Сочинение по кумыкскому языку къыш
Обновлено: 30.06.2024
Гюз гелди.Бав-бахчаларда,айлана якъдагъы агъачлыкълардагъы орман тереклер япырагъы тёгюлюп аякъ тюбюнгде лансыллай ва сигьрулу гьислени уята.
Дачаларда,бав-бахчаларда, къыр орманларда ер-ерде тереклени бутакъларында бишген оьгюзьемиш, ябушгъан,итбурун гюнню шавлаларына бёленип найнай эте,сукъландыра.
Дув авлакъларда къыр жанланы, къушланы тавушлары къулакъгъа аз чалынагъан болгъан.Олар да адамлар йимик гелегын къышны алдында тас этивлерсиз чыкъмакъ учун гьазирлик гёрюв булан машгьул бола.
Амма айлана якънычувлукъ къуршагьан деп бавчулагьа, дачачылагьа бугюнлерде парахат турмагьа тюшмей.Чакъны онгайлы шартларындан пайдаланып, гьар сагьатны асувлу кюйде къоллама къаст этигиз.
Неге тюгюл де, гелеген йылнытюшюмюне кюрчю бугюнлерден тутуп салына.
Дано:A-чёрная окраска щетины
a-рыжая окраска щетины
B-длинная щетина
b-короткая щетина
Найти:F¹-?
Решение:P ж.AABB X м.aaBb
G ж.AB м.aB ab
F¹ AaBB-ч.д
AaBb-ч.д
Из внешнего уха, который состоит из раковины и ушного прохода, в конце идёт барабанная перепонка. Далее идёт среднее ухо, проход, соединяющий ухо с глоткой, чтобы можно было контролировать давление, и из-за этого перепонка не искажала звук. Потом идёт внутреннее ухо, состоящее из косточек "молоток, наковальня, стремечко" и конченый путь - улитка. А улитка, в свою очередь сострит из "волосков", которые преобразовывают звук в нервный импульс.
Наблюдения за растениями
Растения считаются вступившими в ту или иную фазу развития, если признаки этой фазы будут обнаружены хотя бы на отдельных ветках. Отмечать начало каждой фазы следует, когда в нее вступит 10% растений того или иного вида (если наблюдается большая группа) или хотя бы 2-3 особи. Если наблюдения ведутся за одним растением, начало фазы отмечают, когда распустится до 10% цветков или листьев. При наблюдении за травянистыми растениями начало фазы отмечают днем, когда в нее вступило 10% растений данного вида на площадке или маршруте, выбранных для наблюдения (на площадке подсчитываются все экземпляры, на маршруте - не менее 100). Массовое наступление фазы отмечают в тот день, когда в нее вступит не менее 50% растений (или на одиночном дереве распустится 50% цветков или листьев).Весенние наблюдения за деревьями и кустарниками следует начинать с того дня, когда температура воздуха в дневные часы в тени приближается к +5 °С. В такие дни можно наблюдать начало сокодвижения у отдельных видов деревьев. Для этого с южной стороны нескольких типичных экземпляров наблюдаемого вида (клена, березы) на высоте груди надо сделать иглой или шилом прокол с проникновением в древесину. Глубокие порезы стволов недопустимы, поскольку возникшее при этом обильное сокотечение ослабляет деревья.Начало сокодвижения отмечают по появлению из ранки сока. Признаком набухания почек является появление на почечных чешуйках в результате их роста более светлых полосок, уголков, пятнышек. У растений с опушенными чешуйками (яблоня, виноград) набухание почек отмечается по появлению опушения другого тона. У пород, не имеющих почечных чешуй (крушина, калина), за набухание почек принимают их рыхление. У хвойных пород: если почки покрыты смолой (пихта сибирская, сосны - обыкновенная и крымская), то разрушение смоляного покрова в верхней части почки, обнажение почечных чешуй и их посветление и будет являться сигналом их вегетации; у видов со слабо осмоленными почками или вообще неосмоленными (лиственницы) начало вегетации отмечают по посветлению верхушек почек, расхождению наружных чешуй и появлению между ними более светлых полосок или каемок (сосны - кедровая, сибирская и европейская) либо по разрыхлению чешуй и отгибанию их концов (ели - обыкновенная, сибирская, восточная и саянская). У хвойных пород с голыми почками (можжевельники, туи, кипарисы) эта фаза отмечается по расхождению кончиков чешуевидных или игольчатых листьев. Распусканием почек считают появление кончиков листьев между чешуйками. У цветочных почек между разошедшимися чешуйками обычно проглядывают верхушки бутонов. Фаза развертывания первых листьев наступает, когда листовые почки уже раскрылись, листочки стали разворачиваться, но листовые пластинки еще не разгладились. Лиственные леса в этот период кажутся подернутыми зеленой дымкой. У хвойных пород под фазой зеленения подразумевают момент, когда хвоинки начинают отделяться друг от друга своими верхними кончиками. Цветение - один из
Чем объяснить случаи, когда при переводе с иностранного языка на родной все слова понятны, а общий смысл высказывания нет?
Правильно ли суждение что все паукообразные - хищники или паразиты? ответ приведите примерами. Каково значение ракообразных и па
Опишите особенности жизнедеятельности кишечнополостных : питания, пищеварения, размножения ( на примере гидры)
Агачлар әллә кайчан инде алтын яфракларын койды, авыр соры болытларга төренгән күк йөзе салкын һава белән табигатьне каплап алган, җәнлекләргә тизрәк ояларына кереп качарга куша кебек, ә кошларны көн дә җылы якка озата. Кайчан яңгырлары белән сибәләп елап та ала, кайчан тынып кала. Сорылык һәм караңгылык баскан дөньяны.
Иртәнге караңгы тынлыкта озын кышның бозлы сулышы сизелә. Беренче кар яуган. Кичә генә елап торган күк йөзеннән кышның беренче хәбәрчеләре - шук кар бөртекләре салкын һавада уйный-уйный тиз арада көзге коры сары үләнне ак юрган белән каплаган. Кыш җитте.
Соры һәм дымлы көз кар астында калды. Тирән көртләр җирне иксез-чиксез кышкы бураннардан саклый. Җир тирән йокыга талган. Җәнлекләр дә йоклый ояларында, тик кайчан гына кытыршы кар өстендә ялгыз тычкан эзләре очрый, я караңгы урман эчендә урман тавыгының гөрелдәгән тавышы ишетелә, я тукранның шакылдаганы яңгырый. Кырыйда гына карлы тунга киенгән чыршылар басып тора, кышның зәгыйфь кояшы аларның очларын җылыта.
Балалар һәр кыш саен чаңгыга басып урманга киләләр. Алар кышкы йокыга талган көчле имәннәрне һәм төз каеннарны күзәтеп, кышкы табигатне тыңлап, саф һава сулап кайталар, бала-чагага бик тә кар өстендәге эзләрне танып белү ошый. Боз белән капланган карда чаңгы шәп шуа, бөтен урманга балаларның күңелле тавышы яңгырый.
Тик кышның кояшлы рәхәт көннәре бик каты суык бураннар белән дә алмаша. Ап-ак күк йокыга талган җир өстенә төшкән сыман булып тоела, ачы җилдән уянган кышкы урман улый, ыңгыраша.
Икенче көнгә буранның иҗат иткән эшләре күренә: көртләрдә кардан фигуралар, тәрәзәләрдә хикмәтле бизәкләр, а елгадагы боз кояшта төрле төсләр белән ялтырый. Төн эчендә буран боз капкачын себерткән.
Кыш безне каты салкыннары белән дә куркыткан була. Бигрәк тә төннәрен. Кара энҗе йолдызлы күктән суык бәрә, бөтен дөнья туңган, тирән йокыда. Тик торбадан чыккан төтен генә ялгызы өскә таба омтыла.
Кышның саран саргылт кояшы карлы бураннар белән алмаша, ә бураннарга алмашка каты суыклар килә - мөгаен, кышның гүзәллеге шундадыр. Ә күпме шатлык алып килә ул бала-чагага: көннәр буе тау шуып шау-гөр киләләр, кемдер кар бабай ясый, кемдер кар бәрешеп уйный. Өлкәннәрдә кышны үзләренчә ярата. Һәр кем Яңа ел төнендә нинди булса да могҗиза я тылсым көтә.
Ә табигать ягымлы язны көтеп тыныч кына йоклый.
Гьей бусурман къардашым
Тынгла сен мен айтайым
Этильген гунагьлагъа
Сагъа эс таптырайым
Бир заманна унутма
Дуьяда эки затны
Эки затны унутуп
Дагъы эскерме аны
Унутма ярамайгъан
Аллагьдыр озю орь болгъан
Экинчиси къабурдур
Сагъа гьапгьазир болгъан
Къабурну унутсанг сен
Елкенг гунагьгъа батар
Ахырынчы пусунгна
Шайтан сени алдатар
Аллагь болса эссингне
Сен талайлы болурсан
Дунья Ахыраттада
Яхшылыкълар табарсан
Унутуп къойма тарыкъ
Эки затны сорасанг
Шоланы этген сайын
Шайтанны сындырасан
Биринчиси яхшылыкъ
Этильген адамлагъа
Экинчиси тутмай къой
Яман юрек адамгъа
Шуланы этип болсанг
Гьокунмессен бирде сен
Ахыратта болагъан савабын
Горерсен сен.
Мин - казан татар кызы. Кумыклар турында ишеткэч, мэглумэт эзли башладым. Укыдым монда язылган кумык шигерлэрен. Бик ошады. Яртысын булсада анладым. (перевод с татарского на русский: я - казанская татарка. Узнала про такую народность - кумыки. стала искать информацию. Прочитала здесь кумыкским стихи. Очень понравилось. Половина понятна. Радость узнавания знакомых слов неописуемо приятна!
АНА ТИЛИМ
⠀
Къумукъ тилим, ана тилим, тамурум,
Оьктемлигим, адамлыгъым, абурум.
Юрек толуп, айтма сюйген сёзлерим,
Айтып болмай, тас этемен сабурум.
⠀
Ят миллетни тиллерин билегенлер,
Къумукъларда кёп бардыр, - инанаман,
Ана тилин оьр гётерип юрюйген
Адамлагъа гюн сайын сукъланаман.
⠀
Ана тилде ананг бешигинг чайкъай,
Ана тилде гёресен татли тюшлер,
Ана тилде балаларын къучакълай,
Ана тилде лап да уллу сююнчлер!
⠀
Яшавубуз тюрлю тиллерден толгъан.
Къумукъ халкъым, бугюн бизге не болгъан?
Яшавунда ана тилин унутгъан
Оьз халкъындан артда къалып табулгъан!
⠀
Автор: Асевов Арсланмурза. Торкъали.
Переведите, п-та: "окьтемлигим", "абурум", "айтып", "тас", "оьр","лап", "уллу". остальные слова ВСЕ понятны
Гюз гельди, Яз баш гетди, Салкъын болду, Къыш гельди, Къырда янгъурлар ява, Орамланы батдыра, Япыракълар саргъайгъан, Гелип къона къолума, Арив болуп яйылып, Ерге тюше астаракъ, Арив тюсге бояла, Сари болуп агъачлыкъ, Янгъурлар ява ява, Юрекде пашман бола, Пашман болма ярамай, Шат турагъан адамгъа, Яшама рагъат бола, Гечелер къыскъа болгъан, Къара булутлу чакъда, Гьар кимни пашманлыгъы, Кёклениде йылатгъан. . .
Анама. Аналаны разилигин алыгъыз, Къалдырмагъыз билип-билмей хатирин. Бир тюн тюгюл, гьар гюн гёрме барыгъыз, Гьислемеге берекетин, атирин. Эгер тюшсе сапар чыкъмагъа сизге, Савболлашма биринчилей излегиз, Дюнья пана- аналар алдын бизге, Олар булан аралыкъны уьзмегиз. Аналаны аякъ тюбюнде женнет, Аналаны юрегинде бир негет, Балалары аман болсун, сав болсун, Иманлыкъдан, динден яшаву толсун. Биз олагъа гьар заманда гиччибиз, Ангнатмагъа болмажакъбыз нечикде. Ойлашгъанда сувуп гете ичибиз, Аналаны абурлайыкъ гечикмей. Авлетлерин гьазирине сагъына, Биз гьаясыз, нече арек болсакъда, Олар этген дуалары тагъына, Ана юрек сени таба йыракъда. Сиз анагъа исси сёзлер табыгъыз, Гиччиделей къучагъына чабыгъыз, Вёре бир де хатирин къалдырмагъыз, Тюзмю, терсми - сиз хатиржан болмагъыз. Шюкюр Аллагь аналаны барына, Сен гечип къой, терс юрюсек билмейли. Мени анам Умайзатгъа савунда, Ёрайман Арсланали Эндирейли. Эндирейли Джаналов Арсланалини тилевюне гёре яздым Арсланмурза. 080220
Къатынлар. Бола сюйсе кюлеп, сюйсе эришип, Ачувланма - юхусундан тоймаса. Болмай буса нервалары ерлешип, Къавгьа битмей эркек къойюп къоймаса. Тырнакъ сынса, телефонун тапмаса, Къурдаш къызгъа нечик айтар хабарлар ? Сонг, олтуруп сериалгъа къараса, Ичи бушуп, йылай туруп табулар. Бек алгъасап тюкенге гирип барса, Бир явлукъну эки сагьат излежек. Азаман деп, геле турагъан язгъа, Зарядка, диетегъа инжинежек. Дюр къатынлар бири башгъа биринден. Ачувлана, сюе, кюлей башгъача. Яшлар таба, охуй, ишлей эринмей, Акъчаны да харжлай тюбю чыкъгъанча. Эрлеге де гьариси башгъа къарай. Бирлерине- итив урулгъан дарай, Башгъасына уллу нагь булан таякъ, Эрге къыйын уьйге басмагъа туякъ. Футбол болуп къурдашларынг жыйылса, Ондан-мундан жыйып гиччи стол къурса, Чыдамагъа кёп гюч тарыкъ къатынга, Гьайран болма герек иннемей турса. Тек, алтынынг гелип сагъа сыйынса, Бир иржайып гёзлеринге къараса, Яшавунга башлай чарнама бюл-бюл, Огь къан явгъур, Яшавунг зая тюгюл! Арсланмурза Асевов. Торкъали.
Давсуз ута. Миллетни къурутмагъа дав этме тарыкъ тюгюл. Топлар,хынжал,савутсуз, бола битдирме бугюн. Тарыкъ тюгюл аскерлер, тюгюл тарыкъ туснакълар. Гьали халкъны къырмагъа сала башгъа тузакълар. Охутагъан яшлагъа бермей мекенли билим. Иш этип, осал кюйде, ярты- юрту дарс берип, Тергемей билимлерин, ЕГЭ булан тенг этип, "Тюзлей" ,аттестат берип. Яш да бара охума, инженерге,докътургъа. Охугъан, деп ат ала уьйден берген акъчагъа. Не ишни бажаражакъ, докътур кимни сав эте? Толу кюйде билмейген аскер нечик дав эте? Ким къурсун пачалыкъны, ким учсун гьавалагъа? Адарщай шолай къади чыгъаргъан дуванлагъа. Пачалыкъны бузмагъа Гьали онча къыйын ёкъ. Ярты охуса яшлар Арты болар иши покъ! 05012020 Арсланмурза Асевов. Торкъали.
Кулайгъа. - Кулай,кулай. - Гьав,гьав ! - Къошунг къайда ? - Тавда, тав ! - Къойчу кимдир ? - Яш, Ибав ! - Бойнунгда ? - Къайыш белбав ! - Сирив къайда ? - Кокан бав ! - Бёрю чапса ? - Менден дав ! - Янгур явса ? - Болар хав ! - Сен уьшюме ! - Савбол,сав ! Арсланмурза Асевов. Торкъали. 22122019
Чтобы отметить человека, наведите на него курсор и нажмите левую кнопку мыши. Чтобы отметиться на фото, наведите на себя курсор и нажмите левую кнопку мыши.
Читайте также: