Сочинение по крымскотатарскому языку на тему ана тилим
Обновлено: 31.05.2024
Эр бир халкънынъ озь тили, тарихы, дини бар, бу – миллетимизнин тамырыдыр. Эгер де бир де бириси джоюлса, бу миллет ер юзюнден ёкъ олуныр. Бунынъ ичюн не япмакъ керек?
Эбет бу вазиеттен къуртулмасы озюмизге багълы.
Сюргюнлик деври языджыларындан миллий арекетте энъ фааль эштирак эткенлер Эшреф Шемьи –заде, Идрис Асанин, Сеитумер Эминдир. Аслында озь халкъына, къаны- джанынен садыкъ олгъан такъдиринен яшагъан, онынъ келеджеги ичюн янып-куйген Идрис Асанин о дередже кениш бильгили, окъумыш инсан ки, онынъ эр бир меселеге мунасебети ве фикирлеринен, чыкъаргъан хулясалары ве теклифлеринен разылашмакъ, оз фикринде къатты тургъанына, озь гъаелерининъ омюрге кечирилювинде айрыджа къатийлик косьтергенине сукъланмакъ мумкюн дегиль эди. Идрис Асанин эр не къадар миллий арекетнинъ фааль етекчилеринден бири олса да, о иджат адамы оларакъ эвеля шаир, языджы эди. О, озь шиирлеринде энди тек вакъианы тарифлемекнен къалмай, вазиеттен къуртулув чарелерини де изалап башлай.
Бу дюньянынъ инджесидир
Меним азиз тувгъан Илим.
Сен олмасанъ, мен де ёкъым…
Бинъ яшайыкъ, Ана тилим!
Гурбетликте Идрис Асанин озь Ана тили язгъан.
Ана тилимизнинъ бугунки вазиети пек къыен бир вазиетте, бизни джиддий бакъмагъа меджбур эте. Миллетимизнинъ энъ муим байлыгъыны, аслында миллет оларакъ къалмакъ ичюн энъ эсас шартлардан энъ муимини джоймакътамыз.Бу кетиште биз, озь-озьюмизни миллет оларакъ гъайып эте, миллетлер сырасындан чыкъарамыз.
Биз бугунь бирликте арект этип, келеджегимизни озюмиз къорчаламакъсакъ, биз озь тилини, динини, медениетни ве урф –адетлерини бильмеген сюрю оларакъ, башкъа миллетлернинъ аягъы астында къалып орьселенеджекмиз.
Тувгъан тилимизнинъ догъгъан ери Къырымдыр. Некъадар маниелерге огърасада огърасада эбедий къалгъаныны истейимиз.
Февральнинъ 21 – Халкъара ана тили куню. Озь ватаныны, халкъыны, ана-бабасыны севген инсан- озь ана тилини де севе.
Ана тилимизнинъ келеджегимиз бизим къолумызда. Биз тилимизнинъ, медениетмизнинъ ве урф – адетлеримизнинъ девамджыларымыз. Ана – бабаларымыз бизни догъру тербия бердилер, олар бизге ана тилимизни урьмет этмекни, севмекни ве тувгъан тильде сербест лаф этмеге огреттилер.. Биз къырымтатармыз, озь ватанымыз Къырымда яшаймыз. Келинъиз ана тилини севейик, огренейик, ана тилинде лаф этейик. Эпимиз ана тилинни сакълап къалмагъа, яшатмагъа тырышайыкъ, Озь тилин, адетлерни кутькен, къорчалагъан халкънынъ омюри де узун олур.
Мен истеим ки бизим тилимиз сокъакъларда, койлерде, шеэрлерде – бутюн Къырым топрагъында сербест янъырасын! Ватанны чечеклендирмек, оны гузеллендирмек, тильге къавий земин азырламакъ бизим боюнымиз борджудир.
Мен озюмнинъ юрек ферьядымны Юнус Къандым сёзлеринен битирмге истейим:
«Ант эткенмен, сёз бергенмен миллет ичюн ольмеге,
Билип, корип миллетимнинъ козь яшыны сильмеге.
Бильмей, корьмей бинъ яшасам, Къурултайлы хан олсам,
1885-нджи сенеси Джанкой якъынлыгъындаки Сонакъ коюнде догъгъан эди. Истидатлы шаир, ичтимаий – сиясий хадим Номан Челебиджиханнынъ шерефли омюр ёлу келеджек несиллерге парлакъ орьнектир. Нидже йыллар кечсе де онынъ фаалиети эбедий яшай. Ватан ве миллет ичюн куреште булунгъан Номан Челебиджихан, бизим джанымызда ич ольмез.
Бу улу инсан къырымтатар халкъыны юксек севиеге котермек ичюн чокъ йыллар курешти. Озь къурултайы, тили, акъ – адалети, Къырым мустакъиль бир девлетчиликке ляйыкъ олгъаныны ве бунынъ энъ адалетли шекли – Къырым Халкъ Джумхуриети ола биледжегини илян этти. Миллет о вакъыт кенди тарихынынъ энъ бахтлы куньлерини яшагъан эди.
Миллет ичюн бизлер шимдики яшлар бир шей этмеймиз. Эбет, этмеймиз, бизлер озь арамызда биле, озь тилимизде къонушмайыкъ. Бу чокъ бир кедерли вазиет. Федакяр инсанлар эр бир заманда олгъан, эр бир инкишаф ёлунда пейда олгъанлар: Исмаил Гаспралы, Номан Челебиджихан, Осман Акъчокъракълы, Юнус Кандым, Эшреф Шемьи – заде ве иляхри, бу сыраны даа чокъ адларнен толдурмакъ мумкюн ве эр бир инсан озь Ватанына, миллетине хызмет эткенлер. Бойле инсанларны догъургъан миллет ич бир заман кучюк олмаз! Бизим несилимизде де ойле инсанлар, эминим, эльбетте бардыр.
«Айгиди татар яшлары, окъумайлар!
Окъусалар кимседен кем къалмайлар.
Истанбулда, Парижде биринджи бола,
Бильгилеримиз чокъ олса эр бир ёнелиште, гъайып олмамакъ ичюн биз, яшлар, ана тилине эмиет бермек керекмиз онынъ тарихыны бильмек ве земаневий тильнинъ къуруджылары олмакъ борджлумыз.
Демек бизлер, яш несиль оларакъ, къолымыздан кельгенини япмакъ керекмиз. Бизим халкъымызнынъ бу девлетте келеджеги мустакъиль, там оларакъ акъ – укъукъ саиби олмасы керек. Ильк эвеля, кендимиз ким олгъанымызны огренмелимиз, не истегенимизни, неге курешеджегимизни бильмелимиз – тек бу шейлерни яшхы бильсек, куреш ёлунынъ нетиджесини корермиз.
Сочинения по крымскотатарской литературе
Ресим узеринде иш. ( 54 саифе, Окъув китабы. Алиева Л. А., Муртазаева Г. Э. 4-юнджи сыныф ичюн дерслик, 2007 с.)
Ресимде кузь мевсими. Тереклерде япракълар сары, къырмызы, алтын олдылар. Олар тюшип, эр ер килим даин олды. Къушлар сыджакъ тарафкъа учип кеттилер. Олар баарьде бизге къайтып келеджеклер.
Байрамнынъ башында адамлар челлерни, багъчаларны, бостанларны джыйыштыра эдилер. Дагъларгъа барып, джевиз джыя эдилер. Арфе кунюнде къадынлар эвлерини сипире эдилер, азбарларыны джыйыштыра эдилер, дуварларыны акълайэдилер. Сонъ лезетли къырымтатар ашларыны: самса, кобете, чиберек, къурабие, пахлава пишире эдилер. Дервиза байрамында къурбан чалып, дуа окъуй эдилер. Сонъ исе байрам башлана эди. Софраларны донатып, ашларыны ашай эдилер. Балаларгъа салынджакълар къурула эдилер. Къадынлар тепеликтен элек тагъырталар. Элек насылып юварланып тюшеджегинден келеджек йыл берекетли я да берекетсиз оладжагъыны билелер. Яшлар хайтарма ойнай эдилер. Курешчилер куреше эдилер.
Байрам хораннен екюнлене. Дервиза байрамындан тойлар башлана эди.
Кузь кельди. Эписи япракълар алтын, тек азгъаначыкъ ешиллиги къалды. Къушлар дженюп тарафларгъа учып кетмеге азырланалар..
Бугунь сентябирьнинъ йигирми экиси – Дервиза байрамы. Бир кунь эвельден, адамлар эвлерини джыйыштырдылар. Азбарларыны сипирдилер. Ашларыны пиширдилер: кобетелерни, шорбаны, самсаларны, къатмерлерни, пахлаваларны, къуребиелерни, шекер къыйыкъларны. Бу къырымтатар халкънынъ энъ лезетли ашлар.
Дервиза байрамы дагълар ичинде башлады. Къызлар, къадынлар софралргъа къавельтелерни, ашларны къойдылар. Балалар ойнайлар, къуваналар. Бирисилер тагъыртыда ве кеменеде чалалар. Яшлар хайтарма ойнайлар. Адамлар пек оларнынъ онагъаныны бегенелер. Башкъа тарафта курешчилер курешелер.
Байрам кече. Бир къызчыкъ тепелектен элек тагъырты. Элек догъру тарафтан юварланып тюшти. Демек, келеджек йыл берекетли оладжагъыны бильдилер. Эписи къувандылар. Сонъунда байрам хороннен екюнленди.
Эписи адамлар ве мен де Дервиза байрамыны бегендим. Бу бизим урф адетимиз!
Йылнынъ эр бир мевсими бири-биринден кече, эр бир мевсими дюльбер, меракълы, хусусиет. Хусусан, кузь айлары къартларгъа, яшларгъа энъ месюлиетли, эмекдарлы, талап эткен вакъыт ола. Джевизлерни къакъмакъ, юзюмлерни джыймакъ, сонъ амбарларгъа ташып, оларны къышгъадже сакъламакъ. Согъанларны, къартопларны чыкъармакъ тырышалар. Багъчаларда кеч пишкен алмаларны, армутларны, ювезлерни, хурмаларны, инджирлерни джыйып, къурутмакъ, хошаф пиширмек керек ола.
Тамам шу вакъытлары да дагъларда берекет номай ола. Орманларда яшлар, акъайлар, къадынлар аджджы алма, къызылчыкъ, мушмола, фындыкъ, джевиз ве дигер емишлерни джыймагъа кетелер. Орманларда ойнап, йырлап, берекетлерини джыйып эвге къайталар.
Затен, кузь айларында, орманларнынъ, челлернинъ айырыджа дюльберлиги, тылсымлыгъы ола. Тереклер чешит- тюрлю ренклерге боялап, япракълар тёкюльмеге башлай. Авасы темиз, саба ве акъшам салкъын ола. Къушлар дженюп тарафларгъа учып кетелер. Табиатымыз авуша…
Буны сиз анълайсыз чокъ нефретке толып.
Миллетни джоймакъ да дюньядан кетмектир,
Келинъиз, яшайыкъ саф бир миллет олып!
Эр бир халкънынъ озь тили, тарихы, дини бар, бу – миллетимизнин тамырыдыр. Эгер де бир де бириси джоюлса, бу миллет ер юзюнден ёкъ олуныр. Бунынъ ичюн не япмакъ керек?
Эбет бу вазиеттен къуртулмасы озюмизге багълы.
Сюргюнлик деври языджыларындан миллий арекетте энъ фааль эштирак эткенлер Эшреф Шемьи –заде, Идрис Асанин, Сеитумер Эминдир. Аслында озь халкъына, къаны- джанынен садыкъ олгъан такъдиринен яшагъан, онынъ келеджеги ичюн янып-куйген Идрис Асанин о дередже кениш бильгили, окъумыш инсан ки, онынъ эр бир меселеге мунасебети ве фикирлеринен, чыкъаргъан хулясалары ве теклифлеринен разылашмакъ, оз фикринде къатты тургъанына, озь гъаелерининъ омюрге кечирилювинде айрыджа къатийлик косьтергенине сукъланмакъ мумкюн дегиль эди. Идрис Асанин эр не къадар миллий арекетнинъ фааль етекчилеринден бири олса да, о иджат адамы оларакъ эвеля шаир, языджы эди. О, озь шиирлеринде энди тек вакъианы тарифлемекнен къалмай, вазиеттен къуртулув чарелерини де изалап башлай.
Бу дюньянынъ инджесидир
Меним азиз тувгъан Илим.
Сен олмасанъ, мен де ёкъым…
Бинъ яшайыкъ, Ана тилим!
Гурбетликте Идрис Асанин озь Ана тили язгъан.
Ана тилимизнинъ бугунки вазиети пек къыен бир вазиетте, бизни джиддий бакъмагъа меджбур эте. Миллетимизнинъ энъ муим байлыгъыны, аслында миллет оларакъ къалмакъ ичюн энъ эсас шартлардан энъ муимини джоймакътамыз.Бу кетиште биз, озь-озьюмизни миллет оларакъ гъайып эте, миллетлер сырасындан чыкъарамыз.
Биз бугунь бирликте арект этип, келеджегимизни озюмиз къорчаламакъсакъ, биз озь тилини, динини, медениетни ве урф –адетлерини бильмеген сюрю оларакъ, башкъа миллетлернинъ аягъы астында къалып орьселенеджекмиз.
Тувгъан тилимизнинъ догъгъан ери Къырымдыр. Некъадар маниелерге огърасада огърасада эбедий къалгъаныны истейимиз.
Февральнинъ 21 – Халкъара ана тили куню. Озь ватаныны, халкъыны, ана-бабасыны севген инсан- озь ана тилини де севе.
Ана тилимизнинъ келеджегимиз бизим къолумызда. Биз тилимизнинъ, медениетмизнинъ ве урф – адетлеримизнинъ девамджыларымыз. Ана – бабаларымыз бизни догъру тербия бердилер, олар бизге ана тилимизни урьмет этмекни, севмекни ве тувгъан тильде сербест лаф этмеге огреттилер.. Биз къырымтатармыз, озь ватанымыз Къырымда яшаймыз. Келинъиз ана тилини севейик, огренейик, ана тилинде лаф этейик. Эпимиз ана тилинни сакълап къалмагъа, яшатмагъа тырышайыкъ, Озь тилин, адетлерни кутькен, къорчалагъан халкънынъ омюри де узун олур.
Мен истеим ки бизим тилимиз сокъакъларда, койлерде, шеэрлерде – бутюн Къырым топрагъында сербест янъырасын! Ватанны чечеклендирмек, оны гузеллендирмек, тильге къавий земин азырламакъ бизим боюнымиз борджудир.
Мен озюмнинъ юрек ферьядымны Юнус Къандым сёзлеринен битирмге истейим:
Сочинение по крымскотатарскому языку 9 класс
Ана тилимизнинъ къорувныда миллий неширлернинъ эмиети.
Эльбетте, Гаспринскийнинъ орнеги шимди бизге, яш несильге, пек келишир ве ярдым этер эди. Бизлер, бу шейлерни даа гузель анъламакъ керекмиз. Бизим матбуатымызнынъ саифелеринде чокътан – чокъ ири ве кучук несирий эсерлер, маналы шиирлер, халкъ агъыз яратыджылыгъынынъ къыйметли масаллары, дестанлары, лятифелери басыла. Тиль эр вакъыт инкишаф этмек керек. Земаневий къырымтатар яшлары тильнен, эдебиятнен меракъланмайлар, десем, адашмам, чюнки компьютернинъ эммиети пек юксек. Яшларнынъ эксериети китап, журнал, газета окъумагъа севмей. Китапнынъ ерини телевидение ве интернет алыр деп саялар. Шубесиз, окъув инсаннынъ дюньябакъышыны кенишлете, ички дюньясыны зенгинлештире. Окъув муим шей, чюнки инсаннынъ тилини инкишаф эте. Эбет, инсанны китап, гезета, журнал окъумагъа меджбур этмек ич мумкюн дегиль. Тек джельп этип, тербиелев ярдымынен, ана – бабасы баланы окъумагъа алыштырмасы лязим. Къырымтатар матбуаты арасында олды оладжакъ эки газета, бир журнал ве балалар меджмуасы къырымтатар тилинде нешир этиле. Айдынъыз, тырышайыкъ, эпимиз язылайыкъ!
Умют этем ки, журнал ве газеталар озь эмиетини джоймаз ве миллий матбуатымызда даима озюне хас олгъан хусусиетлеринен мешур олыр.
МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ, НАУКИ И МОЛОДЕЖИ РЕСПУБЛИКИ КРЫМ
АДМИНИСТРАЦИЯ ЧЕРНОМОРСКОГО РАЙОНА РЕСПУБЛИКИ КРЫМ
ОТДЕЛ ОБРАЗОВАНИЯ,МОЛОДЕЖИ И СПОРТА
ЧЕРНОМОРСКИЙ РАЙОН РЕСПУБЛИКИ КРЫМ
ул. Ленина, 8, с. Кировское, 296423
на участие в муниципальном этапе XIII республиканском фестивале
ученического творчества на крымскотатарском языке
Эр бир халкънынъ озь тили, тарихы, дини бар, бу – миллетимизнин тамырыдыр. Эгер де бир де бириси джоюлса, бу миллет ер юзюнден ёкъ олуныр. Бунынъ ичюн не япмакъ керек?
Эбет бу вазиеттен къуртулмасы озюмизге багълы.
Тиль , урф – адетлер, эдебият, музыка, медениет - къырымтатар халкъынынъ рухий зенгинлигидир. Бу сырада тиль энъ муим ерни ала, не ичюн дегенде тильнен халкъ озь дюньябакъышыны, бедиий ве медений зенгинликлерни келеджекте эвлятларгъа мирас къалдыра. Биз къырымтатар тилини – ана тили деймиз . Инсан дюньягъа кельгенинен, онъа ана озь сютюнен, сёзлеринен, айненилернен тувгъан тильге севги ве меракъ ашлай. Аналарымыз къолунда тек догъуп осьтюрмек дегильде, тувгъан тильде лакъырды этмеге огретмек боюнуны борджудыр . Афсузки чокъ ана – бабалар озь къоранталарында рус тилинде лаф этелер. Яшлар арасында да озь ана тилинде дегиль башкъа тилинде лаф этмек мот деп саялар. Онынъ ичюн къырымтатар тили башкъа тиллерге бакъкъанда къуветсиз корюне.
Сюргюнликте къартана , къартбабаларымыз исе тувгъан тилимизни озь аилелеринде сакълап Ана Ватанымызгъа кетирдилер. Шимди исе биз озь юртумызда ана тилимизни джоймакъ арефесинде турамыз. Миллет халкъ олып озь ана тилинде лаф этмесе, миллетке, халкъкъа зарар ола. Бизлер миллет олып ана тилимизни миллет оларакъ ёкъ этемиз.
Тувгъан тиль – бу индже , назик бир йиптир, бизни эдждатларымызнен багълагаъан. Бизим улу эдиплеримиз: Ашыкъ Умер , Якъуп Шакир Али, Бекир Чобан -заде , Эшреф Шемьи- заде , Исмаил Гаспринский, Номан Челебеджихан , Идрис Асанин ве башкъалары бу гузель ве зенгин тилимизде шиирлер , эфсанелер, , масаллар, романлар ве дестанлар яраткъанлар. Оларнынъ эсерлери бизге мирасдир.Бу эдебий мирас исе бизни халкъымызнынъ тарихинен багълай . Къырымтатар языджылары ве шаирлери озь эсерлеринде бизим тувгъан тилимизни дюльберлигини, аэнеклигини ве зенгинликни косьтерелер.
Сюргюнлик деври языджыларындан миллий арекетте энъ фааль эштирак эткенлер Эшреф Шемьи –заде, Идрис Асанин, Сеитумер Эминдир. Аслында озь халкъына, къаны- джанынен садыкъ олгъан такъдиринен яшагъан, онынъ келеджеги ичюн янып-куйген Идрис Асанин о дередже кениш бильгили, окъумыш инсан ки, онынъ эр бир меселеге мунасебети ве фикирлеринен, чыкъаргъан хулясалары ве теклифлеринен разылашмакъ, оз фикринде къатты тургъанына, озь гъаелерининъ омюрге кечирилювинде айрыджа къатийлик косьтергенине сукъланмакъ мумкюн дегиль эди. Идрис Асанин эр не къадар миллий арекетнинъ фааль етекчилеринден бири олса да, о иджат адамы оларакъ эвеля шаир, языджы эди. О, озь шиирлеринде энди тек вакъианы тарифлемекнен къалмай, вазиеттен къуртулув чарелерини де изалап башлай.
Бу дюньянынъ инджесидир
Меним азиз тувгъан Илим.
Сен олмасанъ, мен де ёкъым…
Бинъ яшайыкъ, Ана тилим!
Гурбетликте Идрис Асанин озь Ана тили язгъан.
- Догъмиуш тильге урьметсизлик- миллет хорламакътыр., - деген къартларымыз.
Ана тилимизнинъ бугунки вазиети пек къыен бир вазиетте, бизни джиддий бакъмагъа меджбур эте. Миллетимизнинъ энъ муим байлыгъыны, аслында миллет оларакъ къалмакъ ичюн энъ эсас шартлардан энъ муимини джоймакътамыз.Бу кетиште биз, озь-озьюмизни миллет оларакъ гъайып эте, миллетлер сырасындан чыкъарамыз.
Биз бугунь бирликте арект этип, келеджегимизни озюмиз къорчаламакъсакъ, биз озь тилини, динини, медениетни ве урф –адетлерини бильмеген сюрю оларакъ, башкъа миллетлернинъ аягъы астында къалып орьселенеджекмиз.
Тувгъан тилимизнинъ догъгъан ери Къырымдыр. Некъадар маниелерге огърасада огърасада эбедий къалгъаныны истейимиз.
Февральнинъ 21 – Халкъара ана тили куню. Озь ватаныны, халкъыны, ана-бабасыны севген инсан- озь ана тилини де севе.
Ана тилимизнинъ келеджегимиз бизим къолумызда. Биз тилимизнинъ, медениетмизнинъ ве урф – адетлеримизнинъ девамджыларымыз. Ана – бабаларымыз бизни догъру тербия бердилер, олар бизге ана тилимизни урьмет этмекни, севмекни ве тувгъан тильде сербест лаф этмеге огреттилер.. Биз къырымтатармыз, озь ватанымыз Къырымда яшаймыз. Келинъиз ана тилини севейик, огренейик, ана тилинде лаф этейик. Эпимиз ана тилинни сакълап къалмагъа, яшатмагъа тырышайыкъ, Озь тилин, адетлерни кутькен, къорчалагъан халкънынъ омюри де узун олур.
Мен истеим ки бизим тилимиз сокъакъларда, койлерде, шеэрлерде – бутюн Къырым топрагъында сербест янъырасын! Ватанны чечеклендирмек, оны гузеллендирмек, тильге къавий земин азырламакъ бизим боюнымиз борджудир.
Эр бир халкънынъ озь тили, тарихы, дини бар, бу – миллетимизнин тамырыдыр. Эгер де бир де бириси джоюлса, бу миллет ер юзюнден ёкъ олуныр. Бунынъ ичюн не япмакъ керек?
Эбет бу вазиеттен къуртулмасы озюмизге багълы.
Тиль , урф – адетлер, эдебият, музыка, медениет — къырымтатар халкъынынъ рухий зенгинлигидир. Бу сырада тиль энъ муим ерни ала, не ичюн дегенде тильнен халкъ озь дюньябакъышыны, бедиий ве медений зенгинликлерни келеджекте эвлятларгъа мирас къалдыра. Биз къырымтатар тилини – ана тили деймиз . Инсан дюньягъа кельгенинен, онъа ана озь сютюнен, сёзлеринен, айненилернен тувгъан тильге севги ве меракъ ашлай. Аналарымыз къолунда тек догъуп осьтюрмек дегильде, тувгъан тильде лакъырды этмеге огретмек боюнуны борджудыр . Афсузки чокъ ана – бабалар озь къоранталарында рус тилинде лаф этелер. Яшлар арасында да озь ана тилинде дегиль башкъа тилинде лаф этмек мот деп саялар. Онынъ ичюн къырымтатар тили башкъа тиллерге бакъкъанда къуветсиз корюне.
Сюргюнликте къартана , къартбабаларымыз исе тувгъан тилимизни озь аилелеринде сакълап Ана Ватанымызгъа кетирдилер. Шимди исе биз озь юртумызда ана тилимизни джоймакъ арефесинде турамыз. Миллет халкъ олып озь ана тилинде лаф этмесе, миллетке, халкъкъа зарар ола. Бизлер миллет олып ана тилимизни миллет оларакъ ёкъ этемиз.
Тувгъан тиль – бу индже , назик бир йиптир, бизни эдждатларымызнен багълагаъан. Бизим улу эдиплеримиз: Ашыкъ Умер , Якъуп Шакир Али, Бекир Чобан -заде , Эшреф Шемьи- заде , Исмаил Гаспринский, Номан Челебеджихан , Идрис Асанин ве башкъалары бу гузель ве зенгин тилимизде шиирлер , эфсанелер, , масаллар, романлар ве дестанлар яраткъанлар. Оларнынъ эсерлери бизге мирасдир.Бу эдебий мирас исе бизни халкъымызнынъ тарихинен багълай . Къырымтатар языджылары ве шаирлери озь эсерлеринде бизим тувгъан тилимизни дюльберлигини, аэнеклигини ве зенгинликни косьтерелер.
Сюргюнлик деври языджыларындан миллий арекетте энъ фааль эштирак эткенлер Эшреф Шемьи –заде, Идрис Асанин, Сеитумер Эминдир. Аслында озь халкъына, къаны- джанынен садыкъ олгъан такъдиринен яшагъан, онынъ келеджеги ичюн янып-куйген Идрис Асанин о дередже кениш бильгили, окъумыш инсан ки, онынъ эр бир меселеге мунасебети ве фикирлеринен, чыкъаргъан хулясалары ве теклифлеринен разылашмакъ, оз фикринде къатты тургъанына, озь гъаелерининъ омюрге кечирилювинде айрыджа къатийлик косьтергенине сукъланмакъ мумкюн дегиль эди. Идрис Асанин эр не къадар миллий арекетнинъ фааль етекчилеринден бири олса да, о иджат адамы оларакъ эвеля шаир, языджы эди. О, озь шиирлеринде энди тек вакъианы тарифлемекнен къалмай, вазиеттен къуртулув чарелерини де изалап башлай.
Рассуждение Жаулукъ — миллет магъанасы болгъан белгиди. учащихся (9 класс)
Бу дюньянынъ инджесидир
Меним азиз тувгъан Илим.
Сен олмасанъ, мен де ёкъым…
Бинъ яшайыкъ, Ана тилим!
Гурбетликте Идрис Асанин озь Ана тили язгъан.
- Догъмиуш тильге урьметсизлик- миллет хорламакътыр., — деген къартларымыз.
Ана тилимизнинъ бугунки вазиети пек къыен бир вазиетте, бизни джиддий бакъмагъа меджбур эте. Миллетимизнинъ энъ муим байлыгъыны, аслында миллет оларакъ къалмакъ ичюн энъ эсас шартлардан энъ муимини джоймакътамыз.Бу кетиште биз, озь-озьюмизни миллет оларакъ гъайып эте, миллетлер сырасындан чыкъарамыз.
Биз бугунь бирликте арект этип, келеджегимизни озюмиз къорчаламакъсакъ, биз озь тилини, динини, медениетни ве урф –адетлерини бильмеген сюрю оларакъ, башкъа миллетлернинъ аягъы астында къалып орьселенеджекмиз.
Тувгъан тилимизнинъ догъгъан ери Къырымдыр. Некъадар маниелерге огърасада огърасада эбедий къалгъаныны истейимиз.
Февральнинъ 21 – Халкъара ана тили куню. Озь ватаныны, халкъыны, ана-бабасыны севген инсан- озь ана тилини де севе.
Ана тилимизнинъ келеджегимиз бизим къолумызда. Биз тилимизнинъ, медениетмизнинъ ве урф – адетлеримизнинъ девамджыларымыз. Ана – бабаларымыз бизни догъру тербия бердилер, олар бизге ана тилимизни урьмет этмекни, севмекни ве тувгъан тильде сербест лаф этмеге огреттилер.. Биз къырымтатармыз, озь ватанымыз Къырымда яшаймыз. Келинъиз ана тилини севейик, огренейик, ана тилинде лаф этейик. Эпимиз ана тилинни сакълап къалмагъа, яшатмагъа тырышайыкъ, Озь тилин, адетлерни кутькен, къорчалагъан халкънынъ омюри де узун олур.
Мен истеим ки бизим тилимиз сокъакъларда, койлерде, шеэрлерде – бутюн Къырым топрагъында сербест янъырасын! Ватанны чечеклендирмек, оны гузеллендирмек, тильге къавий земин азырламакъ бизим боюнымиз борджудир.
Мен озюмнинъ юрек ферьядымны Юнус Къандым сёзлеринен битирмге истейим:
Агълама сен, Ана тилим,
Сен дегиль де санъа , тилим,
Меним дувам, меним авам,
Меним бабам, меним анам,
Яшасын бизим тилимиз!
Примеры похожих учебных работ
Ана тилим къолдагъы бал къартыгъым
Рассуждение Жаулукъ — миллет магъанасы болгъан белгиди. учащихся (9 класс)
На карачаевском языке про осень
. этиб келеди. Ана тилни тазалыгъы,байлыгъы, Къара сууча, сакъланадыла сенде, Сюймеклиги кёрюнелле бетингде. Сочинение на карачаевском языке про осень , Глинка М. И. Шопен Ф. Ф. Пушкин, Александр Сергеевич Лист Ф. — (Liszt) .
Эпос Манас энциклопедия кыргызского народа
Эр бир халкънынъ озь тили бар,
Яресинен сырдашкъан.
Балдан татлы о тиль онъа
О бир вакъыт унутылмай.
Ремзи Бурнаш
Эр бир инсан озь тилини бильмек ве озь тилинен гъурурланмакъ керек. Бу дюньягъа кельгенде, бир де бир
халкъкъа, миллетке аит ола. Ильк дакъкъаларда ана сесини эшите. Къан ве ана сютю
иле балагъа ана-бабанынъ, деделерининъ тувгъан, бал киби татлы тили кече. Омюр бою
инсан озь тилинде озь фикир-тюшюнджелерини, арзу-истеклерини ифаде эте.
2000 сенесиден башлап фераль 21 кунюни - Халкъара ана тили куню деп къайд этиле. Бу кунь бутюн дюнья юзюнде къайд этильген Халкъара ана тили кунюнинъ хусусан бизим халкъымыз ичюн, буюк эмиет бере.
Ёкъ олаяткъан тиллерни сакълап къалмакъ ве инкишаф эттирмек, тиллернинъ чокълугьыны ве чокъ тилли тасильни ве медений аньанелер акъкъында бильгини юксельтмек ве келеджекте бизим яш несилимизге ашлатмакъ макъсадындамыз.
Шимдики вакъытта тилимизни гъайып этмемек ичюн бизим яш несилимиз къартана-къартбабаларымыз киби тилимизни, урф-адетлеримизни девам этмектелер. Терен тамырлары олгъан ана тилимиз халкънынъ маневий дегерликлерининъ хазинеси олып, онынъ илеридеки истикъбалининъ эсасыдыр. Бугуньде-бугунь энъ муим меселе - тилимизнинъ вазиетидир. Шимдики вакъытта эр биримиз озь тувгъан тилимизде лаф этсек тилимизни къорчалармыз. Эгер де топлашувларда, дерслерде, ёлларда бизим халкъымыз ябанджы тильде лаф этселер биз тилимизни гъайып этерик.
Къырым – бизим Ватанымыз! Эвель – эзельден Къырым – дюньянынъ энъ дюльбер ве арз этильген кошелерден бири сайыла. Онынъ чёллерини, дагъларыны, орманларыны, денъизни, кой ве шеэрлерини биз джандан севемиз! Къырымда чокъ миллет векиллери яшайлар. Бу къырымлылар, руслар, украинлер, болгъарлар, еудейлер, караимлер греклер, эрменлер, тюрклер ве дигерлери. Эр бир миллетнинъ озь тили бар.
Биз – къырымлымыз ве бизим тувгъан тилимиз – къырым тили!
Ана тилимиз – байлыгъымыз! Байлыгъымызны сакълайыкъ! Ана тили – гъурурымыз! Гъурурымызны джоймайыкъ! Бизни миллет оларакъ сакълайджакъ ана тилимиз!
Судакъ №3 миллий мектебининъ ана тили ве эдебияты,
эм тешкилятчы оджасы
Зубиде АБЛАЕВА
Читайте также: