Не взаг на хазна сочинение рассуждение
Обновлено: 06.07.2024
Кӕддӕр, дам, нӕ рагфыдӕлтӕй иу къорд уацары бахаудысты се знӕгтӕм. Ӕмӕ цӕмӕй ӕппӕт дӕр фесафой, сӕ фӕстагӕттӕм мауал адӕттой се ‘гъдау, сӕ культурӕ, сӕ фарн ӕмӕ бӕрӕг мауал уа чи сты, уый тыххӕй сын ралыг кодтой се ‘взӕгтӕ. Ӕмӕ ӕцӕгдӕр, фӕнды дын де ‘взаг ралыг кӕнӕд, фӕнды дӕ мадӕлон ӕвзагыл мауал дзур. Абон дуг фӕивта, бирӕтӕ сӕ ных сарӕзтой фӕсарӕйнаг ӕвзӕгтӕ ахуыр кӕнынмӕ. Уый бӕргӕ хорз у. Адӕймаг цал ӕвзаджы зона, уал лӕджы у. О, уый бӕллиццаг хъуыддаг у, фӕлӕ дӕхи мадӕлон ӕвзаг куынӕ зонай, уый дын кад никуы скæндзæн. Цыфӕнды стыр ахуыргонд ма рацу, уӕддӕр дын дӕ цӕстмӕ ӕнӕбадаргӕ нӕ фӕуыдзысты, де ‘взаг кӕй нӕ зоныс, кӕй йыл нӕ дзурыс.
Мадӕлон ӕвзагмӕ уарзондзинад ӕмӕ йӕм хъусдард иумиаг ахуыргӕнӕн скъолаты бӕргӕ ис, фӕлӕ стӕй уымӕй дарддӕр мӕгуырау вӕййы йӕ уавӕр…
Ныр дӕр та 15 майы Ирон æвзаджы бон нысан куы цыд, уӕд мадзӕлттӕ бацӕттӕчындӕуыд алы скъолаты дӕр.
Нӕ горӕты “Мӕскуыйаг” микрорайоны цы 1-ӕм скъола ис, уый нымад цӕуы иууыл активондӕрыл. Канд ирон ӕвзагмӕ нӕ цӕуы ӕмбӕлон хъусдард ацы скъолайы къухдариуӕгадӕй. Уыдон активонæй банысан кæнынц ӕхсӕнады ӕппӕт зӕрдылдарӕн бонтӕ. Скъоладзаутӕ сӕ ахуыргӕнджыты ӕххуысӕй цы мадзӕлттӕ бацӕттӕ кӕнынц, уыдон вӕййынц мидисджын ӕмӕ ӕнкъарӕнтӕй — йемыдзаг.
Уый фӕстӕ ацы скъолайы ахуыргӕнинӕгтӕ бафарстой, сӕрмагондӕй ирон ӕвзаджы рӕзты темӕйыл цы докладтӕ бацӕттӕ кодтой, уыдон.
Сӕ хъуыдытӕ ма мадӕлон ӕвзагыл дзырдтой Багаты Олеся, Букуылты Виктория, Мамиты Аделинӕ, Дзӕгъиаты Динӕ, Гӕджиты Динӕ, Къӕбулты Зӕринӕ ӕмӕ ӕндӕртӕ.
Се ‘ппӕтӕн дӕр сӕ раныхӕсты хатдзӕг уыдис иу — не ‘взаг, ӕппӕтӕн дӕр бындур чи у, ууыл ма хъуамӕ ивӕм нӕ зӕрдӕ. Бирӕтӕ сӕ риутӕ хойынц, ӕз ирон дӕн, зӕгъгӕ, афтӕмӕй сӕ дзыхы ирон дзырд бадгӕ дӕр нӕ кӕны, нӕ республикӕйы цавӕр ирон газеттӕ ӕмӕ журнал цӕуы, уый зонгӕ дӕр нӕ кӕнынц. Ирон адӕмы патриот схоныны бар ис ахӕм адӕймагӕн, Уӕрӕсейы, фӕсарӕнты дӕр ӕндӕр адӕмты ‘хсӕн чи цӕры ӕмӕ уым дӕр йӕ мадӕлон ӕвзаг, йӕ фыдӕлты ӕгъдӕуттӕ чи нӕ рох кӕны. Уыдоны ӕмрӕнхъ сты, ныртӕккӕ Турчы цы ирӕттӕ цӕры, уыдон, кӕцытӕ 19-ӕм ӕнусы ӕмбисы ацыдысты Ирыстонӕй, фӕлӕ уӕдӕй нырмӕ ӕцӕгӕлон адӕмы ‘хсӕн хъахъхъӕнынц се ‘взаг.
Кӕронбӕттӕны ныхасы рацыд 1-ӕм скъолайы методист Хъоцыты Галинӕ. Уый бузныг загъта мадзал бацӕттӕгӕнджытӕ Санахъоты Майя ӕмӕ Дзи-гойты Альбинӕйӕн.
Ирон ӕвзаг, мӕ зынджы хай, мӕ арт!
Ӕрттив, ӕхсид нусбонтӕм ӕдасӕй,
Дӕ цӕрайӕ, дӕ рухс, ӕмӕ дӕ тавсӕй
Цӕрдзынӕн ӕз ӕмӕ хӕрдзынӕн ард.
Амонӕг. Фарн уӕм бадзурӕд нӕ зынаргь уазджытӕ, ӕгас нӕм цӕуыт нӕчысыл хуртӕ!
Абон Ирыстон бӕрӕг кӕны ирон ӕвзаг ӕмӕ литерӕтурӕйы бӕрӕгбон. Алы адӕмы хаттӕн дӕр ӕрдзӕй лӕвӕрд вӕййы иу ӕвзаг, кӕцы хуыны- мадӕлон ӕвзаг.
Зӕгьут-ма, сабитӕ, махӕн та цавӕр у нӕ мадӕлон ӕвзаг?(ирон ӕвзаг). Тынг раст!
Ӕмӕ цы у мадӕлон ӕвзаг? Куыд ӕй ӕмбарут?
Саби куы райгуыры, уӕд ӕппӕты фыццаг фехъусы йӕ мады хъӕлӕс.
Амонӕг. Раст загьыс. Сывӕллон дзурын нӕма базоны, афтӕмӕй фехъусы мады фӕлмӕн хъӕлӕс, мадӕлон ӕвзаджы фӕрцы саби банкъары хъӕлӕсӕй йӕ алыварс дуне. Ӕмӕ цӕмӕй нӕ мадӕлон ӕвзаг бахъахъхъӕнӕм, уый тыххӕй дзурын хъӕуы цавӕр ӕвзагыл? (ирон ӕвзагыл).
Уый ма аразгӕ у бинонтӕй дӕр. Нӕ фыдӕлтӕ нын цы рӕсугьд мадӕлон ӕвзаг ныууагьтой, уый хъуамӕ кӕстӕртӕ дӕр царды дарддӕр рӕсугьдӕй хӕссой, сӕрыстыр дзы уой ӕмӕ йӕ хъахъхъӕной, ма рох кӕной нӕ рӕсуыгьд ӕгьдӕуттӕ ӕмӕ традицитӕ.
Алы бӕрӕгбонмӕ дӕр нӕхи фӕцӕдтӕ кӕнӕм, фӕлӕ нын ирон ӕвзаджы бӕрӕгбон хъуамӕ суа нӕ кадджындӕр бӕрӕгбонтӕй иу. Абон мах дӕр нӕхи бацӕттӕ кодтам ирон ӕвзаджы бӕрӕгбонмӕ ӕмӕ нӕм ӕрбацыд диссаджы уазджытӕ. Ирон хӕдзар та уазӕгӕй фидауы. Куыд фӕзӕгьынц уазӕгӕй?
1.Уазӕг - хуыцауы уазӕг. 2. Уазӕгӕн йӕ ӕрбацыд йӕ бар, йӕ ацыд- фысымы бар.
3. Уазӕг цаӕттӕ- фысым ӕдзӕттӕ.
Амонӕг. Уӕдӕ равдисӕм куыд цӕттӕ стӕм нӕ уазджыты фембӕлдмӕ ӕмӕ сын , азарӕм.
"Мадӕлон ӕвзаг"
Мах нырма стӕм сабитӕ
Афтӕмӕй фыссӕм
Ахуыр кӕнӕм абетӕ
Чингуытӕ кӕсӕм.
Цас уарзӕм иронӕвзаг
Уый зӕгьӕн дӕр нӕй
Мады рӕвдыд, мады ад
Базыдтам дӕуӕй.
Бон изӕрмӕ кадджытӕ
Мах фӕкӕсӕм фаг
Зардӕйӕн куыд адджын дӕ
Мадӕлон ӕвзаг.
Амонӕг. Ирон адӕммӕ ис бирӕ зындгонд адӕм: фысджытӕ, нывгӕнджытӕ, композитортӕ.
Сабитӕ, зӕгьут ма, ирон литерӕтурӕйы бындурӕвӕрӕг та чи у?(Хетагкаты Къоста). 15 майы 1899 азы фыццаг хатт рацыд мыхуыры Хетӕгкаты Къостайы ӕмбырдгонд чиныг "Ирон фӕндыр". Уымӕ гӕсгӕ 2003 азӕй бӕрӕг кӕнӕм ирон ӕвзаг ӕмӕ литерӕтурӕйы бон. Алы адӕймагӕн дӕр ӕрдзӕй лӕвӕрд вӕййы иу ӕвзаг, кӕцы хуыны- мадӕлон ӕвзаг.
Ӕмдзӕвгӕтӕ. (кӕсынц сабитӕ)
Ирон ӕвзаг нӕ хӕзнаты хазнадӕр
Ӕвидигӕ, ӕлутонау йӕ тых
Нӕй махӕн уымӕй аʼзӕххыл зынаргьдӕр,
Ӕнустӕм у ӕнӕмӕлгӕ, хъӕддых.
-Сты зондӕн уацхӕссӕг
Ӕппӕт дунейы взӕгтӕ
Нӕ дзы взары хӕстӕг ӕмӕ дӕрддаг
Фӕлӕ ныххойыс зӕрдӕйы къӕсӕртӕ
Ӕрмӕстдӕр ды, мӕ мадӕлон ӕвзаг.
-Йӕ уарзтӕн ивӕн нӕй лӕгӕн
Мӕ уарзт дӕр ивгӕ нӕу мӕнӕн
Кӕм фӕнды дӕр цӕрон
Оценить 111 0
Не' взаг – нæ хæзна
Ирон ӕвзаг, мӕ зынджы хай, мӕ арт!
Ӕрттив, ӕхсид нусбонтӕм ӕдасӕй,
Дӕ цӕрайӕ, дӕ рухс, ӕмӕ дӕ тавсӕй
Цӕрдзынӕн ӕз ӕмӕ хӕрдзынӕн ард.
Амонӕг. Фарн уӕм бадзурӕд нӕ зынаргь уазджытӕ, ӕгас нӕм цӕуыт нӕчысыл хуртӕ!
Абон Ирыстон бӕрӕг кӕны ирон ӕвзаг ӕмӕ литерӕтурӕйы бӕрӕгбон. Алы адӕмы хаттӕн дӕр ӕрдзӕй лӕвӕрд вӕййы иу ӕвзаг, кӕцы хуыны- мадӕлон ӕвзаг.
Зӕгьут-ма, сабитӕ, махӕн та цавӕр у нӕ мадӕлон ӕвзаг?(ирон ӕвзаг). Тынг раст!
Ӕмӕ цы у мадӕлон ӕвзаг? Куыд ӕй ӕмбарут?
Саби куы райгуыры, уӕд ӕппӕты фыццаг фехъусы йӕ мады хъӕлӕс.
Амонӕг. Раст загьыс. Сывӕллон дзурын нӕма базоны, афтӕмӕй фехъусы мады фӕлмӕн хъӕлӕс, мадӕлон ӕвзаджы фӕрцы саби банкъары хъӕлӕсӕй йӕ алыварс дуне. Ӕмӕ цӕмӕй нӕ мадӕлон ӕвзаг бахъахъхъӕнӕм, уый тыххӕй дзурын хъӕуы цавӕр ӕвзагыл? (ирон ӕвзагыл).
Уый ма аразгӕ у бинонтӕй дӕр. Нӕ фыдӕлтӕ нын цы рӕсугьд мадӕлон ӕвзаг ныууагьтой, уый хъуамӕ кӕстӕртӕ дӕр царды дарддӕр рӕсугьдӕй хӕссой, сӕрыстыр дзы уой ӕмӕ йӕ хъахъхъӕной, ма рох кӕной нӕ рӕсуыгьд ӕгьдӕуттӕ ӕмӕ традицитӕ.
Алы бӕрӕгбонмӕ дӕр нӕхи фӕцӕдтӕ кӕнӕм, фӕлӕ нын ирон ӕвзаджы бӕрӕгбон хъуамӕ суа нӕ кадджындӕр бӕрӕгбонтӕй иу. Абон мах дӕр нӕхи бацӕттӕ кодтам ирон ӕвзаджы бӕрӕгбонмӕ ӕмӕ нӕм ӕрбацыд диссаджы уазджытӕ. Ирон хӕдзар та уазӕгӕй фидауы. Куыд фӕзӕгьынц уазӕгӕй?
1.Уазӕг - хуыцауы уазӕг. 2. Уазӕгӕн йӕ ӕрбацыд йӕ бар, йӕ ацыд- фысымы бар.
3. Уазӕг цаӕттӕ- фысым ӕдзӕттӕ.
Амонӕг. Уӕдӕ равдисӕм куыд цӕттӕ стӕм нӕ уазджыты фембӕлдмӕ ӕмӕ сын , азарӕм.
Мах нырма стӕм сабитӕ
Ахуыр кӕнӕм абетӕ
Цас уарзӕм иронӕвзаг
Уый зӕгьӕн дӕр нӕй
Мады рӕвдыд, мады ад
Бон изӕрмӕ кадджытӕ
Мах фӕкӕсӕм фаг
Зардӕйӕн куыд адджын дӕ
Амонӕг. Ирон адӕммӕ ис бирӕ зындгонд адӕм: фысджытӕ, нывгӕнджытӕ, композитортӕ.
Сабитӕ, зӕгьут ма, ирон литерӕтурӕйы бындурӕвӕрӕг та чи у?(Хетагкаты Къоста). 15 майы 1899 азы фыццаг хатт рацыд мыхуыры Хетӕгкаты Къостайы ӕмбырдгонд чиныг "Ирон фӕндыр". Уымӕ гӕсгӕ 2003 азӕй бӕрӕг кӕнӕм ирон ӕвзаг ӕмӕ литерӕтурӕйы бон. Алы адӕймагӕн дӕр ӕрдзӕй лӕвӕрд вӕййы иу ӕвзаг, кӕцы хуыны- мадӕлон ӕвзаг.
Ӕмдзӕвгӕтӕ. (кӕсынц сабитӕ)
Ирон ӕвзаг нӕ хӕзнаты хазнадӕр
Ӕвидигӕ, ӕлутонау йӕ тых
Нӕй махӕн уымӕй аʼзӕххыл зынаргьдӕр,
Ӕнустӕм у ӕнӕмӕлгӕ, хъӕддых.
-Сты зондӕн уацхӕссӕг
Ӕппӕт дунейы взӕгтӕ
Нӕ дзы взары хӕстӕг ӕмӕ дӕрддаг
Фӕлӕ ныххойыс зӕрдӕйы къӕсӕртӕ
Ӕрмӕстдӕр ды, мӕ мадӕлон ӕвзаг.
-Йӕ уарзтӕн ивӕн нӕй лӕгӕн
Мӕ уарзт дӕр ивгӕ нӕу мӕнӕн
Кӕм фӕнды дӕр цӕрон
Уӕддӕр уыдзынӕн ӕз ирон Дӕ хӕрзтӕ Ир,нӕ бафидзыстӕм донӕй Дӕуӕй зонӕм ныййарӕг мады ад!
Мах дзурдзыстӕм кӕддӕриддӕр иронау Нӕ ферох уыдзан мадалон авзаг.(иумӕ)
Амонӕг. Тынг хорз бакастыстут ӕмдзӕвгӕтӕ.
Раджы заман ирон хӕдзары уыд бирӕ алыхуызон мигӕӕнтӕ.
уыдонӕй бирӕтӕн сӕ ахадындзинад нӕ заманы фӕкъаддӕр .
Загьут ма мын, цы хуынынц ацы мигӕнӕнтӕ ӕмӕ цӕмӕн хъӕуынц?
Хъазт."Чи тагьддӕр ӕрӕмбырд кӕндзӕн ныв хӕйттӕй"
Сабитӕ, ирон ӕвзаджы тыххӕй ӕмбисондтӕ зонут? Загьут ма дзы цалдӕр.
-Мадӕлон ӕвзаг мадау адджын у!
-Йӕ мадӕлон ӕвзаг чи нӕ уарзы,
уымӕн уый йӕ худинаджы аккаг у. --- -- -Ирон авзаг, куыд тыхджын дӕ, уӕвгӕ!
-Адӕмӕн сӕ егьаудӕр хъӕздыгдзинад у сеʼвзаг. Амонӕг.Арвы риуӕй мӕй йӕ тынтӕ уафы
Мидбыл худгӕ стъалытӕн зӕгьы
Акӕсут: ирон фӕсивӕд зарынц
Байхъусут, ирон фӕндыр цӕгьды.
Амонӕг. Дарддӕр нӕ уазджытӕн равдисӕм нӕ зонындзинӕдтӕ . -Сабитӕ, загьут ма, цы хуыны нӕ райгуырӕн бӕстӕ?
-Цы хуыны нӕ республикӕ?
-Цы хуыны Ирыстоны сӕйраг горӕт?
-Цы хуыны нӕ цӕрӕн бынат, кӕм цӕрӕм уыцы горӕт?
-Цавӕр уынгтӕ ис Беслӕны?
-Цӕмӕн хуыны нӕ республикӕ Цӕгат Ирыстон?
-Цавӕр ӕвзагыл дзурынц ирона дӕм?
-Цал хуызӕй арӕзт у ирон тырыса?
-Цы амонынц ӕртӕ хуызы?(урс хуыз-сыгьдӕгдзинад, сырх хуыз-ӕхсардзинад, бур хуыз-бӕркад).
-Цал къахыл лӕууы ирон фынг?
-Цал чъирийы кувӕм ирон фынгыл?
-Цы амонынц ӕртӕ чъирийы?(1-хур,2-дон, 3-захх)
-Чи уыдысты нӕ рагфыдӕлтӕ? (Алантӕ, Скифтӕ, Сӕрмӕттӕ)
Тынг раст дзуӕппытӕ раттат.
Ирон адӕммӕ ис ирон хъӕстытӕ, фӕнды уӕ ахъазын? Ирон хъӕзтытӕ
Амонӕг. Уӕ зӕрдӕмӕ фӕцыд хъазын?
Дарддӕр нӕ зонындзинӕдтӕ сбӕрӕг кӕнӕм.
-Къалиуыл бады ӕртӕ цъиуы, иу ма сӕм бафтыд. Цал цъиуы бады къалиуыл?
-Стъолыл уыдис цыппар фӕткъуыйы. Алан дзы иу бахордта. Цал фӕткъуыйы ма баззад стъолыл?
-Тӕрхӕгыл ис ӕхсаз чиныджы. Мӕдинӕ дзы иу райста. Цал чиыджы ма дзы баззад?
-Чыргьӕды ис фондз портийы. Ирӕ ма сӕм иу порти ныппӕрста. Цал портийы ис чыргьӕды?
-Рӕвдауондоны кӕрты хъазыд дӕс сывӕллоны. Дыууӕйы дзы сӕмадӕлтӕ акодтой. Цал сывӕллоны ма баззад кӕрты?
Тынг раст дзуӕппытӕ раттат. Сабитӕ, аргьӕуттӕ уарзут?
Ныртӕккӕ нын астӕуккаг къорды сабитӕ равдисдзысты аргьау "Гидайы гуырӕн бон"
Амонӕг. Цӕй адджы ндӕ, цӕй кадджын дӕ,
Нӕ ирон, мадӕлон ӕвзаг!
Сабитӕ. -Неʼвзаг-ирон лӕджы царды бындур. -Неʼвзагимӕ ныл скӕсы нӕ хур.-
Неʼвзаг нӕ къонайы судзгӕ цырагь!
-Неʼвзаг хӕзнадон, баркадджын къӕбиц
-Неʼвзаг-нӕртон лӕджы царды бӕллиц..
-Неʼвзаг у не гьдау, нӕ амонды сӕр.
-Неʼвзаг нӕ фыдӕлты фарн ӕмӕ кад.
Сабитӕ, ныртаккӕ сымах бакӕсдыстут равдыстмӕ, бацӕттӕ йӕ кодтой хистӕр сабиты къорд.
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Бесплатные сертификаты учителям и участникам
28 – æм скъолайы ирон æвзаг æмæ литературæйы ахуыргæнæг
Дзадтиаты Оксанæ Омары чызг.
«Иу иронæн дæр йæхи æххæст адæймагыл
нымайæн нæй, йæ мадæлон æвзагыл
сæрибарæй дзурын куынæ фæраза, уæд…
Уый алкæй дæр чи хъæуы, ахæм хъуыддаг у,
Йæ мадæлон æвзаг чи нæ зона, аргъ ын чи нæ кæна, уыцы адæймаджы удыхъæды нæ разындзæн бынат национ сæрыстырдзинадæн. Национ сæрыстырдзинад кæмæ нæ уа, уыцы адæм та не сты адæмыхатт ном хæссыны аккаг.
Ау, мах, таурæгъон аланты фæдонтæ, аккаг не стæм ирæтты ном хæссын?!
Фæлæ уарзтæй хъуамæ ма уæм куырм.
Зæрдæ дæр цы риуæн равзæрд хурау
Æгас зæххыл ис тынг бирæ æвзæгтæ æмæ алы æвзаг дæр у æнæхъæн дуне.
Цæмæн кæны не ʹ взаг гæвзыккæй гæвзыкдæр? Уымæн æмæ нæ сæрмæ нæ хæссæм иронау дзурын, хъыгагæн. Былысчъилтæ йыл кæнæм. Æмæ уый раст нæу.
Скъолайы ирон æвзаг æмæ литературæйы ахуыргæнæгæй кусгæйæ æрвылбон уынын, мадæлон æвзаг цы уавæры ис, уый. Уынын, сывæллæттæ куыд зынæй дзурынц иронау, нæ сын фаг кæны ныхæстæ, сæ бон нæу сæ хъуыдытæ зæгъын мадæлон æвзагыл. Куы бафæрсат , цæй аххос у, уæд уын ратдзынæн ахæм дзуапп: « Куыд хъуамæ зона сывæллон йе ʹ взаг, кæд æмæ бинонты ʹ хсæн нæ хъусы ирон дзырд?! Фыццаджыдæр, уыцы æгъдау цæуы бинонтæй, хæдзарæй, æмæ махæн, ирон æвзаджы ахуыргæнджытæн нæ къухы нæ бафтдзæн сывæллæтты зæрдæтæ байгом кæнын аив, зæлланг мадæлон æвзагмæ, хъæздыг æмæ уæздан культæрæмæ, цымыдис историмæ æнæ бинонты ʹ ххуысæй.
Арæх æрхъуыды кæнын мæ ахуыры бонтæ университеты. Нæ ахуыргæнджытæй нын иу радзырдта ахæм цау. Иу зындгонд спортсмен ссис дунейы чемпион æмæ йæ æрхуыдтой Англимæ. Спортсменæн радтой ныхасы бар. Аив англисаг æвзагыл радзырдта арфæйы ныхæстæ. Уæд æм англисаг спортсменты иугонды сæргълæууæг курдиат балæвæрдта, цæмæй йæ мадæлон æвзагыл зæгъа Райгуырæн бæстæйы тыххæй цалдæр ныхасы. Æмæ ирон адæймаг, дунейы чемпион, англисаг æвзагыл афтæ рæсугъд чи радзырдта, уымæн йæ мадæлон æвзагыл йæ бон не сси йæ хъуыдытæ зæгъын…
Алы адæмæн дæр тулдз бæласау ис уидæгтæ, зæнг æмæ къалиутæ. Уидæгтæ сты йе взаг, зæнг – йе᾽ гъдæуттæ, къалиутæ та – йæ царды мидис.
Бæласæн йæ къалиутæ куы ныццæгъдай, фæлæ йæ уидæгтæ фидар куы уой, уæд та йæ зæнг ног къабузтæ рауадздзæн; йæ зæнг ын куы алыг кæнай, фæлæ йæ уидæгтæ цардхъом куы уой, уæд та тау суадздзысты, æмæ йын зæнг дæр уыдзæн æмæ къалиутæ дæр. Гъе, фæлæ йын йæ уидæгтæ куы ныллыг кæнай æмæ йын куы бахус уой, уæд æрцыд йе сæфт.
Ахæм хъысмæт ис алы адæмæн дæр: йæ абон, йæ фидæн аразгæ сты йæ уидæгтæй – йе взаджы цардхъомдзинадæй. Уый æдзухдæр уæ зæрдыл дарут, ирон адæм, кæд уæ уе сæфт нæ фæнды, уæд.
Куд хуарз уайдæ, нæ алли ирон лæг дæр уотæ ку гъуди кæнидæ, уæд.
Сценарий исаразта райдайæн
Язык — это тот родник, который зачахнет, иссохнет, если к нему не будут приходить, чтобы напиться его чистой воды. Но и хранить его необходимо от засорения…
Хъуысы мелоди
Ды искуы федтай дидинæгджын фæзтæ
Æгæндæг хъæдтæ, зад мæнæуы хуым?
Мæ Райгуырæн хæхбæстæ,
Дунейы фарны къуым.
- Æвæццæгæн, æртиндæс анзей размæ нæ республики уæди президент Дзасохти Алаксандр хуымæтæги нæ рахаста ирон æвзаги бæрæгбон аразуни унаффæ.
Уæд дæр тæссаг бунати адтæй ирон æвзагæн йæ уавæр. Абони, куд зонæн, уотемæй еугонд нациты организаций – ООН, ке хонунцæ, йе ирон æвзаг бахаста, тагъд ка фесæфдзæнæй , уоци æвзæгти нимадмæ. Гъулæгкагæн, æцæгæйдæр уотæ уодзæнæй, не΄ргом имæ ку нæ раздахæн, уæд.
Сты зондæн уацхæссæг æппæт дунейы взæгтæ,
Нæ дзы взæры хæстæг æмæ дæрддаг.
Фæлæ ныххойыс зæрдæйы къæсæртæ
Æрмæстдæр ды, мæ мадæлон æвзаг!
Алли адæймагæн дæр æрдзæй лæвард фæууй еу æвзаг, хуннуй мадæлон æвзаг, уомæн æма æй сабий райсуй йæ мадии æхсири хæццæ.
Мадæ… Цуппар дамугъайемай арæзт цубур, артхуæрæн дзурд.
Цубур дзурд æй, фалæ дзи æнæгъæнæ цард ес, æнæкæрон уарзондзийнадæ, рæсугъддзийнадæ æма сæрустурдзийндæ, бæгъатæрдзийнадæ æма амонд.
Суваллон фиццаг зарæг ци æвзагбæл фегъосуй,йæ фиццаг къахдзæфти хæццæ ци фиццаг дзурдтæ фæззæгъуй, йетæ фæуунцæ мадæлон æвзагбæл.Махæн нæ мадæлон æвзаг æй ирон æвзаг.
Ирон æвзаг, æй нæ фидтæлти хæзна, æй рагон æмæ гъæздуг, берæвæрсуг æма къабазгун.
Æрмæстæдæр ирон æвзагбæл ес арф балæдæрæн Ири хуæнхти уорс ферттивд, æносон Терки зарæг, ирон авдæни хуыссæг сувæллони адгин фун, дургъбæлæсти сæбар - субур, нæуæг хумæгонд будурти цийнæ æма ма сауæнг хуари мисти катай идзаг къутуй аллифарс.
Ахсгиаг æй мадæлон æвзаг. Гъæуама алли ирон адæймаг дæр зона йæ мадæлон æвзаг.
У махæн арвау стъалыджын нæ дзырдуат.
Нæ намыс – не взаг, зарджытæн сæ таг
Ирæттæй нæ æрмæстдæр зонынц уымæн,
Нæ фидтæлтæй нин хуарзæй ци байзадæй, йетæ æнцæ ирон æвзаг, ирон фарнæ æма æгъдау.
Ирон æвзаг æй аргъæуттæ, таурæхътæ, æмбесæндтæ, Нарти кадæнгити æвзаг, Къоста, Васо,Багъæрати Созур, Малити Геуæрги æма иннæ курухон лæгти æвзаг.
Ирон æвзаг, нæ фидтæлти хæзна, æй хъæбæр рагон æма гъæздуг. Æносæй æносмæ алли рауæнти цæугæй ирон адæмæн адтæй берæ аллихузон синхонтæ. Уомæ гæсгæ не взаг æй берæварсуг, къабазгун. Ирон æвзаг æй , зæнхи къорибæл рагондæр ци фондз æвзаги ес, уонæй еу.
Уæ мæ ирон æфсымæр,
Абон булæмæргъ зарыди таджы
Зарæг афтæ мыдамæст, рæсугъд уыд,
Цыма зæлыд нæ ирон æвзагыл.
Бæласæ ракæлуй, æ уедæгтæ ин зæнхæй ку истонай, уæд. Æвзаг рамæлуй, йæ уедæгтæ ин бинонти æхсæнæй ку исискъунай, уæд.
Абони мах дзорæн æмхузонæй, корæн æгас ниййергутæй дæр, уæ бийнонти æхсæн, уæ сувæллæнттæмæ дзоретæ Нæртон æвзагбæл, рæсугъд æма аййев æвзагбæл.
Ирон æвзагæн иунæг бон куыд дæттут?
Куы нæ йын ΄сты мин азтæ дæр фаг.
Цæры ма уым нæ фыдæлты нæргæ дуг,
Нæ фидæнмæ дæр уый кæны фæндаг.
Мах гъæуамæ багъæуай кæнæн цæстигагуйау нæ фидтæлти хæзна-мадæлон æвзаг, уæн сæрустур нæ Иристонæй, не’гъдæуттæй, нæ адæмæй.
- Мах дзордзинан кæддæриддæр иронау
Нæ феронх кæндзинан мадæлон æвзаг!
Гъулæгагæн, Иристони цæрæг ниййергутæй беретæ кудфæндий цæстæй кæсунцæ мадæлон æвзагмæ æма ирон æвзаги уроктæмæ. Хæдзари сæ сувæллæнттæмæ иронау нæ дзорунцæ, алли æфсæнттæй сæ уæгъдæ кæнунцæ ирон æвзаги уроктæй. Елхоттæй дæлæмæ, дан, нæ гъæуй, зæгъгæ. Уомæ гæсгæ ба не взаг æй хъæбæр зин уавæри.
Нæ литературæ æмæ æвзаги бундорæвæрæг Хетæгкати Къоста æмхузон хуарз зудта ирон æмæ уруссаг æвзæгтæ, финсгæ дæр сæбæл кодта. Фæлæ уæддæр фæдзахста, цæмæй сæ мадæлон æвзаг гъæуай кæнонцæ æмæ æй кæстæртæн рæсугъдæй амононцæ.
Абдулло Исмаилов райгуырд Таджикистаны, фæлæ дыууадæсаздзыд лæппуйæ æрбафтыд Ирыстонмæ. Сывæллоны бауазæг кодтой Азиаты бинонтæ Зилгæйæ, схастой йæ хи хъæбулы хуызæн. Абдулло æгас хъæубæстæн ссис уарзон адæймаг. Зæрдæ æлхæны йæ уæздан зондæй, стæй йе ‘нувыддзинадæй нæ адæмыл æмæ ирон æвзагыл.
Æрыгон хъуымыхъхъаг чызг Умужаз Умаева, йæ ныййарджыты фæндоны сæрты ахизгæйæ, йæ цард сбаста ирон лæппу- Кусурты Юриимæ. Уый тыххæй йын Дагестанмæ, йæ фыды хæдзармæ, бирæ азты фæндаг нал уыд. Цалынмæ æнахъом сабитимæ идæдзæй нæ баззад, уæдмæ. Фæлæ Умужаз йæ къухтæ дæлæмæ не руагъта. Ацы фæлмæн, уæздан сылгоймаг уды хъæдæй разынд æмбисонды фидар. Ныббыхста царды æпппæт […]
Читайте также: