Сочинение на кабардинском языке анэр нэм хуэдэщ
Обновлено: 01.07.2024
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Бесплатные сертификаты учителям и участникам
«Анэ,уэ пхуэдэ
Анэхэм теухуауэ адыгэ усак1уэхэм ятха усэхэм
щыгъуазэ щ1ын.
Усэхэм анэм и1э пщ1эр, нэмысыр, гуапагъэр,
дахагъэр, гу щабагъэр къызэрыщыгъэлъэгъуам,
езы усак1уэхэм ф1ы лъагъуныгъэк1э анэхэм
зэрыхуэусэм к1элъыгъэплъын..
Удихьэхыу, гум дыхьэу къеджэфу егъэсэн.
1 вед .Фи махуэ ф1ыуэ, ди хьэщ1э лъап1эхэ!
2вед. Фыкъытхуеблагъэ ди нэхъыжьыф1хэ, ди егъэджак1уэхэ, ди еджак1уэ ц1ык1ухэ!
2 вед . Апхуэдэу щ1ыщытри гуры1уэгъуэщ: ар зытеухуари ди анэхэращ, ди нанэхэращ, ди шыпхъу ц1ык1ухэращ. Нобэрей ди зэ1ущ1эри зыхуэгъэзар ахэращ.
1вед. 3 –нэ классым щеджэ еджак1уэ ц1ык1ухэм я анэхэм папщ1э ягъэхьэзыра концертыр фи пащхьэ идолъхьэ.
2 вед Ди ехъул1эныгъэхэри флъэгъунщ, ди ныкъусэныгъэхэри къыджеф1энщ.
1вед. Анэ, сыту псалъэшхуэ ар. Анэ псалъэр щыжып1эк1э гущ1эр егъэп1ейтей. Анэ зимы1эм гу1эр и махуэщ, ауэ жи1акъым ар пасэрейм. А псалъэхэм урагъэгупсысыж 1эщабэ-1ущабэу, хуэсакъыу анэхэр хъумэн зэрыхуейм.
2вед. Анэр дунейм и дыгъэщ.
Анэр дунейм и мазэщ.
Анэр дунейм и жылэщ.
1вед. А псалъэхэм купщ1эшхуэ хэлъщ, арауи жып1э хъунущ ц1ыху гъащ1эр пызыщэр.
Анэм и макъыр щысхуэбзэрабзэк1э,
Къысф1ощ1 си Хэкур къэзгъуэтыжа.
Жызмы1эфыни анэдэлъхубзэк1э
Къысщохъур зыри къэмынэжа.
Анэм и макъыр щысхуэбзэрабзэк1э,
Бзухэм я усэр сф1ощ1 ефэгъуэк1.
Гъащ1э, зыгуэрк1э укъысхуэупсэмэ,
Анэм и макъым сыпомыгъэк1. .
1вед.. Анэ лъагъуныгъэм к1э имы1э, пэжыр жып1эм куэд 1ей ар хуэмей, и бынхэм я гуф1эгъуэ илъагъумэ , абы къыхуащ1эну псори къыхуащ1ащ .
Анэр быным сытк1э ящыгугърэ?
Жыс1энщ пэжи куэд 1ей ар хуэмей
Илъагъу закъуэу щытмэ бын гуф1эгъуэ,
Къыщохъу абы дуней ф1ыгъуэр ей.
Я нэщ1эбжьэ бынхэм имылъагъумэ
Плъыжь дэмыхъумэ псэк1э къигъэщ1ам
И жьы хъугъуэм ф1ыуэ т1эк1у къалъагъумэ
Къыхуащ1ыну псори къыхуащ1ащ.
Куэд хуей анэр?
И пхъум и 1эф1ыгъэ
Къуэ гулъытэ, 1эф1агъ т1эк1ущ зыхуейр.
Дунейм щехыж махуэм къуэм и л1ыгъэ,
Пхъум и гъыбзэ инэпс – ар къудейщ.
2вед. . Анэ псалъэр щыжып1эк1э гущ1эм зыкъыдегъазэ. Абы быным хуи1э лъагъуныгъэм к1э и1экъым, сытым дежи быныр балигъ хъуами, ар сабийщ анэм дежк1э, и гур хуэмыгъуэщ жэщи махуи.
Едж. Гъащ1эр ехь
И быным тегужьеик1ауэ:
Жьыр къепщамэ
Ф1ощ1 ирихьэжьэн.
Къытехъуам уэлбанэ,
Унэм ар щ1эк1ауэ,
Псыдзэм ихьын ф1эщ1у
Химыгъэхьэ жэщым,
Химыгъэхьэ щ1ы1эм-
Ф1ощ1ыр псоми
Зыгуэр къращ1эн…
Дыгъэ закъуэрщ анэм
Дзыхь зыхуищ1у щы1эр
А т1ум зэщхьщи аращ
Едж.: Сэр папщ1э жеиншэу
Нэху куэдхэр уэ бгъэщт
Ц1э лейхэр бжыгъэншэу
Уахэдэу къысф1эпщт.
Уи макъыр сэ си псэт
Сигу хуабэ къысхуищ1т
Окопэм сыщисми
Зэхэсхыу къысф1эщ1т
Зауэшхуэм и гъуэгуу
Гъуэгу к1ыхьу сэ ск1уам
Слъэгъуакъым уи нэгум
Гуэк1уагъэк1э тек1уа
Уи нит1ым нэхъ гуапи
Слъэгъуакъым зым ей
Уи шхынхэм нэхъ 1эф1и
Ехакъым си джий
Уи 1ит1у си цейхэр
Зыдыжхэу щытам
Хуэдэ1э дунейм
Сэ сщ1эркъым тетау.
2 вед. .: Анэм теухуауэ тхыгъэм нэмыщ1и уэрэд куэди щы1эщ абыхэм папщ1э.
Къысхуэгуф1эт уэ си анэ
Мазэ нуру пыгуф1ык1
Ей си анэ уезэшамэ
Сэ уэрэдк1э пщхьэщысхынщ.
Ежьу: Ей си анэ, псэм и дамэ
Дамэу стетри уэ аращ
Си уэрэдым и макъамэм
Псэуэ хэслъхьэри уэ аращ
Ущыгуф1эм деж си анэ
Си гур уэ къыпщогуф1ык1
Сыхэбгъэлъу щытми данэ
Уэ уи 1эпл1эр йохуэбэк1
Ежьу: Ей си анэ, псэм и дамэ
Дамэу стетри уэ аращ
Си уэрэдым и макъамэм
Псэуэ хэслъхьэри уэ аращ
1ейуэ щы1экъым зы ани
Я нэхъ дахэри аращ
Сахэдэжми сэ ит1ани
Къахэсхынури уэращ.
Ежьу: Ей си анэ, псэм и дамэ
Дамэу стетри уэ аращ
Си уэрэдым и макъамэм
Псэуэ хэслъхьэри уэ аращ
1 вед.: Анэм и 1эм ищ1 псори щ1эщыгъуэщ, абыхэм я 1эхэм дыщэ къапощэщ.
1. Жа1эр мамэ и 1эм
Дыщэ къыпыщэщу
Абы зыгуэр щищ1эм
Соплъ зыщызмыгъэнщ1ыу.
Ар хэмыхьэм 1уэхум
Жа1эри хэмыщ1у
Щы1экъым зы закъуи
Ар зьпэмылъэщу.
Мамэ дахэ, уи 1эм псори лъок1
Ахэм я щэбагъым ещхьщ уи 1эпл1эм
Мамэ дахэ, уи 1эм псори лъок1,
Ахэм я хуэбагъыр ещхыц у и нит1ым.
Жа1эр мамэ и 1эм
Дыщэ къыпыщэщу
Абы ещ1эр псори
И къалэн къыф1эщ1у.
5Щыскъым ар 1уэху хъуамэ
Зэик] епэщэщу
Зэф1игъэщ1у ахэр
Езым еим щымыщу.
Жа1эр мамэ и 1эм
Дыщэ къыпыщэщу,
Сак1элъоплъыр ахэм
Сэ защызмыгъэнщ1у.
7.Ауэ си ф1эщ хъуркъым,
Сэ абы зезгъапщэм,
Си 1э ц1ык1ухэр мамэ
И 1эхэм щымыщу.
1вед. Иджыри къыздэсым зи гугъу тщ1а анэхэм, пхуэмы1уэтэн хуэдиз я ф1агъщ. Дауик1, зи бын зыужэгъужа щы1экъым. Ауэ сэ иджыпсту утыку къисшэну сызыхуей анэр анэу щы1эм я щапхъэщ жыт1эмэ дыщыуэнукъым. Жэщ махуэ имы1эу ,и гуи и пси, и къаруи етауэ, гугъу ехьу еп1 абы и щ1алэ ц1ык1у Ислъам. Пщыунэ Раметэ утыкум къыдогъэблагъэ.
1 вед. Гъащ1э щыхъук1э, 1эджэми дыхуозэ, 1эджи щыдолъагъу, щызэхыдох псалъэ гуапи псалъэ жагъуи. Щы1эу п1эрэ адэ-анэр 1эф1у зымылъагъу е абыхэм я гумм ежэл1эн псалъэ жагъуэ езыпэсыжфын бын? !
Зэгуэрым семыгупсысу
Зы псалъэ къызжьэдэк1ат
Ар мамэ игущ1эм нэсри
И нэпсхэр къыщ1игъэк1ат.
К1иякъым мамэ схуэшхыдэу
Зы псалъи къызжимы1ат
И 1элъэщ1 к1апэм щэху дыдэу
И нэпсхэр к1уэц1игъэпщк1уат.
А нап1эзып1эм си псалъэм
Сык1элъыпхъуэнут слъэк1ам,
Ауэ шэм хуэдэкъэ псалъэр-
Къимыгъэзэж п1эщ1эк1ам.
Сымыщ1эу сщ1энур, сыхэплъэу
Сэ махуэ псор есхьэк1ат
Мамэ и жагъуэ хъун псалъэ
Щхьэ си жьэм къыжьэдэк1а?
Сэ шыгъушыпсыт1эм сыхэлъу
Жэщ к1ыхьри езгъэк1уэк1ат
Зи псэм щыщ хъуауэ къысхэлъым
Сэ дауэ сегуэуэк1а?
Анэгухэм нэхърэ нэхъ п1ащ1э,
Нэхъ махэ умыгъуэтын,
Зы мыхьэнэншэу къыпф1эщ1ри
Яхуохъур ахэм удын.
1вед. Анэм и быным лей къытримыгъэхьэн, ихъумэн папщ1э маф1э лыгъэм хыхьэфынущ, хуей хъуми и псэр итыфынущ. Абы быным хуимыщ1эн ф1ыгъуэ телъкъым мы дунеишхуэм.
Анэм быныр зэрилъагъур
Псы ежэхым и к1ыхьагъщ,
Быным анэр зэрилъагъур
Телъ лъэмыжым и к1ыхьагъырщ.
КЪАГЪЫРМЭС Борис
Си анэм деж
Шхын IэфIхэр Iэнэм
къытеплъхьауэ,
Аргуэру дэ дызэбгъэдэсщ.
Гумахэ дыдэ укъэхъуауэ,
УолъэщI кIэпхынымкIэ уи нэпс.
«КъэкIуэж нэхъ щIэхыурэ,
ЖыбоIэ, — плъагъукъэ,
Жьы сыхъуащ.
Жыжьэж си гугъэкъым ажалыр,
ПщIыхьэпIэу уи адэри слъэгъуащ…
Шхэт уэ, едзакъэт. Сыт, на,
Ди джэдхэр, дауи, тIысыжащ,
Згъэбыдэжынщди
Уи псалъэр зэу щIэплъэфыжащ.
Ей, сянэ, сянэ! Уэ узахуэщ,
Солъагъу уи щхьэцу уэсу тхъуар.
Уимылъу сигу мыкIуа зы махуэ,
УзмыщI уигугъэми хъымпIар.
Уи бын уигъусэу мыпсэуныр
ЗищIысыр сэри зыхэсщIащ…
Збгынэнкъым, хьэуэ, сэ ди унэр,
Мис, ноби уэ сурихьэщIащ.
Уэ пщIэркъэ — гъащIэр
Жьапщэ инщи,
Дунейм цIыху цIыкIур щрекъухь,
ЖимыIэу: «Мор мобы и бынщи,
Зэбгъэдырес, жьы хъуар
Аращ зэманыр, хьэщIэм хуэдэу,
ДыкъыфхуокIуэж, фыдощI
ДыщыIэм махуэ — ар тфIэкуэду
Узыншэу, мамэ! Умыдзыхэ,
Нэхъ мащIэу пщIыхьхэм егупсыс.
ТхьэмыщкIэр — быни зимыIэххэрщ.
Мы усэр уи къуэм уэ пхуеус.
Сыту пасэу жьы ухъуа уэ мамэ,
Сыту пасэу сэ балигъ сыхъуа
Жэщи махуи иджы 1э бдэслъами,
Схуэщ1ыжын сэ щ1алэ уи щхьэ тхъуар?
Сот1ысэх уи гъащ1эм сегупсысуи
Хъуам уи теплъэ къызетыр гухэщ1.
Зэрешам уэ апхуэдизу уи псэр
Си зэрану куэд хэлъу къысф1ощ1.
Дунейм теткъым хунэсауэ анэм
Хуищ1эжыну игу илъ псор зы бын
Ауэ мырщ сэ жыс1эр сигу ит1ани:
Си гулъытэр пасэу уэ пщ1ыгъуамэ,
Щ1эх мыпхуэдэу мамэ умыхъунт.
А гупсысэм сэ иджы сыкъес,
Сыкъес сыкъэсащи уи деж к1асэу
Уэ уи гъащ1эр уохь иджы хэлъ-хэсу
Сэри уи п1э лъапэм мис сытесщ.
Схупыщэну махуэ, сщ1амэ уи гъащ1эм
Уэ си гъащ1эр щхьэузыхь пхуэсщ1ынт
Махуэ къэс иджы сыныпхуоп1ащ1э
Си нэ къик1ыу уэ сынып1уплъэн.
1вед. Анэ псалъэр алыхь-талэм и тыгъэ нэхъыф1хэм щыщу жып1э хъунущ, арауи къыщ1эк1ынщ мыпхуэдэ псалъэжьхэри хъыбархэри щ1ыщы1эр:
Анэ бгъафэрэ хъурыфэ джэдыгурэ.
2вед. Анэ зимы1эм гу1эр и махуэщ.
1вед. Анэр нэщи, адэр лъэпкъщ.
2вед. Анэм и быным хуищ1эр ф1эмащ1эщ.
1вед. Анэм къуипэсыр гунэсщ
2вед. Анэм къуитыр 1эф1щ.
1вед. Быныр нэм и хъуахуэщ.
2вед. Анэм и щапхъэр пхъум и бзыпхъэщ.
1вед. Анэ нэп1сыр уэсым нэхърэ нэхъ щ1ы1эщ.
2вед. Бзаджэр уи пэшэгъумэ, уи анэ мыгъуэ хъунщ.
2 вед. Анэхэм дапхуэдиз псалъэ дахэ хужыдмы1эми мащ1эщ абыхэм я ф1агъымрэ я 1эф1агъымрэ къэт1уэтэну.
Пщыук1 Беслъэн
Быну щы1эм ягу сыкъипсэлъык1ыу
Анэ псоми хъуэхъу сэ
Къахуэвгъэгъуу бынхэм я сэкъатыр
Насып лъагэм фи щхьэр фигъэ1эту.
Анэ, анэ, анэ дыщэ
Быну щы1эр си щхьэм хузогъадэ
Фытхуэпсэу къепсыхук1э щ1ылъэм дыгъэ
Фи щхьэц тхъуахэр хурегуф1э ф1ыгъуэм.
Быну щы1эм ягу сыкъипсэлъык1ыу
Анэ псоми хъуэхъу сэ фхузо1этыр
Бын гуф1эгъуэм напщ1эр дыхэлъэту
Жьыщхьэ махуэу бынхэм фащхьэщыту
Анэ псоми хъуэхъу сэ
Къахуэвгъэгъуу бынхэм я сэкъатыр
Насып лъагэм фи щхьэр фигъэ1эту.
1вед. Щ1алэ ц1ык1у псоми къабгъэдэк1ыу ди анэхэм, ди егъэджак1уэхэм хъуэхъу къывжи1энущ Джэдмышх Артур.
2 вед: Анэр сабийм и чэнджэщак1уэщ, гъащ1э гъуэгу пэжым и гъэлъэгъуак1уэщ. Абы нэхъ ц1ыху пэжи, нэхъ гуапи мы дуней псом щыбгъуэтынкъым. Ди анэхэм псалъэ гуапэ яжет1эхук1э, я гур хохъуэ.
1вед. Ди еджак1уэ ц1ык1ухэм нобэрей махуэшхуэм я анэхэм я гурыщ1э къабзэхэр хуа1уэтэну мурад я щ1ащ. Абыхэм утыкур хуит яхудощ1!
2вед. Дэтхэнэ 1уэхуми к1э и1эщ. Ди зэ1ущ1эри абдеж и к1эм нэсащ. Мы махуэ лъап1эмк1э иджыри зэ ди анэхэм дынывохъуэхъу.
1вед Фи махуэр нэхуу, гуф1эгъуэр фи куэду, узыншагъэ быдэ фи1эу, бын гуф1эгъуэ флъагъуу Тхьэм куэдрэ фигъэпсэу.
2) Гъащ1э зыт анэ,гъащ1э зыт анэ, Узэзгъэщхьынур къысхуэмыгъуэт. Фагъуэ1уэщ си бзэр,пэлъэщкъым си псэр Къызэщ1охъае псэ гумэщ1ар. Блок1 зэманыр,мак1уэр гъащ1эр.Ц1ыхум зехъуэж,1уэхугъуэ гуэрхэри гум щогъупщэж.Ауэ сыт хуэдэ зэмани,сыт хуэдэ лъэхъэник1 гум имыхуу,хуабэу,гуапэу,щабэу илъщ анэр. Анэ.Сыт хуэдиз 1эф1агърэ гуапагърэ къуитрэ мы зы псалъэм,сыту мыхьэнэ куэд къик1рэ мыбы. "Анэр анэщ" жып1эмэ,абы псори къок1:укъызэрилъагъури зэрыплъагъужри,къыпхуи1э щытык1эри,хуи1эжри,зэрумыужэгъури укъызэримыужэгъури.Куэдрэ,куэдыщэрэ,уеблэмэ игъащ1эк1э зэрыбгъэпсэунури.Анэм и 1эф1щ япэ дыдэ зыхэпщ1эри,зи хуабэ къыплъысри,зи лъагъуныгъэ мык1уэщ1к1э зозыгъэгъэнщ1ри.Аращ уи унэр дыщэк1э зыблэну яужь итри,псоми нэхърэ нэхъ насыпыф1э уищ1ыну хущ1экъури,игъащ1эк1э къомыфыгъуэну-къомыижынури,сыт хуэдиз ехъул1эныгъэ е къулеягъэ умыгъуэтами. Гъащ1э мыхъумыщ1эми,зэман бзаджэми азырщ-анэрщ-зызымыхъуэжу къанэр.
3)Анэ псалъэр щыжып1эк1э гущ1эм зыкъыдегъазэ. Абы быным хуи1э лъагъуныгъэм к1э и1экъым, сытым дежи быныр балигъ хъуами, ар сабийщ анэм дежк1э, и гур хуэмыгъуэщ жэщи махуи, мы дуней псом тету п1эрэ адэ-анэм хуэдэу псэ къабзэ гу хьэлэлрэ зи1э нэгъуэщ1 ц1ыху! Анэхэм теухуауэ адыгэ усак1уэхэм я 1эдакъэщ1эк1ыу усэ тхыгъэ куэд ди1эщ
Анэм и гур сытым дежи быным и гъусэщ, аращ анэр нэм щ1ыхуагъадэри, абы и щыхьэтщ мы усэр. Гъащ1эр ехь
И быным тегужьеик1ауэ:
Унэм ар щ1эк1ауэ,
Псыдзэм ихьын ф1эщ1у
4)Ялъэк1амэ, быным и зы щхьэц налъэ хагъэхунтэкъым. Дэк1амэ, къыдэмыхьэжын къаф1ощ1ыр, жьы къепщамэ, ирихьэжьэнк1э шынэу мэпсэу,Джэрыджэ Арсен и усэри абы щыхьэт тохъуэ
Уэшх къожэхыр,уи нэм къыщ1э1эбэр
Умылъагъуубжьыхьэ жэщыр к1ыф1щ.
Гъуэлъыжами къуажэ к1ыхьыр,щ1ыбым
Уэ удэтщи,пщыгъа т1эк1ури псыфщ.
Пщ1эркъым ноби уи къуэм къыщик1ухьыр:
Пщ1ант1эм укъыдок1ри,п1ыкъыу бжыхьыр,
Жэщ къетк1ухым и нэм ущ1оплъыхь.Ауэ зэк1э уэ упхоплъ жэщ к1ыхьым,
Къуэм е1этыр гумэщ1ауэ бжэ:
«Бын нэщ1эбжьэм зэи анэ гущ1эм
5)Ц1ыхур гузэвэгъуэ хэхуэу 1эмалыншэ дыдэу къыщынэм деж, и гур япэ зыхуэжэр анэрщ… И псэм къилъыхъуэр аращ… Фэ гу лъывмытэжагъэнк1и мэхъу, ауэ 1уэхур и нэм щынэсым, фигухэр сэ къызэджащ. Фи псэхэм сыкъышащ …. Анэпсэхэр зэи л1эркъым. Ар бынхэм я гущ1эм щопсэу. Нэрымылъагъуу. Къатемыплъэкъук1ыу.Я ф1ым иригуф1эрэ я 1ейм иригумащ1эу….Бицу Анатолэ
Сыту пасэу жьы ухъуа уэ мамэ,
Сыту пасэу сэ балигъ сыхъуа
Жэщи махуи иджы 1э бдэслъами,
Схуэщ1ыщын сэ щ1алэ уи щхьэц тхъуар?
Сот1ысэх уи гъащ1эм сегупсысуи,
Хъуам уи теплъэ къезытыр гухэщ1.
Зэрешам уэ апхуэдизу уи псэр
Си зэрану куэд хэлъу къысф1ощ1…
Сабиигъуэм и макъамэр,
Псэм гу1эгъуэу къыхо1ук1.
Зы телъыджэ насып хъуаск1эу,
6) Ц1ыхум гузэвэгъуэ къыщылъысам деж ипэ псалъэу а гузэвэгъуэм къыхихыжыфыр "мамэ" жыхуи1э а псалъэ закъуэрщ.Щ1ым дытетыф дызэрыхъуу,жьым дытесу псым депыджын щ1ыдодзэ. иИсабийм тегужьеик1ауэ,жей лъэпкъ имыщ1эу,абы и псэук1э,п1ык1э хъунум йогупсыс.Анэр сыт щыгъуи быным папщ1эк1э хыхьэфынущ маф1эм.
Сабиигъуэм и макъамэр,
Псэм гу1эгъуэу къыхо1ук1.
Зы телъыджэ насып хъуаск1эу,
7) Жэщи махуи тетщ уи нэ1э
псэ тыншыгъуэ уэ уимы1э
Плъагъухук1э ар бынунэу!
Гущэм тету лъапэр,анэ,
епхьэк1акъым уэ жэщ мащ1э,
абы щхьэк1э зэ гукъанэ
уэ умыщ1у, уогумащ1э! 8) Си гъунэгъуу къак1у уэ къэт1ысыт,
Къащтэ дзасэр,лыпц1эр сэ згъэжьэнщ,
Мис си дамэм вагъуэу тху щонэхур,
Кремль вагъуэм ар я къуэшщ,уэ пщ1эм.
Жьыбгъэм уэсыр пщ1ант1эм къыдек1утэ,
Нобэ махуэм ещхьти сыщежьар,
Сэ къысф1ощ1ыр ар дыгъуасэ хуэдэу,
Гуауэ псори хъуащ иджы 1эщ1ыб,
Щ1ы тхьэлъэ1уи,уеблэм ноби содэ,
Сэлэт хабзэу фляжкэм дегъэ1уб.
Ефэ,ди анэ,уэ ипфащ нэхъ гуащ1э-
Гуауэ 1эджэм уи щхьэр хужь ящ1ащ,
Ефэ,уи къуэу къэк1уэжами папщ1э,
Куэди нэпсу щэхуу уэ плъэщ1ар.
Зы псалъэ къызжьэдэк1ат.
Ар мамэ и гущ1эм нэсри
И нэпсхэр къыщ1игъэк1ат.
Зы псалъи къызжимы1ат.
И 1элъэщ1 к1ёапэм щэху дыдэу
И нэпсхэр к1уэц1игъэпщк1уат…
10) Хъийм ик1ауэ бийхэм загъэпхъашэт,
Шэхэр уэфу къуажэ ц1ык1ум дапхъэрт.
К1ыф1у,щ1ы1эу щ1ыунэ бэнзэвым
Ист фыз гуэр и бынхэм тегузавэу.
Бийм а махуэм шэуэ къиут1ыпщыр
Къыщыуэжырт анэм и гум.
Ажал л1ык1уэу бий топышэ ц1ывхэм
Я фий макъыр зэхихыхук1э анэм,
Къыбгъэдэс и бынхэм я щхьэ пц1анэм
Ятриубгъуэт 1элъэщ1 к1апэ пхъашэр.
11) Зэм сыпIэщIех толъкъуну гъащIэм,
Лъыхъуэным уи нэр ирегъэш. Зэш кIыхьыр пхуэмыхьыжу къасщIэм,
Уи лъэIукIэ сэ къызогъэзэж…
12)Анэм теухуауэ зы тхыгъэ нэхъ мыхъуми зи 1эдакъэ къыщ1эмык1а тхак1уэ щы1экъым жып1эми ущыуэну си гугьэкъым. Анэ псалъэр алыхь-талэм и тыгъэ нэхъыф1хэм щыщу жып1э хъунущ, арауи къыщ1эк1ынщ мыпхуэдэ псалъэжьхэри хъыбархэри щ1ыщы1эр:
Анэ зимы1эм гу1эр и махуэщ.
Анэм и быным хуищ1эр ф1эмащ1эщ.
Уи анэрэ уи нит1рэ.
Анэм и хабзэр,пхъум и бзыпхъэщ.
Анэм къуитыр 1эф1щ.
Анэм къуипэсыр гунэсщ.
Анэнэп1эсрэ гупк1э т1ысып1эрэ.
13)Иджыри къыздэсым зи гугъу тщ1а анэхэм, пхуэмы1уэтэн хуэдиз я ф1агъщ, ц1ыху псори фэк1э зэрызэмыщхьым хуэдэу анэ псоми я гур зэхуэдэкъым, щы1экъэ анэ зи гур мып1ейтей, къыхэмыщтык1, абыхэм папщ1эщ мы усэрхэр щ1аусари
Самое прекрасное слово на земле – мама. Это первое слово, которое произносит человек, и звучит оно на всех языках одинаково нежно. У мамы самые добрые и ласковые руки, они всё умеют. У мамы самое верное и чуткое сердце – в нем никогда не гаснет любовь, оно ни к чему не остается равнодушным. И сколько бы ни было тебе лет, тебе всегда нужна мать, ее ласка, ее взгляд. И чем больше твоя любовь к матери, тем радостнее и светлее жизнь.презентация на тему: "Мама" жизнь дает ребенку мама.
Презентация на тему: "Гъащ1э зыт анэ" (8 класс) кабардинская литература
Автор презентации Учитель кабардинского языка и литературы Тхакахова Фоза Музабировна. МОУ СОШ с.п. Кишпек
Презентация на тему: "Гъащ1э зыт анэ" (8 класс) кабардинская литература
Мурадхэр 1. Анэм ц1ыху гъащ1эм щи1э мыхьэнэр еджак1уэхэм нэхъри къагурыгъэ1уэн. 2. Ц1ык1ухэм я бзэм зегъэужъын. 3.Сабийхэм хьэл дахэ , нэмыс , гущ1эгъу яхэлъу гъэсэн.
Презентация на тему: "Гъащ1э зыт анэ" (8 класс) кабардинская литература
Урокым и эпиграфыр Зи псэр щабэ , • Зи гур хуабэ , • Зи лъэр быдэ , • Зи 1эр лъэщ , • Щ1ы уи ф1эщ : • Анэ дыщэ ! • Сэ сымыщ1э • Щы1эу пхуэдэ уэ нэгъуэщ1. •
Презентация на тему: "Гъащ1э зыт анэ" (8 класс) кабардинская литература
Узэщхььыр нурырщ, къэсщ1ащ узэщхьыр Гъащ1эрщ узэщхьыр ар къэсхутащ. Къысф1ызэщ1онэ гущ1эм и маф1эр, Къызэщ1охъае псэ гумэщ1ар. Гъащ1э зыт анэ! Гъащ1э зыт анэ….
Бзэм и махуэм ирихьэл1эу Хьэтуей къуажэм курыт еджап1эм _____ классым щек1уэк1а пшыхь.
- Хэку къызыщалъхуам, къызыхэк1а лъэпкъым къыдек1уэк1 адыгэ хабзэ дахэр куу
хъуным, хъумэным елэжьын.
- Я лъэпкъым, я бзэм хуа1э ф1ылъагъуныгъэм зегъэужьын.
Пшыхьым и ек1уэк1ык1эр
- Хэзыщэ псалъэмакъ. (Тхьэгъэлэдж Светэ и макъамэ «Бзэрабзэ си
хъыбар псоми фызогъащ1э.
Нобэ махуэ лъап1эщ,
Школым ящ1 унафэ:
Ди еджап1эм щ1эсхэр дэ къыдогъэблагъэ.
Нобэ икъук1э махуэ лъап1эу.
Дэ мы школым дашэ хьэщ1эу.
Езыгъ.: Фыкъеблагъэ, Фыкъеблагъэ!
- Фи махуэ ф1ыуэ, нобэ кърихьэл1а псоми! Нобэрей ди пшыхьыр зытеухуар ди бзэ дахэ, ди бзэ 1эф1, ди бзэ шэрыуэращ.
Адыгэм и хабзэщ сыт хуэдэ 1уэхури хъуэхъук1э къыщ1идзэуи, дэри а хабзэм тету щ1эддзэнщ.
- Ат1э дапщэщ къежьауэ п1эрэ а хабзэ дахэр?
- Хъуэхъур ижь-ижьыж лъандэрэ адыгэхэм къадок1уэк1. Хъуэхъуэныр хабзэ дахэщ. Абы пыщ1ар угъурлыгъэрэ акъылыф1агъэрэщ. И ныбжьымрэ и акъылымрэ теухуауэ адыгэхэм мыхъуэхъуэф яхэткъым.
- Адыгэм хьэщ1э и1эмэ, япэ хъуэхъур абы тражы1ыхьу щытщи, девгъэхъуэхъут дэри ди хьэщ1эхэм.
-Ди хьэщ1э лъап1эхэ!
Узыншагъэ быдэ фи1эну,
Фи лъэр здихьам насып здифхьэну.
Нобэ къэфк1уа гъуэгуанэм
Нэхъ гугъехь фымылъагъуу
Куэдрэ ц1ыхухэр вгъэгуф1эу
Усэ ц1ык1ухэр къоджэ
Зджащ нэмыцэр, зэи
Урысыбзэр хъуащ си 1эщэ лъэщ
Ауэ ф1ыуэ слъагъуу адыгэбзэ макъым
И дахагък1э зыри пэмылъэщ
Налкъут щыгъэу ар къызэролъэлъыр.
Жэнэт бзууэ къо1ущащэр зэм…
Си лъэпкъ уардэ – Нобэ ф1ыуэ слъытэм
И къежьап1эр ди уахътыншэ бзэрщ.
Езыгъ: Дэ си1эщ анэдэлъхубзэ дахэ, шэрыуэ, купщ1аф1э.Ар адыгэбзэщ. Ди адыгэбзэр бзэ нэхъ жьы дыдэхэм ящыщщ.
- Сэ сыадыгэщ! – жызы1э дэтхэнэми ищ1эну и къалэнщ адыгэбзэр, сыт щхьэк1э жып1эмэ ар абы и лъым хэтщ, и анэдэлъхубзэщи, къыдалъхуащи.
Бзэр щымы1эм, щы1экъым лъэпкъри. Бзэ нэхъыбэ пщ1эху, уи акъылым зеужь, гъащ1эм ухэплъэ уохъу. Нэгъуэщ1ыбзэ пщ1эмэ адыгэбзэр зыщыбгъэгъупщэн хуейуэ аракъым. Аращи дывгъэбзэрабзэ ди бзэр!
Езыгъ : Упсэу уэ куэдрэ!
Уэрщ лъэпкъым и лъабжьэр.
Упсэу уэ куэдрэ!
Уэ уди1эщ шабзэу
Упсэумэ, ди лъэпкъыр псэунщ.
(Мэзым и макъ къо1у)
Езыгъ.: Щ1ып1э куэдым щикъухьащ ди адыгэхэр. Сыту гуапэт а къомыр зыуэ зэгъусэу культурэми, бзэми, зэрагъэузэщ1у щытыну. Дэнэ ущымы1эми, уадыгэщ.
Къапщтэмэ, псоми а зы бзэр т1урылъщ, дэтхэнэм къыжьэдэк1ри ди адыгэбзэ шэрыуэщ, блэ шэрэзыр къыхэмыхьэну дэтхэнэми дгъэдахэрщ. Ауэ а ди бзэм и гъуджэр ик1и я фащэр ди япэ ита ц1ыхухэмрэ абыхэм жа1а псалъэхэмрэщ. Ахэр ди адыгэ 1уэры1уатэм хыхьэ псалъэжьхэмрэ, жы1эгъуэхэмрэщ . Псалъэжьхэм лъэпкъым и гупсысэк1эр, и дуней еплъык1эр л1эщ1ыгъуэк1э щызэхуэхьэсащ. Псалъэжьхэр нобэми ди культурэм, ди гъащ1эм хэпщауэ, нэхъыщ1эр ягъэ1ущу, нэхъыжьыр яущийуэ щытщ. Дэри нобэ абы гъунэгъу зыхуэтщ1ынщ. Абык1э дэ къыддэ1эпыкъунщ ди еджак1уэ ц1ык1ухэр. (сабийхэм псынщ1эрыпсалъэ, псалъэжьхэр жа1э)
Ц1ык1ухэм псалъэжьхэр жа1э
- Бзэр джатэм нэхърэ нэхъ жанщ
- Адыгэ хабзэр адэ щ1эинщ
- Адыгагъэр – нэмысщ, нэмысыр – насыпщ.
- Адэр дэм хуэдэщи, анэр нэм хуэдэщ
- Уи адэ и щ1ап1э гъэдахэ, уи анэ дахэу епсалъэ.
- Адыгагъэ мыщ1э адыгэбзэ щ1экуъщ.
- Адыгагъэр къалэнщ, армыхъумэ 1уэхутхьэбзэкъым.
- Еблагъэ зи бэм и бын мэжал1экъым
- Псэм ф1э1эф1ыр, нэм ф1эдахэщ
- Бзэгур шэм нэхърэ нэхъ жэрщ
- 1ущыр щэ мэчэнджащэ
- Акъыл к1эщ1ыр бзэгу к1ыхьщ
- Акъылыр къалэнкъым, хабзэр убзэныркъым.
- Пшынауэр бгъунлъэм, лъэпкъыр мэук1ытэ.
Ди анэбзэу-ди адыгэбзэр ф1ыуэ зэрытлъагъур, зэрыдгъэшэрыуэр къыджезы1энур псынщ1эрыпсалъэхэрщ. Псынщ1эрыпсалъэхэр жы1эгъуей щхьэк1э, бзэр къута хъунымк1э сэбэпышхуэщ, щ1эныгъэ зэмыл1эужьыгъуэхэм я къихып1эщ. Девгъээда1уэт – т1э абыхэм.
- Жьэгум дэлъ яжьэ жьэражьэм л1ыжь жьак1эхум кхъужь мыхъу пэрихъумащ
- Зазэ и зэзыр зэзэмызэ мэуз.
- Пыжь пызу пыту щыту жыг.
- Щак1уэ щ1алэм щ1ак1уэ щ1агъым щ1акхъуэ ныкъуэ щ1элъу щ1ихри щ1эк1ыжащ.
- Щ1алэ щ1акъуэр щ1ыунэм щ1ыхьэри щ1ак1уэ щ1агъым щ1элъ щ1акъуэ ныкъуэр щ1ихри ещ1экъуауэурэ щ1эк1ыжащ.
- Гъук1эр бгъук1э къалъэри пк1элъейм дэлъеижащ
- Мыщэр пэщащэурэ мащэм ищэтащ
Езыгъ.: 1уэры1уатэм и ф1ып1эщ къуажэхьхэри. Ахэр зэгъэк1уауэ, шэрыуэу, зэгъэщ1эгъуаф1эу гъэпсащ. Къуажэхьхэм къуагъащ1э лъэпкъым и акъылымрэ и гулъытэмрэ здынэсыр. Ижь-ижьыж лъандэрэ ц1ыхухэм пщыхьэщхьэрэк1э лэжьыгъэ нэужьым зыщагъэпсэхук1э къащ1эу щытащ а къуажэхьхэр. Ат1э къэфщ1эфыну п1эрэ фэри ахэр. Девгъэплъыт, ди хьэщ1э лъап1эхэ.
- Сэ сыхуейт зыхуэзгъэзэну ди хьэщ1эхэм. Класс къэсыхук1э ц1ыху т1урыт1 фыкъыдогъэблагъэ ди сценэм. Дызэпеуэнщ класск1эрэ, тек1уэм саугъэт къелэжь.
Феплъыт мы къуажэхьхэр къыфхуэщ1эмэ:
- Къан хъыджэбзит1 зэлъэпагъщ. ( Набдзэ)
- Зэкъуэшитху док1уейри бырт1ым ц1ык1у къап1ыт1 . ( 1эпхъуамбитху, пэ)
- Дзэ уз зымыщ1э, дзэ куэд зы1ут. ( Пхъэх)
- Зи щхьэр матэ, зи к1эр топ. ( Аслъэн)
- Хьэуазэ и къуэ щ1ыбыбгъуэ. ( Щ1акхъуэ)
- Нэ ц1ык1у, пэ ц1ык1у, тэн ц1ык1у зыщыгъ. ( Дзыгъуэ)
- Вакъэ лъапэ к1ыхьу мэз щ1ыхьэрей. ( 1эжьэ)
- Щ1ым и 1эф1ыр къыщ1эзыш, шэм и хужьыр къызэрыж, жылэр зыгъэунэ, быныр къэзыгъатхъэ. ( Нартыху)
- Банэ топу зи пэр т1ей (цыжьбанэ)
- Зи пэр папц1э, зи к1эр гъуанэ (мастэ)
- К1уэ пэтми бжьиз зымык1у (гущэ)
- Вагъуит1 яку 1уащхьэ (пэ)
- Ди гуэн ц1ык1у лы изщ (1эпхъуалъэ)
- Езыгъ : Фыпсэу, хъарзынэу фыкъыздэлэжьащ. Ик1и т1эк1у зыдывгъэпсэху. Абык1э дэ къыддэ1эпыкъунщ ди пэщ1эдзэ классым щеджэ ди еджак1уэ ц1ык1ухэм я къафэр. Къедывгъэблагъэ!
- Хэт, ц1ык1ухэ, фэ фщыщу къебжэк1ым хуэ1эзэр, хэт и жьэнахуагъэм дык1элъигъэплъын?
Т1ум къебжэк1 жа1э:
- Си къаз пльэгъуа? - Вындыр-щэ?
- Слъэгъуащ. - Жыгым пысщ.
- Дэнэ к1уа? - Жыгыр-щэ?
- Абгъуэм исщ. - Уэщым иреупщ1э.
- Сыт къиук1эц1? - Уэщыр-щ1э?
- Джэдык1э. - Пщ1ащэм хэлъщ.
- Хэт ишх? - Пщ1ащэр-щэ?
- Мэлыхъуэм. - Лыгъэм ес.
- Сыт къыдит? - Лыгъэр-щэ?
- Хъурыфэ. - Псым егъэунк1ыф1.
- Хэт игъэтэдж? - Псыр-щэ?
- Тэджырей. - Хьэм иреф.
- Хэт ибз? - Хьэр-щэ?
- Бзэрей. - Л1ым щ1ыгъущ.
- Хэт ид? - Л1ыр-щэ?
- Дэрей. - Мэкъу йоуэ.
- Хэт щит1агъэ? - Мэкъур-щэ?
- Уи шыпхъум. - Шхалъэм дэлъщ.
- Дэнэ ук1уэ? - Шхалъэр-щэ?
- Хьэщ1ап1э. - Жэмыр бгъэдэтщ.
- Сыт къраугъэшх? - Жэмыр-щэ?
- Щыхь куц1рэ фо - П1ап1у къехь.
- Си 1ыхьэр-щэ? - Джэдум иреф.
- Гъуанэм илъщ. - Джэдур-щэ?
- Илъыжкъым. - Гъуанэм исщ.
- Дэнэ к1уа? - Гъуанэр-щэ?
- Вындым ишхащ. - Уэ уисыжщ.
- Дунейм тетым сыт нэхъ дахэ?
- -Адыгэ хъыджэбзырщ.
- -Абы нэхъ дахэжыр сыт?
- -Адыгэшу къабзэрщ.
- -Адыгэшыр зыгъэдахэр сыт?
- -АдыгэлI губзыгъэращ.
- -Ар зыгъэгубзыгъэр сыт?
- -И бзэрщ- адыгэбзэрщ.
Езыгъ: Адыгагъэр дэни къыщыхощыр, ди адыгэ уэрэдхэми, ди усак1уэ, тхак1уэ 1эзэхэм я 1эдакъэщ1эк1хэми. Девгъэда1уэт-т1э абыхэм.
(ц1ык1ухэр усэ къоджэ)
Адыгэбзэ – си анэбзэ
Си лъэпкъым и псэр
Сэри ди Тхьэшхуэм къыс1урилъхьащ.
А бзэм нэхъ лъап1э
Бэзэр 1уэхухэр мыхъумэ, нэгъуэщ1 гуэрхэм
Ар жызы1эм, ахэр зи жьэ къек1уэм,
И анэ быдзышэр ещ1 хьэрэм.
Зи бзэр нэгъуэщ1ыбзэк1э зыхъуэжым,
Сыт имыхъуэжыну къыхуэнэн?
Лъэпкъым и хабзэр хэкIуэдэжат
Ауэ, упсэумэ, анэдэлъхубзэ,
Адыгэ хабзэри мыкIуэдыжынщ.
Адыгэ хабзэр дзапэ уэрэдкъым,
Дыхуэмеижуи, IэщIыб тхуэщIынкъым.
Адыгэ хабзэр-ар анэдэлъхущи
Ди псэр пытыхукIи, дэ дгъэзэщIэнщ.
Езыгъ: Адэк1э ди пшыхьым уэрэдк1э къыпащэнщ ди езанэ классым щ1эс еджак1уэ ц1ык1ухэм.
Езыгъ: Ди пшыхьым и пэм деж зэрыжыт1ащи, адыгэм и сыт хуэдэ 1уэхури хъуэхъук1э къыщ1едзэ,хъуэхъук1и еух. Дэри а хабзэм дытету дыхуейт ди пшыхьым ик1эм деж ди адыгэ лъэпкъым дынывэхъуэхъуну.
(ц1ык1ухэм хъуэхъу жа1э)
Ди гур хуабэ къысхуэфщ1ащ,
Псалъэ дахи зэхэтхащ,
Бзэми дэ зедгъэужьащ,
Ныбжьэгъу куэди къэдгъуэтащ.
Саугъэту дэ хъуэхъу дахи нывжет1ыну дыхуежьащ.
Уафэ джабэр ди унэ бжыхьу,
ЩIым и лъащIэр дитIысыпIэу,
Ди анэ-адэхэр псом хуэмыдэу тлъытэу,
Ди зэхуаку дэлъыр гулъытэу,
Дызытеувэр щIы фIыцIэ щабэу,
Адыгэ Хабзэр ди щIэблэм едгъащIэу,
Шыгъу пIастэм зыщыдмыгъащIэу,
ФIы щIэным дыхуэпIащIэу,
Нэщхъеягъуэхэр ди мащIэу,
Адыгэ цIыхухэр щэджащэу,
Уз бзаджэхэм дыгъуасэр я мащэу,
Жьы угъурлыхэр къытхуепщэу,
Ди Iэнэм тетыр тхъущIэжу,
Ди тхыдэ телъыджэр тщIэжу,
Ддэр цIыхугъэрэ напэу,
Адыгэ Хэкум и Iуэхур тфIэнэхъапэу,
ЗэгурыIуэныгъэр ды зэхуакум щыбатэу
Ди псыежэххэм я щIагъыр мывэкIэщхъыу,
Адыгэ лъэпкъыр Тхьэм дигъэпсэу.
Езыгъ : Зыузэщ1, еф1ак1уэ, си лъэпкъ дахэ!
Бзэрабзэ си бзэу адыгэбзэ!
Узыншэу, ди щIэблэ Iумахуэ!
Еф1ак1уэ, гъагъэ адэжь лъапсэ!
Ет1энэгъэ ф1ык1э, си адыгэ махуэ!
Читайте также: