Лъэпкъым и пщэдейр зэрыхъунур дэ сытк1э къыдэпха сочинение по теме

Обновлено: 05.07.2024

Мы нобэрей псалъэмакъым сыхыхьэн ипэ къихуэу сэ куэдрэ сыгупсысащ. Япэрауэ сэ апхуэдэу гъашДэ гъуэгуанэ ин къэзгъэшДакъым хабзэм апхуэдэу куууэ сытепсэлъыхьыну. Ауэ апхуэдэу щыт пэтми, къызгуры1уэ мащ1эмк1э мы псалъэмакъым къыхыхьэ дэтхэнэ зыми садэгуэшэну си гуапэщ.

Ди лъэпкъым ижь-ижьыж лъандэрэ зэрихьэ хабзэмк1э ц1эры1уэу щытащ. Ик1и а хабзэ дахэмрэ нэмысымрэ къыщежьэр адыгэ унагъуэрщ. Нэхъыжьыф1 зырыс дэтхэнэ унагъуэ узыншэми и щ1эблэр щ1еп1ык1 нэхъыжьхэм къыхуагъэна а ф1ыгъуэшхуэм-лъэпкъ хабзэм. Ц1ыхур дунейм къытохьэри ток1ыж, ауэ абы къыф1ащу псэуху зэрихьа и ц1эр къонэ. Апхуэдэщ лъэпкъри и ц1эр игьэпэжу къэгъуэгурык1уэмэ, и хабзэм хуэпэжын хуейщ - ар налкъутнэлмэсу шДэблэ къыщ1эхъуэм хуихъумэфын хуейщ.Ик1и ар къэзыухъуреихь псоми да1ыгъын хуейщ.

Пэжщ, зэманым зэхъуэк1ыныгъэ гуэрхэр егъуэт, ауэ зэманым сытхуэдэ зэхъуэк1ыныгъэ имыгъуэтами, укъызыхэк1а лъэпкъыр пшДэжу, укъэзылъхуа адэ-анэм уахуэфащэу , сэ зэманым сыдок1у жып1эу нэхъ лейуэ зумыш,1у дунейм утетын хуейщ. Дэтхэнэ ц1ыхури щылъагъуэгъуаф1эр и хабзэм щытетым дежщ.

Ди хабзэхэм утепсэлъыхьын щ1эбдза нэужь, куэд къэпт1эщ1ыфынущ зэхъуэк1ыныгъэ дызыхуэмейхэр и1эу. Псалъэм папщ1э иджыри к1эщ1у игугъу сщ1ынщ ди адыгэ хъыджэбзхэм. Сэ гу лъызотэ ди литературам къыхэщыж образхэм еплъытмэ, абыхэми зэрызахъуэжар. Я хьэл-щэнк1и я зьйыгъыкЪкХи, я зыхуэпэк1эк1и ар абыхэм ещхьыжкъым. Сэ сыкъеджауэ щытащяпэм пщащэхэмрэ щауэхэмрэ зэрызэхуэзэу,зэрызэдэгушы1эу къек1уэк1ыу щыта хабзэхэм.

Сочинение Темирова Темирлана,

Пшеунова Т. А

Назначение платежа: Пожертвование на лечение (фамилия и имя ребенка). НДС не облагается.

Основные способы перевода пожертвований в Русфонд

1.Через банк

2. Через терминал QIWI (КИВИ)

3. Через банковскую карту

4. Другие способы

17.09.2014 Пять социальных проектов незрячего, но смотрящего далеко вперед Алексея Фитисова
Алексей Фитисов помогает людям с ограниченными возможностями здоровья найти себя в жизни. Несмотря на то, что сам является инвалидом по зрению I группы, ведёт весьма активный образ жизни.

12.09.2014 “Общество книголюбов Кабардино-Балкарии” живо, благодаря общественникам
Где найти Общество книголюбов в Нальчике – знают многие. Наш адрес не изменился, хотя мы уже давно живём при другом социальном строе, можно сказать, в другой стране.

Езыгъ.: -Пщ1э зыхуэтщ1 ди егъэджак1уэхэ, ди хьэщ1э лъап1эхэ, ди ныбжьэгъухэ, фыкъыдогъэблагъэ адыгэхэм ди махуэр иридгъэлъап1эу нобэ фхуэдгъэхьэзыра концертым.

Езыгъ.: - Ди республикэм и унафэщ1 К1уэк1уэ Юрэ и унафэк1э фок1адэм и 20-р адыгэхэм я махуэшхуэр догъэлъап1э.

Езыгъ.: -Ик1и дыхуейт ди лъэпкъ ныпымрэ Къэбэрдей-Балъкъэрым и ныпымрэ дригушхуэу утыку кърахьэну фи 1эгуауэ макъым щ1эту

Адыгэр зэрыпсэур гукъэкIыжщ.

Адыгэр зэрыпсэур пщэдей махуэрщ:

ГумэщIу, гушхуэу и блэкIар еджыж,

Тхыдэжьхэм хэщыпыхьурэ я сахуэм.

Ар ирогушхуэр хабзэ хэлъыгъам

Дунейм зэ щыцIэрыIуэу щыта лъэпкъым.

Шууей зэрамыщIэжхэу нарт Iэпкълъэпкъхэм

ЯIа щыпкъагъэ быдэм, яIа лIыгъэм.

БлэкIам къыуиткъым, пэжу, гукъыдэж,

АрщхьэкIэ дэ пщэдейр ди щIэгъэкъуэнкъэ!

Дуней гъуэгу псори зэ зэхолъэдэж.

Абыхэм къахэкIынщ деж къэкIуэни.

СедэIукъым апщIондэхукIэ жаIэм сэ

Адыгэр зэхэтIысхьэу зыгъеижхэм:

Адыгэм я дыгъуасэр вагъуэижым,

Пщэдейр адыгэм дыгъэу къытхэпсэнщ.

Езыгъ.: -Зехьэ Хабзэ - Адыгэ лъэпкъ!
Езыгъ.: -Уи щхьэр лъагэу Iэт - Адыгэ щIалэ!
Езыгъ.: -Зехьэ Хабзэ - Адыгэ лъэпкъ!
Езыгъ.:-Уи напщIэр дахэу егъэхуэх - Адыгэ пщащэ!
Езыгъ.: -Зехьэ Хабзэ - Адыгэ лъэпкъ!
Езыгъ.: -Нэхъыжь-нэхъыщIэ - зыщомыгъэгъупщэ!
Езыгъ.:-Зехьэ Хабзэ - Адыгэ лъэпкъ!
Езыгъ.:-Уи бзэр быдэу уигу иубыдэ!
Езыгъ.:-Хабзэ зехьэ - сэ си лъэпкъ!
Езыгъ.: -Дунейм цIэрыуIэ дэ дыхъуну!
Езыгъ.: -Хабзэ зехьэ - Адыгэ лъэпкъ!

Езыгъ.: -Дуней гуфIэгъуэ дэ диIыну!
Езыгъ.:-Хабзэ зехьэ - сэ си лъэпкъ!

-Дунейм тетым сыт нэхъ дахэ?

-Абы нэхъ дахэжыр сыт?

-Адыгэшыр зыгъэдахэр сыт?

-Ар зыгъэгубзыгъэр сыт?

-И бзэрщ- адыгэбзэрщ. Мыкъуэжь А.

Езыгъ.:Адыгэбзэр жаIэ кIуэдыжыну.

Езыгъ.:Ар уи фIэщ хъурэ, си ныбжьэгъу?

Езыгъ.:Зэхэпхар уигу къеуэу умышынэ,

Езыгъ.:Ди бзэр хуэныкъуэххэкъым гущIэгъу.

(Къэгъэлъэгъуэныгъэ)

Езыгъ.: Теплъэгъуэр ягъэхьэзыращ ик1и къагъэлъэгъуащ 7-нэ классым щ1эс еджак1уэхэм: Щак1уэ Каринэ, Бат1 Алинэ, Ехъул1э Каринэ Мэкъушэ нухь сымэ. Дахуевгъауэт ину 1эгум!

Езыгъэ.: -сыту дахэ адыгэбзэр,

Езыгъэ.:-изогъэщхьыр псынэпс къабзэм,

Езыгъэ.:-1уащхьэмахуэ телъ уэс хужьым,

Езыгъэ.:-къуршыпс уэру бгым къыщ1эжым,

Езыгъэ.:-уафэ къащхъуэм,

Езыгъэ.:-щ1ылъэ щхъуант1эм,

Езыгъэ.:-губгъуэ хадэм,

Езыгъэ.:-адэжь пщ1ант1эм,

Езыгъэ.:-жэщ мазэгъуэм,

Езыгъэ.:-ди щ1алэгъуэм,

Езыгъэ.:-ди адыгэ хьэгъуэл1ыгъуэм,

Езыгъэ.:-л1ыхъужьыгъэм,

Езыгъэ.:-лъэпкъ дамыгъэм,

Тхьэ лъапIэр си щыхьэтщ, щыхьэтщ ныбжьэгъухэр,

ЦIыху фIыуэ сыкъэзыщIэхэр щыхьэтщ:

Си лъэпкъ, сэ зэикI уи нэмыс згъэщIэхъуу,

ЦIыху Iейуэ сыщытынкъым зы сыхьэт.

Къыщызапэс к1э схуэмыфащэ,

Захуэзгъэгусэ мыхъумэ ар зыщIам,

ХуэстIыну сыпылъынкъым зэикI мащэ,

Я хьэкъ си гугъэу ахэр IузгъэщIэн.

Сэ бампIэм си гур зэгуиуду щыхъукIэ,

Си гъащIэ мыкIуэмытэм папщ1э сэ сыщыгъуэу,

ТхылъымпIэм щыс1уэтэнщ сэ сигу сигу дэгъуар .

Си гъащIэр схьами сэ жыIэзыфIэщу,

Зыгуэрхэм жаIэр хъууэ сэ си фIэщ,

Нэжэс щэн-хьэлыр гъащIэ хабзэ сщ1ыуэ,

Къэхъункъым цIыхум сэ дыгъужь щыфIэсщ.

Си нитIыр къыщипхъуауэ щхьэхуещагъэм,

Зы цIыхуи сэ и мылъку фIэзмыубын,

Е щэхуу кIэлъызесхьэу хъуагъэщагъэ,

Зыгуэрми и лъэр сэ щIэзмыудын.

Тхьэ лъапIэр си щыхьэтщ, щыхьэтщ ныбжьэгъухэр,

ЦIыху фIыуэ сыкъэзыщIэхэр щыхьэтщ:

Си лъэпкъ, сэ зэикI уи нэмыс згъэщIэхъуу,

ЦIыху Iейуэ сыщытынкъым зы сыхьэт.

Езыгъ.: - Адыгэр - ар фащэщ,

Езыгъ.: -Адыгэр- ар къафэщ.

Езыгъ.: - Адыгэр – ар хабзэщ

Сыадыгэщ жып1эн и пэ, ущыгъуазэу щытын хуейщ абы къыдек1уэк1 1уэхугъуэхэми.

Иджыпсту деплъыну дыхуейт фэ мы 1уэхугъуэхэр зэрыфщ1эми.

Фи акъыл жанагъыр иридгъэнахуэу джэгук1э едгъэк1уэк1ынущ.

Адыгэхэм я макъамэ 1эмэпсымэу 3-м нэс хэт жи1эн

(шык1эпшынэ, пшынэ, бжьамий, пхъэц1ыч,)

Сымаджэм пасэм щыгъуэ иращ1эк1ыу щыта 1уэхугъуэ-

Адыгэ хьэгъуэл1ыгъуэм щек1уэк1 хабзэ- 1уэхугъуэу 3 къыжыф1э

(унэишэ, нэчыхьытх, щауэишыж

Адыгэ псалъэжьу 5-м нэс.

Псынщ1эрыпсалъэу 3-м нэс.

Къуажэхьыу щы хэт ищ1эрэ?

Нэхъыжьым и т1ысып1э зэреджэр–

Хьэщ1э къызыхуэк1уахэм зэреджэр-

Сыт къигъэлъагъуэрэ ди адыгэ ныпым тет дамыгъэхэм?

Езыгъ.: . Лъэпкъ л1ыхъужьым укъыщыхэк1ак1э Хуейщ ар уи гум ибгъэлъын.

Езыгъ.: Лъэпкъыр ф1ыми 1ейми къызэращ1эр и хабзэрщ. Дунейм зы лъэпкъи тету къыщ1эк1ынкъым адыгэм и хабзэхэм хуэдэу хабзэ дахэ зи1э. Ар нэхъыжьым,

Езыгъ.: ц1ыхубзым,

Езыгъ.: хьэщ1эм хуащ1 пщ1эрщ,

Езыгъ.: гуф1эгъуэм,

Езыгъ.: гузэвэгъуэм ехьэл1а хабзэхэрщ,

Езыгъ.: щ1алэгъуалэм яхэлъ нэмысырщ,

Езыгъ.: сабийм и гъэсэк1эрщ.

Езыгъ.: Ат1э апхуэдиз дахагъ, ф1агъ зыхэлъ ц1ыхуу, адыгэу, ущытыныр ар насыпкъэ?!

Езыгъ.: Ди насыпщ, дыадыгэщи!

Езыгъ.: Ди насыпщ ,Къэбэрдей- Балъкъэрым дыщопсэури

Езыгъ.: Ди насыпщ , дыадыгэщи!

Зыузэщ1, еф1ак1уэ, си лъэпкъ дахэ!

Бзэрабзэ си бзэу адыгэбзэ!

Узыншэу, ди щIэблэ Iумахуэ!

Еф1ак1уэ, гъагъэ адэжь лъапсэ!

Ет1энэгъэ ф1ык1э, си адыгэ махуэ!

Езыгъ.: Ат1э адыгэхэм сыт хуэдэ я гуф1эгъуэ зэхуэсри, зэрыхабзэщи, уджк1э еухри, фыкъыдогъэблагъэ ди удж хэшым.

Утыку джэгу.

Зыузэщ1, еф1ак1уэ, си лъэпкъ дахэ!

Бзэрабзэ си бзэу адыгэбзэ!

Узыншэу, ди щIэблэ Iумахуэ!

Еф1ак1уэ, гъагъэ адэжь лъапсэ!

Ет1энэгъэ ф1ык1э, си адыгэ махуэ!

Тхьэ лъапIэр си щыхьэтщ, щыхьэтщ ныбжьэгъухэр,

ЦIыху фIыуэ сыкъэзыщIэхэр щыхьэтщ: 2 раза

Си лъэпкъ, сэ зэикI уи нэмыс згъэщIэхъуу,

ЦIыху Iейуэ сыщытынкъым зы сыхьэт. все вместе!

Къыщызапэс к1э схуэмыфащэ,

Захуэзгъэгусэ мыхъумэ ар зыщIам,

ХуэстIыну сыпылъынкъым зэикI мащэ,

Я хьэкъ си гугъэу ахэр IузгъэщIэн.

Сэ бампIэм си гур зэгуиуду щыхъукIэ,

Си гъащIэ мыкIуэмытэм папщ1э сэ сыщыгъуэу,

ТхылъымпIэм щыс1уэтэнщ сэ сигу дэгъуар .

Си гъащIэр схьами сэ жыIэзыфIэщу,

Зыгуэрхэм жаIэр хъууэ сэ си фIэщ,

Нэжэс щэн-хьэлыр гъащIэ хабзэ сщ1ыуэ,

Къэхъункъым цIыхум сэ дыгъужь щыфIэсщ.

Си нитIыр къыщипхъуауэ щхьэхуещагъэм,

Зы цIыхуи сэ и мылъку фIэзмыубын,

Е щэхуу кIэлъызесхьэу хъуагъэщагъэ,

Зыгуэрми и лъэр сэ щIэзмыудын.

Тхьэ лъапIэр си щыхьэтщ, щыхьэтщ ныбжьэгъухэр,

ЦIыху фIыуэ сыкъэзыщIэхэр щыхьэтщ: 2 раза

Си лъэпкъ, сэ зэикI уи нэмыс згъэщIэхъуу,

ЦIыху Iейуэ сыщытынкъым зы сыхьэт.

Адыгэр зэрыпсэур гукъэкIыжщ.

Адыгэр зэрыпсэур пщэдей махуэрщ:

ГумэщIу, гушхуэу и блэкIар еджыж,

Тхыдэжьхэм хэщыпыхьурэ я сахуэм.

Ар ирогушхуэр хабзэ хэлъыгъам

Дунейм зэ щыцIэрыIуэу щыта лъэпкъым.

Шууей зэрамыщIэжхэу нарт Iэпкълъэпкъхэм

ЯIа щыпкъагъэ быдэм, яIа лIыгъэм.

БлэкIам къыуиткъым, пэжу, гукъыдэж,

АрщхьэкIэ дэ пщэдейр ди щIэгъэкъуэнкъэ!

Дуней гъуэгу псори зэ зэхолъэдэж.

Абыхэм къахэкIынщ деж къэкIуэни.

СедэIукъым апщIондэхукIэ жаIэм сэ

Адыгэр зэхэтIысхьэу зыгъеижхэм:

Адыгэм я дыгъуасэр вагъуэижым,

Пщэдейр адыгэм дыгъэу къытхэпсэнщ.

Для учеников 1-11 классов и дошкольников
Бесплатные сертификаты учителям и участникам

Муниципальное казённое общеобразовательное учреждение

«Средняя общеобразовательная школа №5

с углубленным изучением отдельных предметов

Мультимедийный урок

(Ценности адыгского народа)

учителя кабардино-черкесского языка и литературы

Курмановой Эммы Аюбовны

Нальчик 2020г.

Урок зэ1ухам и план

Темэр : Лъэпкъ лъап1эныгъэхэр.

1. Ди адыгэ лъэпкъым лъап1эныгъэ и1эхэм щыгъэгъуэзэн.

2. Еджак1уэхэр адыгэ тхыдэм, ди адыгэ хабзэм зэрыщыгъуазэр къэхутэн.

3. Ди лъэпкъым и пщэдейр зэлъытар ди щ1эблэр арауэ зэрыщытыр яже1эн. Ди нэхъыщ1эхэм я бзэр ф1ыуэ ящ1эн зэрыхуейм къыхуеджэн; я гупсысэр зэк1элъыхьауэ къа1уэтэфу, ятхыжыфу егъэсэн. Ц1ыхум, лъэпкъым и щхьэ лъап1эныгъэхэм я гупсысэр хуэунэт1ын.

Урокым ехьэл1апхъэхэр :

доска, компьютер, усэхэр, адыгэ къафэ, адыгэ фащэ, тхылъхэр, псалъэжьхэр,н.

Пэублэ псалъэ

Адыгагъэм , ц1ыхугъэм мы щэнхэр къызэщ1еубыдэ.

Ц1ыхугъэм и закъуэ къапщтэмэ, дэтхэнэ зыми 1эмал имы1эу хэлъын хуейуэ къегъэув.

Адыгагъэм и щэн адыгэ напэм къызэщ1екъуэ мы щэнхэм.

Лъэпкъ лъап1эныгъэхэр куэду къыщыхощыж ПСАЛЪЭЖЬХЭМ . Абыи къегъэлъагъуэ адыгэм лъэпкъ лъап1эныгъэхэм хуищ1 гулъытэ иныр, адыгагъэ зыхэлъ щ1эблэ къэгъэхъуным къарууэ и1эр зэрыхуиунэт1ым.

Псалъэм папщ1э, НАПЭМ, Ц1ЫХУГЪЭМ, Л1ЫГЪЭМ теухуауэ адыгэхэм жа1эхэр.

Нэмыс здэщы1эм… насыпи щы1эщ

Ук1ытэрэ нэхъуеймрэ… ц1ыхугъэм и дамыгъэщ

Зи псалъэ нахуэм… и напэ хужьщ

Гукъэк1 зи1эм… имы1э щы1экъым

Псапэ зыщ1эм… псапэ къехь

Шынэ зи1эм… ук1ытэ и1эщ

Ц1ыхугъэр, ныбжьэгъугъэр, л1ыгъэр, лъагъуныгъэр гъэлъэп1эн гупсысэр ди нобэм и нэщэнэ лъагэхэм ящыщщ.

Адыгэ лъэпкъыу си лъэпкъ дахащэ!

Ц1ыхушхуэ куэдхэмк1э уэ укъулейщ:

Пэжым и телъхьэу ди Къэзэнокъуэр,

Лъэпкъ тхыдэ набдзэу Идар Темрыкъуэ,

Ди 1уащхьэмахуэ и нэхъ щыгу лъагэм

Дэк1уеифауэ Хьэшыр Чылар,

Дуней утыкум адыгэ лъэпкъым

И хьэл-щэн дахэр фэ щыф1этащ.

Хэкур вгъэдахэу, ар евгъэф1ак1уэу

Адыгэ лъэпкъым и пщ1эр ф1этащ.

Сэбаншы Сэимэт

Гугъу ехьу къэхъуа, нэхъыжьхэм яхэтурэ акъылыф1э хъуа л1ыр пэжым и телъхьэу, лей зылъысхэм къащхьэщыжу къэхъуащ. Жьэнахуэт ар, губзыгъащэт, лэжьак1уэшхуэт, ц1ыхухэм я уэчылт, къуаншэмрэ захуэмрэ зэхрагъэгъэк1ыну абы и деж ц1ыхухэр къек1уал1эрт.

ЖЭБАГЪЫ И ХЪУЭХЪУ

Ди щ1эм жьым щ1ыхь хуищ1ыфу,

Дижьми щ1эм щ1ыхь уащ1ыжу,

Ди гъунэгъури ди къуэшу,

Зэшым хуэдэу дыздэпсэууэ,

Щ1эуэ къэхъум дек1уфу,

Ф1ым 1эщ1агъэ хуэдгъуэту,

Къак1уэ-нак1уэр ди благъэу,

Унэн жылэ фыхъуну.

Лъэпкъым уэрэд, усэ зыхуиусыр, зэи ц1ыхухэм ягу имыхужын хуэдэу, сурэт зыхуищ1ыр, скульптурэ, фэеплъ сынхэр зыхуигъэжыр и лъэпкъым папщ1э л1ыгъэ зезыхьа, уасэ зимы1э 1уэхугъуэ зыгъэзэщ1а ц1ыхухэрщ.

Нэгумэ Шорэ зэрыпсэуар илъэс 50 къудейщ, ауэ адыгэ лъэпкъ щ1эныгъэм хуищ1а хэлъхьэныгъэмк1э ар ноби лъэпкъым нэхъ игъэлъап1э ц1ыхухэм щыщщ.

(Урыс щ1эныгъэл1хэм хуатхахэм къегъэджэн)

Шёгрен А.М. , урыс академик

«Сэ гугъу зезгъэхьу мы лэжьыгъэм щыщ1эздзэм щыгъуэ, зэи сигу ик1акъым, си щхьэм ихуакъым къызэрыхъунур зы зэман гуэр, бгырыс ябгэу ялъытэр…ехьэжьауэ… щ1эныгъэм щыхущ1экъуну зэманыр… Къэхъунщ дэр щхьэк1и зы зэман гуэр, дэ бгырысхэр джатэм ды1эпык1ыу тхылъым зыщеттын… Арауэ къыщ1эк1ынщ сэ гугъу сехьурэ мы тхылъыр щ1эстхыр…

Ц1ык1ухэм ягъэхьэзыра усэхэм , сообщенэхэм, презентацэхэм къегъэджэн, къегъэгъэлъэгъуэн.

Ди лъэпкъыр дуней псом лъэпкъыу тетым къац1ыху ди АДЫГЭ ШХЫНЫГЪУЭХЭМК1Э , ди гъэхьэщ1энымк1э. (адыгэ шхыныгъуэ зэрыт слайдхэр къэгъэлъэгъуэн)

Ди лъэпкъыр зэрылъэп1э куэд ди1эщ. Ди АДЫГЭ къафэхэр , ди АДЫГЭ фащэхэр , ди АДЫГЭ уэрэдхэр , ди АДЫГЭШХЭР , ди псалъэ 1ущхэр,гуапэхэр, ди хабзэм къигъэуву хьэщ1э зэрыдгъэхьэщ1эхэр, нэгъуэщ1 куэдхэри.

Фэ унэм ди урокым ехьэл1ауэ вгъэхьэзырахэм дедэ1уэнщ.

Урокыр къызэщ1экъуэжын.

1. Сэ къэсщ1ащ…

2. Сэ къызэгугъуэк1ащ…

3. Сигу ирихьащ…

4. Гъащ1эм къыщызгъэсэбэпыфынущ…

Сабийхэр хуэшэн мы гупсысэм - къызыхэк1ар зымыщ1эж къыпхужамы1эн папщ1э, дахэу, къабзэу псэлъэн хуейщ , сыт щыгъуи ц1ыху хэтык1эм, дуней тетык1эм, хуэсакъын хуейщ , и лъэпкъ хабзэм щымыгъуазэр, ар зымыгъэзэщ1эфыр лъэпкъ ц1ыхуу ябжкъым. ЛЪЭПКЪ ЛЪАП1ЭНЫГЪЭХЭР сыт щыгъуи хуэсакъыу хъумэн хуейщ.

Псом хуэмыдэу хъумэн хуейщ унагъуэ лъап1эныгъэхэр – ар лъэпкъ лъап1эныгъэм и лъабжьэщ.

Amina, Къэсхь хабзэр

Сатаней,

Я писала но не помню

Даяна, Ар дыдэращ сэри

Читал в школе это произведение

2 къэсхьау щыта мыбык1э

Сэри стхау щытаа

"Хьэжыгъэ пут закъуэ" ЩоджэнцӀыкӀу Алий

Мы тхыгъэр ин дыдэу пхужыӀэнкъым, ауэ гурыщӀэу зыхигъащӀэм, гупсысэу уигу къигъэкӀыр куэдыщэ дыдэщ. Тхыгъэр зытепсэлъыхь зэманым лъандэрэ илъэсищэм щӀигъу дэкӀами, пщыхэмрэ пщылӀхэмрэ щымыӀэжми, тхыгъэм къыщыхъу Ӏуэхугъуэхэр ди нобэрей гъащӀэми щыхыболъагъуэр, ди жагъуэ зэрыхъунщи.
Показать полностью.

Тхыгъэр зытеухуар цӀыхум и гуауэм, и фэм дэкӀ бэлыхьым, ишэч хьэзабым, гущӀэгъуншэу, цӀыхугъэншэу зыр зым дызэрыхущытырщ. А псори тхакӀуэм ди нэгум къыщӀегъэувэр сабийм и гупсысэхэмкӀэ, и гурыгъу-гурыщӀэхэмкӀэ, и нэхэмкӀэ дырегъэплъ а къэхъуа Ӏуэхугъуэхэм.

Сабийм и гум мывэшхуэ хьэлъэу телъщ а хьэжыгъэ путым къахуихьа гуауэр, дунейм и дахагъэри къыфӀэмыӀэфӀыжу ещӀ. Хуэгъэвкъым а гузэвэгъуэр илъэсибгъу хъу сабийм и гум, и акъылым.

Унагъуэр шхын щхьэ мылӀэн папщӀэ, Хьэмид и гъунэгъу Тембот хьэжыгъэ пут закъуэ щӀыхуэу, хуэлэжьэжыну къыриӀыхащ. Тембот хьэж щыӀащ, Тембот хьэжыкӀэ йоджэр, сарыкъыр щыгъщ, нэмэз щыгъэр ӀэщӀэлъщ. Ауэ сыт и пэрмэн теплъэкӀэ зыбгъэмуслъымэныныр, ауэ хьэл-щэнкӀэ, Ӏуэху щӀэнкӀэ умымуслъымэным, цӀыхухэм уазэрыхущытын хуейуэ диным фарз тщищӀ хьэлыфӀхэр пхэмылъмэ, Алыхьым хьэрэм ищӀа пагэныгъэр пхэлъмэ, динымкӀэ уи щхьэ Ӏуэхухэр дэбгъэкӀмэ!? Диным и дахагъэр, и къабзагъэр зэхащӀэфакъым апхуэдэ цӀыхухэм. ТхьэмыщкӀэхэщ дауи жыӀи.

Иныкъуэ адыгэхэм я анэбзэм теухуауэ хуаӀэ бгъэдыхьэкӀэ, гупсысэкӀэ къуэнтӀа, зэблэша, мышухэри къыхощыр тхыгъэм. Адыгэ унэцӀэр, цӀэр зэрихьэу, теплъэкӀэ адыгэу, ауэ мыукӀытэу и лъэпкъым и псэр зыхэлъ бзэр Ӏумпэм ищӀу, "дызэрекэр урысыбзэс, ди бзэр сыту ссын…",- жиӀэу. Ари мытхьэмыщкӀэу дауэ зэрыжыпӀэнур!?

Тхыгъэм къыщыхъу псоми сытэпсэлъыхьынкъым. Феджэм фэ езым щыгъуазэ фыхъунщ Хьэсет цӀыкӀу и унагъуэм хьэжыгъэ пут закъуэм бэлыхьу къатрилъхьар.

ЩоджэнцӀыкӀу Алий Ӏэзэу дегъэлъагъу цӀыху цӀыкӀум ди хьэл мыхъумыщӀэхэр, абы гуауэ къихьыр. Тхыгъэм дерс нэхъыщхьэу сэ къыхэсхар зыщ: " Адыгагъэм, муслъымэнагъэм дахэу утепсэлъыхькӀэ, фащэ дахэ зыщыптӀагъэкӀэ зэфӀэкӀкъым, ахэр уи хьэлыфӀхэмкӀэ, уи щэнымкӀэ, цӀыхухэм уцазэрыхущытымкӀэ, Ӏуэхум узэрыбгъэдыхьэмкӀэ къэбгъэлъагъуэн хуейщ, уи гъащӀэм къыхэщын хуейщ". Алыхьым апхуэдэхэм ящыщ дищӀ!

Выбранные нами методы соответствовали задачам занятия, характеру и содержанию учебного материала, уровню знаний, умений и навыков учащихся. Так, были использованы словесные методы: объяснение, вопросы; наглядные методы: изобразительная наглядность, демонстрация слайдов; практические; частично-поисковый, методы стимулирования мотивов интереса к учению: познавательные задания.Конспект урока по кабардинскому языку по теме "Щхьэ префиксхэр зэратхыр" 2-урок (3 класс)

Темэр. Щхьэ префиксхэмрэ лъабжьэмрэ макъ зэщхь хэту къыщык1уэр.

Мурадыр. Щхьэ префиксымрэ ар зыпыувэ псалъэр къызэрыщ1идзэ хьэрфымрэ щызэщхьым и тхык1эр ящ1эн. Я бзэм, тхыбзэм зегъэужьын.

Дыкъэзухъуреихь дунейр зэрахъумэн хуейр ящ1эн.

Урокыр зэрек1уэк1ынур

1. Урокым зыхуэгъэхьэзырын.

2. Изложенэм хащ1ыхьа щыуагъэхэм елэжьыжын.

3. Къабзэрытхэмк1э лэжьыгъэ.

Ж жь дж жы жьы джы жэ жьэ джэ

Жыжьэ дыдж жьы Жамбот дадэ джыдэжь и1эщ.

1) Мы тхыгъэхэр сыт хуэдэу зыхэбдз хъуну? (хьэрф, пычыгъуэ, псалъэ, псалъэуха).

2) Ж, жь, дж – хэр сыт хуэдэ хьэрфхэ? (Ж –хьэрф дэк1уашэ жьгъыжьгъ

гузгъу зи1эщ; жь –хьэрф дэк1уашэ жьгъыжьгъ гуэгъу зи1эщ; дж –хьэрф дэк1уашэ жьгъыжьгъ гуэгъу зи1эщ).

3) Пычыгъуэхэм щхьэк1э сыт жыф1эфын? (Пычыгъуэхэм псоми псалъэ къок1).

4) Псалъэхэм къыдогъаджэ, пычыгъуэ дапщэ хъуми къыдогъащ1э, къыпэщ1эуэ псалъэхэр къыдогъэхь. (Жыжьэ – гъунэгъу, дыдж – 1эф1,

5) Псалъэухар сыт хуэдэ псалъэухами къыдогъащ1э, нэгъуэщ1 сыт хуэдэ псалъэуха щы1эми жыдогъэ1э. Джыдэжь псалъэм и зэхэлъык1эр , правилэр ягу къагъэк1ыжурэ къыжа1э. (Джыдэ, жьы – джыдэжь).

5. Темэщ1эм елэжьын.

Лэжь. 106. а) Зэхуэдэ хьэрф дэк1уашит1 зыхэт псалъэ къыхэфщ1ык1.

(Тхащ –ттхащ, дащ – ддащ, защ – ззащ, сащ – ссащ, ващ – вващ; хэсащ – хэссащ, тесащ – тессащ, 1усащ – 1уссащ, етащ – еттащ).

б) Щхьэ префиксхэр къэвгъуэти абыхэм къак1элъык1уэ хьэрфхэм ефлъыт.

в) Псалъэ зэгуэгъухэр хэвгъэувэурэ псалъэуха зэхэфлъхьэ.

(Блыным ф1элъ газетыр тхащ. Ди ныбжьэгъум деж письмо ттхащ. Джанэр дахэу дащ. Мадинэрэ сэрэ фащэ ек1у ддащ. Чейм ит мэхъсымэр защ. Шэр къабзэу ззащ. Губгъуэ псор нартыхук1э сащ. Сэ щ1ы къызатар гуэдзк1э ссащ.

Правилэм къыдогъаджэри дгъэзэщ1а лэжьыгъэм идолъыт.

Лэжь. 107. а) Точкэхэм я п1эк1э щхьэ префикс вгъэувурэ псалъэухахэр къифтхык1.

б) Гуапэ псалъэм къик1ыр сыт? (Гум дыхьэу; псалъэ гуапэ, ц1ыху гуапэ).

Лэжь. 108. а) Точкэхэм я п1эк1э щытын хуей хьэрфхэр хэвгъэувэжурэ хъыбарыр къифтхык1. Хьэрф дэк1уашэ зэщхьит1ыр щ1эфтхъэ.

б) Сытым фригъэгупсыса мы тхыгъэм? (Жыгхэр лей зэрыхуэзэм).

в) Къыхэгъэща псалъэхэр щыуагъэншэу птхын папщ1э, къэгъэсэбэпын хуей тхык1э хабзэхэр фигу къэвгъэк1ыж. (Дэдмыгъэк1ыу – зэпэщ1эзых ы;

щ1алэ ц1ык1ухэм – ягъэбелджылы псалъэмрэ зыгъэбелджылы псалъэмрэ

г) Дахуоупсэ, дызэхащ1ык1ыркъым, игъуэ нэмысу псалъэхэм къарык1ыр къыжыф1э. (интер. доска)

(Дахуоупсэ – догъаф1э, сытри яхудощ1э; дызэхащ1ык1ыркъым –ягу къытщ1эгъукъым, гущ1эгъу къытхуащ1ыркъым; игъуэ нэмысу –и хъун иримыкъуу).

6. Адыгэбзэ тхылъым зэрелэжьын тетрадь.

Лэжь.1. Псалъэхэр тэмэму тхы.

(Хэсащ – сэ хэссащ, хуэдащ – дэ хуэддащ, къыбгъэдэк1ащ – къыббгъэдэк1ащ,

вэн – фэ ввэнущ).

Лэжь. 2. Псалъэухахэр нэгъэсыж, хьэрф дэк1уашит1 зэтехуэу къыщык1уэр къэпщытэж.

(1энэм ерыскъы гурыхь телъщ. Дэ 1элъэщ1 дахэ ттелъщ. Мы псалъэхэр адыгэбзэк1э зэдзэк1и тхы. Дэ нобэ сочиненэ ттхащ. К1эрт1офыр щ1этхъуэн и пэк1э т1эу къабзэу пщ1э.Уэ нартыхур ппщ1ащ. Махуэ псом пхъур анэм хуэдащ. Дэри нанэ бостей хуабэ хуэддащ.).

Лэжь. 4. Уи классэгъухэмрэ уэрэ сыт хуэдэ зэпеуэхэм фыхэта? Абыхэм теухуауэ псалъэухаитху зэхэлъхьи тхы, хьэрф дэк1уашит1 зэщхьу къыхыхьамэ, къыхэгъэщ.

Лэжь. 5. Псалъэхэм к1эух зыпытыр къэгъуэти пл1имэу къэтхъыхь.

Агроном – кином, тхэк1э – 1эк1э, джэду – джэду, монитор – шэнтыр, компьютор – мышкэр).(интер. доска)

7. Яджар егъэбыдыл1эн.

Лэжь. 3 (Зэр.тетр.) Псалъэхэм хьэрф дэк1уашит1 зэщхьу щызэк1элъык1уэм

тепсэлъыхь. Лэжьыгъэр жьэры1уатэу гъэзащ1э.

Къытек1уакъым – къыттек1уакъым, къыдэлэжьащ – къыддэлэжьащ, къыдэгушы1ащ – къыддэгушы1ащ, къыдэтхащ – къыддэтхащ, къыдэуэр- шэращ – къыддэуэршэращ, къытехьэлъакъым – къыттехьэлъакъым, къы-

Тегушхуакъым – къыттегушхуакъым).

8. Унэ лэжьыгъэ.

Лэжь. 109. Фыкъеджэ. Скобкэм дэт псалъэхэм щыщу тэмэмыр псалъэухахэм хэвгъэувэжурэ къифтхык1. Ц1ык1ухэр я дадэм зэрыхущытыр къызыхэщ псалъэухахэм щхьэхуэу къеджэж. Уэ дауэ ухущыт дадэм?

Читайте также: