Менле халах вал чавашсем камсем весем сочинение таната 11 класс

Обновлено: 02.07.2024

Чaвашсем, чaмaртанaр! Пирeн ват несeлсем Курнa cут Байкала. Чaваш сасa пани Икe пин cул ытла. Ваттисен ячeпе, Чaвашсем, чaмaртанaр! Пeр пулса пуринпе Пирeн чап та янратaр. Чaвашсем, чaвашсем, Чaвашсем, чaмaртанaр! Пирeн шурсухала Мaн Эльбрус астaвать. Килeштернe cынсем Кавказри ceр-шыва. Атaлcи Пaлхарта "Yснe пирeн ратне. Cитнe унaн элчи Киев Руce патне. Парaнман несeлсем Тутар ханeсене, Вырaспа пeрлешсе Уcнa "yсeм cулне. Ырлaх cулeпе халь Йыш утать маллала. Хытaрах янратар Юрaсем чaвашла. Ялгир, П.

28.02- 06.03- Масленица 6 марта- Прощеное воскресенье 17 апреля- Вербное воскресенье 24 апреля- Пасха.

Лекарство или яд? Кто зарабатывает во время ковида на препаратах "Авифавир", "Арепливир" и "Коронавир" Эпидемия коронавируса принесла отечественным фармацевтам большие деньги. Маркетинговые агентства фиксируют рост выручки до 60–70% у разных компаний.

На смену учителям приходят ученики. Давайте поговорим про престиж профессии школьного учителя. Хотя, наверное, сейчас об этом говорить даже смешно. Кончился престиж, остался где-то за бортом исторических передряг. Поэтому выпускники педагогических вузов устраиваются переводчиками ("иностранцы"), журналистами ("словесники"), инструкторами фитнес-центров (учителя физкультуры), сразу начинают репетиторскую деятельность, но не идут в школы сеять "разумное, доброе, вечное". . Учитель-престижной был

Добро и зло Живописные работы, созданные в годы войны, - это яркая летопись тех дней, суровое и правдивое отражение будней военного времени. Признаюсь, долгое время не задумывалась, что прекрасным отражением войны могут стать не только воспоминания очевидцев, не только военная кинохроника или литературные произведения, написанные ветеранами, но и живопись, созданная в те годы. .. несмотря на войну, голод и всеобщий ужас, художники продолжали творить и создавали свои, может быть, самые сильные,

Огромный Советский союз объединил на своей территории множество разных национальностей. Все жители этой страны имели общую цель – они стремились к светлому будущему. Конечно, как и везде были свои проблемы, но люди, родившиеся во времена СССР, с особенной теплотой вспоминают те годы. Многие отмечают, что граждане Союза были порядочнее и добрее современных людей. . . К настоящему времени все это безвозвратно утрачено, и такие отношения стали редкостью и ценностью. Как воспитывали советских детей

Тӑван чĕлхе. Мĕн-ши вӑл тӑван чĕлхе? Ман шутпа, тӑван чĕлхе вӑл атте-анне, асаттепе асанне чĕлхи, эпĕ çуралнӑ çуралманах калаçа пуçланӑ чӑваш чĕлхи. Тӑван чĕлхепе калаçса эпир хамӑр шухӑш-туйӑма палӑртатпӑр, чуна уçатпӑр, кӑмӑла çĕклетпĕр. Атте-анне чĕлхи мӑн асаттесемпе асаннесен пурнӑçĕ – шӑпи çинчен аса илтерсех тӑрать, хамӑр пуласлӑх пирки шухӑшлаттарать.

Чӑваш чĕлхи - тӑван чĕлхе

Эй, челхем, анне панӑ чĕлхем,

Янӑра эс çут тĕнчере!

Ыттине çер чĕлхе хуть пĕлем,

Эсĕ ман пĕрре çеç – пĕрре

Сӑмахран илес пулсан, тӑван чĕлхене юратман çын ашшĕ-амӑшне тӑван халӑхне те, çĕрне-шывне те юратма пултараймасть. Эп шутланӑ тӑрӑх тӑван чĕлхе – тӑван халӑхӑн иксĕлми ӑс-тӑн çӑл-куçĕ. Çак çӑл-куçран эпир мĕн ачаран тумламӑн-тумламӑн пĕлӳ илсе ӳсетпĕр. Аннен кӑкӑр сĕчĕпе пĕрле унӑн ачаш та лӑпкӑ сассипе, вӑл сӑпка юрри шӑрантарнине илтетпĕр.

Чӑнах та, нумай çул иртрĕ пулин те тӑван чĕлхене пĕтме парас марччĕ. Чылай паллӑ ӑсчахсем, писательсемпе поэтсем чĕлхемĕр çинчен мӑнаçланса калани тĕл пулать. Тĕслĕхрен, А.Артемьев каланиех илер.

Шутлатӑп, шутлатӑп та ачана мĕн пĕчĕкрен чӑвашла калаçма вĕрентмелле. Акӑ эпĕ эпĕ 7-мĕш класа çитрĕм. Анчах та вырӑсла та, чӑвашла та тĕрĕс те яка калаçатӑп, çырма та аван пĕлетĕп. Ют чĕхесене те вĕренме тӑрӑшатӑп. Аттепе анне килте чӑваш чĕлхине сума суни, хисеплени курӑнсах тӑрать. Ытти çемьесенче "мама","папа" тесе чĕнеççĕ пулсан, пире аттепе анне тесе чĕнме вĕрентнĕ. Мĕнле илемлĕ, янӑравлӑ янӑрать çак икĕ сӑмах.

Çапла вара, çут тĕнчере пин-пин чĕлхе. Вĕсем хутӑшаççĕ, тупӑшаçççĕ, çывӑхланаççĕ. Пĕр-пĕрне парнесем те параççĕ, парнисем вара – сӑмахсем.

Ман чӑвашах пулас килет. Тӑван чĕлхене хисеплени хамӑртанах килет. Манӑн чĕлхем малалла та янӑрасса шанас килет. Эпĕ ӑна ĕненетĕп. Вӑл çĕр çинчен ан çухалтӑр.

28.02- 06.03- Масленица 6 марта- Прощеное воскресенье 17 апреля- Вербное воскресенье 24 апреля- Пасха.

Ертсе пыракан: Елек-авалах чаваш халахе хайен пурнасне еспе сыхантарна. Ачи-пачине те есе печекренех юратма верентне. Ятласа мар, секленулле самахсемпе еслес камалне секлене.

Теслехрен: 1)Есрен ан хара, вал хай санран харатар. 2)Ахаль сурекене ахах памассе.

Чаваш хере 3 султах амашне пулашна, чаваш ывале 4 султа ашшене пулашна.

Ача: Есчен чере шаратна юра.

Есчен черен юрри хитрее.

Юрламасан телейсер суре

Этем сак сута тенчере.

(Ачасем карталанса юрласа тухассе. Весем чаваш тумепе, ЕС хатересем йатна: сава, сурла, керепле, кунтаксем).

1.Хуран сулси (3хут) суралсан,

Килет пахча (3 хут) илеме.

2.Хран сулси (3 хут) такансан,

Каять пахча (3 хут) илеме.

3.Хирти курак (3 хут) ешерсен,

Килет хирен (3 хут) илеме.

4.Хирти курак (3 хут)сарахсан,

Каять хирен (3 хут) илеме.

Ачасем савасем калассе.

1.Ытарайми таван тавралах,

Кус туллии кунта илем!

Мен чул хуранлах, йамралах,

2.Эх, сершыв! Таван тавралах

Кусамтан кайми сансем,

Шура хуранлах, сакалах,

Юмахри пек вармансем!

3.Хамар ял сине пахсан,

Саванса тапать черем.

Ман тенчем чи малтан

Пусланать таван ялтан.

4.Суркунне ситсе килне май,

Сершыв типсе пына май,

Кил картинчен уялла

Тухса каяр акана.

Йал кулать хевел

Вал та халь иленне

Ертсе пыракан: Тырра менле акассе?

Ачасем: Ака сапла акассе. (Ачасем тыра акассе, юрлассе).

Юра: Юратсах паян еслерем

Эп колхозан хиренче, хиренче.

Эх, мен чухле сене юра

Эп верентем весенчен, весенчен.

Ертсе пыракан: Утта менле сулассе?

Ачасем: Ака сапла сулассе.

Сава: Чашлаттар, савам, секленсем, вай-хал!

Каларар саван вутла хаватне.

Чашлаттар савам курака усса

Юлтар пер енне касси кассипе.

(Ачасем ута сулассе).

Юра: Херсем ута сулма тухса каяссе,

Умесене шура сапун сакассе.

Ах, утти пите сулле усне-ске

Сулна семен сулас килет-ске.

Ертсе пыракан: Утта епле таварассе?

Ертсе пыракан: Купине епле тавассе?

Ачасем: Ака сапла тавассе: (купа тавассе, юрлассе).

Юра: Аванмасар, вай хумасар купа тавас сук

Пирен колхоз (2 хут) кая юлас сук.

Сава: Атьар капан хывар-и,

Ес хыссан канар-и

Вай выляса пахар-и!

Сикмессерен пер кетес

Сава: Ик кус тулли ыраш пусси

Унта керлет халах сасси

Таван кетес пар аллуна

Кетсе илсем ху ачуна.

Ертсе пыракан: Тырра епле вырассе?

Ачасем: Ака сапла вырассе. (Ачасем тыра вырассе, юрлассе).

Юра: Печек сес путене

Сара тула юратать.

Чанахах та юратать.

Атьар, атьар, ачасем

Харсар есченсем пулар.

Сава: 1.Атьар канар, ачасем,

Шурампус йал! Култар

Канна семен вай кетер.

2.Атте киле, анне киле –

Сака вал таван сершыв!

Камал лайах пулна майан

Сава сыр та, юра хыв!

Сырла сиса усремер

Саванпа сыра пултамар.

1.Ака вал, ака вал

Ача ташши сака вал,

Ача ташша тухна чух

Ала супни пиите чух.

2.Ап, тесе каласа

Ача ташлать ташшине

Ав калассе такмаксем

Ачан сывах тусесем.

3.Атте пек пулас килет,

Анне пек пулас килет.

Аттепеле анне пек

Сумла сын пулас килет.

По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Здоровье – это главная жизненная ценность, которая во многом определяет будущность страны. Забота о нём – главная забота каждого человека. Но, к сожалению, порой привычки берут верх. К сожалению, ку.

Знакомство с жизнью и творчеством А.А.Ахматовой, выявление ее поэтической индивидуальности. Анализ стихотворений "Сероглазый король", "Я научилась просто мудро жить!", "Молитва" и др.

Мнение друзей для вашего ребенка важнее вашей точки зрения. Надо ли с этим бороться?

Иногда ребенок прислушивается к мнению друзей, а точка зрения родителей для них не важна и они не слышат родителей. Как поступать родителям .

5 класс конспект урока по чувашскому языку "Ялан янравла хупа сасасем"

Полный конспект урока для 5 класса по чувашскому языку по теме "Ялан янравла хупа сасасем" с использованием новых технологий и сингапурской методики.

5 класс чаваш челхи "Ялан янравла хупа сасасем

Презентация для 5 класса по чувашскому языку "Ялан янравла хупа сасасем".

За Ваше мужество в бою-За Вашу боль, за Ваши раны-За жизнь счастливую мою-Земной поклон Вам,Ветераны!

Рассказ о маме-участнице Великой Отечественной войны, о родственниках отца,погибших на войне и соседяхпо даче.

Оценить 918 0

Куракова Вера Васильевна

Шупашкар хулинчи 49-мĕш вӑтам шкулта

чӑваш чĕлхипе литературине вĕрентекенсем

Ĕҫ ҫынна илем кÿрет

Паянхи пурнӑҫа илес пулсассӑн, ҫын хӑйне вӑйлӑ туясси тĕрлĕ сӑлтавран килет: ҫемье тĕрекĕнчен, тус-юлташ пурринчен,ĕҫ вырӑнĕнчен, сывлӑх ҫирĕп пулнинчен,ӑс- тӑн чун-чĕре пуянлӑхĕнчен, пурнӑҫа тĕрĕс пурӑнма пĕлменинчен, пултаруллӑхран, кашни тĕллеве пурнӑҫлама пĕлменинчен…

Ырми-канми ĕҫлекене те, ача- пӑча ÿстерекене те, ҫукран пур тӑвакана та, ырӑ йӑла-йĕркене тытса пыракана та ĕҫчен-маттур, ҫивĕч ҫын тетпĕр. Ĕҫ-вӑл пурнӑҫ тыткӑчи,илемĕ. Пĕр-пĕрне ӑнланса, пулӑшса пырсан ҫеҫ ĕҫ ӑнать, ырӑ ят сарӑлать. Ĕҫрен хӑраман, таса чун чĕреллĕ, ырӑ ĕмĕтлĕ ҫын кӑна пулма пултарать.

Ҫĕр ҫинче ҫын алли тĕкĕнмен ĕҫ ҫук та пулĕ. Пурнӑҫа лайӑхлатас тесен кашни ҫыннӑн хӑйне килĕшекен пĕр- пĕр ĕҫе суйласа илмелле. Ҫав ĕҫре чун-чĕрене хурса ĕҫлемелле, ҫитĕнÿсем тумалла, малалли пурнӑҫ ҫинчен шухӑшламалла.

Ĕҫ- пурнӑҫ тытать, ĕҫ телей кÿрет. Кашни ҫыннӑн хӑйĕн ĕҫе, хĕлĕ.Хӑв юратнӑ ĕҫе пĕр кун хаушшинче суйласа илме май ҫук. Ҫапах та пĕр-пĕр ĕҫе кӑмӑлласси пĕчĕкренех палӑрать.

Ҫĕр ҫинче мĕн пур ĕҫе ҫыннӑн ӑста аллипе, ӑс-хакӑлĕ тӑвать.Ĕҫ чӑнлӑх,сӑпайлӑх,тараватлӑх – чӑваш ҫынсен ҫак ырӑ енĕсем кашни ҫынра пулччӑр тессе шухӑшлатпӑр.

Паллах, кашни ҫыннӑн хӑйĕн ĕҫе-хĕлĕ, хӑйĕн телейĕ. Чылай ҫынсенчен илтме пулать. Ĕҫе уява кайнӑ пек каятӑп, ĕҫре мана питĕ лайӑх, ĕҫтешĕсемпе килĕштерсе ĕҫлетпĕр, эпĕ ĕҫ вырӑнне ҫухатасран темрен хӑранӑ пек хӑратӑп теҫҫĕ. Хӑшĕ-пĕрисем хӑйсен валли хӑйсемех ĕҫ вырӑнне тупаҫҫĕ, хӑшĕ-пĕрисем вара ашшĕ-амӑшĕн ĕҫне малалла тӑсаҫҫĕ, теприсем ашшĕ – амӑшĕ каланипе, ыттиссем ҫут ҫанталӑк панӑ талантпа ĕҫлеҫҫĕ.

Паллах тĕнчере пур професси те лайӑх, пур професси кирлĕ. Анчах та пĕтĕм ҫын пултаруллӑ ҫуралаймасть. Пĕр ĕҫех пĕри лайӑх ĕҫлет, теприн пулсах пĕтеймест. Пурте артист та ÿнерҫĕ те пулаймасть. Ҫавӑнпа та ҫыннӑн хӑй мĕн тума пултарассине шута илсе, камӑлĕ хӑш ĕҫ патне туртӑнать – ҫавна суйласа илмелле.

Сӑмахран: мана вĕрентекен ҫуралсанах, ашшĕ чупса пынӑ тет, аллине тытрĕ тет те чуптуса ҫапла каларĕ тет. Манӑн хам вилличен сана учитель пулнине курасчĕ терĕ тет. Ашшĕ ĕнчи тӑвансем пурте вĕрентекенсем пулса ĕҫленĕ хӑй хĕрне те учитель тӑвасшӑн пулнӑ, паллах ашшĕн пехилĕ ҫитнĕ пуль. Апла пулсан вӑл ҫуралсанах вĕрентекен пулма ĕмĕтленнĕ ача пулса тухать.

Чӑнах та вĕрентекенĕн хӑйĕн чӑн-чӑн ҫын пулмалла: ырӑ кӑмӑллӑ, сӑпайлӑ, таса чунлӑ, культурӑллӑ, ҫивĕч, ĕҫчен, ӑслӑ – тӑнлӑ, культурӑллӑ пулмалла. Ачасемпе пĕр чĕлхе тупни - пысӑк талант..

Манӑн вĕрентекен пуринчен те ырӑ, пултаруллӑ, хисеплĕ, чуна ҫывӑх, кирек кама та ӑнланма, темĕнле йывӑр ыйтӑва тивĕҫлĕ татса пама пултаракан ҫын. Вĕрентекен ача амӑшĕ пек ыррине ҫеҫ сунать, ырӑ-сывӑ, тĕрĕс тĕкел ӑслӑ- тӑнлӑ ҫын тӑвасшӑн тӑрӑшать.

Учитель ĕҫе ҫӑмӑл маррине пурте ӑнланаҫҫĕ.Чӑнипех те шкулта, чӑтӑмлӑ та ырӑ шухӑш-кӑмӑлла вĕрентекенсем ĕлеҫҫĕ.

Этемĕн тепĕр лайӑх ĕҫе - вӑл хӑйĕн чун илемĕшĕн те тӑрӑшма пултарни. Ку ҫынна тата та вӑйлӑрах тӑвать. Ҫавӑн пекех илемлĕ тĕрлĕрен илемлĕ япаласем тума вĕрентет. Халĕ ĕнте ҫын-вĕҫме кӑна мар, шӑтӑк евĕр янӑравлӑ шӑрантарса юрлама, тӑпӑл – тӑпӑл ташлама, хут ҫине пурнӑҫри сӑнсене чӑн пурнӑҫри пекех ÿкреме, йĕри-тавралӑха тĕрĕ-эрешпе илемлетме, кино калӑплама, илемлĕ сӑвӑ – калавсем ҫырма пултарать. Ҫын ĕҫĕсене ĕҫленĕ чухне ҫын ҫакӑнта хӑйĕн чун телейне тупать. Ĕҫ вӑл – халӑхӑн тарӑн ӑсӑпе тĕрĕслĕх туйӑмĕ, таса кӑмӑл-сипечĕпе ҫынна пысӑкӑн юратни, чун илемĕпе характер ҫыпӑҫулӑхĕ, сӑмах-юмах виҫелĕхĕпе юрӑ-сӑвӑ хитрелĕхĕ.

Этеме ĕҫ ҫуратнӑ теҫҫĕ. Ĕҫ ӑна ҫын тунӑ. Ҫын вара хӑй таврашĕнчи ҫут ҫалталӑка улӑштарса тем тĕрлĕ япала шухӑшласа кӑларнӑ. Те хӑйне пурӑнма ҫӑмӑл пултӑр тесе, те хӑйне хуҫа пек тытма, те хӑйне шанчӑклӑ та ҫирĕп туйма…

Ырӑ сӑмах, ырӑ шухӑш, ырӑ ят хӑварас тесен ҫыннӑн йывӑҫ лартмалла, ача ҫуратса тĕрĕс-тĕкĕл ÿстермелле, пÿрт лартмалла теҫҫĕ.

Мана чӑнахах та учителĕн пархатарлӑ ĕҫĕ питĕ килĕшет. Кашни вĕрентекенех хăйĕн вĕренекенĕсем сапăр та хастар чун-чĕреллĕ çынсем пулччăр тесе тăрăшать, ырă шухăш-ĕмĕтпе пурăнать. Вăл çĕр çинчи çĕршер професси валли тÿрĕ чунлă çынсем вĕрентсе хатĕрлет. Тÿрĕ чунлă çынсем — саккунлăхпа йĕркелĕхе пăхăнакансем. Ку вара — çĕр çинчи, хамăр хушăри тăнăçлăх никĕсĕ. Çакăнта мар-и учителĕн пархатарлă ĕçĕ?

Учитель ĕçĕ питĕ яваплă ĕç. Пурне те пĕлесшĕн çунакан таса чунлă шăпăрлансемпе пĕлÿлĕх тĕнчинче çÿрени, мĕн пĕлнине пĕлменнисемпе тавçăрайманнисем патне çитерме тăрăшни мăнаçлантарать, хавхалантарать, чунра савăнăç вăратать. Чăнах, хăвăн ăс-тăнна, пултарулăхна ыттисене парнелесси — сăваплă ĕç. Кашни вĕрентекен хăйĕн пурнăçне пархатарлă ĕçпе ирттерет. Учитель ĕçĕ çăмăл маррине пурте ăнланаççĕ. Хăйĕн чун пуянлăхĕпе çамрăксене те çынсене юратса хисеплеме, ĕçчен те йĕркеллĕ çын пулма вĕрентет.

Мĕнле хисеплемĕн-ха вĕрентекене? Вăл кашни ачан пурнăçĕпе, савăнăçĕ-хуйхипе, терт-нушипе пурăнать. Кашни вĕренекене хăй ачине юратнă пек юратать, йывăр вăхăтра пулăшать, унпа пĕрле савăнать те, кулянать те. Педагог вăл пĕр вăхăтрах чун инженерĕ те. Ачан чунне вĕрентекен пек тата кам ăнланма пултарать-ши? Тата кам унран ытла ача чунне витĕр курать, ăна сăваплă витĕм кÿрсе çĕр-шыва, ашшĕ-амăшне, тăванĕсене, юлташĕсене юрăхлă та тивĕçлĕ çын ÿстерме хевте çитерет?

Педагогсем — кашни ача шăпинче ырă йĕр хăваракансем, кашни ачан ăс-тăнĕпе характерне çирĕплетсе, ăсталăхне аталантарса пурнăç çулĕ çине кăларакансем.

Читайте также: