Джумленинъ экинджи дередже азалары конспект

Обновлено: 06.07.2024

Презентация на тему: " Джумленинъ баш ве экинджи дередже азалары ДЕРСНИНЪ МАКЪСАДЫ: Джумленинъ баш ве экинджи дередже азалары акъкъында эсас бильгилерини пекитмек. Бильгилерини." — Транскрипт:

1 Джумленина баш все икинджи дередже азалары ДЕРСНИНЪ МАКЪСАДЫ: Джумленина баш все икинджи дередже азалары акъкъында эсас бильгилерини пекитмек. Бильгилерини теренлештирмек. Ана тили не севги все меракъ догъурмакь. КОРЬГЕЗМЕЛЕР: дерслик, джедвсель. даркъатма материал. ДЕРС КЕТИШАТЫ 1. Тешкилий дакъкъа. Дерснина макъсадына баян этюд. Эв шина тешкерюв Талебелернина бильгилерини актуаллештирюв.

2 Тахтада аталар сэзлери язылгъан. Нокъталар ерине керекли арифлерни къой-макъ. Грамматик негизни клайд этмек. Баш азалары насыл сэз чешитлеринен ифаделенгенини бельгилемек. Ана ичюн бала бал. да татлы. Ёлджу ел. къалмаз. Инсан. балясы тилиндедир. Джебина. парана олмасын, до ст. олсун. Ваш азаларындан гъайры насыл азаларна да бельгилемек мумкюн?(икинджи дередже азаларына) Меселя: балдан - ( найден?) ёлда - (клайда?) инсаннана - (кимнина?) джебинаде - (клайда?)

3 Джумле азалары (члена предложения) Баш азалары (главнае) Хабер Муптеда Экинджи дередже азалары (второстепеннае) Тамамлайыджы Ал Айырыджы

4 Муптеда Муптеда(подлежащее) –баш келиште келип, Ким? Не? суаллерге джевап берген джумленина баш запасы. Исим,я да замирнен ифаделене Джумледе муптеда вазифесинде кельген о,бу замирлерден сона виргуль къоюлыр: О, мени танниды Къар ягоды

5 Хабер Хабер(сказуемое)-муптеданен багъланап,предмет не апа?не ола? Кимдир?надир? насылдыр? суаллерге джевап берген джумленина баш запасы. Хабер фиильнен ифаделене. Исим,сыфат,сайты,замирнен ифаделене билир О мусафирликке кельди.

6 Тамамлайыджы АйырыджыАл Не ифаделейлерпредметпредметнина алямети я да сабина иш-арекетнина аляметини (ерини. вакътына, макъсадьшы, тарзана) Насыл суаллерге джевап берелер? кимни? кимге? нени? неге? нете? найден? кимде? кимден? ким акъкъында? кимнен? не-не? насыл? кимнипъ? ненина? къаерге? къаерде? къаерден? не замен? не ичюн? насыл тарзда? не себептен? Насыл сэз чешитинен ифаделене? сим, замир, сайтысыфат, сим, саиты. замир сим, зара, саиты, замир, сыфат

7 1) Берильген сэзлерден догьру джумле тизмек, икинджи дередже азаларна клайд этмек. ^ Къар, ягоды, бутан, гедже. ^ Багъчасарай, эна, Къырымнана, шеэрлеринден, бери, дюльбер. ^ Ана, бутан, баласына, омюрини, багьышлай.

8 2)Нокъталар ерине къайсы икинджи дередже азалары етишмей. ^- Балкъуртрал пек. (до ст, муаббет) яшайлар. ^- Олар. (янаы, къокъулы) бална чечеклерден топлайлар. ^- Биз. (анамнез, къомшумнен) лейлеклерни къуванчнен къаршыладыкъ.

9 Джумлелерни кочюрип язынаыз, нокъталар ерине керек арифлерни къоюнаыз. Кузьн…на ахырлары. Ава сакин. Кунеш, гуся девирн…на къарышыкълыгъ…на, титислиг..ни клайд эт…р киви, инсанл….ргъа янаыдан кулюмс…ремейк ичюн оз… вакъты-саатына бекл…п, бул…трал артында гизл…не. Ай-Петри тар…фтан эскин елин…на кучюнден озон…на бир мевс…малик, къыскъа, лякин ппанда-мында учушкъ…ан алтын тюз япракъл…р пятна…на сонасуз олмагъ…нана хатырлатм…къ истейл…р.

10 Кузьнина ахырлары. Ава сакин. Кунеш, гуся девирнина къарышыкълыгъына, титислигини клайд этер киви, инсанларгъа янаыдан кулюмсиремейк ичюн ось вакъты-саатына беклеп, булутрал артында гизлене. Ай-Петри тарафтан эскин елинина кучюнден озонина бир мевсималик, къыскъа, лякин ппанда-мында учушкъан алтын тюз япракълар пятнаана сонасуз олмагъанана хатырлатмакъ истейлер. Тешкерюв

11 АДИЙ ДЖУМЛЕНИНЪ СИНТАКТИК ТАЛИЛЬ ТЕРТИБИ: (Синтаксический разбор простого предложения) 1. Джумленина макъсадына коре чешитини белъгилемек икея, суалъ, эмир); эгер нида джумле олса, буна да клайд этмек. 2. Джумленина грамматик негизини тапы, радий джумле олгъанана тасдыкъламакъ. 3. Джумленина тихим хусусиетлерини изаламакъ: а)ики теркипли, я да бир теркипли; (бир теркипли олса,все чешитини ); б)кениг я да кениг олмагъан; в)толу я да там олмагъан 4. Эгер олса, джумленина теркивинде кельген сойдаш азаларна, хитап, кириш сэз, сэз берикмелерини клайд этмек). 5. Джумле азаларына клайд этип, оларнана чешитлерини насыл сэз чешитинен ифаделенгенини бельгилемек (баш азаларна, сона 2-нджи дередже азаларына). 6. Токътав ишаретлеринина къоюлувына изаламакъ.

Нажмите, чтобы узнать подробности

Джумледе экинджи дередже азаларыны бельгилемек беджерикликлерини шекиллендирмек, талебелернинъ агъзавий ве язма нутукъларыны, коммуникатив къабилиетлерини инкишаф эттирмек, сёз байлыгъыны арттырмакъ.

Дере мевзусы. Джумленинъ экинджи дередже азалары.

Дере чешити: янъы материалны огренюв дерси.

Дерснинъ макъсадлары: джумледе экинджи дередже азаларыны бельгилемек беджерикликлерини шекиллендирмек, талебелернинъ агъзавий ве язма нутукъларыны, коммуникатив къабилиетлерини инкишаф эттирмек, сёз байлыгъыны арттырмакъ.

Бекленильген нетиджелер: талебелер джумленинъ экинджи дере­дже азаларыны бельгилемек теджрибесини къазаналар, озь нутукъларыны, коммуникатив къабилиетлерини инкишаф эттирелер, сёз байлыкъларыны арттыралар.

Донатмалар: компьютер, проектор, проекторда экинджи дередже аза- ларнынъ схемасы.

Дере кетишаты

Тешкилий дакъкъа Селямлашув.

Ашханеде шамата, Чанакъ-чёлъмек тасырдай, Сыджакъ тава ичинде Чибереклер чырылдай.

Тёрге кечип отурынъыз,

Софра азыр, буюрынъыз,

Ашынъыз татлы олсун!

Ашагъангъа аш олсун!

Оджа талебелерге шиир окъуй, суаллер бере:

Шиирде насыл незакетли сёзлер бар? (Аш татлы олсун! аш олсун')

Бу сёзлерни не вакъыт айталар? (Емек вакътында.)

Сиз даа насыл незакетли сёзлер билесинъиз? Оларны не вакъыт aii i макъ керек? (Афиетлер олсун, иш къолай келъсин, чокъ яша

Эв вазифесини тешкерюв 30-мешгъ. беджермек.

Бильгилерни актуаллештирюв ве дере макъсадларыны къоюн

Проекторда экинджи дередже азаларынынъ схемасы косьтериле:



Азбад^а балалар ойнайлар.

Джумленинъ баш азаларыны бельгиленъиз! (Балалар — муптеда ойнайлархабер.)

Азбарда сёзю недир? (Экинджи дередже азасыдыр.)

Баш азалар насыл бельгилене? (Муптеда — бир сызыкънен, хаос/ — эки сызыкънен.)

Экинджи дередже азалары исе далгъалы сызыкънен бельгилене.

Дере мевзусы узеринде иш

Дерсликнен чалышуе. 33-мешгъ. Талебелер схемагъа келишкен джум лени дефтерлерине язалар.

34-мешгъ. Балалар джумлелерни окъуйлар, догъру тизильген джумлеш дефтерлерине язып алалар.

Лугъат иши. Дерсликнинъ, маналары бир олгъан сёзлерни лугъа! ж ф терине язмакъ, оларнен джумле тизмек.

Раатлыкъ дакъкъасы Уяна саба кунеш

Уяна саба кунеш,

(эллер тёпеге узана)

Сачыла алтын нурлар.

(пармакъларнен су в сепкен киби арекетлер япыла)

Балыкъ ялдай, къуш уча,

Секире тавшанчыкълар.

(айванларнынъ арекетлерине такълид этиле)

Биз эр шейни билемиз,

Даим арекеттемиз.

(эллер белъде, еринде адымламакъ)

Тез чапа, яваш юре,

(тургъан ерде чапмакъ ве яваш адымламакъ)

Осип кокке юкселемиз.

(аякъ уджларында котерилип, къолларны тёпеге узатмакъ).

Мустакъиль иш

мешгъ. Талебелер метинни окъуйлар, суаллерге джевап берелер, сонъки джумлени дефтерлерине язалар, муптеда ве хаберни бельгилейлер.

мешгъ. Балалар сёзлерден джумлелер тизип дефтерлерине язалар, суаллерге джевап берелер, метинге серлева къоялар, джумленинъ баш азаларыны бельгилейлер.

Дерснинъ нетиджесини чыкъарув

— Джумледе баш азаларындан гъайры даа насыл азалар ола? (Экинджи дередже азалары.)

Экинджи дередже азалары джумледе насыл бельгиленелер? (Далгъалы сызыкънен.)

  • Для учеников 1-11 классов и дошкольников
  • Бесплатные сертификаты учителям и участникам

Мевзу: Джумленинъ экинджи дередже азалары

- джумленинъ экинджи дередже азаларынен таныш этюв;

- джумлелернинъ грамматик негизлерини къайд этюв;

- агъзавий ве язма нутукъларны инкишаф этюв;

Мерифет УУД (познавательные):

- малюматны бир шекильден диггер шекильге авуштырув;

- оджа ве талебенинъ бирликте беджерген ишлерининъ нетиджелерини чыкъарув;

Регулятив УУД (регулятивные):

- талебенинъ оджа ярдымынен дерстеки арекетлернинъ макъсадыны тайинлев;

- сыныфта нутукъ медениетини юксек севиеге котермек ичюн ярыш муитини яратув.

Коммуникатив УУД (коммуникативные):

- озь фикирлерини агъзавий шекильде ифаде этюв;

- динълемеге ве башкъаларнынъ айткъанларыны анъламагъа огретюв;

- озюнинъ ве башкъаларнынъ япкъан ишлерине къыймет кесюв.

Шахсий нетиджелер :

- талебелернинъ тиль байлыкъларыны зенгинлештирмек;

- талебелерде ана тилимизге севги ашламакъ;

Дерснинъ кетишаты

I .Тешкилий къысым

Мына чанъ къакъылды

Дерсимиз де башланды

Явашчыкътан отурдыкъ

Ишлемеге башлдыкъ

II . Талебелернинъ бильгилерини актуаллештирюв .

-Дефтерлеринъизни ачынъыз, бугуньки санны язынъыз. Ноябрьнинъ 30

Каллиграфик дакъкасы

- Бугунь насыл айнынъ сонъки куню сайыла?

- Насыл йыл мевсими бизнен сагълыкълаша?

- Демек ярын бизде насыл йыл мевсими башланаджакъ?

- Келинъиз бу арифни догъру ве дюльбер язайыкъ. (талебелер Къ къ арифни язалар)

Къыш- 1 эджа, 1соз., 2тут.,3 ариф, 3 сес.

Талебелернинъ дикъкъатыны джельп ютюв.

Масалны саналаштырмакъ (2, 3, 4 слайд)

Бир заманда бар экен, бир заманда ёкъ экен. Хабер къыралы ве Муптеда къыраличеси Джумленинъ баш азалары къыраллыгъында яшай эдилер. Олар эр вакъыт Джумленинъ экинджи дередже азалары къыраллыгъынен давалаша эдилер. Амма джумленинъ баш азалары эр бир давалашмада джумленинъ экинджи дередже азаларыны енъе эдилер. Куньлернинъ биринде джумленинъ баш ве экинджи дередже азалары топлашып, кене де давалашмагъа башладылар:

Баш азалары: - Эй, экинджилер, къана чокъ лаф этменъиз! Биз джумленинъ эсас вазифесини беджеремиз, онынъ ичюн бизге Баш азалары дейлер!

Тамамлайыджы: - Ёкъ! Къана чекилинъиз! Бу биз эсас вазифени беджеремиз!

Айырыджы: Догъру! Тамамлайыджы, догъру!

Ал: Эбет, достлар! Джумленинъ баш вазифесини биз беджеремиз!

Оджа: - Эй, джумле азалары, сакин олунъыз, тынчланынъыз! Джумледе эр бир азанынъ озь ери бар. Мына сизге вазифе: Къана, джумле азалары, берильген сёзлерден джумле тизинъиз! (орталыкъны, бем-беяз, къар, йымшакъ, чаршаф киби, къаплады.) (Эр бир джумле азасына сёзлер бериле. Джумленинъ баш азалары вазифени тез беджерелер, экинджи дередже азалары исе о къадар джумле тизмеге тырыша эдилер, амма бир ич бир шей олмады.)

Оджа: - Сонъ, талебелер, насыл джумле азалары вазифени догъру беджердилер? Демек, джумленинъ насыл азалары эсас вазифени беджерелер? Я экинджи дередже азалары бизим нутугъымызда кереклерми? Эбет. (джумленинъ баш ве экинджи дередже азалары бирликте джумле тизелер) Джумленинъ экинджи дередже азалары нутугъымызны дюльбер, аэнкли япалар. Онынъ ичюн, урьметли экинджи дередже азалары, сиз джумледе ярдымджы вазифени беджересинъиз. Чокъ сагъолунъыз. Сагълыкънен барынъыз ве къыраллыгъынъызда татлы-муаббет яшанъыз. (джумле азалары чыкъып кете)

Раатлыкъ дакъикъасы (5 слайд)

Бу китап, бу рале,

Бу оджа, бу талебе,

Бу огълан, бу къыз,

Бу сыныф, бу биз.

Терек киби салландыкъ,

Япракъ киби тёкюльдик,

Къуш киби биз учтыкъ,

Ерлеримизге отурдыкъ,

Чалышмагъа девам эттик.

IV. Мевзу боюнджа чалышув. Янъы мевзуны анълатув.

- Демек, бугунь дерсте биз насыл азаларнен таныш оладжакъмыз?

- Дерсте нени огренеджексинъиз?

- Дерсимизнинъ макъсады не?

(талебелер дерснинъ мевзусыны ве макъсадыны айталар)

Оджанынъ сёзю (оджа талебелерге джумленинъ экинджи дередже азаларыны анълата)

Тахтада джумле языла. (6 слайд)

Орталыкъны бем-беяз къар йымшакъ чаршаф киби къаплады.

- Талебелер, келинъиз джумлени талиль этейик. Биринджиден джумленинъ баш азаларыны бельгилейик. Олар насыл суаллерге джевап бергенлерини ве джумледе нени анълаткъаныны текраралайыкъ. (тахтагъа бир талебе чыкъып джумленинъ баш азаларыны бельгилей). Джумледе даа насыл сёзлер къалды? Келинъиз оларгъа суаллер къойып талиль этейик. (талебелерге экинджи дередже азаларынынъ джедвели бериле)

hello_html_m7f52943.jpg

hello_html_7b31011.jpg

- Мен сизге тапмаджа окъуйым, сиз исе джевабыны тапынъыз.( 7 слайд)

Ава кунь-куньден сувуй,

Геджелери ель улуй,

Ерни беяз къар къаплай,

Аяздан сувлар бузлай.

- Бу не вакъыт ола? (Къышта)

- Балалар, тезден насыл йыл мевсими келеджек? (8 слайд фото)

-Бу сёзлер бизге шиир тертип этмеге ярдым этер . (9 слайд)

Насыл къыш кельди? Къарлы, боранлы къыш кельди

Къаерни къаплап алды? Эр ерни къаплап алды.

Ким къувана? Къуваналар балалар,

Даа нелер къувана? Багъча, тарла, къыр, дагълар.

VI . Рефлексия. (10 слайд)

Дерсте мен огрендим…

Дерсте бойле япылгъан ишлерни бегендим…

Манъа меракълы эди…

-Балалар, сагъ олунъыз!

-Баларар, сизинъ кейфинъиз насыл? Смайл устюнде юзчик сызынъыз. Энди оларнен джыллы бир къар дане япайыкъ. Бу къар дане сизни эр дайым къыздырсын.

- сыныфта нутукъ медениетини юксек севиеге котермек ичюн ярыш муитини яратув.

Коммуникатив УУД (коммуникативные):

- озь фикирлерини агъзавий шекильде ифаде этюв;

- динълемеге ве башкъаларнынъ айткъанларыны анъламагъа огретюв;

- озюнинъ ве башкъаларнынъ япкъан ишлерине къыймет кесюв.

- талебелернинъ тиль байлыкъларыны зенгинлештирмек;

- талебелерде ана тилимизге севги ашламакъ;

Мына чанъ къакъылды

Дерсимиз де башланды

II. Талебелернинъ бильгилерини актуаллештирюв.

-Дефтерлеринъизни ачынъыз, бугуньки санны язынъыз. Ноябрьнинъ 30

- Бугунь насыл айнынъ сонъки куню сайыла?

- Насыл йыл мевсими бизнен сагълыкълаша?

- Демек ярын бизде насыл йыл мевсими башланаджакъ?

- Келинъиз бу арифни догъру ве дюльбер язайыкъ. (талебелер Къ къ арифни язалар)

Къыш- 1 эджа, 1соз., 2тут.,3 ариф, 3 сес.

Талебелернинъ дикъкъатыны джельп ютюв.

Масалны саналаштырмакъ (2, 3, 4 слайд)

Бир заманда бар экен, бир заманда ёкъ экен. Хабер къыралы ве Муптеда къыраличеси Джумленинъ баш азалары къыраллыгъында яшай эдилер. Олар эр вакъыт Джумленинъ экинджи дередже азалары къыраллыгъынен давалаша эдилер. Амма джумленинъ баш азалары эр бир давалашмада джумленинъ экинджи дередже азаларыны енъе эдилер. Куньлернинъ биринде джумленинъ баш ве экинджи дередже азалары топлашып, кене де давалашмагъа башладылар:

Баш азалары: - Эй, экинджилер, къана чокъ лаф этменъиз! Биз джумленинъ эсас вазифесини беджеремиз, онынъ ичюн бизге Баш азалары дейлер!

Тамамлайыджы: - Ёкъ! Къана чекилинъиз! Бу биз эсас вазифени беджеремиз!

Айырыджы: Догъру! Тамамлайыджы, догъру!

Ал: Эбет, достлар! Джумленинъ баш вазифесини биз беджеремиз!

Оджа: - Эй, джумле азалары, сакин олунъыз, тынчланынъыз! Джумледе эр бир азанынъ озь ери бар. Мына сизге вазифе: Къана, джумле азалары, берильген сёзлерден джумле тизинъиз! (орталыкъны, бем-беяз, къар, йымшакъ, чаршаф киби, къаплады.) (Эр бир джумле азасына сёзлер бериле. Джумленинъ баш азалары вазифени тез беджерелер, экинджи дередже азалары исе о къадар джумле тизмеге тырыша эдилер, амма бир ич бир шей олмады.)

Оджа: - Сонъ, талебелер, насыл джумле азалары вазифени догъру беджердилер? Демек, джумленинъ насыл азалары эсас вазифени беджерелер? Я экинджи дередже азалары бизим нутугъымызда кереклерми? Эбет. (джумленинъ баш ве экинджи дередже азалары бирликте джумле тизелер) Джумленинъ экинджи дередже азалары нутугъымызны дюльбер, аэнкли япалар. Онынъ ичюн, урьметли экинджи дередже азалары, сиз джумледе ярдымджы вазифени беджересинъиз. Чокъ сагъолунъыз. Сагълыкънен барынъыз ве къыраллыгъынъызда татлы-муаббет яшанъыз. (джумле азалары чыкъып кете)

Раатлыкъ дакъикъасы (5 слайд)

Бу китап, бу рале,

Бу оджа, бу талебе,

Бу огълан, бу къыз,

Бу сыныф, бу биз.

Терек киби салландыкъ,

Япракъ киби тёкюльдик,

Къуш киби биз учтыкъ,

Чалышмагъа девам эттик.

IV. Мевзу боюнджа чалышув. Янъы мевзуны анълатув.

- Демек, бугунь дерсте биз насыл азаларнен таныш оладжакъмыз?

- Дерсте нени огренеджексинъиз?

- Дерсимизнинъ макъсады не?

(талебелер дерснинъ мевзусыны ве макъсадыны айталар)

Оджанынъ сёзю (оджа талебелерге джумленинъ экинджи дередже азаларыны анълата)

Тахтада джумле языла. (6 слайд)

Орталыкъны бем-беяз къар йымшакъ чаршаф киби къаплады.

- Талебелер, келинъиз джумлени талиль этейик. Биринджиден джумленинъ баш азаларыны бельгилейик. Олар насыл суаллерге джевап бергенлерини ве джумледе нени анълаткъаныны текраралайыкъ. (тахтагъа бир талебе чыкъып джумленинъ баш азаларыны бельгилей). Джумледе даа насыл сёзлер къалды? Келинъиз оларгъа суаллер къойып талиль этейик. (талебелерге экинджи дередже азаларынынъ джедвели бериле)

- Мен сизге тапмаджа окъуйым, сиз исе джевабыны тапынъыз.(7 слайд)

Ава кунь-куньден сувуй,

Геджелери ель улуй,

Ерни беяз къар къаплай,

Аяздан сувлар бузлай.

-Бу не вакъыт ола? (Къышта)

-Балалар, тезден насыл йыл мевсими келеджек? (8 слайд фото)

-Бу сёзлер бизге шиир тертип этмеге ярдым этер. (9 слайд)

Насыл къыш кельди? Къарлы, боранлы къыш кельди

Къаерни къаплап алды? Эр ерни къаплап алды.

Ким къувана? Къуваналар балалар,

Даа нелер къувана? Багъча, тарла, къыр, дагълар.

VI. Рефлексия. (10 слайд)

Дерсте мен огрендим…

Дерсте бойле япылгъан ишлерни бегендим…

Манъа меракълы эди…

-Балалар, сагъ олунъыз!

-Баларар, сизинъ кейфинъиз насыл? Смайл устюнде юзчик сызынъыз. Энди оларнен джыллы бир къар дане япайыкъ. Бу къар дане сизни эр дайым къыздырсын.

VII. Эв вазифеси

Предпросмотр онлайн:

Посмотрите также:

Методические материалы для учителей средних школ, 2016—2020
Все права на материалы принадлежат их авторам. Материалы были собраны из открытых источников сети Интернет
Для связи с администратором используйте почту [email protected]

Читайте также: