименийӗсем.

Кирлӗ хатӗрсем: учебник, компьютер, проектор, экран, слайдсем.

I . Класа йӗркелени, сывлӑх сунни.

II . Урок йӗркипе паллаштарни.

III . Килти ӗҫе тӗрӗслени.

IV . Вулав, куҫару хӑнӑхӗвӗсене аталантарни.

1 – мӗш хӑнӑхтарупа ӗҫлени. Предложенисене вӗрентекенпе пӗрле вулаҫҫӗ, суйласа илнӗ ачасем черетпе вуласа куҫараҫҫӗ.

V . Грамматика материалӗпе ӗҫлени.

1 – мӗш хӑнӑхтарури местоименисене тупса вулаҫҫӗ, вырӑсла куҫараҫҫӗ. Слайдри таблицӑпа усӑ курса пару падежӗнчи сӑпат местоименийӗсем ҫинчен каласа параҫҫӗ: Мана, сана, ӑна, пире, сире, вӗсене – это местоимения в дательном падеже. Местоимения мана , сана отвечают на вопрос кама?, местоимение ӑна отвечает на вопрос ы кама? мӗне?. Местоимения пире, сире отвечают на вопрос камсене? Местоимение вӗсене отвечает на вопросы камсене? мӗнсене?

VI . Лексикӑпа грамматика хӑнӑхӗвӗсене аталантарни.

2, 3 – мӗш хӑнӑхтарӑвӗсемпе ӗҫлени.

VII . Лексика материалӗпе ӗҫлени.

Ҫӗнӗ сӑмахсене вӗрентекенпе пӗрле вулаҫҫӗ, ҫӗнӗ сӑмахсенчен тӑракан предложенисене тупса вулаҫҫӗ, вырӑсла куҫараҫҫӗ.

VIII . Вулавпа куҫару, ыйту-хурав хӑнӑхӗвесене аталантарни.

4 – мӗш хӑнӑхтарупа ӗҫлени. Ӗҫ йӗрки: а) 1 –мӗш абзаца черетпе вуласа куҫараҫҫӗ, абзацри тӗс ячӗсене калаҫҫӗ; ӑ) 2 - мӗш абзаца пурте пӗрле вулаҫҫӗ, суйласа илнӗ ачасем черетпе вулаҫҫӗ, ыттисем предложенисене вырӑсла куҫраҫҫӗ.

IX . Ыйту-хурав хӑнӑхӗвӗсене аталантарни.

5 – мӗш хӑнӑхтарупа ӗҫлени. Малтан ыйтусене пурте пӗрле вулаҫҫӗ, унтан вӗсене вырӑсла куҫараҫҫӗ, ун хыҫҫӑн вара суйласа илнӗ ача ыйтусене вулать, ыттисем вӗсене хуравлаҫҫӗ.

X . Монолог тата ҫыру хӑнӑхӗвӗсене аталантарни.

Слайдри ыйтусемпе усӑ курса Таня ҫинчен каласа параҫҫӗ.

Ытусем: 1) Таня ӑҫта? 2) Вӑрманта хӗр ача мӗн тунӑ? 3) Вӑл хӑш йывӑҫ ҫулҫсене пуҫтарнӑ? 4) Хӗр ача ҫулҫӑсене мӗнле савӑта хунӑ?

Тăван радио / Таван радио (Чувашия) запись закреплена

Туссем, тÿрĕ эфирта вăйă! "Кăмпа, паха, вăрман, çулçă" сăмахсемпе усă курса сăвă йĕркисем шăрçаласа вĕçтерĕр! Чи илемлĕ сăвă авторне Алексей Шадриковăн концертне каймалли билет парне пулĕ!

Каяс терем вармана керхи кампа пущтарма. Щюлле-щюлле йыващсем, илертюлле щулщасам. Тупрам хайхи макара, татрам-татрам кампана. Паха пулче ущалма. Эх, аван-щке варманта!

Пит илēртет кĕрхи вăрман
"Килсемēр"- тет кăмпа татма.
Вăрман пуянлăxĕ паха
Тулать пит хăвăрт карçинка
Тем тĕрлĕ çулçă вĕл вēçce
Кавир сарать ура айне.

Ака щитре керкунне,
Камала щеклеть манне.
Вармана кайсан вара,
Мен тери паха унта!
Щер щинче кавир сарна пек,
Выртащще сара,херле щулщасем.
Тем-терле кампа та пур,
Карщинкана татса пыр.

Хамон юлташсене Григорьев Женяпа Московский Алюша халалласа щырно сово)))

Щуллахи кун вормана
Кайром компа пущтарма.
Компи нумай, ах тур тур!
Показать полностью.
Тус тованом кильсе кур.
Керхи ворман илертеть
Саро щулщо велькешеть
Паха компа пущтарса
Комол кайре ущолса.
Пущтарсан компасене
Хоналас юлташсене
Женяпала Алюша
Ике щамрок човаша
Ченеесче хонана
Тутанмашкон компана
Сойланччерех траниччень
Ир пуличчень, шущомччень!

Алла тытрам карщынкка Утрам эпе вармана Ах епле илем кунта Савантарать камала. Тавралахри йыващсем Витенне терле тумпа Сара,херле щулщасем Илертещще кущама. Ака куртам эп кампа Шурри пулче ха тата Паха щимещ пущтарса Утрам эпе малалла

Керкунне епле хитре,
Варман тарах щюреме.
Ак лара парать кампа,
Савантарать вал чунама.
Ак юкеще щулщасем,
Сара, херле теслисем.
Эх, имлемле керкунне,
Хай паха щимещепе.

Хĕрлĕ,caрă,kĕрен çyлçăceн
Илемне сăнаса
Васкамасăр утатăп
Кēрхи вăрманпа
Хушăран тĕл пулать
Тутлă шăршлă kăмпа
Татмасăр чăтаймăп
Ытла та паха!

Ял хыщăнчи вăрмана,
Щынсем щюрещщĕ кăмпана.
Унта юсещщĕ йывăщсем,
Сарă, хĕрлĕ щулщисем.
Эп те кайăп вăрмана,
Кĕрхи кунпа савăнма.
Паха щимĕщ пущтарма,
Питĕ лайăх-щке унта!

Керхи варман ытла пуян, терле кампа,йекель пуртан. Кайаксем юр юрланаран,чунама тытканланаран. Юмане,хуране,шешки- такащще щулща илемли, йери-тавра весен пуххи, вылять хевелен йал-кулли. Аш щиле лапкан щещ верет, чунра туйам юстерет. Чанах паха керхи варман, пырса киленме ан ман!

Ырӑ-ырӑ кунӗсем
Ай, тӑраҫҫӗ урамра!
Халӗ хура вӑрманта
Ӳссе ларнӑ уплюнкка.
Анне, эпӗ, ачасем,
Показать полностью.
Тата икӗ ман инке
Витресем алла тытса
Утрӑмӑр вӑрманалла.
Инкен кӗҫех юбилей
Ун сӗтел хатӗрлемелле.
Пырса тухнӑ хайхискер
Пӗр йывӑҫ вулли тӗлне.
Унта куҫ чарӑлмалла
Ӳссе ларнӑ уплюнкка.
Шӑп та лӑп пысӑк витре
Инкен тулнӑ кӑмпапа.
Эпир ҫулҫӑсем сирсе
Шырарӑмӑр кӑмпасем.
Ҫав-ҫавах уплюнккапа
Тултартӑмӑр витресем.
Вӑрман паха парнипе
Савӑнтарать ҫынсене,
Ҫавӑнпа та ҫуркунне
Лартар йывӑҫ хунавсем.

Леонид, Сирĕн сăвăра çав тери нумай чун ăшши туйăнать. маттур. Çирĕп çывлăх сунатăп . Питĕ килĕшрĕ.

Тӑван чĕлхе. Мĕн-ши вӑл тӑван чĕлхе? Ман шутпа, тӑван чĕлхе вӑл атте-анне, асаттепе асанне чĕлхи, эпĕ çуралнӑ çуралманах калаçа пуçланӑ чӑваш чĕлхи. Тӑван чĕлхепе калаçса эпир хамӑр шухӑш-туйӑма палӑртатпӑр, чуна уçатпӑр, кӑмӑла çĕклетпĕр. Атте-анне чĕлхи мӑн асаттесемпе асаннесен пурнӑçĕ – шӑпи çинчен аса илтерсех тӑрать, хамӑр пуласлӑх пирки шухӑшлаттарать.

Чӑваш чĕлхи - тӑван чĕлхе

Эй, челхем, анне панӑ чĕлхем,

Янӑра эс çут тĕнчере!

Ыттине çер чĕлхе хуть пĕлем,

Эсĕ ман пĕрре çеç – пĕрре

Сӑмахран илес пулсан, тӑван чĕлхене юратман çын ашшĕ-амӑшне тӑван халӑхне те, çĕрне-шывне те юратма пултараймасть. Эп шутланӑ тӑрӑх тӑван чĕлхе – тӑван халӑхӑн иксĕлми ӑс-тӑн çӑл-куçĕ. Çак çӑл-куçран эпир мĕн ачаран тумламӑн-тумламӑн пĕлӳ илсе ӳсетпĕр. Аннен кӑкӑр сĕчĕпе пĕрле унӑн ачаш та лӑпкӑ сассипе, вӑл сӑпка юрри шӑрантарнине илтетпĕр.

Чӑнах та, нумай çул иртрĕ пулин те тӑван чĕлхене пĕтме парас марччĕ. Чылай паллӑ ӑсчахсем, писательсемпе поэтсем чĕлхемĕр çинчен мӑнаçланса калани тĕл пулать. Тĕслĕхрен, А.Артемьев каланиех илер.

Шутлатӑп, шутлатӑп та ачана мĕн пĕчĕкрен чӑвашла калаçма вĕрентмелле. Акӑ эпĕ эпĕ 7-мĕш класа çитрĕм. Анчах та вырӑсла та, чӑвашла та тĕрĕс те яка калаçатӑп, çырма та аван пĕлетĕп. Ют чĕхесене те вĕренме тӑрӑшатӑп. Аттепе анне килте чӑваш чĕлхине сума суни, хисеплени курӑнсах тӑрать. Ытти çемьесенче "мама","папа" тесе чĕнеççĕ пулсан, пире аттепе анне тесе чĕнме вĕрентнĕ. Мĕнле илемлĕ, янӑравлӑ янӑрать çак икĕ сӑмах.

Çапла вара, çут тĕнчере пин-пин чĕлхе. Вĕсем хутӑшаççĕ, тупӑшаçççĕ, çывӑхланаççĕ. Пĕр-пĕрне парнесем те параççĕ, парнисем вара – сӑмахсем.

Ман чӑвашах пулас килет. Тӑван чĕлхене хисеплени хамӑртанах килет. Манӑн чĕлхем малалла та янӑрасса шанас килет. Эпĕ ӑна ĕненетĕп. Вӑл çĕр çинчен ан çухалтӑр.

Читайте также: