Сочинение на ингушском языке са мохк
Обновлено: 05.07.2024
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Бесплатные сертификаты учителям и участникам
Тема: Г1алг1ай мохк
I. Урока кийчо ир.
1а боала хий тох
- Хьа боало зиза тох.
Мерза сомаш лургба хьона!
II. Ц1агlapa болх тахкар.
III . Керда тема хьехар
• Са xlapa ден 1уйре
Хьо гарца б1арг белаш,
Хьо хестош йолалу.
Са х1ара ден сайре
Хьа диках дог дузаш,
Хьо езаш кхоачалу.
Хьо маьрша яхийла, хьамсара Даьхе!
2. Хьехархочун вай Даьхенах - Г1алг1айченах дола дош. Ха - зама хувцаяларах хувца ца луш дусарех да сага ший даьй мехкацара, даьй лаьттацара безам. Халкъа ч1оаг1ал, къонахчал, денал айхха дувзаденна да ший хьамсарча Даьхенца. X1ара сага декхар да хьамсара Г1алг1айче тоае, хозъе г1ертар. Вай ц1аккха а дицде йиш яц, мел хала, чоалхане никъ хьабенаб вай къамо, вай Галг1айчено кортамукъа хила г1ерташ. Из вайна дика хьахьокх хьинаре къахьегаш болча йоазонхоша, поэташа шоай мах баь варгвоацача про- изведенешка. Цар дукхаг1чар кхоллам техкача, кертера тема Даьхе, цун сийле, цун йоакхо яр я. К1аьд а ца луш, шоайла яхье баьлча санна, хестабу цар шоай боча Даьй-мохк. Вай Даьй-мохк-Г1алг1айче. Аз шоана 1ойийша стихотворени язъяьр ва г1алг1ай халкъа поэт Озиев Исма1алий Салман. Ший са санна шийна дукхаезача Даьхенна хетадаьд цо уж муг1араш. Цу тайпара муг1араш дуккха а да. Ладувг1ал оаш укх муг1арашка.
3.хьехархочо 1оеш стихотворени
- Стихотворени чулоацамаца болх бар:
-Фу йох автара стихотворене т1а?
2. Берашка стихотворении 1оешийтар
-Хьа а лахе 1одеша поэта Даьхен сий делга, хам белга хьахьокха дешаш
III . Хьехархочо Хамхоев А. лаьца дувцар.
Хамхоев Элмарзий Ахьмада кхоллама никъ д1аболалушшехь из вайзар мехкахошта говза иллиалархо волаш. Цун ший тайпара йола оаз хьахезача, дега тоам хулар, вахара халонаш йицлора, яхаш дувцар поэта заманхоша. Д1ахо д1айодача хана цох хилар воккха поэт, композитор. Вай заман г1алг1ай илли хьакхоллара лаьрх1а цо хьабена никъ дикка лоарх1аме а ший тайпара а ба. Цун дика аьттув баьннаб дуккха г1алг1ай иллеш хьакхолла, уж дуккхача наха юкъе д1адоаржаде.
Хамхоев Элмарзий Ахьмад ваьв 1910 шера Г1алме йистерча отарашка, ахархочун дезала юкъе. Бера хана иг из къел яйзар цунна, бакъда, й1аьхийча ганзах а кчийра из: вайнаьха халкъа иллеши ашараши дайзар цунна.
1925 шера, цун 15 шу даьннача хана, ла хала дола х1ама нийслу цун вахаре, в1алла дага а доацаш, б1аргий са а дайна висар из. Къонахчо санна лайра з1амигача саго из хала чов. Б1аргий са дайнадале а, цун дега чура ц1аккха дицлургдоацаш чудийшар ше ваьча мехкарча кхоллама сурташ, сердалах лепаш къега лоаман довкъоаш; баьццарча хьуний гувнаш; 1одолалучара чехка а чопаш беш а, шаьрача сатийна -сабаре а дола Г1алмий; хьаьнача лаьттай шера ареш.
1931 шера деша вохийт Элмарзий Ахьмад Г1алг1ай совпартшколе, из йистеяьккхачул т1ехьаг1а, ше санна б1аргаш дайнача наьха юкъарлон отдела заместитель ву цох.
1936 шера денз эфире хаза даьлар Хамхоев Ахьмада иллеш. Дукха халкъа иллеш ховш а, уж дукха дезаш а, хозача оазаца уж д1аалара говзал шийх йоаллаш а вар Хамхоев Ахьмад. Ший халкъага кхаьча кортамукъале хестаеш, ший заманхой кердача вахара юкъе ма йоагг1а моттиг д1алацара т1ахьехаш дар Ахьмада цу ханара иллеш.
Дикка лоарх1аме болх бир Хамхоев Ахьмада Сийлахь-Боккха Даймехка т1ом лаьттача шерашка. Дуккхача наха дезаденна, вай Даьхе лораяра беррига нах оарцаг1боахаш дола иллеш хьакхолларах а уж довзийтарах а Хамхоев Ахьмада Нохч-Г1алг1ай Республика Лакхехьарча Совета Президиумо Сийлен грамота елар, х1аьта 1943 шера СССР -а йоазонхой Союза членалла д1аийцар из.
1957 шера, эггара хьалха Сибрег1ара ц1абаьхкачарца, ц1авера из вай мехка. Цу шера денз д1аволалу Ахьмад Нохч-Г1алг1ай паччахьалкхен иллеи халхареи ансамбла солист а волаш, болх бе.
Поэт, иллиалархо, музыкант, композитор волаш дика къахьегарах тарра Хамхоев Элмарзий Ахьмада цо халкъа даьча г1улакха дикка лакха мах а беш, 1958 шера цунна елар Нохч-Г1алг1ай АССР-а Заслуженни артист яха сийлен ц1и. Х1аьта 1960 шера денз из вар РСФСР —а заслуженни артисти, СССР-a композиторий доакъашхои.
1992-ча шера 20-ча августе валар хилар Хамхоев Элмарзий Ахьмада.
V.Сало1а минот
Малхо корах чу а хьежа,
Меттар г1оттадир вай сиха.
Кулгаш д1а - са а дахийта,
Дикка соттадайтар дег1.
Чехка йилар хоза юхь,
Цергаш ц1енйир сих а ца луш.
Чаме кхаьла маькха ч1егилг,
Цу т1а менна мерза чай,
Бай уж когаш сиха лувзаш,
Школе ханнахьа хьакхаьчар
V I . Дlахо хьехархочо дlа а оалаш дешархоша 1оеш стихотворени.
Урок чакхйоалаш, дийцар чlоагIдеш
Малаг1а стихотворении яр вай йийшар?
Малав из язъяьр?
Оаш фу аргда Даьхех лаьца?
План открытого мероприятия.Литератрно-музыкальная композиция.Г1алг1ай мотт-къаман мотт.
Г1алг1ай мотт - наьна мотт – къаман мотт.
ший мотт хар мел лоарх1аме да дешархошта гучадаккхар;
мета хозал, цун к1оаргал дешархошта гучаяккхар;
бокъонца бола шоай къаман патриоташ кхебар.
Класса кийчо:
дешархой сурташ,плакаташ, книжкай журналий
хьокхам, докладаш
Доска т1ара йоазув:
Мотт – къаман юкъара ганз. Х1ара саго
ший мета хам бе безза, сий де деза.
Хоастабе наьна мотт, хоастае Даьхе,
Кхебе, хозбе, шак1а санн ц1енбеш,
Кердадаккха, илли ала,
Оаз яхийта – мерза ба наьна мотт
Лерга хезача…
I Хьехархочун дош.
Иштта хетачарна дика хьокхам хургба аьнна хет сона вай в1ашаг1кхетарах.
Наьна мотт!Мел деза дешаш да уж х1ара сага. Ма дукха х1ама чулоац цу шин дешо. Цунца дувзаденна да вай вахар: вай хьаькъал, кхетам, вай культура. Наьна меттаца дувзаденна да вай эхь- эздел, г1улакх, сийрдача кхоаненга сатувсар.Мотт вай къаман эггара йоаккхаг1а йола ганз я. Из дег1аихаб баг1ахбувцамца, мах баь варгвоацаш хоза а, б1аьхий а, боккха лорх1ам болаш а ба г1алг1ай мотт. Тахан доккха баркал а оалаш дагабоха беза вайна вай метта хьалхара йоазув кхеллараш: Мальсагов Кураза Зоврбик, вай меттала эггара хьалха йоазув даьраш Беков Дордаг1а Тембот, Озиев Илеза Ахьмад, Озиев Исма1алий Салман. Мах баь варгвоцаш , ч1оаг1а лоарх1аме болх ба цар баьр. Ди бийса ца къувсаш вай йоазон мотт дег1аболабеш, из наха 1омабеш яьккхай цар шоай йоаккха ха.
Халкъа мукъам хоз.
II Мероприяти дешархоша д1ахо д1ахьо.
I Ведущи
Священных слов, заветных, дорогих,
Не так уж много среди слов других.
Так и язык единственно – земным
Стал для тебя с рождения – родным.
Ничто на свете не сравнится
С тем языком, что мог пробиться
В твоих устах, с рожденья лет,
Что для тебя, как божий свет.
II Ведущи
Вай дегаш детталу г1алг1ай мотт бувцаш,
Вай дегаш детталу г1алг1ай мохк безаш.
Тха бочал, фарал, илли – Г1алг1айче,
Иразе, беркате яхийла хьо.
Сийлахьа Г1алг1айче – эздела Даьхе,
Ноаноша хьийста беркате мохк.
Турпала Г1алг1айче – денала Даьхе,
Вай даьша лорабаь къонахий мохк.
I Ведущи
Где б ни был ты, заслышав речь родную
Ты тут же вспоминаешь твердь земную,
Где ты родился, жил и рос,
То есть Отчизна, близкая до слез.
Любой язык сам по себе велик,
Но всех роднее, знай, родной язык.
Родная речь, язык и слово,
Они и есть твоя основа.
II Ведущи
Майрала доага дог – х1аране кер чу,
Эздела г1алаш – х1арне дег чу,
Адамлен мерза са– дошо Г1алг1айче,
Къонахий Даьхе – кура Г1алг1айче.
Вай маьша дахалда г1алг1ай мотт бувцаш,
Вай г1оза дахалда яхь лелош,
Иразе яхийла нана Г1алг1айче,
Кортмукъа яхийла нана Г1алг1айче.
I Ведущи.
Дукха метташ да укх дуненен чу, къаман викалашка хьажжа доккхий а да уж, масала китайций мотт е инглисий мотт, х1аьта г1алг1ай мотт з1амига ба яхалга дац из, г1алг1ай мотт г1алг1аш бувц. Фу хургда т1аккха вай а из ца бувций? Мотт д1абаргба.Кхыча къаман наха вай мотт лора а бергбац е из 1ома а бергбац, бокъалдар аьлча вай воаш из лоарх1аш ца хилча лоарх1аб а бац.
II Ведущи
Дунен метташта юкъе къаьнаг1чарех ба вай мотт.Бале а йоазув 1921 шера мара даьннадац, цудухьа вай мета дукха эшам хиннаб цох.Эггара хьалхара вай метта йоазув даьрех ба Мальсагов Кураза Зоврбик, Беков Тембот, Озиев Салман, Осмиев Хьамзат кыбараш а, цар хьийга къа зехьа доаде йиш яц вай. Мотт эшаш ба – из вай сакхетам, къаман са , ганз я. Дош даша мо, меттахьа дуж г1алг1ай меттала. Лерг хьеста цун ясмален оаз хезача мишта 1елургвар из 1ома ца беш. К1оарга тахка х1ара деша ма1ан, хье ма хиллара хьо байзача, мала вусаргвар хьо беза ца луш?
Мальсагов К.З. вахарах а цо леладаьча балхех а хоам бу дешархочо.
I Ведущи.
II Ведущи
I Ведущи
Г1алг1ай поэташа шоай стихашца хестабаьб вай мотт, х1анз са новкъосташа ешаргья шоана вай метта хетаяь байташ.
IV Дешархоша стихаш еш.
1 Наьна мотт.
Дега гарга ба хьо сона,
Са хьамсара г1алг1ай мотт,
Деша говзал сона енна,
Бицлургбоаца г1алг1ай мотт.
Эггара хьалха сай наьнага
Со хьо бувцаш йистхиннав,
Бера хана 1а нахага
Со харца ца ле 1омаваьв.
Наха хьаг1е хилва аьннаp
1а со новкъа ваьккхавац,
Ийрча,чамза хилда аьнна,
Сона иллеш деннадац.
Нагахь арг1а йоацар дувце,
Меттаза, чамза из хургбар.
Наха дика оалаш беце,
Симал къахьаг1а хетаргбар.
Къаьда, хьаьнала из бецаре,
Вай мотт хьана эшаргбар?
Меттахь оалаш уж децаре,
Дешаш сенна дезаргдар?
Дега гарга ба хьо сона,
Са хьамсара наьна мотт,
Деша говзал сона енна,
Бицлургбоаца г1алг1ай мотт.
2 Г1алг1ай мотт
Г1алг1ай мотт, со кхеваь мотт,
Са даь, наьна дошо мотт,
Зизай хозал, баьций мутт
Денна 1а са дег чу лутт.
Хьона аз сай корта бетт
Со хьа к1оаргал йовза г1ертт…
Х1анаб хьо,аз хьога хетт
Малх мо лепаш,сийрда, ц1ена?
Х1ара дош хьа дегах лет,
Сица, ц1ийца хоттаденна.
Хьо, ца ховчоа къе ба мотт,
Дала безбаь г1алг1ай мотт.
Хьона деннад сибат, куц,
Замо шаьрбаьб,хьекхаш гам.
Хьо ца хилча сена дувц,
Бовргбар дуненцара чам.
Цудухь беза лелабаьб,
Цудухь безаш хьалкхебаьб
Даьш шоай дезал, Даймохк лорош,
Ноаноша шоай ага теркош,
Ахархочо гота йоаккхаш,
Йо1о говза маха боаккхаш,
Мухажарий оаг1ув лувцаш,
Бус оаламаш, фаьлгаш дувцаш,
Маьлха з1анарашца бувцаш,
Нажарга т1а аьшк мо тувсаш,
Г1алг1ай мотт, са халкъа мотт,
Дала безбаь байта мотт.
Аз г1алг1ай мотт лебу.
Аз г1алг1ай мотт лебу
Са къамо из шаьра бувцандаь.
Г1алг1аша цунца беркат кхеду…
Шоай вахар цунах доаландаь
Ширача замалахь денз,
Мел хинна дика – во.
Кар- кара эцаш, багахбувцамца…
Г1алг1аша эздий, камаьрша бийца,
Бухсоццаш беркате г1алг1ай мотт,
Хьа сийле яхаргья массаза.
Г1алг1ай мотт хьоца да,
Са къаман вахаре мел хиннар…
Сий, беркат, эздел, денал, сабар.
Г1алг1аша шун т1а хьаьша везвеча,
Эздий бувца, хьамсара г1алг1ай мотт …
II Ведущи
Г1алг1ай къам, еррига Г1алг1айче тахан къаман культурай ганз дийнъеча, уж юха меттаоттаеча г1улакха бала болаш хила деза .Из да 1алаьмате лоарх1аме,кхоачашде хала, чоалхане дош. Вай даьша, мела халонаш шоашта т1акхаьча яле а, шоай мотт лакхерча дарже лоттабаьб, г1алг1ай мотт бувцаш хезача сапарг1та доалаш, дега дикахетар хулаш хиннад.
I Ведущи
Цхьаккха х1ама гонахьа доацаш, мехках баьха кхойтта шу доаккхаш шоай мотт, культура дег1айоалаеш къахьийгад вай даьша. Цу кхойтта шера царна дагадаьллар дар сихаг1а Г1алг1ай мехка ц1оабоаг1аргбола оамал лахар, нана Даьхе б1аргагор из дар цар массаза а дага кхаьбар .Малаг1а да цун бахьан, даьшта иштта езаш хиннай Даьхе, х1аьта вай заманхошта езаций из? Цар яхь хиннай, вай еций яхь?Царна бийзаб шоай мотт, вайна безаций г1алг1ай мотт?
II Ведущи
I Ведущи
Шоана фу хетт укх хьалах мотт х1аччий балар да ер, е вай х1аччий далар да? Х1анз вай хьожаргда мишта хов шоана г1алг1ай мотт.
1 Дукхаг1а кицаш хьана хов хьожаргда вай.
2 Малаг1а ловцаш хов шоана?
3 Ц1ераш яхал г1алг1ай поэтийи йоазонхойи.
4 Масса алапех латт г1алг1ай алфавит?
5 Малаг1а газет да эггара хьалха кепадетташ арадаьннар, малаг1ча шера
Массане а цхьана ховли довзалеш дашх.
VI Дешархоша д1ахо стихаш еш.
Г1алгай мотт.
Ло1ам болаш къаьста е ло1ам боацаш,
Халкъах,мехках дог лазачоа
Дегаг1оз хул, кхы йоккхаг1а йоацаш,
Наьна меттала аьнна дош хезача.
Бувцаш хьо хезача, сона духьалъувтт
Дега бухье дувша кхийна сурташ:
1урра лоаме сийрдайоаха малх,
Тийна лоама к1ала яда юрташ,
Уйла мара кхоачаргйоацаш гаьна
Со вале а, даим сох дог лазаш
Сона дега й1овхал тела нана.
Наьнал, Даьхел, халкъал кхы дезаг1а
Шийх саг лерх1аш волчун фу хургда?
Сона деза, деза корта беттал,
Эггара хьалха сай мотт керча ди.
Хьо ма барра бувца ховчоа
Б1аьхий ба хьо, наьна мотт,
Хьо ма барра бувца ловчоа
Т1ехьле я хьо, наьна мотт.
Ший халкъ Даьхе езаш волчун
Дозал да хьо, наьна мотт,
Ма барра хьо бувца хайча
Ма ираз дар са, наьна мотт.
II Ведущи
Унахочун мел дукха дарбаш даьдар аьнна, х1ама хилац цун лазара бокъонцадола бахьан гуча ца доаккхе. Иштта да метта хьал а, вай мел дувцар пайда бац х1аране ше бувца мотт ц1енбеш, нийсбеш ца бувце, из бувцарах пайда а хургбац.
I Ведущи
Вай мехка массадолча х1аман доаг1а, лард, овла, духье, г1алг1ай паччахьалкхен са – г1алг1ай мотт хила беза. Мотт боаца паччахьалкхе - паччахьалкхе яц, колони я, мотт боаца къам – ираз дайна, кортамукъале йоаца къам да. Х1аьта тахан вай паччахьалкхе я . Вай паччахьалкхен мотт г1алг1ай мотт ба. Г1алг1ай конституции т1а а белгалдаьд эрсий мотти г1алг1ай мотти г1алг1ай паччахьалкхен метташ да аьнна. Новкъостий, тахан ванна хьалхашка латта кертера декхар да вай мохк, мотт, паччахьалкхе лораяр, цунца лораю вай кортамукъале.
VII Хьехархочун дош.
Государственное бюджетное общеобразовательное учреждение "Начальная общеобразовательная школа №1 с.п.Экажево"
Фотогалерея
Комментарии
Чтобы написать комментарий, необходимо авторизоваться.
Письмо Гланного государственного санитарного врача по РИ
День Учителя
График выдачи учебников на 2021-2022 учебный год.
VIII Общероссийское родительское собрание
Новый учебный год в Ингушетии начнется в традиционном, очном формате
Бесплатное питание в школе для учащихся 1-4-х классов
НЕЗАВИСИМАЯ ОЦЕНКА КАЧЕСТВА ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УСЛУГ👇👇👇
Большой Этнографический диктант -2020
День знаний: начал работу федеральный портал, посвящённый 1 сентября 2020.
Официальный сайт
Государственное бюджетное общеобразовательное учреждение "Начальная общеобразовательная школа №1 с.п.Экажево"
Интегрированный урок по ингушскому языку на тему "Дувца вай ноаноех лаьца"- "Поговорим о маме". Методическая разработка была была подготовлена на основе материала 2 класса для учителей посещающих курсы родного языка на базе Института повышения квалификации г. назрань Республики Ингушетия. Подготовила учитель начальных классов Джандигова Зарема Саварбековна.Интегрированный урок по ингушскому языку на тему "Дувца вай ноаноех лаьца"- "Поговорим о маме".
Мастер-класс по ингушскому языку на тему "Дувца вай наьнах лаьца"- "Поговорим о маме"
Мастер-класс по ингушскому языку на тему "Дувца вай наьнах лаьца"- "Поговорим о маме"
Мастер-класс по ингушскому языку на тему "Дувца вай наьнах лаьца"- "Поговорим о маме"
ЦIагIара болх тахкар: Фу йоах к1аьнка ший наьнах? Массанахьа шо кхачарах, Сачул дикаг1а нана яц, Мишта хеставу к1аьнка ше? Моллаг1а сайга цо аларах, Аьннар ца деш хиннавац. Коа т1а ловза араваьлча, Со харцахьа лийннавац, Кастта веллахь, сайга аьлча, Чу ца воаг1аш гайнавац. Фу дергда аз йоах ший нана г1адйохийташ ? Аз тхоай нана г1адйохийташ Школе дика дешаргда, Сай книжкаш, тетрадаш Ц1ена, хоза лелоргда.
Мастер-класс по ингушскому языку на тему "Дувца вай наьнах лаьца"- "Поговорим о маме"
: Ф у йо а х к1 а ьн ка ш ий на ьн а х ? Ма с с а н а х ьа шо кх а ча р а х , Са чу л д и ка г 1 а на н а яц , Ми ш та х е с та ву к 1а ьн ка ш е ? Мо лла г 1 а с а йга ц о а ла р а х, Аьн на р ц а д е ш х и н на ва ц . К оа т1 а ло вз а а р ав а ьлча , Со х а рц а х ьа лий н на ва ц , К а с тта ве лла х ь , с а йга а ьлча , Чу ц а во а г 1 аш га й на ва ц . Фу д е ргда а з й оа х ши й н а н а г1 а д йо х ий та ш ? Аз тх о а й н а на г1 а дй о х ий таш Шко ле ди ка д е ша р гда , Са й кн иж ка ш , те тра д аш Ц 1е н а , х о з а л е лор гда . . .
Читайте также: