Сиражетдин комсызлык корбаны сочинение на татарском

Обновлено: 05.07.2024

В сегодняшних исламских практиках некоторых привлекает суфизм, особенно своим мистическим флёром, ориентиром на аскетизм, поклонением учителю. Вспоминают и о том, что суфизм у татар был еще в давние времена. Действительно это так. Например, известным суфийским центром (накшбандийское братство) еще с конца XVIII века считалась татарская деревня Кизляу (совр. Курманаево, Нурлатский район Татарстана).

Именно в кизляуское медресе отправился набираться знаний и юный шакирд Риза Фахретдин. Правда, его не особо впечатлило пребывание в этом очаге просвещения. Но он послушался своего наставника из Нижне-Чершилинского медресе - Габдулфаттах бин Габдулкаюма, являвшегося учеником кизляуского шейха Мухамед бин Губайдуллы. Однако сегодня речь о другом. Оказалось, были последователи суфизма и среди татарских женщин.

"Исэнмесез Лилия ханым! Я к Вам с большой просьбой - найти информацию на тему татарского суфизма. Моя эбекэй - была мюридом, для меня - это было откровением, узнать, что среди татарских девушек, начала 20 века, были мюриды. Насколько помню, ( с ее слов), она училась в д. Такталачук, Актанышского района.

И к сожалению, все что знаю, спросить не у кого, ее нет уже 23 года. Почему не расспросил, спросите Вы? К сожалению, я тогда не знал, что у нашего народа, очень глубокие корни в Суфизме и тысячелетняя история. И то что девушки учились основам Суфизма, было просто удивительно.

Но нам нужно разобраться, что такое суфизм, желательно отбросив эпитеты вроде "мистическо-аскетическое учение". Не надо, наверное, представлять взаимоотношения учителя и мюридов (последователей) как сугубо монашеское братство.

Если обратиться к дореволюционным архивным документам, то суфии-женщины, действительно встречались. Известно, что в первой половине XIX века у знаменитого шейха Джагфара Салихова из села Кулатка (Саратовская губерния) были последовательницы-женщины.

Вот что пишет о суфизме мусульманский деятель Шамиль Аляутдинов:

В осмысленном пути к Богу была нужна постоянная помощь от наставника. И, конечно, мюридом (последователем) наставника могла стать и женщина. Например, эбикэй читателя Исхака Габдрахманова, получившая религиозное образование в Такталачукском мектебе.

Тем более в татарской деревне Такталачук еще в начале XIX века жил шейх Рахматулла бин Габдуш бин Ишмэн . Если его называли шейхом, значит считали последователем суфизма. Он умер в 1838 г. и был похоронен в Такталачуке. В начале ХХ века в деревенском зирате еще можно было найти его намогильный камень.

Были в Такталачуке и другие яркие религиозные деятели. Один из них Фазлулла бин Файзулла ат-Тактави (кстати, наставник отца Ризы Фахретдина) тоже придерживался суфийского учения. Современники подчеркивали, что мулла был "человеком не высокомерным, образованным, умным и благочестивым, умел поддержать разговор и с простыми людьми, и с большими учеными".

В Такталачуке уже в середине ХIХ века работало два мусульманских прихода, а в начале ХХ века в школах при мечетях обучалось несколько сотен детей. Наверное, среди них была и эбекэй Исхака Габдрахманова. Женская школа, судя по всему, открылась лишь в годы Первой мировой войны. Еще в 1912 г. в Такталачуке имелось лишь мужское медресе.

Возвращаясь к роли женщин в татарском суфизме, хочется обратить внимание на историю советского ислама. В это время религиозные практики существовали подпольно.

Статья из газеты "Кзыл Татарстан" о женщинах-последовательницах ("жертвах") казанского Габделсаттар хазрата (он же "Камчалы ишан"). Фото предоставлено И.Миннуллиным.

Мой коллега, историк-марджанист Ильнур Миннуллин отмечает, что продолжательницами суфийских традиций были жены, дочери, родственницы ишанов. Они являлись хранительницами памяти о деятельности суфиев, а также их наследия. Например, дочь казанского ишана Гарифуллы Гайнуллина Зубаржат сохранила мунаджаты отца.

Именно в квартире Зубаржат ханым в 1950-е годы собирались ученики Гарифуллы ишана. Её отец был родом из с. Аксу Буинского район РТ. В 1930-е годы оказался в Махачакале, где во время работы в рыбном тресте познакомился с преемником Зайнуллы Расулева - Баязидом Хайруллиным. Он был родом из Башкортостана и до революции служил кучером у Зайнуллы-ишана. Уже в послевоенные годы Гарифулла Гайнуллин продолжил в Казани дело, полученное от мюрида Хайруллина.

Для учеников 1-11 классов и дошкольников
Бесплатные сертификаты учителям и участникам

ТЕМА: Г. Камалның “Банкрот” комедиясенә анализ

МАКСАТ: 1.Комедиянең сюжет-композициясен күзәтү, идея-эстетик эчтәлегне ачу. 2.Әсәрдәге конфликт үзенчәлекләрен ачыклап, укучыларның ижади фикерләү сәләтләрен үстерү. 3.Укучыларда әдәплелек.гаделлек, намуслык сыйфатлары тәрбияләү.

Җиһазлау: портрет, китап күргәзмәсе, 10 нчы сыйныф өчен дәреслек, хрестоматия, график, компьютер, интерактив такта.

Оештыру моменты Халыкка дәрсе гыйбрәттер театр, Күңелдә йоклаган дәртне уятыр. Театр яктылыкка-нурга илтә. Кире юлга җибәрми, уңга илтә. - 1907 нче елда Г.Тукай шулай дип язган иде. Хөрмәтле укучылар, без бүген татар театрына нигез салган драматург Галиәсгар Камалның хәзер дә әле сәхнәдән төшми уйнала торган “Банкрот” комедиясенең идея-эстетик эчтәлеге, сюжет-композициясе һәм кайбер конфликт үзенчәлекләре белән танышып китәрбез.

II. Өй эшен тикшерү. Әдәби диктант

1. Теге яки бу тормыш конфликтының туу, үсү һәм хәл ителү тарихын конкрет вакыйгалар системасы эчендә тасвирлап бирү нәрсә дип атала?(сюжет)

2. Язучының тормыштан алган вакыйгаларны яки күренешләрне дусларча көлеп сурәтләве (юмор)

3. Әдәби әсәрдә художестволы образ, тип өчен нигез итеп алынган кеше кем дип атала?(прототип)

4. Г.Камалның ижатын югары бәяләп, бу цитатаны кем әйткән? Татар тормышының Казан мещаннарының иң мәҗһүл почмакларын сәхнәдә якты кояш кеби күрсәтергә каләменең көченнән килгәненә хәйран итәрлек, аны, Галиәсгар әфәндене, “татар Островские” исеме белән сүземне бетерәм. (Г. Тукай)

5. Беренче татар профессиональ театр труппасының исеме (“Сәяр” сәяхәтче дигәнне аңлата)

1. Образларны бер-берсенә бәйләү, вакыйгаларны төп максатка ярашлы итеп урнаштыру, әсәрнең барлык элементларын сәнгатьчә оештыру нәрсә ул?(композиция)

2. Язучының тормыштан сайлап алган вакыйга яки күренешнләрне, ачы усал итеп көлү һәм тәнкыйть белән сурәтләве (сатира)

3. Персонажларның характерларын, тормышка карашларын һәм өмтылышларын капма-каршы куюдан килеп чыккан бәрелеш яки көрәш (конфликт)

4. Г. Камал “реалистик драматургия һәм театр бинасын салырга керешкән ташчы” дип, кем атый?(И. Нуруллин)

5. Бурычларын түли алмаучы, бөлгенлеккә төшкән капиталист, бай банкир, казалы сәүдәгәр (банкрот)

Актуальләштерү 3.а) комедиянең язылу тарихы (бер укучы сөйли). б) комедияенең прототибы кем? в) “Банкрот” комедиясе Островский комедиясе белән аваздаш. г) Комедиянең кайбер детальләре белән танышып китәбез. - Сираҗетдиннең хәйләләп баю алымы нидән гыйбарәт? (Сыер ул вакытта 10-15 сум торган) Укучылар белән берлектә, математик гамәлләр эшләнә.

IV. “Банкрот”комедиясе өстендә эш: жанры-сатирик комедия а) Әсәрнең композициясен тикшерәбез: - Комедия ничә бүлектән тора? (3бүлектән) - Комедиянең төп геройлары кемнәр? - Комедиядә геройлар бер-берсенә бәйләнгәнме? - Вакыйгалар төп максатка ярашлы итеп урнаштырылганмы? - Әсәрнең барлык элементлары сәнгатьчә оештырылганмы? -“Банкрот”комедиясендә кимчелекләр бармы? (вакыйгаларны персонажлар аркылы сөйләтү, сәхнәдә башка кешеләр барында берәү үзенең болар турында нәрсә уйлаганын тамашачы өчен кычкырып әйтеп тора, Мөхәммәтҗан исеме ике тапкыр кабатлана). -Комедиядә динамик хикәяләү, статик тасвирлау бармы? -симметрия, пропорция сакланганмы? б) Нәтиҗә ясау “Банкрот” комедиясе сәхнә таләпләренә туры килә, ялыктыргыч озын монологлар юк, динамик хикәяләү, статик тасвирлау бар, геройлар актив, кичерешләр тиз, сүзләр кыска һәм ачык)

2. Комедиянең сюжетын тикшерү (конфликт үсеше) - Сюжетта вакыйгалар хәрәкәттә алына,бу хәрәкәт - конфликт үсеше конфликт үсеше  башланып китү,  үсү,  тәмамлану тәртибендә бара. (Схема интерактив тактада күрсәтелә) - Шуннан сюжетның зарури элементлары туа

V. Сюжет элементлары графигы өстендә эш: Экспозиция Төенләнеш Вакыйга үстерелеше Кульминация Чишелеш

а)Экспозиция - персонажларның конфликт туганга кадәрге хәле - Комедиядә экспозиция кайсы урында бирелә? (комедиянең 1нче бүлегендә, Сираҗетдин монологында ) - Сираҗетдин нәрсә эшләргә җыена? Ул ялган банкрот булуның моңа кадәрге алымнарның модадан чыкканын белә,яңа алым таба. Ул нинди алым? Сираҗетдин сәүдә эшендә мәгърифәтнең үзен корал итә. Ул бөтен эшләрен бары тик шаһитләр алдында гына эшли.

б) Төенләнеш-конфликт башланган момент. - Энесенең таланганын һәм акылдан язганын кем кайтып әйтә? - (Җамали) Бу –төенләнеш була.

в) Вакыйга үстерелеше - Нинди вакыйгалар була? - Җамали белән Камали Сираҗетдинне өенә алып кайталар.Сираҗетдин юләрләнеп йөри(әле поездга утыра, әле өстәл өстенә утыра һ.б.)Абыйлары аны җүләрләр йортына урнаштырмакчы булалар.Ул хатынының,хезмәтчеләренең серләрен белә.

г) Кульминация - конфликтның иң югары ноктасы. - Комедиянең кульминациясен ачыклап китик! Кульминация кайда? Василий Дмитриевич, Мәскәү доверенныйлары, Җамали, Камали, Гарәфи Сираҗетдин янына докторны алып киләләр. Доктор Сираҗетдинне тикшерә, ул аның акылына зыян килгән дигән диагноз куя. Сираҗетдиннең ничек талануы турында эзлекле тикшерү бара.

д) Чишелеш - сурәтләнгән конфликтның тәмамлануы һәм куелган проблеманың хәл ителүе. - Мәскәү доверенныйлары акт төзиләр. 120 мең сумның 10% түләргә риза булып ике яктан да распискаларга кул куялар. Сираҗетдин үзе оештырган алдашуда җиңеп чыкты. Ул 108 мең табыш алды. - Сираҗетдин сокланырлык героймы? - Юк, әлбәттә. - Акчага корылган намус! Бу сүзләрне сез ничек аңлыйсыз?

е) нәтиҗә ясау Комедиянең сюжеты - Сираҗетдиннең сәламәт көе, зур табыш ясау максаты, юләргә сабышып, котырынып йөрүе һәм хәйләнең барып чыгуы.

Кәрим Тинчуринның “Сүнгән йолдызлар” пьесасына анализ.

“Сүнгән йолдызлар” әсәренең эчке һәм тышкы конфликтларын билгелибез.Тышкы конфликт нидән гыйбарәт соң? Кәрим Тинчурин әсәрне халыкта яшәгән ышануга бәйләп яза.Без хәзер дә һәр кешенең күктә үз йолдызы бар дигән гыйбарәгә ышанабыз. Кешенең үз йолдызы ул аның яшәү мәгънәсе, ягъни яшәешендәге төп, зур бәхете. Драма “Сүнгән йолдызлар” дип атала. Ни өчен йолдызлар сүнгән? Сәбәбе – драманың тышкы конфликты. Драманың һәр герое бәхетне үзенчә аңлый һәм үз бәхетенә омтыла, ләкин аларның барысын да чынбарлык, реаль тормыш чолгап алган. Реаль тормыш һәр геройга карата рәхимсез. Тормыш гаделсезлеге сугышка бәйле. Сугыш геройларны барысын да бәхетсез итә , хәтта Надирны да. Эчке конфликт исә геройларның һәрберсендә. Исмәгыйль Сәрвәрне ярата. Ә ул бары үз төшенә ышана. Ул бәхетле булырга теләсә дә, шул ук вакытта үз бәхетенә ышанмый. Ул мескен, ярлы. Исмәгыйльнең эчке конфликты аның мәхәббәт хисе һәм аңы арасында. Сәрвәр рухи яктан көчле. Ул үз бәхете өчен үзе көрәшә. Шул ук вакытта ул Надирны да кире какмый. Ул аны җәлли аның белән кешеләрчә сөйләшә. Сәрвәрнең бәхете -Исмәгыйль. Ул аның йолдызы. Исмәгыйльне үз кулы белән үтергәч, үзен үзе кичерә алмый, бәхете үлгәч, акылдан шаша. Ягьни, аның яшәү мәгънәсе Исмәгыйль иде. Ул улгәч, аның йолдызы сүнә. Надир драмада иң көчле. Ләкин аңарда эчке каршылыклар бик күп. Беренчедән, ул горур. Тышкы кыяфәте белән башкаларның чиркануын тудырса да, ул мескен булырга теләми. Надирның эчке каршылыгы – аның үз бәхетен ничек аңлаудан гыйбарәт. Надир Сәрвәрне ярата, ул аның белән булырга тели, ләкин шул ук вакытта ул акылы белән моның мөмкин булмаганын аңлый. Сәрвәр авылда иң чибәр кыз. Надирның Сәрвәрне яратуыннан авыл егетләре дә көлә. Надирның төп эчке конфликты – аның теләге һәм реаль аңы арасында. Әсәрдән тыш вакыйгалар – каз өмәсе күренеше һәм шулай ук яшь һәм карт көтүчеләр Сираҗи белән Шәйбәкнең сөйләшүе. Автор метафоралар файдалана. Аҗдаһа – сугыш, йолдызлар – бәхет. Кара болыт – сугыш. Җиһаншаның басуын боз сугып киткән. Басу- сугыш басуы ; басу ботка булган – сугыш басуында кешеләрнең мәгънәсез һәлак булуы. Метафоралар авторның геройларга һәм тормышка үз карашларн ачарга ярдәм итәләр. Авторның әйтергә теләгән фикере – һәр кеше үз бәхетенә омтылып яши, ләкин җәмгыять кешеләрне бәхетле итә алмый. Сугыш кешеләрнең бәхетен сүндерә, асыл егетләрнең тормышын эзә. Чылбыр рәвешендә бәхетсезлек тагын да арта. Нәтиҗәдә һәрбер кешенең бәхетсезлеге җәмгыять бәхетсезлеге булып усеп җитә. Бер-берсен шашып яраткан яшьләр чынлыкта бәхетнең мәгънәсен аңламыйча һәлак булалар. Кешеләрнең бәхетсезлеге шулай ук Фәрхи кебек им- том итүче карчыкларга бәйле. Андый кешеләрне бары матди як кызыксындыра, яшьләр бәхетлеме, бәхетсезме кызыксындырмый. Бу яктан андый карчыклар дәүләт җитәкчеләренә охшаш.

Татарский государственный академический театр имени Галиаскара Камала (ТГАТ, тат. Ğaliəsğər Qamal isemendəge Tatar dəwlət akademiə teatrı, Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры) — театр в г. Казани, (Татарстан).

Татарский Государственный Академический Театр им. Галиаскара Камала. Как добраться?

Адрес: ул. Татарстан, 1, г. Казань, Республика Татарстан, 420021

Татарский Государственный Академический Театр им. Галиаскара Камала на карте

Достопримечательности России Читать все

Музей ювелирного искусства Костромы

12 октября 2021 г.

Музей ювелирного искусства Костромы расскажет о старинном промысле края, приоткроет тайну зарождения ювелирного дела и покажет сегодняшние достижения отрасли…

Лучший отдых в России

Российский этнографический музей

Галерея 'Арт-бульвар'

Центральный рынок Ростова-на-Дону

Проникнуться духом казачества

Ростовское чудо мирового масштаба

Мечеть Кул Шариф

Отзывы о городах и достопримечательностях России Читать все

Дарсан, Крым - на майские праздники 2021

Летали в Крым на майские праздники с 01.05 2021 по 09.05 2021…

Восхождение на Казбек

Гостиница Оснабрюк - Спасибо вам за отдых

Lime Hotel Gelendzhik - на майские с детьми на море

Гостиница Велнесс Отель - для путешествия на машине

Довиль Отель и СПА - Майские праздники в Анапе

Vyborg Hotel - Для короткой остоновки вполне подойдёт

Kaluga Plaza - Однозначно рекомендую

Travel Goals

Отпуск в Крыму

Горные лыжи

Время отдыхать в России

Как отдыхают звезды

Попробуй страну на вкус

Это интересно

В ходе недавно проведённого исследования было обнаружено, что более…

Согласно новому исследованию, ограничения на поездки в ЕС практически…

На протяжении сотен лет книги вдохновляли людей на путешествия…

Если вы поклонник жутких, ужасающих историй и жутких мест, вы, вероятно,…

Музей шпионажа располагается в городе Тампере на территории большого выставочного…