Стогалла сочинение на чеченском

Обновлено: 19.05.2024

Хийла вай вовшахкхеттачохь дуьйцуш, олуш хезна вайна: вайн дай оьзда хилла, яхь йолуш хилла, цара вовшашца гIиллакх лелош хилла, бохуш. Вай дозалла дарца дуьйцу къонахех, дикачу нахах лаьцна.

Амма иза дац тахана вайна юкъахь и тайпана дика нах ца бисина бохург. Делахь а, вайна мел халахеташ делахь а, хIокху тIаьххьарчу шерашкахь чIогIа лахбелла адамийн вовшашка болу къинхетам, баккхийчаьрга болу лерам, вовшашна юкъахь хаалуш ю эвхьазлонаш. И эвхьазлонаш хьакхало божарех а, зударех а. Уггаре а халахетарг ду, доьзалан ненах, хIусамненах хьакхалуш а уьш хилар.

Тохара тхо кегий долчу хенахь наха шайн юьртахь я куьпахь емалвора вониг, къобалдора диканиг. Массара лоруш болу нах хуьлура хIора юьртахь а, куьпахь а. Юьртахь пхьоьханаш хуьлура, къоьжалло кхелина баккхий нах охьа а хуьйшуш, дика-вон цара дийцаре дора. Суьйранна, малхбузу IиндагIаш дахлучу хенахь, хаза хийист дIахIуттура, цигахь кегийрхой вовшах кхетара, вовшийн безамах дагара дуьйцуш. Iуьйранна я дийна юккъехь йоIе вистхилар иэхье лорура. МаьркIажал хьалхе йоI маре йодахь, ядийнарг лорура. Массо хIума а шен-шен кепехь дара, лелочун доза дара. Наха хIума аьндолчух ларлора. Буьйсанна буьртигахь хьаьжк1аш йохуш, тIаргIа къажбеш я нораш цIандеш белхеш хуьлура. Я синкъерам бора, хьеший баьхкича, церан лерамбеш.

Юьртахь зуда ялийна ловзар хилча-м, ерриге юрт бохург санна, цига дIагуллора. Нускале мотт а бостуьйтуш, лаккхарчу низамехь той дIахьора. Бакъду, юьртахь даьлла тезет а долуш, цхьана дас ловзар-м муххале а дийр дацара, ур-аттала зуда цIа юьгуш топ кхуссуш а ца хозуьйтура.

И дерриге таханлерчу денца дуьстича, вайна гуш ду-кх: Iуьйранна мичча хенахь а йоI урам новкъахь сацон а, цуьнца латта а мега. Буьйсанна хуьлучу белхийн меттана, кегийрахой телевизорш чу а бирзина Iаш бу. Наггахь юьртахь ловзар дича а, цхьацца лела ца хуучу наха и дохош меттиг хуьлу.

Дукха хан йоццуш со рузбане воьдуш а, юха цигара цIа вогIуш а сайна новкъахь гиначух цхьацца хIума хьахо лаьа суна.

…Со боккхачу новкъа воллушехьа, 40-45 шо хир долуш йолу цхьа зуда суна нисса 2-3 гIулч хьалхашха, со тергал а ца веш, новкъахь машен йогIуш юй а хьаьжна, сан некъ а хадош, дехьайолу. Иза Iовдал йоций-м хиира суна, Iовдал хилча машен йогIий а хьожур яцара…

Ас ца боху, сайн некъ хIунда хадийна, и баха сан бакъо а яц. ШарIе диллича а, мискъалазарраталл а хьо кхечарал лакхара хетавала мегар дац боху. “Со хIунда ца лери хIокхо, суна хьалхахула хIунда ели хIара?” – аьлла а дагчу куралла ягIахь, Далла гергахь кхераме ду боху. Ас бохург: “Деллахь, гIеметта хIоьттина йолчу оцу зудчунна а гIиллакх-оьздангалла х1ун ю хууш ца хилча, цуьнан доьзало хIун дийр ду техьа? Уьш хьанах тера хьалакхуьур бу техьа? Цара хIун лелор ду техьа? Хир юй те вайн юьззина къона тIаьхье?” – бохург ду.

Со цIа вогIуш а, цIа кхача йиснарг 200 метр хиллал меттиг бен яцахь а, цIа ваха йиш йоцуш лаьттара со. Оцу боккхачу новкъара хьалавоьрзучохь, тхан урамновкъахь, сан беша йисттехь ала мегар долуш, лаьтташ дара кIанттий, йоI1ий. ХIинца со хьалаволавелча церан меттиг йохайо-кх ас бохуш, сайн жималла дага а лоьцуш лаьттара со. Бакъду, со жима бер долчу хенахь лаьттинчух тера-м дацара суна гуш долу сурт. Цкъа делахь, йоI, шеца накъост а йоцуш, ша яра, я кIентан латтар а дацара башха йоIаца дагара дуьйцуш лаьттачух тера. Алссам нах дIасалела урам бара иза. ЦIа ца вахча ца волуш со а вара. Делахь а со-м йогIуш йолчу, сайн лулахочун “Беларусь” трактор а сацийна, цу тIе а хиъна, царна уллехула чекхвелира, царна новкъарло а ца еш. Цул тIаьхьа, гIеххьа хан яьллачул т1аьхьа, со корехула арахьаьжча, лаьтташ гуш дара и шиъ, амма царна уллошха тIехдуьйлуш, дIасалелаш, сол кегийра, даккхийра а адамаш гора. Ас ойла йира: “Хьажахь, церан меттиг а ца юхуш, со а валалург хилла-кх царна тIех”, – аьлла. Амма ас лелийнарг сайн гIиллакх дара.

Иэхье хIун ду а, иэхье хIун дац а хьоьхуш хила дезаш дара, къаьсттина дай-наноша. Кхин хIумма ца хилча а, вай муьлхха а цхьа буьйса схьалаьцча, тийна сахиладоллалц цхьацца маьттаза гIовгIанаш а еш, деса къамелаш дарца билгал а буьйлуш, цIармата буьйлуш, пайда боцурш лелош, урамновкъахь буьйсанаш токху вайн цхьаболчу кхиазхоша.

Дай-наношна хIунда ца хаьа шен доьзалхо чу мича хенахь вогIу, я цо хIун некъ лелабо?

Вайн доьзалш вай иштта хецна битахь, кхана Iуьйрре къоман амал йоцуш, юьхь йоцуш дисарна кхерам бу вай. ХIун дийр дара-те, хIун далур дара-те вайга?

Вай, Дела орцахволийла бохуш, Iарх гIуллакх хир дац. Вай лелочу дикачу хIуманна и орцах ваьлча а тоьар ма ду. Вай ваьш ду тахана оцу вешан доьзалшна орцахдовла дезаш дерш, уьш нийсачу новкъа баха безарш, царна цахуург хьеха декхарийлахь дерш. Доцца аьлча, царна дов дан а, ца хуьлчу даьлча тоха а йиш ерш.

Шеко яц шуна, Дела чIир оьцур йолуш ву шуна. Мискъалазарраталл а хаттар доцуш, жоп доьхур доцуш хIума дац шуна. Ойла е тахана шаьш сема долччуьра, набарх т1еоьхьнарг бен хир дац шуна. Байттамал бохучу хенахь тIаьхьа хир ду…

Цундела айса школехь бечу балха т1ехь, хьалхара меттиг д1алоцуш хета суна, дешархой г1иллакх-оьздангалла йолуш кхиор, ткъа шолг1а меттехь ду 1илма 1амор.

Хьовсал, 1илманал а лакхара мах хадийна кхузахь г1иллакхан. Иза т1еч1аг1деш цхьа дешнаш ду вайн фольклорехь:

Ницкъ хиларх хуьлуш вац яхь йолу дика к1ант,
Х1илланах а хуьлуш вац тешаме дика к1ант,
Тешамо, собаро, г1иллакхо веш ву-кха,
Оьздалло, стогалло, хьекъало веш ву-кха,
Г1иллакхах вуьззина яхь йолу дика к1ант…

Х1окху дуьнен т1ехь мел дукха ю г1ум. Х1етте а цхьатера ши мисхал карор яц боху цуьнца. Иштта адамаш а ма ду цхьатера доцуш, цаьрга терра ма ду церан г1иллакхаш а.

Дала, 1алам къаго кхоьллина г1а-бецан заза санна, къаьмнаш хаздан кхоьллина ду г1иллакх-оьздангалла. Ткъа и оьздангалла адамашкахь бен, кхечу садолчу х1уманашкахь хила йиш йолуш а яц.

Г1иллакх – иза адамийн вовшийн дика уьйр ю. Амма иза оьздангаллин цхьа дакъа бен дац. Г1иллакх ялсаманера схьадеана а ду, юха ялсамане дерза дезаш а ду, ша лелочу нахаца.

Нохчийн къоман г1иллакхаш кхолларна ч1ог1а т1е1аткъам бина вайн махкахь хиллачу хиламаша.Кхузахь къаьсттина билгалъяха еза Шайх Мансуран, Тайми Биболатан, Имам Шемалан заманаш, иштта вайн халкъ 1864 шарахь Туркойн махка кхалхор, цул т1аьхьа 1944 шарахь дийнна халкъ Сибрех дахийтар, 1994 шарахь дуьйна Нохчийчохь масийтта шарахь хилла т1ом. Амма нохчийн къам даьхна, х1умма осала а доцуш, деккъа цхьа г1иллакх-оьздангалла бахьанехь. Цундела, вай д1акхехьа безаш болу коьрта некъ – вайн дайшкара схьадог1уш долу оьзда г1иллакхаш карладахар ду.

Суна хетарехь, шен парзаш кхочуш а деш долу кхин суннаташ а ца деш, вайнехан г1иллакх-оьздангалла лелийча а, ялсамане даха хьакъ долуш къам ду вайниг.

Дуьненахь дехаш долу дерриге а къаьмнаш вовшех юьхь-сибатца, басца къаьстина ца Iаш, шайн гIиллакхашца ма къаьста. Ткъа тахана вайна гуш дерг, вайна хезаш дерг вайнехан амалца догIуш дац. Масала: урам-новкъахь, ламазаш а туьлуьйтуш, я уьш данне а ца деш, цизаьркаш, къаьркъа, кхийолу “ирча” баккхалш юхкуш вайнехан зударий хилар и вайна массарна а эшам бу, цхьана доьзалан нана ма ю иза… ДIакхоьссина бер карийна бохург къоман а лазам бу, къанделла да-нана дIатесна лелаш бераш ду аьлча а чIогIа новкъарло хуьлу дагна. ХIунда аьлча уьш берриге а цхьа тайпа-тукхам долуш, белча дIабохка безаш, дайн кешнаш долуш нах ма бу. Доладан дезара вай вешан доьзалийн. ХIора а дас-нанас шен-шен доьзална тIехь хила ма деззара Iуналла деш хилча, вайна милцой а оьшур бацара, цара кхин болх бийр бара. Оцу доьзалех лаьтташ ма ду дерриге халкъ. Доьзал ма бу вай уггаре хьалха ларбан безаш берг, тIехь Iуналла дан дезарг. Цундела оьшу дай-наноша шайн доьзалшна, кIад а ца луш, нийса некъ хьехар.

Дуккха а болчу хийцамийн тешаш хилла вай хIокху тIаьххьарчу шерашкахь. Оцу дIадаханчу тIеман хиламаша хийцина техьа вайн амал? Тахана вайгахь долчу хьоле ладоьгIча, кхана вай мича кхочур ду-техьа бохург дагчу лелхаш, ойлано хьийзаво. Вай оцунах цхьацца там хуьлуш хилчхьана, стагна томана харц дерг дуьйцуш хилча, вешан къоман хIума гал ма доккху вай. Ша къонах волу нохчо, и стимал къаьхьа делахь а, бакъдерг дуьйцуш хила веза.

“Вай нохчий ду” – олу вай. Бакъду, нохчочуьнгахь хила езаш йолу яхь, гIиллакх, оьздангалла, собар, стогалла тоьаш ца хуьлу хийла.

“Вай бусалбанаш ду”, – олу вай. Амма бусалба стагна тIехь долу декхарш кхочуш ца до хийламмо. ТIаккха хуьлий вай бусалбанаш?

Таханенна пайдехь дерг лоьху, аттаниг хоьржу, кханенна ойла йийриш кIеззиг хуьлу. Нагахь цхьа хIума ваьшна пайдехь карийча, шариIатна тIетевжа вай, и вайгахьа делахь – пачхьалкхан законна тIетевжа, ваьшна гIолехь хетахь – нохчийн Iадатна тIетевжа.

Уггаре а тоьлларш хир дара вай, ваьшна хетарш Iадда а дитина, вай кхоьллинчу Везчу Дала хIун боху хьаьвсича.

Масийтта декъе декъаделла, вовшашца хера а ца дуьйлуш, бусалба дин цхьаъ хиларе терра, цхьаъ хилий даха вай? Оцу бакъ новкъа вай дIадахча ялсамане кхочу-кх вай. Ца долхахь – некъах тилла, шайтIанан буйна дахарна кхерам бу.

Делахь а, вайн къам дукхах дерг мискачу нахах лаьтташ ду, Дала ша церан до1ийна жоп луш, ца духуш схьадеана а ду. Дахарехь шайна мел дукха халонаш хиларх, къизалло хьийзадарх, и дерриге Делера дуйла а хууш, цуьнгара шайна ял хиларе са а туьйсуш, Делан диканах дог а ца дуьллуш, кху хене схьабаьхкина миска нах. Уьш бу-кх буьззина Делан лайш. Цара къийсац дуьненан даржаш. Далла кхоччуш 1амал яр бен, цара лехац дуьненан ялсамане… Уьш бу уьш, кханалерчу къематдийнахь, шаьш Кхоьллинчо диканца кхаъ боккху берш. Ткъа къонахий а бу церан даржехь, Дала дуьне ч1аг1деш, х1иттийна мокхазан лаьмнаш санна, мехкан дуьхьа кхоьллина, халкъан г1ортораш.

Дала бакъдерг довза хьекъал лойла вайна, тIаккха оцу бакъдолчунна тIаьхьадаза ницкъ а лойла вайна. Дала иштта харц дерг довза а хьекъал лойла вайна, харц долчух лардала ницкъ а лойла вайна!

Дала нисдойла вай Шен нийсачу некъа тIехь!
Дала лардойла вай Шен оьгIазаллах!
Дала лардойла вай зенах-зуламах!
Дала тIаьхье беркате йойла вайн!

10 Смотреть ответы Добавь ответ +10 баллов

Ответы 10

Б1аьсте кхечи, хаза б1аьсте,

Шеца г1иттош зезагаш,

Лаьмнаш, аьрцнаш бецех кхалий,

Олхазарша, зевне г1овттий,

Аьзнех 1алам декадо,

Ховхаллица дегнаш хьостий,

Адамийн яххьаш екхало.

Яракх-су дог1у, сирла тулг1еш

Шен тог1ийчохь керчаеш.

Ломахь аьгна горга т1улгаш

Юьртахь бошмийн заза 1ена,

Урам буьзна бераш ду,

Самукъане аьзнаш дека,

Б1аьсте шеран туьйра ду

Б1аьсте кхечи, хаза б1аьсте,

Шеца г1иттош зезагаш,

Лаьмнаш, аьрцнаш бецех кхалий,

Олхазарша, зевне г1овттий,

Аьзнех 1алам декадо,

Ховхаллица дегнаш хьостий,

Адамийн яххьаш екхало.

Яракх-су дог1у, сирла тулг1еш

Шен тог1ийчохь керчаеш.

Ломахь аьгна горга т1улгаш

Юьртахь бошмийн заза 1ена,

Урам буьзна бераш ду,

Самукъане аьзнаш дека,

Б1аьсте шеран туьйра ду

ответ: Школа – это начало начал. Она, как никто и ничто другое, превращает человека в личность. Именно там мы начинаем раскрываться, делать первую достойную заявку о себе миру.

Школа – это первый шаг к самостоятельной жизни. Ведь многое происходит впервые: и первый урок, и первая победа, и первое серьезное поражение, и первая любовь.

Важность школы в том, что она во многом определяет судьбу человека. Школа дает крылья и учит летать, а нам надо правильно выбрать как лететь и выбрать правильный курс.

Для учеников 1-11 классов и дошкольников
Бесплатные сертификаты учителям и участникам

Лаьар – кха сай оьмар жимма яхлойла,

Хьомечу халкъана, махкана ваца.

Цаьршиннан ирс кхуллуш доггах къахьега

Т1аьххьара ц1ийн т1адам царна д1алойла .

Х1окху дуьненахь адамийн тобанан кхетамца, цхьана маттаца , дуьненан хьежамашца кхиъначу халкъан, я къоман шена юкъахь ц1е йоккхуш къаставой, оцу къоман дика – вон шен сица кхобуш, дагца къуьйлуш, эхь – бехкан, доьналлин,собаран а масал хуьлий лаьтташ стаг- къонах хуьлу.

Массо а къаьмнийн бу яздархой – хьехамчаш, къонахий, къаной, дешан ох1ланаш, са ц1ена нах. Церан ницкъ кхочу шен къоман лазамах кхечу къаьмнийн дог лазийта, диканах кхин къаьмнаш даккхийдейта. Цара шаьш бинчу кхоллараллин балхаца, къахьегарца, хьанал хиларца бакъо йоккху бакъдерг ала, мел къаьхьа иза делахь а. Ишттачарех вара Нохчийн Халкъан яздархо Айдамиров Абузар.

Ц1еяьккхина поэт, прозаик, публицист дика вевзаш ву вайн махкахь. Нохчийн къома деза а, сийлахь а декхар шен белшаш т1е а эцна, ша валлалц схьавеънарг ву Абузар Айдамиров.

Абузар шортта хаарш долуш а, кхоллараллин пох1ма долуш а яздархо вара, цо исбаьхьаллин суьртехь д1аяздина д1адаханчу б1ешершкахь хилларш - лелларш. ,Цо дукха ойла йина вайн къомана т1ех1иттинчу халонийн, баланийн, уьш т1ех1иттаран бахьанийн, уьш кхин ца хилийтаран некъийн. Дийцина ца валлал боккха юьхьк1ам бина стаг ву иза вайна.

Т1аккха ала деза , нохчийн литературехь исторически романан бухбиллархо ву Айдамиров Абузар.

Вайна дагадог1у Дудаев коьртехь волчу хенахь, цунна дуьхьал болчара и д1а а ваьккхина д1ах1отто мила хир вара аьлла ойла йича, Абузар х1отто веза Нохчийн Республикан коьрте (куьйгалле) аьлла, т1еч1аг1дар лууш дукха бара. Амма Абузара шен халкъан шега болу безам цкъа а хуьйцур бацара цхьана а лакхарчу даржах.

Кхин цхьа аг1о а хьахо лаьа цуьнан син к1аргаллин: Дудаевс ша коьртехь волчу хенахь Абузарна совг1атна к1айн говр еллера, винчу денца декъалвеш. Амма Абузара совг1ат юхадахьийтинера, говранна бауо х1оъ бац шен, т1аккха хьайба меца лелийча къа хир ду шена аьлла. Дудаев – м кхетта а ца хиллера шена йинчу 1оттарх (ша дийцина шурийн татолаш, дашо краникаш юй дагахь ерш).

Нохчаша шайн маршо, Даймохк, халкъан 1адаташ шайн ц1ийца лардина хилар говза, к1орггера хаза хуучу нохчийн маттаца гойту Абузара шен произведенешкахь.

Цуьнан кхолларалла – вайн цкъа а йовр йоцу хазна ю.

Лаккхарчу т1ег1ане кхаьчна Абузар Айдамиров. Сий – ларам, халкъан безам болуш ваьхна иза. Айдамиров Абузаран ц1арах ю Нохчийн Республикин коьрта библиотека. Соьлжа - Г1алин коьртачу урамех цхьаъ яздархочун ц1арах бу. Мескитара ишкол а ю.

Иштта лаккхара мах хадабо нохчийн культурехь Айдамиров Абузаран дахаран а, кхоллараллин а.

Шен Даймохк безаш, цуьнца ша ирсе хеташ, цуьнца ойла йолуш а , цуьнан доьхьа а, шен халкъана доьхьа а къа а хьоьгуш ваьхна иза.

Айдамиров Абузар шен халкъан историн лай хилла ца 1ара. Цуьнан син пхьалг1ахь яхчалора бакъ йолу поэзи. Лекхачу ламанах духдуьйлучу ц1енчу шовданан цинцаш санна Абузаран син хьостанах бухъуьйлу цуьнан поэзи.

Къонахалла, стогалла, нохчалла, адамалла олий дог 1абадо вай ваьшна дукхавезачу стеган васт билгалдоккхуш. Абузарана т1етоха кхин цхьа къеггина х1ума дара цуьнан сица – Дуьненан марзонан эла вара иза. Синх1оттам болатан бара цуьнан.

Ду нохчийн сийлахь дош

И дош - Стогалла.

Муьлхха а бала ловш,

И сих ца даьлла.

Лардина и дош вайн

Наноша, дайша

Дитина синош вайн,

И диц ца дайта.

И дош шен сих доьлларг

Даймехкан к1ант ву,

Деш халкъо диэ аьлларг,

Г1иттош син алу.

Ву иза стогалло

Воьттина къонах:

Вуьззина стаг ву и,

Дог лозуш къомах.

Иза висна вайца. Ша диначу дикачу г1уллакхашца, язъйинчу романашца, дийцаршца, байташца, оцу байташ т1ехь язъйинчу эшаршца. Айдамировх схьадаьлла беркат де – дийне мел долу совдолуш вайн махкахь дебар хилар шеко яц. Дуьненахь вайн къам мел деха йовр яц Сийлахьчу поэта йитина къонахчун лар…

Тахана бераша, вайна дуьйцур ду, нохчийн къоман г1иллакхех, оьздангаллех лаьцна. Xlopa занятехь нисло вайн нохчийн къоман хаза г1иллакхаш довзийтар, цаьрга безам кхоллар, вайн нехан дикачу амалех лаьцна дуьйцар.

Оьздангалла - ю вайн яхь,

Оьздангалла ду г1иллакх,

Оьздангалла ду вайн эхь,

Собар, тешам, сирла чиркх.

1алашо: къоргера кхетам балар дешархошна нохчийн г1иллакхех

а,оьздангаллехь а;

Масалашкахь берашна довзийтар ,муха лело нохчийн г1иллакхаш. Урокан г1ирс: ИКТ, урокан конспект,б1ов.

Урокан некъ.

Вовшахтохаран ми нот.

Урокан тема а,1алашо а йовзийтар.

Садаг1аран минот.

Тема йовзийтар.

(нохчийн мукъам)

1.Вовшахтохаран минот.

Де дика хуьлда шун хьоме бераш а, хьехархой а.

Оьздангалла - ю вайн яхь,

Оьздангалла ду г1иллакх,

Оьздангалла ду вайн эхь,

Собар, тешам, сирла чиркх.

Дуьне хаздинарг малх бу, буьйса хазйинарг седарчий, беттаса ду. Вайн дахар хаздинарг адамийн оьздангалла, г1иллакх ду.

Бераш! Шуна ма - хаъара вайн дайшна, дедайшна юкъахь хилла г1иллакх- оьздангалла, ларам. Пиллакх - иза адамаша вовшаца лелочу гергорлонийн кепаш, куьцаш, дозанаш ду. Оьздангалла xlopa стеган леларехь, амалашкахь гучяьлла ца 1аш, шен сица а, синкхетамца хила езаш ю.

Хаза г1иллакхаш ду вай: да-нана ларар, церан хьашташка хьажар, вовшашна rlo дар, гергорло леладар, вуо болх хилча орцах довлар.

Х1инца хьан юйцур яра оьзангаллехь лаьцна?

Ма оьшу Хьо йоцуш вверг Ца хетта стаг вахарехь.

Ткъа ирс атта И бац бухку - оьцу Оьздангалла - ю вай яхь.

Оьздангалла! Адамашна хьо дахарехь, нахана

Оьздангалла! Хьан мах бац, стеган доккха ирс, карош дац- г1ирс,

Оьздангалла - ду г1иллакх, вайн эхь,

Собар, тешам, сирла чиркх.

-Баркалла. Хаза йийци. Бераш шу муха кхийти цу байтах?

Хь. -Оьздангалла стеган дег1аца, олачу дашца а, боккхучу когаца, массо а ханна шеца хила езаш ю.

-Пиллакхо во стаг.Пиллакхах воьхнарг стогаллах воьхнарг лору халкъо. -Нийсаду.

Ма семалла еза хьуна,

Дайча, карош цахиларна.

Сий дайна дуьненчохь ваха Цурриг оьшуш дац адамна. Цуьнца бен, т1аьхьенна дийца, Дуьсур дац хьох тешаме до

Адамашна юкъахь лелаш,

Церан ларам хьайца лелош, Жимчохь дуьйна лардан дезаш, Ду хьо механа сов деза. Лакхара бу хьан мах ч1ог1а,

Духкуш, оьцуш цахиларна.

ь. -Бариала. Стеган сий дар, ларар, иза ду нохчийн къоман оьздангаллин «ехаллех уггаре коьртаниг.

Хь. Собарх лаьцна дош хьа эр дара?

Къонахийн собар ду лекха лам баккхал, Собар ду сов доккха,

кхача ца луш, Къонахийн и собар кхачийча, баккъал,

Х1ар маьлхан вайн дуьне духур ма ду!

Садаг1аран минот

ВАЙНАХА ЛОРУШ ДОЛЧУ Г1ИЛЛАКХЕХ ЛАЬЦНА ДЕРШ:

1.Туьканахь юхкуш а йоцуш, цхьана а заманчохь, ехча, лур а йоцуш, нахана юккъехь эша а оьшуш йолу х!ума?

Болатшг ч1ог1аниг? Доттаг1ала

Массо а меттехь оьшуш йолу х1ума?-Яхь

Дуьнен чохь цкъа а ца леш ерг?Дикалла

Барзо шен кан хийцарх, ца хуьйцуш ерг х1ун ю?Амал

Нанас шен берана комаьрша кховдошъерг х1ун ю?Йовхо

Гергарлонан бух хилла лаьтташъерг х1ун ю? Марзо

Муьлхачу а адамехь ца хилча йиш йоцург х1ун ю?

10. Адаман Ниллакхехь тоьллачух цхьа г1иллакх х1ун ду?

11. Муьлххачу а къийсамехь уггаре а дика герз муьлха ду? Хьекъал

(самдолуш хилла. Бакъду, къонахчун сий даьржаш хилла, цунах лаьцна иллеш а, дшцарш а кхуллуш а хилла халкъо.

-Хьа эр дара муха кхета шу собар боху чу дашах?

-Собар хилар - хьекъал, иман хилар ду.

Стенца доьзна ду и собар?

-Пиллакх доцчуьнгах собар хир дац, иштта, собар доцчуьнгахь г1иллакх а хир дац.

-Нийса ду. Собар -иза вайн къоман уггаре а ч1ог1а леринчу г1иллакхах цхаъ хилла .Пиллакхца ю-яхь, юхь, озьдангалла, сий, ларам, нийсо, бакъо, собар.

Вайна вовшийн цкъа а вуон ма гойла, Дахарехь замано хьо ирсе война Нагахь ас вас йинехь , къинтеравала

Декъала хила хьо, Са хьоме Дада!

Б1аргаш чуьру йовхоно кийрара дог дохдо,

Буьйцучу матто дог ловзадоху.

Нанас йина чов лаза ца лозу.

Цуьнан сий динарг лорур ву махко!

-Бариала. Хаза йийци. Дега - йене болу безам, доза долуш бац.

-Бераш, шуна дукхадезий шайн Да-Нана ?

Хь. -Ткъа, хьан эр дара соьга, хаза чу г1иллакхо чулорург х1ун ду?

-Хаза г1иллакх ду:

Оьзда, хаза, к1еда - мерз а вистхилар.

-Воккханиг ларар, лераме хилар.

-Воккхачун некъ ца хедар.

-Воккхачунна хьалаг1аттар.

-Да-Нана ларар, собаре, тешаме, яхь йолуш хилар.

-Нийса ду. Вайна ма хаъара Да- Нана кхудуьнена т1ех уггаре деза лерина ду.

Бераш, къид1а вайн занятии 1алошо ю нохчийн туьйранах лаьцна дийцар. Туьрано 1амодо майра хила а, комаьрша хила а, доттг1чунна тешаме накъост хила а. Иштта, туьйранашкахь гойту нохчийн къоман оьзда г1иллакхаш, жимчо воккханиг лара везаш хилар, шен дас- на на с аьлларг кхочуш дан дезаш хилар.

Цхьана стеган ворх1 к1ант хилла. Мацца а, шех лен цамгар кхетча, дас, кхайкхина и ворх1е к1ант т1е а валийна, цаьрга аьлла:

-Bopxle а, ваха а г1ой, цхьацца сара а бахьаш чувола, ас, суо валале , цхьа весет дийр ду шуьга!

Цхьацца сара а бахьаш, ворх1е а чу а веана, дена хьалхха д1ах1оьттина.

Дас аьлла: «И ворх1е а сара вовшах а тохий, т1ийриг а хьарчаей, цхьаъ биэ.

Шайга аьлларг дина к1енташа.

Дас воккхахволчу к1анте аьлла:

-Схьаэцал , къант, уьш кагдан хьажал.

Цу серех дина девзиг, гола т1е а те1ош, кагдан г1ертарх, ца кагделла к1анте.

Цуьнга санна , вукху вежаршка а аьлла, цаьрга а, цхаьнгга а ца кагделла девзиг.

Иаккха дас аьлла:

I xlopa сэра къаста а бай, ша - ша а баккхий, хьовсал шайга уыи кеглой.

Цо ма - аллара, серий ша - ша даьхна, кегдина.

Дас т1аккха шен к1енташка аьлла:

-Хьовсал, сан к1ентий. И аш цхьаьна вовшахтоьхна ворх1 сэра санна, шу цхьаьна, бертахь, вовший rlo деш хилахь, шух аддам а кхаьрдар дац, амма шу вовшех довлахь, наха шу а лорур дац.

-Барт цхьаъ болуш хилалаш. Барт ч1ог1а маь1на долуш х1ума ду шун.

-Бераш, оцу туьйрано х1ун гойту?

-Х1ун маь1ан дара цуьнан?

XIун весетдинера дас, шен к1енташка?

-Вовшийн лерам болуш хилалаш.

Барт цхьаъ болуш дахалаш.

-Цхьана бертахь, вовшийн rlo деш хилалаш.

-Шу барт боьхна, вовшех довлахь, наха шу а лорур дац.

-Шу вовше бертахь хилахь, шух адам а кхардар дац.

Нийса ду.

Барт ч1ог1а маь1на долуш х1 ума ду шуна.

Х1инца хьа дуьйцур ду вайн Бартах лаьцна кицанаш?

-Барт боцчу доьзалехь, беркат хир дац.

-Доьзал доккха беркат ду, дений -нанний дика белахь.

-Барт болу ши стаг, барт боцучу юртал а тоьлла.

-Барт ийг1ина доьзал ,ка йоцу стом.

Нохчийн г1иллакх-оьздангаллин Мала замано а йохор яц, нагахь вайх х1орамма а иза 1алашъяхь, шен леларца, вистхиларца, дечу г1уллакхца. Иза лаьттар ю, нохчийн къам мел деха.

Пиллакх дезаш волчунна, и генахь дац.

Пиллакхо лех эла вина, Миллакх цахиларо злах лай вина.

Оьзда воцу стаг, хьошалг!а веъча, дика кхаба, оьздачунна чохь ерг елча а тоьар ду. Оьзда волчу стагаца дов хилар г1оле ю, осалчу стагаца гергарло хуьлучул.

-Дела реза хуьлда шуна бераш. Хаза дешнаш долу кицанаш дийци аша. Со йоккхае т1екхуьуш долу шу вайн жима ч1ор оццулла г1иллакхех, оьздангаллех кхеташ хиларна. Шун духа ре хьаьажча а хаьа, вай нохчийн оьзда къам дуйла.

1амийнарг mleulazldap:

Стеган оьзда массо а х1ума хила деза-оша а, духар а, г1иллакхаш а.

Дийца кху урокехь вата керла х1ун хиьна?

Дийца тайна хазахеташ долу г1иллакхаш.

Ц1ахь бан болх:

дагахь 1амо байтаил (г1иллакхех лаъцна),

Нохчийн г1иллакх-оьздангалла, васт далош аьлча, цхьалекха б1ов ю. Вайн къоман xlopa а чкъуро цхьацца кхериг буьллуш йоьттина, лакха яьккхина. Цундела xlopa нохчочун декхар ду и б1ов 1алашъяр, иза кхин а лакха яккхарехь дакъа лацар. Нохчийн г1иллакх-оьздангаллин Нала замано а йохоряц, нагахь вайх х1орамма а иза 1алашъяхь, шен леларца, вистхиларца дечу Нуллакхца. Иза лаьттар ю, нохчийн къам мел деха.

Нохчийн г1иллакх-оьздангалла – вайн къоман хазна ю. Х1унда аьлча, адамийн дахарехь коьрта лехамаш бу: эхь-ийманний, яхь-оьздангаллий, г1иллакхе-лераме хиларий. Оцу лехамех муьлххачу цхьаннах стаг д1ахаьдда велахь, цуьнан дахар дуьззина хир дац. Адамаша вовшашца лело дезачу г1иллакхийн кепаш дуккха ю, адаман ц1е бакъ а еш вахархьамма а, иштта оцу бакъ ц1арца Далла къематдийнахь дуьхал ц1еначу дог-ойлица вахархьамма а лелош ерш. Царна юккъехь къаста дан лаьа деца-ненаца лело деза г1иллакх. Х1ора а угар хьалха, шен деца-ненаца г1иллакх лаьцна, иза д1акхоьхьуш хила веза: церан сий-т1алам беш а, цара аьлларг кхочушдеш а. Уьш т1ебаьхкича, хьала а г1аьттина, царна охьаховша меттиг яла еза, цара аьлларг дан деза, царна муьт1ахь хила веза. Нагахь санна, шаьш г1аш цхьанхьа даха новкъа девллехь, аьрру аг1ор, жима т1аьхьо х1оьттина ваха веза. Амма цхьа кхерам х1оьттинехь, дега-ненера хьалхе яккха а еза.

Иштта деца-ненаца к1оршаме цахилар, уьш кхайкхича – к1еда-мерза жоп далар, царна халахетар ца дар, цаьрца къинхетаме хилар, г1о дар, чохь-т1ехь оьшург латтор, цаьрга терра кхин а дуккха х1уманах т1ехь ду доьзалхочунна, х1унда аьлча, цунна дахар делларг цуьнан да-нана ду.

Дай-наношца леладо г1иллакхаш лардан деза йиша-вешица а, шеен дехошца а, ненахошца а, лулахошца а, хьехархошца а, шайн дай-нанойн дикачу, догц1енчу доттаг1ашца, хьешашца а, баккхийчу нахаца.

Цаьргара масал а оьцуш, царна дан долу г1о-накъосталла деш хила веза х1ора г1иллакхе стаг, шена товш доцург, царна а товр доций а хууш.

Г1иллакхе а, товш а ду, заманан лехамашка хьажжина, шеен духарца оьзда хилар.

Дерзош, сайна ч1ог1а хазахеташ йолу байт яло луур дара суна. Цуьнан автор ву Гелогаев Сайд-Мохьмад.

Кхуьийла Нохчийчохь ворх1 т1аьхье къоман,

Ц1ерш дагахь латтаеш ворх1е а ден.

Ворх1е а стигал к1ел ворх1 нана хьоме,

Йиц ца еш, ехийла вайн ворх1 т1аьхье.

Ворх1 ден ц1е ца хуург лай лоруш хилла.

Ворх1 нана йицйинарг ву кхузза лай.

Лайн амал сих йоьлларш безна бац Далла.

Ларлойла цу амалх ворх1 т1аьхье вайн.

Ворх1 йишин цхьа ваша иллешкахь вуьйцу,

Уьш хиларх воккхавеш, сий дарна цо.

Ворх1 вашас йишин дог цхьатерра хьоьсту:

Автор ларйоцуш ца дов д адахнарг

. Нохчийн истори евзачарна бевзашболу и хиламаш Арсанукаев Шайхис исбаьхьаллин дешнашца буьйцу, ткъа исбаьхьаллин дош . повесть йоьшуш Тимаран къамелашкахь дешархочунна го цуьнан къизалла, ямартло, хIилла. Ша-шех тоам бина, бIаьрг . кхайкхайо адамашна кхиэл: ТаIзар сан Ду царна нийса: Уггар а лекха берд, КIорга . заманахь муьлххачу а халкъана сийлахь а, веза а хилла илланча, дешан говзанча. Иштта .

Цхьатерра ло цунна дог х1ораммо.

Ду нохчийн ворх1 г1иллакх

ворх1 ломал сийлахь:

Ларар шен да-нана, дар халкъан сий,

Дайн г1иллакх д1акхехьар, йижарий сий дар,

Собар дар, бакъ хилар, ц1е ларъяр шен.

Г1иллакхе а, товш а ду, заманан лехамашка хьажжина, шеен духарца оьзда хилар.

Дерзош, сайна ч1ог1а хазахеташ йолу байт яло луур дара суна. Цуьнан автор ву Гелогаев Сайд-Мохьмад.

Кхуьийла Нохчийчохь ворх1 т1аьхье къоман,

Ц1ерш дагахь латтаеш ворх1е а ден.

Ворх1е а стигал к1ел ворх1 нана хьоме,

Йиц ца еш, ехийла вайн ворх1 т1аьхье.

Ворх1 ден ц1е ца хуург лай лоруш хилла.

Ворх1 нана йицйинарг ву кхузза лай.

Лайн амал сих йоьлларш безна бац Далла.

Ларлойла цу амалх ворх1 т1аьхье вайн.

Ворх1 йишин цхьа ваша иллешкахь вуьйцу,

Уьш хиларх воккхавеш, сий дарна цо.

Ворх1 вашас йишин дог цхьатерра хьоьсту:

Цхьатерра ло цунна дог х1ораммо.

Ду нохчийн ворх1 г1иллакх

ворх1 ломал сийлахь:

Ларар шен да-нана, дар халкъан сий,

Дайн г1иллакх д1акхехьар, йижарий сий дар,

Собар дар, бакъ хилар, ц1е ларъяр шен.

Нохчийн г1иллакх а, оьздангалла а.

По чеченскому языку — нохчийн мотт г1иллакхийн хьоста

. садолу х1уманца оьзда хилардала мел кхоьллина чохь садоцу х1уманца оьзда хиларша кхоьллинчу Делица оьзда хиларша шен дег1аца оьзда хилар.Собаре, къинхетаме, хьанал кхуьу оьзда стаг. Оьздангалла и адмийн . йоккха доьзалхочо жималлехь дукхайолу хан. Доккха дакха лоцу нохчийн сийлахьчу нанас доьзаллехь бакъболу нохчийн к1ентий кхиош.Воккхачуьнца г1иллакхе волуш, жимачуьнца собаре солуш хуьла .

Башхалла а, адмалла а шайца йолуш г1иллакхаш ду нохчийн къоман.Уьш дерригге а цхьаьна тоьхча — Iадат — олу цуьнах. 1адат — нохчийн къоман дахаран низам ду. Г1иллакхах д1акъасто йиш яц оьздангалла. Г1иллакх а, оьздангалла а цхьаьна хьерчаш ду. Нохчийн г1иллакх — оьздангалла лелоро а, ларъяро а — кегийрхойн дегнашкахь кхиайо НОХЧАЛЛА. НОХЧАЛЛА бохучу дешан чулацам бовзуьйтуш — дуккха а тептарш яздан дезар ду. Доцца вай аьлча, Аллах1 резавеш ду НОХЧАЛЛА бохучу дашо чулоцург.

Бусалба дин т1еэцча, Аллах1 резавоцу г1иллакхаш нохчаша д1атесна. Нохчийн г1иллакхаш а, оьздангаллаш а Аллах1а билгалдинчу суннаташна там беш хиларх теша вай. Яханчу заманахь кхечу къаьмнийн лай а, элий а хиллехь, нохчаша и тайпа дахар

къобалдина дац. Аллах1 цхьаъ а веш, г1иллакх — оьздангалла шеца ерг — эла а, иза йоцург — лай а лоруш, б1ешерашкахь баьхна нохчий. Г1иллакх — оьздангалла шеца хиларо хьайбанах къастадо адам, иза доцург ж1аьлех тарло — алара, вайн къонахий хиллачу дайша.

Ненахошца, стунцхошца лераме а, г1иллакхе а велахь, рог1ехь шена т1едоьжна г1уллакх кхочуш а дахь — и тайпа стаг тоуьйтуш хилла вайн дикачу дайша.

Оьшуш а, пайде а долу х1ума: лелош а, лардеш а, ц1индеш а ца хилча — тиш а ло, адамо диц а до.

Вайн дайша, наноша, вежарша, йижарша нохчийн 1адатера г1иллакхаш лелор а, лардар а муха хилла довзуьйтуш, лахахь — ши — кхо масалла даладар бакъхьа хета:

1 .Зуда ялийча, иза дуьххьара х1усамна чуйоккхуш: нускална моз кхаллош а, кара жима к1ант — бер луш а, цуьнан когашка куз я верта тосуш а — г1иллакх ду нохчийн. Нускална моз кхаллоран а, цуьнан кара жима к1ант- бер даларан а маь1на довза хала ду аьлла ца хета.

К1орге йолуш маь1на а, инзаре боккха чулацам а болуш ду, нускална, керлачу х1усамнанна — когашка верта тасар. Цу нохчийн г1иллакхан дозалла а, маь1на а ма дарра довзийта, вай иза йозане дуьллуш къахьегча — дуккха а тептарш яздан коьчалла ю иза.

Доцца вай аьлча, верта: вайн дайн безам а, нохчийн къоман хазна а ю. Оццул деза, хьоме верта несанна когашка тасар — х1усамненан нохчийн къомо сий — ларам беш хилар ду.

Шена хьалха тесна верта когашца ца хьошуш, иза лаьттара схьа а эцна, дегош, тамехь д1анисдар, нускало: х1усаман а, доьзалан а, мехкан а сий лардан — ша юкъ йихкина хилар гайтар ду.

Иштта деза, доккха маь1на а, чулацам а болуш ду — нускалан когашка верта я куз тасар.

2 .Юьртахь, доккхачу тезетахь дара иза. Сан дейтта шо хир дара цу хенахь. Тезета веара юьртара воцу цхьа жима стаг. Юьртара баккхийнаш бара коьртехь хевшина 1аш. Царна юккъехь хиъна 1аш вара сан да а. И жима стаг тезета т1евогуш, цо салам а далале, хиъна1ачура г1аьттира сан да. Кхиболу баккхийнаш хевшина 1ара. До1а а дина, кхелхинчун верасашка кадам бина ваьлча: тхан дас хьал-де а хеттира цу жимачу стаге, билгалйинчу метте охьа а хаийра иза. Цул т1аьхьий а бен, охьа ца хиира сан да. Геххьа хан яьлча, тезетан дас и жима стаг — хьаша д1авохуьйтуш, цунна т1аьхьа а велира сан да — цуьнга вист а хуьлуш. Нохчийн г1иллакхехь, жиманиг т1евеъча — воккханиг г1оттуш меттиг байна вацара со.

по чеченскому языку «Родной язык-моя гордость

И сурт дайначу сан дагчохь цакхетам кхоллабелира. Х1унда г1аьттира — те сан да цу жимачу стаганна хьаьла? — боху хаттар дара хьалха х1уьттуш. Цуьнан бахьана довза лаар дара дагехь сецна. Цу тезетара ц1а вахча, ас дега хаьттира цуьнах дерг.

Майртупара ма вара и тезета веана жима стаг. И т1евеъча, сан хьаьлаг1аттар: ненан сий дар а, цуьнан лерам бар а дара. Сан нана Майртуапара ма хилла — олуш, со кхетош, б1аьргех девла хиш а хаалуш, сихха жоп делира сан дас.

Сан нана а яра Майртупара. Дас цу тезетахь далийначу г1иллакхо, цу масалло, кхетийра со: ненахойн бан безачу лерамах а, цаьрца лелодезачу г1иллакхах а.

Лаа дац: — Ненавешин букъ т1ехьа вижчий а бен, парг1ат наб ца кхетта луралла шена т1ехь долчу к1антана — олуш, нохчийн кица. Ненахошца лелодезаш дуккха а ду г1иллакхаш.Уьш лелор — ненан лерам бар а, сий дар а ду.

3. Х1усаме хьаьший баьхкича, шена сил дукхаеза, хьоме нана цамгарца юй а ца хоуьйтуш, уьш т1е а эцна — царна хьошалла деш хилла нохчийн к1ант, Болат. Хьешашна хьошалла деш, меттиг а боккхий, хьалха чохь, цамгарца меттахь 1уьллу шен нана ган воьдуш хилла иза — цуьнгара хьал довза.

Нана, ахь: — Хьаша ларалахь — бохуш, со кхийна хиларна, баьхкинчу хьаьшашна хьо цамгарца юй ца хоуьйтуш, уьш т1е а эцна, царна хьошалла деш ву-кх со — элира боху к1анта, дуьххьара ша нанна т1ех1оьттича.
Со х1инца г1олехь ю хьуна. Хьаьший ледар ма биталахь — элира боху нанас к1анте, шегара хала хьал а ца довзуьйтуш.

Кхо де — буьйса даьлча, хьаьший д1абаха тохабелира. Юьртахбовллалц, т1аьхьаволуш, хьаьший д1а а хьовсийна, юхавирзина, шен х1усаме кхаьчча — нана кхелхина карийра Болатна.

Сихонца шен нана д1аерзо кечамаш бан вуьйлира и нохчийн к1ант. Кхечу юьртахь 1ашволчу шен ненавеше хаийта хьадалча а вахийтира Болатас. Дикачу говрахь маса воьду и хьадалча, Болатан х1усамера шайн говрашкахь ц1абоьлхучу хьаьшашна т1екхиира. Салам — маршалла вовшашка хеттина даьлча, хьадалчо довзийтира: Болатан нана кхелхина хилар а, ша хьошдолу г1уллакх а.

Иза — м бакъ дацара. Дукха хан яц, ахь вуьйцу Болатера х1усамехь хьошалг1ахь а 1ийна, тхо вовшех къаьстина — элира, цу хьешех цхьамма.
Иза бакъ хилар шеко яц. Ша сиха ву — олуш, говр а човхош, и хьадалча д1авахара.

Хьешех, воккхачо: — Х1ума хиларан сахьт дац. Хьовса деза вай… — олуш, юхабирзира боху уьш. Бог1учу хьаьшашна, шайна хьошалла динчу Болатеран кертахь — х1оьттина т1езет дайра. Шайн гергарчу стеган, Болатан, нана д1айоллалц, цу тезетахь а 1ийна — ц1ехьа бахара боху и хьеший. Оцу нохчийн г1иллакхо гойту, мел боккха лерам бо нохчаша хьешан — иза муьлххачу къомах велахь а.

Лакхахь, доцца олуш, 1адато нохчийн къоман дахарехь д1алоцу меттиг а йовзуьйтуш, цу 1адатан цхьадолу г1иллакхаш билгалдехи вай, къонахий хиллачу дайша, наноша, йижарша, вежарша уьш лелор а, лардар а муха хилла хоуьйтуш.

Тахана нохчийн къомехь долу чолхе хьал тидаме а оьцуш: — 1адатера г1иллакхаш нохчаша лелор а, лардар а муьлхачу т1ег1анахь а, барамехь а ду? — олуш, хаттар

х1оттийча. Цу хаттарна бакъонца долу жоп лохуш вай къахьегча, гучудолу, нохчаша цхьадолу 1адатера г1иллакхаш д1атосуш хилар. Халахетар а, чамбар а хуьлу, нохчийн г1иллакх — оьздангаллийца (1адатца) ца дог1у х1уманаш нохчашна юккъехь оьгуш хааделча.

Напишите дегайовхо. зарание ❤️

Воккхачун лерам бар г1елделла. Божаршна а, зударшна а юккъехь эвхьазлонаш алсамъевлла. Хаамийн г1ирсашкахь нохчий хаало вовшашна луьйш а, меттаза дерш дуьйцуш а, лелош а. Кхечарна хьалха дас-нанас бер караэцар а, иза хьастар а, керла зуда ялийна жима стаг дена, кхиболчу баккхийчарна гучувийлар а, жиманиг воккхачунна хьалха хиъна 1ар а, кхидерш а лелош — нохчийн 1адатера г1иллакхаш лар ца до цхьаболчу кекгийрхоша. Вайн къонахий хиллачу дайша стеган а, зудчун а мах хадош: Аллх1аца йолу юкъаметтиг ларъяр а, г1иллакх — оьздангалла хилар а коьрте оьцуш хиллехь, х1инца нохчаша, дукхахьолахь — сом хиларца хадабо адаман мах.

Муьлххачу а адамна, корта охьа а ца та1ош, б1аьргашна чу хьажа йиш хилар — и бу коьртачех къонахчун бахам — алара вайн дикачу дайша, кегийрхошна хьехам беш. Вайна гуш ду тахана нохчашна юккъехь оьгу дастаме х1уманаш.

Диканиг вочух къасто коьрте хьекъал а доссале, ненан шура балдашна т1ехь якъа а ялаза, кегийрхой бу яккхий мажош а йитина лелаш. Нохчийн г1иллакхехь (1адатехь) маж йитар, стага: Далла а, нахана а хьалха — шена т1е инзаре доккха жоьпалла т1елацар ду. Цундела Нохчочо, Дела резавоцурш ца дан ч1аг1о а, нигат а дой бен — атта ютуш ца хилла маж. Ледарлонаш шегара юьлуьйтучу стага маж йитича: — Маж-м газанан а хуьлу — олу нохчаша.

Далла гергахь къилахь доцу, вайн дайша лелийна а, лардина а 1адатаре г1иллакхаш, пусар дар а доцуш, нохчийн кегирхоша д1атийсар, вайга хаьттича — къоманна боккха эшам бу. И г1иллакхаш ца лардар — нохчийн къоман орам бакъабар а, ч1аг1ам г1елбар а ду.

Къоман г1иллакх — оьздангалла (1адат) лелор а, лардар а нохчашна юккъехь тахана г1ийла хиларан бахьанаш дукха ду. И бахьанаш билгалдахар кхечарна а дитина, ала лаьа, мел яккхий халонаш шайна т1ех1иттарх: дин а, мотт а, нохчийн г1иллакх — оьздангалла а (1адат) — вайн къонахий хиллачу дайша, наноша, вежарша, йижарша лардина хилар. Деши санна ц1ена, адамалла шайца йолу нохчийн г1иллакхаш, оьздангаллаш вай ца лелош а, лар ца еш а, д1атасахь, доцца вай аьлча — яйна т1аьхье хир ю вайх.

Алаг1ертарг дерзош, вежаршка, йижаршка кхойкху: Делан дош а, нохчийн мотт а, г1иллакх — оьздангалла а т1аьхьенна йовзуьйтуш — къахьегаре а, само яре а.

Къанойн Кхеташонан тхьамда — Хучин Ахьмад.

Примеры похожих учебных работ

По чеченскому языку — нохчийн мотт г1иллакхийн хьоста

. декъе декъа мегар ду:адмашца оьзда хиларкхиндолу чохь садолу х1уманца оьзда хилардала мел кхоьллина чохь садоцу х1уманца оьзда хиларша кхоьллинчу Делица оьзда хиларша шен дег1аца оьзда хилар.Собаре, къинхетаме, хьанал кхуьу .

Йо1ан эхь к1ентан яэь ма эшайойла

Шозлаг1а бахьана ду вайн кегийрачу нахана юкъахь даьржаш вайн къоман г1иллакх-оьздангаллица ца дог1у г1иллакха. Кхозлаг1а бахьана ду доьзалшна а, кегийчу нахана а, берашна а телевиденехула къоман 1адаташ дохош гойтуш долу къизаллин, оьздангаллица ца .

по чеченскому языку «Родной язык-моя гордость

Напишите дегайовхо. зарание ❤️

Автор ларйоцуш ца дов д адахнарг

Читайте также: