Сочинение на тему vatanga sadoqat
Обновлено: 01.06.2024
Презентация на тему: " OZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA ORTA MAXSUS TALIM VAZIRLIGI OZBEKISTON DAVLAT JAHON TILLARI UNIVERSITETI Falsafa doktori (PhD) Zilola Salisheva 1-mavzu: O'zbekiston - suveren respublika. Grammatika:" — Транскрипт:
2 OZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA ORTA MAXSUS TALIM VAZIRLIGI OZBEKISTON DAVLAT JAHON TILLARI UNIVERSITETI 1-mavzu: O'zbekiston - suveren respublika. Grammatika: O`zbek tilining spetsifik nutq tovushlari
3 OZBEKISTON RESPUBLIKASI XARITASI
4 BILIMLAR AUKSIONI O`zbekiston Respublikasi qachon mustaqillikka erishgan? O`zbekiston qaysi yozuv asosida ish olib boradi? O`zbek tilida nechta undosh harf mavjud? O`zbek tilida nechta unli harf bor? O`zbek tiliga qachon Davlat tili maqomi berildi? Fonetika nimani o`rganadi? Insonning vatani qayerda boladi? Vatanparvarlik deganda nimani tushunasiz? Vatanga sadoqat nimalarda aks etadi? Vatan haqida maqol ayting. "Vatan" so'zining assotsiativ maydonini yarating va fikringizni bayon qiling.
6 O'zbekiston - suveren respublika
7 1. Vatan kaftingdagi bir hovuch tuproq. 2. O`zbekiston Vatanim manim! 3. Vatan yagonadir, Vatan bittadir! Tayanch tushunchalar: Vatan, Ona Vatan, yagona Vatan, Vatan tuprog`i, Vatanni asrash, O`zbekiston Respublikasi, muqaddas zamin, ona tuproq, munosib voris. Biz yashayotgan gozal yurt Ozbekiston Respublikasi deb ataladi. Bu yurtni qadimda Movarounnahr, keyinroq Turkiston va Markaziy Osiyo deb kelishgan. U Osiyo qitasining markaziy va shimoliy qismiga, Sirdaryo bilan Amudaryo oraligida joylashgan. Ozbekiston – serquyosh olka. Ozbekistonning YUNESKO etirof etgan va Buyuk Ipak yoli ustida joylashgan shaharlari: Buxoro, Samarqand, Тermiz, Fargona, Хiva, Shahrisabz yil 31-avgustda Vatanimiz tarixida yangi davr boshlandi – mustaqil Ozbekiston Respublikasi tashkil etilganligi elon qilindi. Istiqlol sharofati bilan Ozbekiston suveren davlat sifatida dunyo xaritasidan joy oldi. Vatanimiz mustaqil bolgan davr ichida barcha sohalarda katta ishlar amalga oshirildi. Ozbekistonning xalqaro maydondagi nufuzi kun sayin oshib bormoqda. Hozirgi kunda yurtimiz Markaziy Osiyoning eng katta sanoat, yirik ilm-fan va yuksak madaniyat markazidir. Vatan atamasi ona Yurt manosini bildiradi. Bu o`rinda davlat va Vatan ifodasini ayni bir manoda: O`zbekiston Respublikasi deganda Vatanni, Vatan deganda O`zbekiston Respublikasini idrok etamiz. O`zbekiston! Tuprog`i zar, hosili gavhar, odamlari saxiy, bag`ri keng-u mehri daryo, mehmondo`st-u odamparvar, xush xulq-u xushsuxan diyor! Butun olamni kezib chiqqanda, barcha ajoyib-u g`aroyib, mo`jizakor joylarni tomosha qilganda O`zbekistonning kichik bir qishlog`idagi fayz-u tarovatdan bahra olganday, lazzatlan-ganday bo`lmaydi. Dunyoning qay bir go`zal yurtiga bormang, dam o`tmay ona yurt dilingizni o`rtab, o`ziga chorlayveradi. Bu tuyg`u kindik qoni tomgan muqaddas zaminga, uning betakror, mislsiz fazi-latli odamlariga bo`lgan muhabbatning sehrli kuchi va qudratidan bo`lsa kerak.
9 Lotin yozuviga asoslangan yangi o'zbek alifbosi
10 O`zbek tilining spetsifik nutq tovushlari. O tovushi tilning yotiq harakatiga kora til orqa, tik harakatiga kora esa orta (keng) unlisi hisoblanadi. Lablarning ishtirokiga kora lablangan unlilar sarasiga kiradi. Masalan: ormon, kormoq, obro… Q-chuqur til orqa, sof portlovchi, jarangsiz undosh tovushi. Soz boshida (qadr, qol), o`rtasida (baqir, chuqur) va oxirida (oroq, yoq,) keladi. Toqson, maqtov, maqsad kabi sozlarda x tovushiga oxshab talaffuz qilinadi. G tovushi chuqur til orqa, sirg`aluvchi, jarangli undosh tovush bo`lib, soz boshida (gazab, gildirak), ortasida (ogir, ogri) va oxirida (tog, bug) keladi. J til oldi, sirgaluvchi, jarangli undosh tovushi arab, fors-tojik va rus tillaridan ozlashtirilgan sozlarning boshida (janr), ortasida (vijdon, sajda) oxirida (garaj) uchraydi. NG tovushi til orqa, portlovchi- sirgaluvchi, burun, jarangli, sonor undosh tovush. So`z boshida mutlaqo uchramaydi. Soz ortasida (yangi) va oxirida (bodring, ong) keladi. H tovushi bo`gizda hosil qilinadigan, sirgaluvchi, jarangsiz tovush. Soz boshida (halol, hikoya), ortasida (sayohat) va oxirida (sayyoh) qollanadi. Bu tovush asosan arab, fors tillaridan ozlashgan sozlarda uchraydi.
11 Ng harflar birikmasi bitta til orqa undoshini ifodalaydi. Bu harflar birikmasini ikkita alohida n va g undoshlarini ifodalovchi harflarning yonma-yon kelishidan farqlash lozim. Ng harflar birikmasi bir bogin tarkibida, n va g harflari boshqa-boshqa boginlar tarkibida keladi. Solishtiring: shudring, ko-ngil, si-ngil, kordi-ngiz, men-ga, osmon-ga, kon-gress, shtan-ga.
13 Abdulla Oripovning "Men nechun sevaman Ozbeksitonni?" she'rini tinglang. She'rdagi ozbek tilining spetsifik nutq tovushlari uchragan sozlarni yozib boring. She'rni yod oling. MEN NECHUN SEVAMAN OZBEKISTONNI… Men nechun sevaman Ozbekistonni, Tuprogin kozimga aylab totiyo. Nechun vatan, deya yeru osmonin, Muqaddas atayman, atayman tanho. Aslida dunyoda tanho nima bor? Paxta osmaydimi ozga elda yo? Yoki quyoshimi sevgimga sabab? Axir quyoshli-ku, butun Osiyo. Men nechun sevaman Ozbekistonni, Boglarin jannat, deb koz-koz etaman. Nechun ardoqlarkan tuprogini men, Opaman, tuproging bebaho, Vatan! Aslida tuproqni odil tabiat, Taqsim aylagan-ku, yer yuziga teng Nechun bu tuproq, deb yigladi Furqat, O, Qashqar tuprogi, qashshoqmiding sen?
14 Men nechun sevaman Ozbekistonni? Sababini aytgin, desalar menga. Shoirona, gozal sozlardan oldin, Men tazim qilaman ona xalqimga: Xalqim, tarix hukmi seni agarda, Mangu muzliklarga eltgan bolsaydi, Qorliklarni makon etgan bolsayding, Mehrim bermasmidim osha muzlarga? Vatanlar, Vatanlar, mayli, gullasin, Bog unsin mangulik muzda ham, ammo, Yurtim, seni faqat boyliklaring chun Sevgan farzand bolsa, kechirma aslo! Abdulla Oripov
16 Mustaqil talim. Videolavhani tomosha qiling va ozingiz ham kichik guruhlarga bolingan holda 1-guruh Ko'zim qarog'idasan vatan, 2-guruh Buyuklarni bergan zamin mavzusida videorolik tayyorlang.
Vazifalar:- Musiqa madaniyati o‘quv fani bo‘yicha egallagan bilim, ko‘nikma va malakalarni amaliyotda qo‘llash orqali ularda kuzatuvchanlikni, musiqiy xotirani, obrazli tasavvur qilishni, ijodkorlikni, tashabbuskorlikni, badiiy va musiqiy didni rivojlantirish va fikr doirasini kengaytirish;
O’quv jarayoning mazmuni
O‘zbek va jahon kompozitorlari asarlarini va turli musiqiy janrlarni bir-biridan farqlay olish, tayanch va umumiy kompetensiyalarni shakllantirish va rivojlantirishdan iborat.
O’quv jarayonini amalga oshirish texnalogiyasi
Uslub: “Aql charhi” o’yini, “Topqirlik” mashqlari, hikoya, suhbat, savol-javob, “Klaster”,
Shakl: Suhbat-munozara, guruhlarda va jamoada ishlash.
Vosita: Tarqatma materiallar, notalar yoki audio SD disk yozuvlari, fortepiano cholg’u asbobi, rag’batlantiruvchi kartochkalar.
Usul: Tayyor yozma materiallar.
Nazorat: Og’zaki nazorat, savol-javoblar, kuzatish, o’z-o’zini nazorat qilish.
Baholash: Rag’barlantirish. 5 balli tizim asosida baholash.
O’qituvchi: Mavzuni berilgan vaqt ichida barcha o’quvchilar tomonidan o’zlashtirilishiga erishish. O’quvchilar faolligini oshirish. O’quvchilarda darsga nisbatan qiziqish o’yg’otish. Dars jarayonida ko’proq o’quvchini baholashga erishish. Savol-javoblarga qatnashib, mustaqil fikrlashga o’rgatish.
O’quvchi: Musiqa haqida bilimlar egallaydi, yakka holda va guruh bo’lib ishlashni o’rganadi, nutqi rivojlanadi va eslab qolish qobiliyati kuchayadi. O’z-o’zini nazorat qilishni o’rganadi. Qisqa vaqt ichida ko’p ma’lumotlarga ega bo’ladi va baholay oladi.
O’qituvchi: Yangi pedagogik texnologiyalarni o’zlashtirib, darsda qo’llash, o’z ustida ishlash, mavzuni xayotiy voqyealar bilan bog’lash, pedagogik mahoratini oshirish, ko’proq qo’shimcha ma’lumotlar berib, o’quvchilarni madaniy saviyasini oshirishga erishish.
O’quvchi: Mustaqil ishlashni o’rganadi. Fikrini ravon bayon qila oladi. Shu mavzuga asoslanib qo’shimcha materiallar topadi, ularni o’rganadi. Fikri va guruh fikrini tahlil qilib, mustaqil fikrlash malakasini hosil qiladi. Musiqiy bilim va ko’nikmaga ega bo’ladi.
Fanga oid kompetensiyalar:
1. Musiqiy savodxonlik kompetensiyasi
2. Jamoa bo‘lib kuylash kompetensiyasi
3. Musiqa tinglash va tahlil qilish kompetensiyasi
K ommunikativ kompetensiya
A xborot bilan ishlash kompetensiyasi
S haxs sifatida o’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi
I jtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
U mummadaniy kompetensiyasi
M atematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish hamda foydalanish kompetensiyasi
Darsning blok chizmasi:
b) davomat aniqlash
v) o’quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirsh.
O’tilgan mavzuni takrorlash mustahkamlash: “Aql charhi” o’yini, “Topqirlik” mashqlari yordamida takrorlanib, mustahkamlanadi.
O’quvchilarga yangi mavzu haqida tushuncha beriladi.
Tinglash: Nota yozuvlaridan yoki audio CD disk yozuvlaridan foydalanib, arab hamda eron musiqa asaridan namunalar eshittirilib, suhbat-munozara o’tkaziladi.
Musiqa savodi: Darslikda berilgan kuy parchasini dirijyorlik qilib, notalarni aniq va ravon sof tovushda kuylashga erishish.
Jamoa bo’lib kuylash
Dars yakuni: Test sinovlari orqali mavzuni mustahkamlash.
Uyga vazifa: Mavzuni o’qish, qo’shiqni yod olish
I. Darsning maqsadi:
Ta`limiy: DTS asosida o`quvchilarda xalq qo’shiqlari yuzasidan bilim
va ko`nikmalar hosil qilsih;
Tarbiyaviy: O`quvchilarni Vatanga muhabbat, istiqlolga sadoqat, yurt
sha`nini ulug`lashga intilish tuyg`ularida kamol toptirish;
Rivojlantiruvchi: O`quvchilarda musiqa tinglash, kuyni his qilish va
jamoa bo`lib kuylash malakalarini rivojlantirish;
II. Darsning metodi: noan`anaviy, suhbat, kuylash;
III. Darsning jihozi: darslik, tarqatmalar, texnik vositalar, fortepiano cholg`u asbobi,
qo`shiq mualliflari rasmlari;
IV.Darsning borishi: Sinfga musiqa sadolari ostida kirish, musiqa bilan salomlashish,
navbatchi o’quvchi orqali davomatni aniqlash, uyga berilgan
V.Yangi mavzu bayoni:
VI. Jamoa bo’lib kuylash:
VII. Musiqa tinglash: Sinf fonotekasidan ”Tomdan tarasha tushdi”
VIII. Musiqa savodi: Oddiy musiqa shakllari.Quyidagi kuyni dirijorlik qilib,
notalarni aniq, ravon va sof tovush bilan kuylang:
IX. Darsni mustahkamlash: Kuylash, dars davomida o’tilganlari savol javob asosida mustahkamlash.
1.O’zbek xalq qo’shiqlaridan qaysi qo’shiqlarni bilasiz?
2.Xalq ijodiyotida yaratilgan bolalar qo’shiqlaridan na’munalar ayting.
3. Oh layli qo’shig’ini kuylab bering.
X. Darsning yakuni: o’quvchilar faoliyati baholanadi
XI. Uyga vazifa: O’rganib kelish,qo’shiqni yodlash .
”Ko`rib chiqildi va ruxsat etildi” O`TIBDO`: ______________________________
4-sinf Fan: Musiqa madaniyati.
Sana: ___________________ Sinf: ____________________
Mavzu: Xalq qo’shiqlari
Ta`limiy: DTS asosida o`quvchilarda xalq qo’shiqlari yuzasidan bilim va ko`nikmalar hosil qilsih;
Tarbiyaviy: O`quvchilarni Vatanga muhabbat, istiqlolga sadoqat, yurt
sha`nini ulug`lashga intilish tuyg`ularida kamol toptirish
Rivojlantiruvchi: O`quvchilarda musiqa tinglash, kuyni his qilish va
jamoa bo`lib kuylash malakalarini rivojlantirish;
Vazifalar:- Musiqa madaniyati o‘quv fani bo‘yicha egallagan bilim, ko‘nikma va malakalarni amaliyotda qo‘llash orqali ularda kuzatuvchanlikni, musiqiy xotirani, obrazli tasavvur qilishni, ijodkorlikni, tashabbuskorlikni, badiiy va musiqiy didni rivojlantirish va fikr doirasini kengaytirish;
O’quv jarayoning mazmuni
O‘zbek va jahon kompozitorlari asarlarini va turli musiqiy janrlarni bir-biridan farqlay olish, tayanch va umumiy kompetensiyalarni shakllantirish va rivojlantirishdan iborat.
O’quv jarayonini amalga oshirish texnalogiyasi
Uslub: “Aql charhi” o’yini, “Topqirlik” mashqlari, hikoya, suhbat, savol-javob, “Klaster”,
Shakl: Suhbat-munozara, guruhlarda va jamoada ishlash.
Vosita: Tarqatma materiallar, notalar yoki audio SD disk yozuvlari, fortepiano cholg’u asbobi, rag’batlantiruvchi kartochkalar.
Usul: Tayyor yozma materiallar.
Nazorat: Og’zaki nazorat, savol-javoblar, kuzatish, o’z-o’zini nazorat qilish.
Baholash: Rag’barlantirish. 5 balli tizim asosida baholash.
O’qituvchi: Mavzuni berilgan vaqt ichida barcha o’quvchilar tomonidan o’zlashtirilishiga erishish. O’quvchilar faolligini oshirish. O’quvchilarda darsga nisbatan qiziqish o’yg’otish. Dars jarayonida ko’proq o’quvchini baholashga erishish. Savol-javoblarga qatnashib, mustaqil fikrlashga o’rgatish.
O’quvchi: Musiqa haqida bilimlar egallaydi, yakka holda va guruh bo’lib ishlashni o’rganadi, nutqi rivojlanadi va eslab qolish qobiliyati kuchayadi. O’z-o’zini nazorat qilishni o’rganadi. Qisqa vaqt ichida ko’p ma’lumotlarga ega bo’ladi va baholay oladi.
O’qituvchi: Yangi pedagogik texnologiyalarni o’zlashtirib, darsda qo’llash, o’z ustida ishlash, mavzuni xayotiy voqyealar bilan bog’lash, pedagogik mahoratini oshirish, ko’proq qo’shimcha ma’lumotlar berib, o’quvchilarni madaniy saviyasini oshirishga erishish.
O’quvchi: Mustaqil ishlashni o’rganadi. Fikrini ravon bayon qila oladi. Shu mavzuga asoslanib qo’shimcha materiallar topadi, ularni o’rganadi. Fikri va guruh fikrini tahlil qilib, mustaqil fikrlash malakasini hosil qiladi. Musiqiy bilim va ko’nikmaga ega bo’ladi.
Fanga oid kompetensiyalar:
1. Musiqiy savodxonlik kompetensiyasi
2. Jamoa bo‘lib kuylash kompetensiyasi
3. Musiqa tinglash va tahlil qilish kompetensiyasi
K ommunikativ kompetensiya
A xborot bilan ishlash kompetensiyasi
S haxs sifatida o’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi
I jtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
U mummadaniy kompetensiyasi
M atematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish hamda foydalanish kompetensiyasi
Darsning blok chizmasi:
Tashkiliy qism:a) salomlashish b) davomat aniqlash
v) o’quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirsh.
O’tilgan mavzuni takrorlash mustahkamlash: “Aql charhi” o’yini, “Topqirlik” mashqlari yordamida takrorlanib, mustahkamlanadi.
O’quvchilarga yangi mavzu haqida tushuncha beriladi.
Tinglash: Nota yozuvlaridan yoki audio CD disk yozuvlaridan foydalanib, arab hamda eron musiqa asaridan namunalar eshittirilib, suhbat-munozara o’tkaziladi.
Musiqa savodi: Darslikda berilgan kuy parchasini dirijyorlik qilib, notalarni aniq va ravon sof tovushda kuylashga erishish.
Jamoa bo’lib kuylash
Dars yakuni: Test sinovlari orqali mavzuni mustahkamlash.
Uyga vazifa: Mavzuni o’qish, qo’shiqni yod olish
I. Darsning maqsadi:
Ta`limiy: DTS asosida o`quvchilarda xalq qo’shiqlari yuzasidan bilim
va ko`nikmalar hosil qilsih;
Tarbiyaviy: O`quvchilarni Vatanga muhabbat, istiqlolga sadoqat, yurt
sha`nini ulug`lashga intilish tuyg`ularida kamol toptirish;
Rivojlantiruvchi: O`quvchilarda musiqa tinglash, kuyni his qilish va
jamoa bo`lib kuylash malakalarini rivojlantirish;
II. Darsning metodi: noan`anaviy, suhbat, kuylash;
III. Darsning jihozi: darslik, tarqatmalar, texnik vositalar, fortepiano cholg`u asbobi,
qo`shiq mualliflari rasmlari;
IV.Darsning borishi: Sinfga musiqa sadolari ostida kirish, musiqa bilan salomlashish,
navbatchi o’quvchi orqali davomatni aniqlash, uyga berilgan
V.Yangi mavzu bayoni:
VI. Jamoa bo’lib kuylash:
VII. Musiqa tinglash: Sinf fonotekasidan ”Tomdan tarasha tushdi”
VIII. Musiqa savodi: Oddiy musiqa shakllari.Quyidagi kuyni dirijorlik qilib,
notalarni aniq, ravon va sof tovush bilan kuylang:
IX. Darsni mustahkamlash: Kuylash, dars davomida o’tilganlari savol javob
1.O’zbek xalq qo’shiqlaridan qaysi qo’shiqlarni bilasiz?
2.Xalq ijodiyotida yaratilgan bolalar qo’shiqlaridan na’munalar ayting.
3. Oh layli qo’shig’ini kuylab bering.
X. Darsning yakuni: o’quvchilar faoliyati baholanadi
XI. Uyga vazifa: O’rganib kelish,qo’shiqni yodlash .
”Ko`rib chiqildi va ruxsat etildi” O`TIBDO`: ______________________________
BITTA FAN NARXI 20.000 SO’M
TO’LOV TURI:
CLICK,PAYNET
TO’LOV QILISHDAN OLDIN VA TO’LOV QILGAN SO’NG BIZGA HABAR BERISHNI UNUTMANG
-75%
Fan: Alifbe, Savod o’rgatish. Maktab: 22 Sinf: 1-“B”.
Mavzu: D d tovushu va harfi ( Multimediyali dars)
Dars maqsadlari : a) Ta’limiy: O’quvchilarni D d tovushi bilan tanishtirish, to’g’ri talaffuz qilishni, tovush ishtirokida bo’gin,so’z va gaplar tuzishni o’rgatish.
F.K.-1. Nutqiy kompetensiya: Tovushni to’g’ri talaffuz qiladi, bo’g’in, so’z va gaplar tuza oladi. Jarangli D tovushini jarangsiz T tovushidan farqlay olish va turli boshqotirmali so’zlarni topa olish, ravon o’qish, televizordan ko’rgan, radiodan eshitgan lavhalardan ma’lumotlar tushunib aytib berish.
b)Tarbiyaviy:O’quvchilarga ma’naviy tarbiya berish,kasbga yo’naltirish;
T.K.-5 Milliy va umummadaniy kompetensiya: Vatanga sadoqat, o’zaro hurmat qilish, orasta kiyinish, maktab ichki qoidalariga rioya qilish, kasbga yo’naltirish, kattalar mehnatini qadrlashga o’rgatish.
c)Rivojlantiruvchi: bog’lanishli nutq malakasini oshirish.
Hayotim mazmuniga aylangan dunyo
«Aziz o'qituvchi senga sinfga termulib
turgan va undan ruhiy ozuqa kutib
turgan qora ko'zlar oldiga aslo
tayyorlanmay kira ko'rma, aks
holda u cho'lpon ko'zlarda o'zingga
nisbatan nafrat va g'azab
Fan: Alifbe, Savod o’rgatish. Maktab: 22 Sinf: 1-“B”.
Mavzu: D d tovushu va harfi ( Multimediyali dars)
Dars maqsadlari : a) Ta’limiy: O’quvchilarni D d tovushi bilan tanishtirish, to’g’ri talaffuz qilishni, tovush ishtirokida bo’gin,so’z va gaplar tuzishni o’rgatish.
F.K.-1. Nutqiy kompetensiya: Tovushni to’g’ri talaffuz qiladi, bo’g’in, so’z va gaplar tuza oladi. Jarangli D tovushini jarangsiz T tovushidan farqlay olish va turli boshqotirmali so’zlarni topa olish, ravon o’qish, televizordan ko’rgan, radiodan eshitgan lavhalardan ma’lumotlar tushunib aytib berish.
b)Tarbiyaviy:O’quvchilarga ma’naviy tarbiya berish,kasbga yo’naltirish;
T.K.-5 Milliy va umummadaniy kompetensiya: Vatanga sadoqat, o’zaro hurmat qilish, orasta kiyinish, maktab ichki qoidalariga rioya qilish, kasbga yo’naltirish, kattalar mehnatini qadrlashga o’rgatish.
c)Rivojlantiruvchi: bog’lanishli nutq malakasini oshirish.
T.K. 3- O’z-o’zini rivojlantiruvchi kompetensiya. Kun tartibiga rioya qilish, kattalarni hurmat qilish, jamoat joylarida tozalikka rioya qilish.
Dars turi : Yangi bilim beruvchi dars.
Dars metodlari: Tushuntirish, namuna ko’rsatish, savol-javob, ta’limiy,interfaol metodlar, mavsumiy o’yinlar.
Dars jihozlari : A.K.T. multimediya, alifboning kesma harflari va bo’g’inlar, nutq o’stirish uchun mavzuga oid rangli rasmlar, hikmatlar va maqollar to‘plami .
Darsning texnologik xaritasi:
1.Tashkiliy qism: 3-5 daqiqa
2 .O’tilgan mavzuni so’rash: 5-7 daqiqa.
3. Yangi mavzu bayoni : 20-25 daqiqa.
4 .Yangi mavzuni mustahkamlash : 4 daqiqa.
5.O’quvchilarning bilimini baholash: 2 daqiqa.
6.Uyga vazifalarini tushuntirish va topshirish: 2 daqiqa. (45 daqiqa )
Darsning borishi:
Tashkiliy qism: O’quv xonasi hamda o’quvchilarning darsga tayyorgarligini aniqlash, navbatchi axborotini tinglash orqali davomatni aniqlash,tabiat yilnomasida ob-havo hamda hafta kuni va sanani belgilash. Mavsumiy o’yin:” Xazonchinak” (Bu o’yinda oltinrang barglarda so’zlar yozilgan . Shu so’zlardan :”Oltin kuz ” mavzusida kichik matn tuzish: Hozir o’lkada kuz fasli. Tabiat oltinrang libosini kiygan. Dala va bog’larda ayni pishiqchilik pallasi. Oltin kuz-hosiling yuz.
Sinf xonasi kuz mavsumiga mos jihozlanadi.
--Salom bolajonlar!
--Assalomu aleykum!
--Kimni yoki nimani kutyapsizlar?
--Sizni kutyapmiz.
--Savod darsida gòzallik olamini, Vatanimizga bòlgan mehr muhabbat, sadoqat tuyģularini, ota-onamizga, dòstlarimizga mehr, vafodorlik tuyģulari chòqqisini zabt etish uchun!
--Bu tuyģular chòqqisini zabt etish uchun darsda hamma bormi?
--Unda bugungi dars orqali barcha chòqqilarni zabt etishimiz uchun olģa bolajonlar!
2. O’tilgan mavzuni so’rash: O’tilgan tovush O’ o’ unlisini harf cho’ntagidan topish, shu tovush bilan bo’g’in, so’zlar tuzish va o’qish ,ijodiy mashq sifatida tuzilgan so’zlardan gaplar, gaplardan matn tuzish. Bunda: 1-qator o’quvchilari O’ o’ tovushi qatnashgan so’zlarni tuzadi.
“D a v o m e t t i r” o’yini:
O’lka, o’rmon, To’lan, o’tin, ko’mak, ko’m-ko’k, O’tkir, o’t.
2-qatordagi o’quvchilar shu tuzilgan so’zlarni bo’g’inlar orqali topib o’qiydi. Ular bilan:” Kim topqir”o’yini o’tkaziladi.
3-qator o’quvchilari topilgan so’zlardan gaplar tuzadi. Bu o’quvchilar bilan :“Jajji ijodkor” oyini “ o’tkaziladi.
O’lkamiz juda go’zal.
Bu ko’m-ko’k o’rmon.
Xola o’tin terdim.
Ko’mak- bir-biriga yordam berish.
O’tkir o’rikni yaxshi ko’radi.
O’t bilan o’ynamayman.
Dam olish daqiqasi :
O ’quvchilar qani kim aytadi?
“O’rik” ruschada va inglizchada nima deyiladi?
«Kerak bo‘lsa uch.
Yugurolmasang yur.
Har qanday holatda ham
O’qishdn va uqishdan
Navbatdagi didaktik o’yin:
”So’zdan-so’z tuz” o’yini:
O’r- o’rin-, o’rnak, o’rmon, o’rtoq, o’rim, o’rdak
O’t- o’tin-o’tloq-o’tir-o’tkir.
O’quvchilar rag’batlantirilib boriladi.
III. Yangi mavzu bayoni:
O’qituvchi yangi mavzuga zamin tayyorlash maqsadida.
“Diqqatingni jamlab ol” o’yinini tashkil qiladi.O’yinda “ D d “ tovushiga doir oddiy so’zlarning rasmini A.K.T.da tasvirlab, rasmdagi narsalar nomini talaffuz qilishni o’quvchilar hukmiga havola qiladi.
Doska, daftar, deraza.
Talaffuz qilingan so’zlar ma’nosi va ularning vazifasi haqida o’qivchilar fikri eshitilgach,o’qituvchi shu so’zlarning boshlanish tovushini harflar cho’ntagidan topishni topshiradi.O’quvchilarning bu jarayondagi mustaqil ishlash faoliyati nazorat qilinadi. 1- topgan o’quvchi maxsus tayyorlangan “D d” tovushiga oid ko’rgazmani o’quv taxtasiga joylashtiradi. O’yinni o’qituvchi yakunlab, o’quvchilarni rag’batlaydi hamda bugungi yangi mavzu e’lon qiladi. O’qituvchi o’quv taxtasiga mavzuni:”D d tovushi va harfi” tariqasida husnixat qoidasiga asosan yozib qo’yadi
Mavzu:D d tovushi va harfi
“D d “tovushi undosh jarangli ekanligi o’quvchilarga tushuntirilgach, hamma o’quvchi “D” tovushini talaffuz qiladi.
Navbatdagi o’yin tashkil
qilinishi ko’zda tutulib:
“Bo’g’in tuzish” o’yinida:
Da, do , du, di, do’,
kabi bo’g’inlar tuziladi. Endi shu bo’g’indan yangi so’zlar tuzish mashqi uchun tuzilgan multimediya.
A.K.T.da multimediya namoyish etiladi: Aziz o’quvchi aytingchi,
bug’doy, arpa, makka, sholi qanday ekin hisoblanadi?- DONli ekin.
Katta ekinzor joy nomi nima? –DALA.
Milliy cholg’ular nomini ayting:-DOIRA, DO’MBIRA, DUTOR.
Inson ko’rki nima ? –Inson ko’rki ODOB
Dam olish daqiqasi:
Odobli bo’l, hamisha.
Ko’rganlar desin :”YASHA!”.
Darslik bilan ishlash: O’quvchilar xatcho’p yordamida darslikdagi “D d” tovushiga oid sahifani ochib, birinchi turgan rasm asosida gap tuzish bilan o’qishni boshlaydi. Bu delfin.U suv hayvoni. Delfin odamlarga do’st.
Keyin so’zlarni o’qiydi:
Don, do-ri, do-i-ra, O-dil, da-la, do’m-bi-ra, A-do-lat
do –i – ra du-tor don
da – la do’m – bi – ra do - ri
Darslikdagi rasm asosida so’zlarni topib,
Dil- bar, da-la, do- i- ra, du-tor.
Shu so’zlar bilan gap tuzadi: Dilbar mana dutor.
“ Dalada” matni oq’iladi.
Mana dala. Dalada don mo’l. Madina dalada Odil amakini ko’rdi. Odil amaki bug’doy o’ryapti..
Dam olish daqiqasida:” Dd” tovushiga oid she’r aytiladi:
Dono, Dilbar, Dilnur
Dadil-u dilkash juda.
IV. Darsni mustahkamlash: Bu jarayonda A.K.T.da ona yurtimiz dalalarida yetishtirilgan boyligimiz bug’doy va undan tayyorlanadigan un va non mahsulotlari haqidagi ma’lumotlar va nonning shifobaxshligi haqida xalq tabobati durdonalaridan namunalar aytiladi.
Non ham non, ushog’i ham non.
Non gadosi bo’lsang ham, Yurt gadosi bo’lma.
5.O’ quvchilarni rag’batlantirish va baxolash
Dars so’ngida o’quvchilarga qarata «Ko'ksingizda urib turgan jajji yurakchangiz ustiga kaftingizni qo'ying, uch bora Vatan, Vatan, Vatan deya takrorlang.
"Bizni hamisha o‘ylantirib keladigan yana bir muhim masala – bu yoshlarimizning odob-axloqi, yurish-turishi, bir so‘z bilan aytganda, dunyoqarashi bilan bog‘liq. Bugun zamon shiddat bilan o‘zgaryapti. Bu o‘zgarishlarni hammadan ham ko‘proq his etadigan kim – yoshlar. Mayli, yoshlar o‘z davrining talablari bilan uyg‘un bo‘lsin. Lekin ayni paytda o‘zligini ham unutmasin. Biz kimmiz, qanday ulug‘ zotlarning avlodimiz, degan da’vat ularning qalbida doimo aks-sado berib, o‘zligiga sodiq qolishga undab tursin. Bunga nimaning hisobidan erishamiz? Tarbiya, tarbiya va faqat tarbiya hisobidan", deya ta’kidladi Prezidentimiz.
Betkay ketar, bel qolar,
Beklar ketar, el qolar.
Birovning yurtida bek bo’lguncha,
O’zingning yurtingda it bo’l.
Bulbul chamanni sevar,
Odam — Vatanni.
Bulbulga bog’ yaxshi,
Kaklikka — tog’.
Vatan gadosi — kafan gadosi.
Vatan uchun o’lmoq ham sharaf.
Vatan qadrini bilmagan o’z qadrini bilmas.
Vatanga kelgan — imonga kelar.
Vatanga falokat — o’zingga halokat.
Vatangado bo’lguncha,
Kafangado bo’l.
Vatandan yiroqlashgan — nomusdan o’lar.
Vatani borning baxti bor,
Mehnati borning — taxti.
Vataning tinch — sen tinch.
Vatanni sotgan er bo’lmas.
Vatanning vayronasi — Umrning g’amxonasi.
Vatanning vayronasi — Umrning hayronasi.
Vatansiz inson — kuysiz bulbul.
Dindan chiqsang ham, eldan chiqma.
Dushmanga nafrati bo’lmaganning Vatanga muhabbati bo’lmas.
Yordan ayrilsang ham, eldan ayrilma.
Yoridan ayrilgan yetti yil yig’lar,
Yurtidan ayrilgan o’lguncha yig’lar.
Yoringni gul orasidan izla,
Erkingni — el orasidan.
Yigit g’ami elida,
Elning g’ami dilida.
Kiymoqqa katan yaxshi,
Turmoqqa vatan yaxshi.
Kishi yerida sulton bo’lguncha,
O’z elingda cho’pon bo’l.
Kishi yurtida sulton bo’lguncha,
O’z yurtingda ulton bo’l.
Kishi yurtida shoh bo’lguncha,
O’z yurtingda gado bo’l.
Ko’lning otini balig’i chiqarar.
Ko’rpang qayerda bo’lsa, Ko’ngling shu yerda.
Non gadosi bo’lsang ham, Yurt gadosi bo’lma.
Ona yerning tuprog’i — ona sutidan aziz.
Ona yurting — oltin beshiging.
Ona yurting omon bo’lsa,
Rangi ro’ying somon bo’lmas.
Sigirning suti — tilida,
Erning quti — elida.
Sovuq urgandan qolar,
Tuproq surgandan qolmas.
Suvni bersang elga,
Yasharsan ming yilga.
Tovushqonga tug’ilgan tepasi aziz.
Tuqqan yerda tug’ing tik.
Tuqqan elga jon tortmasa ham, qon tortar.
Tug’ilgan yerdan ko’ngil uzilmas,
Yurt qo’riganning yurti buzilmas.
Tug’ilgan yering — Vataning,
Vataning — nomusing.
To’ygan yerdan tuqqan yer yaxshi.
Ursa ham, el yaxshi,
So’ksa ham, el yaxshi.
Fil tushida Hindistonni ko’rar.
Changal ham o’z joyida gurillar.
Ekin yerida ko’karar,
Er — elida.
El bor bo’lsa, er xor bo’lmas,
Er bor bo’lsa, el xor bo’lmas.
El boshiga kun tushsa,
El yaratgan er kelar.
El boshiga tushgani —
Er boshiga tushgani.
El ishini er qilur,
Er qadrini el bilur.
El-kunim bo’lmasa,
Oy-kunim tug’masin.
El kuyunganda kuyungan — botir,
El suyunganda suyungan — botir.
El tilagin tilagin,
Siniq ko’nglin siylagin.
El egasiz bo’lmas,
To’n — yoqasiz.
El qudrati — chin qudrat,
Vatan tuprog’i — qimmat.
El qurimasa, yer qurimas.
El — qo’ngan yerda,
Ot — to’ygan yerda.
El qo’ngan yerni bilar,
Ot to’ygan yerda tinar.
El g’amini bilgan elda doston.
Elga manzur — erga manzur.
Elga xizmat — oliy himmat.
Elga qo’shilgan moy yutar, Eldan ayrilgan qon yutar.
Elga qo’shilganning ko’ngli to’q, Eldan ajralganning beti yo’q.
Elga qo’shilsang, er bo’lasan, Eldan ajralsang, yer bo’lasan.
Elda bori — senda bori.
Eldan ayrilguncha, jondan ayril.
Eliga vafo qilgan Yoviga jafo qilar.
Elidan bezgan er o’ngmas, Ko’lidan bezgan g’oz o’ngmas.
Elim boshqa degan, el bo’lmas.
Eling senga cho’zsa qo’l,
Unga doim sodiq bo’l.
Eling-yurting bo’lmasa, Oying-kuning bo’lmasin.
Elli yer — bozor,
Elsiz yer — mozor.
Ellik yilda el yangi.
Elning baxti — erning baxti.
Elning ichi — oltin beshik.
Elning yirtig’iga yamoq bo’l, Uzuniga uloq bo’l.
Elning egasi bo’l,
Tobutning chegasi bo’l.
Elning g’ami — erning g’ami.
Er bolasi — el bolasi.
Er davlati — elida.
Er yigit elga tortar.
Er yigit o’zi uchun tug’ilar,
Eli uchun o’lar.
Eringdan bezsang ham, Elingdan bezma.
Erning ishi — elning bo’ynida, Elning ishi — erning bo’ynida.
Erning moli — elning moli.
Yurt boshiga ish tushsa,
Er yigit hozir.
Yurt egasi yo’lbarsdir,
Oldirgani qo’ymasdir.
Yurt qo’ri, eling o’sar, Qo’rimasang, uying to’zar.
Yurt qo’risang, o’sarsan, Qo’rimasang, to’zarsan.
Yurtda odam bo’lmasa, To’ng’iz tepaga chiqar.
Yurtdan ayrilganni yov chopar.
Yurtdan ketgan, yurtmonda.
O’tar hasrat, armonda.
Yurti boyning o’zi boy.
Yurtim — ko’ksim,
Elim — iligim.
Yurting omon — o’zing omon.
Yurtni dedim, yuzga kirdim.
Yaxshi yigit yurt tuzar,
Yomon yigit yurt buzar.
O’z uyim — o’lan to’shagim.
O’z yurtingning qadri O’zga yurtda bilinar.
O’z yurting — o’lan to’shaging,
O’zga yurt bo’lmas beshiging.
O’zbek iskab bo’lsa ham, elini topar.
O’zga yurtning qozisi bo’lgandan,
O’z elingning tozisi bo’l.
O’zga yurtning boshi bo’lgancha,
O’z yurtingning toshi bo’l.
O’zga yurtning gulidan,
O’z yurtingning cho’li yaxshi.
O’lsang o’l,
Vataningda bo’l.
O’pkadan urgan yel yomon,
Elidan ayrilgan er yomon.
Qorong’i qolgan yurtda Qorashaqshaq podsho bo’lur.
Qurigan yurtga qul oqsoqol.
Qush butaga sig’inar,
Odam — Vatanga.
Qush ham ketsa keladi,
O’z elini sevadi.
Har gul o’z butasida aziz.
Har gulning o’z isi bor,
Har elning o’z tusi bor.
Har kim — eliga,
Читайте также: