Кем арбасына утырсан шунын жырын жырларсын сочинение
Обновлено: 06.07.2024
Күренекле рәссам Х. Якуповның "Хөкем алдыннан" картинасы Советлар Союзы Герое шагыйрь Муса Җәлилнең әсирлектәге тормышын, батыр көрәшен сурәтли.
Моабит төрмәсе. Җәлил хөкем алдыңда, фашистлар аннан сорау алалар. Капма-каршы ике дөнья кешеләре очрашкан. Берсе − Муса Җәлил − шагыйрь, көрәшче. Икенчеләре − фашистлар, кешеләрне җәзалап тәм табучы, дөньяны канга батыручылар.
Алгы планда Муса Җәлил горур басып тора. Аның нәфрәт тулы күзләрендә кискенлек һәм катгый караш чагыла. Ул фашистларга кыю рәвештә батырып карап тора. Җәлилнең буйсынмас килеш-кыяфәте туган иленә бирелгәнлеген раслый.
Төрмә киемнәреннән булса да, шагыйрьнең өсте-башы пөхтә, җыйнак. Өстендә иске телогрейка, муенына төрмә номеры тагылган. Рәссам герой-шагыйрьнең эчке ныклыгын, көчле ихтыярын бирә алган. Бу күренештә Муса Җәлилнең килеш-торышы нәкъ үзе язган шигырьгә туры килә:
Мин тез чүкмәм, катыйль, синең алда,
Кол итсәң дә, тоткын итсәң дә,
Үләм икән — үләм аягүрә,
Балта белән башым киссәң дә.
Хөкем итүче фашистлар шагыйрьгә каршы утырганнар. Аларның йөзендә борчылу, тынычсызлану сизелеп тора. Креслога хуҗаларча киерелеп утырганы М. Җәлилгә гаҗәпләнеп, буйсындырырга көче җитмәүдән, аңа ачу белән карый, аның җиңендә − свастика (фашистлар эмблемасы, очларын тигез итеп бераз бөгеп ясалган төре). Аның борчылуын кулында төтенләп, дерелдәп яна торган трубкасы да сиздерә. Зур чиндагы фашистларның икенчесе ачуыннан урыныннан сикереп торган, шагыйрьнең буйсынмас характерына аптырап, моны нишләтергә дигән сыман, аңа нәфрәт белән карап тора. Ә өченчесе, ачулы каушавын басу өчен, зажигалка кабызып, телефоннан сөйләшә, кемнәндер киңәш, ярдәм сорый булса кирәк: йөзе тынычсыз, хәсрәтле күренә. Ишек төбендәге төрмә сакчысының да кичерешләре бик киеренке, җанлы: аның күз карашында шагыйрьнең ныклы ихтыярына, туган иленә турылыклы булуына гаҗәпләнү катнаш соклану чалымнары да сизелә. Гүя ул, үз хезмәтенең түбәнлегенә үртәлеп, күңелсез уйларга баткан.
Тиздән фашизмның җиңеләчәген бүлмә эчендәге җиһазлардан да белергә мөмкин. Стенадагы рамда Гитлер рәсеменең яртысы гына күренә. Бүлмә шактый җиһазлы: люстра, креслолар, зур, авыр өстәл. Өстәлдә фашистларның төрле үзәкләрен тоташтыра торган телефоннары, бөркет рәсемле кара савыты һәм өзлексез тартуны белдереп торган тәмәке төпчекләре, ә бераз читтәрәк аларның купшы перчаткалары һәм фуражкалары ята. Рәссам Харис Якупов Җәлилнең горур торышына капма-каршы итеп, фашистларның эчке борчылулары аша аларның җиңелә баруларын, тиздән халыклар хөкеме алдына басарга тиешлекләрен ачык гәүдәләндергән.
Известные, выдающиеся татары. Татарский мир. запись закреплена
Гузель Уразова заявила, что она башкирка, но затем - что татарка
В Башкортостане артистка называет себя башкиркой, в Татарстане – татаркой.
Накануне в эфире башкирского телеканала БСТ заслуженная и народная артистка Татарстана и заслуженная артистка Башкортостана Гузель Уразова заявила, что она по национальности башкирка.
Однако вернувшись из Башкортостана в Казань, певица почему-то передумала относительно своей национальности. Певица выложила на своей странице в Инстаграм видео на татарском языке, в котором утверждает, что она все же татарка.
- Но я все же татарка, у меня в паспорте написано, что татарка, я говорю по-татарски и пою на татарском, - сообщила своим подписчикам народная артистка.
Булат Ахмет
Нам делить нечего , два крыла одной птицы , хоть кем назовись , от этого внутренняя сущность не поменяется
В паспорте национальность на сколько я знаю не пишут На Чукотку только не летай концерт давать, а то придётся представиться чукчей.
Мда. Сатлык жан
Отличительная черта артистов угодить всем и каждому, да бы держаться на плаву нужно заливать в уши и т.д.
Другое дело не исключает что она имеет разные корни.
А какая разница? Пусть хоть как говорит, это ее право. Не стоит из за этого шумиху создавать. Оба народа с почти одинаковой культурой, языками и очень похожей историей и более того соседи, даже можно сказать что один это народ.
Alisa Kardasheva
Татар, башкортмы син, татармы син,
Анда түгел мәсәлә
Татарданда,башкорттанда, урыс туа ват бәлә, дип белеп язган Әнгәм Әтнәбаев.
Барыбызда бер халык,бүлешмик нацияларга.
Шул Татарстан да гына йырла, а Башкортостан га килеп йорема
Бу башсыз хатын тузга язмаганны сөйли, Өфөсенә тайсын да башкортларга башкортча җырласын, без татарларга мондый җил кайсы якка иссә шул якка аучы көнбагышбаш пычагыма да кирәкми!
Айгуль, башкортларга да кирәкми икән бу көнбагышбаш Уразова
Русская она
Дык пермские татары, или пермские башкиры - это 100% финно-угры, как и мишари. Они спились еще до революции и не знали, к кому себя причислять, то ли к башам, то ли к татарам. Поэтому эта курва права, она не знает, кто она. Их давнее самоназвание истяки, иштеки
Татары и башы это как австрийцы и швейцарцы, главное не прогнулась на давление из мочквы,правильно называлась, молодец
Леон, ну ты сказанул. Пермские татары, или пермские башкиры - это люди уральской расы, в основном, но не все. Если брать Руслана Нугаева, боксёра, то это типичный европеоидный западный половец-кипчак. Мишари, в основном - это финно-угры и чуваши ( не все, конечно, а больше половины, т.е. отатаренная мордва + чуваши). Башкиры - это финно-угры и калмыки
Ахмет, башкортмы син, татармы син,
Анда түгел мәсәлә,
Татардан да,башкорттанда,
Урыс туа ват бәлә, дип
белеп әйткән ,Әнгәм Әтнабаев.
А вообще-то она права, так как в Бардымском р-не у всех родной язык татарский, из-за этого все называют себя татарами, но башкир в два раза больше и делить нам нечего.
ГҮЗӘЛ УРАЗОВАГА - ФӘҮЗИЯ БӘЙРӘМОВАДАН
Сеңелем!
Сиңа татар халкы үзенең телен-моңын биргән. Ул аны иң авыр, иң кыйналган елларда да исән-имин сиңа хәтле китереп җиткергән. Син шушы телдә сөйләшәсең, шушы телдә җырлыйсың, шушы телдә сөйләшкән халыкның акчасына яшисең. Казанның уртасында түш киереп яшисең, Рәсәй буйлап татарлар каршында чыгыш ясап тамак туйдырасың.
Показать полностью. Сиңа татар халкы һәм Татарстан барысын да бирде. Син аннан барысын да каерып алдың, ул чагында "мин башкорт", димәдең, татар нигъмәтеннән баш тартмадың. Хәзер үзеңне башкорт дисең. Ә ул халык сиңа нәрсә бирде, сеңелем, Хәбиров түшеңә таккан калайнымы? Теленме? Нигә ул чагында шул телдә сөйләшмисең соң син? Белмисеңме? Белмәссең дә шул, чөнки синең туган якларыңда - Пермь төбәгендә ТАТАРЛАР яши, аларның кайберләре бары тик кәгазьдә генә башкорт дип язылган булган, моның тарихи сәбәпләре бар. Милләт турында сүз куертканчы, бераз тарихны өйрән, анда синдәйләрнең кемлеге бик ачык язылган.
Алда халык саны алу тора. Бөтен Рәсәй - патшасы, халкы, иярченнәре татарны тарих битләреннән генә түгел, тормыштан да сызып ташлау өчен тырыша. Шуларның пычрак, мәкерле тегермәннәренә су койма, сеңелем! Шуны онытма - Милләтне алыштыру - ул туган Анаңны алыштыру инде! Мондый хыянәтне тарих та, кешелек тә гафу итми. Онытма!
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Бесплатные сертификаты учителям и участникам
Әсәйем- куҙ нурым.
Әсәй. Ниндәй матур, ҡиммәт яғымлы һүҙ. Был һүҙҙе ишетеү менән күҙ алдыма үҙ әсәйемдең һыны килеп баҫа. Һәр бер килегә үҙ әсәһе яҡшы, ҡәҙерле, барыһынан да матурыраҡ. Минең өсөн дә үҙ әсәйем иң матуры, иң гүзәле, иң яғымлыһы, иң-иңдәҙең береһе - ул минең әсәйем. Әсәйемдең йылмайыуын доньялағы бер байлыҡҡа ла тиңләп булмай. Әсәйемдең “балам”- тейеп беҙҙең өсөн өҙөлөп тороуы, миненсә иң ҙур бәхеттер ул.
Ауыр саҡта ла, ҡыуаныслы мәлдәрендә лә әсәй кәрәк. Ул минең өсөн терәк, таяныс булып тора. Ул бик матур итеп йырлай. Бәлки унан миңә күскәндер матур итеп йырлау. Минең ҡаланан ҡайтыуымды көтөп ала, тәмле-тәмле аштар бешерә. Бер ваҡытта ла буш ултырмай. Ҡуланан килмәгән эше лә юҡ.
Беҙгә өс ҡыҙға ғүмер бүләк иткән, аяҡҡа баҫтырған. Беҙҙең баласағыбыҙҙы бәхетле иткән. Кешеләргә ҡарата иғтибарлы, тыныс холоҡло ул минең әсәйем. Ул йылмайҺа бөтә дөнья йылмайған кеүек.
Ҡояшҡа тиң әсәйемә, ҙур рәхмәттәремде белдәрер инем. Ни генә эшләһәм дә аҙ һымаҡ. Мин үҙ әсәйемде бик яратам. Уға бәхет, ныҡлы һаулыҡ, уңыштар теләйем.
Сафин Ильдарҙың , гр1сд65
Әсәйҙәргә рәхмәт әйтәйек.
Был донъяла иң әйбәт, матур көн һеҙҙең турала яратып уйлап, һоҡлап тора тип уйлайһығыҙ? Әлбиттә, ул әсәй. Бөтә кешенең, бөтә йәнлетәрҙен әҫәләре бөр, улар уҙ балалары өсөн бик ныҡ кейеп,яратып, сағынып торалар. Баоаның әсәйе менән бик ныҡ тойға. Әсәй кеше балаһынан ҡайғыһын яраҡтануҡ һиҙә.
Әсәй кеше, ул иртәнсәк тороп үҙ балаһына ашарга, эсәргә әҙерләп тора, үҙ балаһын киендереп уҡырһа ебәрә. Әсәй кеше был донъяла үҙ балаһы өсөнгенә йәшәп, тийәргә була.
Бала тыуғында ла беренсе әсәһен курә, беренсе һүҙе лә әсәй була. Әсәй ул беҙҙе тәрбиләп, яратып үстерә. Ул шулай үстерә беҙҙе, ҡайғылар ҡөрмәһендәр, бәһетле, таҙа булһындар диеп.
Әсәйҙәр беҙҙе бер ҡасанда ташламайҙар, ҡайғылар ҡарһәтмәйенсә устерәләр нимә эшләмәсәктә, ниндәй йамансу эш эшләмәснор әсәй кеше барыһында оношоп шулай уҡ һеҙҙе ярата.
Йәнлектәрҙә үҙ, балаларын һаҡлап, ошатып устерәләр. Улар үҙ балалары өсөн үҙ ғөнөрҙәрен бирергә ризалар.
Беҙ уларҙың балаларыла әсәйҙйр өсөн йәштәргә, яратырға тиешьбеҙ, уларға ҡайғы китермәй, гел уларҙа шотландырып йәшәргә тиешбеҙ.Сөнки әчәгә шул ғына кәрәк. Уның балаһы бәһетле була. Һәм беҙ һуның үҫөн тырышырға тиешбеҙ.
Талебе: Амет Хан Султан. Бу адам озюнинъ япкъан къараманлыкъларнен бутюн дюньягъа танылды. Онынъ шанлы омюри тиллерге дестан олды. Шаирлеримиз онъа багъышлап энъ сыджакъ, энъ татлы сёзлернен, юреклерининъ атешинен шиирлер яздылар.
Талебе: Мердлигинънен къальбимизге кирдинъ, Аметхан,
Фашистлернинъ къыйгъырларыны къырдынъ, Аметхан,
Он душмангъа озюнъ къаршы турдынъ, Аметхан.
Ёкъ, ёкъ! Инанмайым! – деп юректен янып, атешли сёзлер язды. Аметханнынъ ады совет авиациясынынъ тарихына эбедиен язылды. Онынъ джесаретликлери акъкъында халкъ арасында эфсанелер яратылмакъта.
2.Улу Ватан дженкининъ чарпышмаларында Аметханнынъ шан-шурети догъды, истидаты ачылды. Дженкининъ биринджи кунюнден сонъки кунюне къадар о, Брянск, Дженюбий-Гъарбий, Сталинград, Дженибий, 4-нджи Украин ве 3-нджи Белорус джебэлеринде гитлерджи баскъынджыларгъа къаршы дженклешти. Дженк йылларында А. Султан 603 дженкявер учув япты, 150 ава урушы отькерди.
Ана- Амет, Амет, къайдасынъ, огълум?
Бала- Эбет, ана, пек истейим!
Бала- Сиз къоркъманъыз, анам, бир шей олмаз. Мен де Алим оладжагъым, ана, фукъарелерни къорчалайджагъым.
Ана- Ёкъ, огълум, сен Алим олма. Эр кимнинъ озь ады бар. Сен, Аметсинъ, Амет-Хансынъ. Амет-Хан ол. Халкъны сев, Ватанынъны сев, тек Амет-Хан олып къал. Алим киби джесюр адам олам, десенъ, бу башкъа, догъру шейдир.
Талебе: Адам дюньягъа озюнинъ такъдиринен, озюнинъ йылдызынен берабер келе экен. Эр кимнинъ озь йылдызы ола экен.
Аметхан: Ана, я меним йылдызым къайсы, бильмейсинъизми? – деп сорай Амет, кокке бакъып.
Анасы: Ёкъ, балам, бильмейим… Бакъ, огълум, озюнъе бир цылдыз сайла да ал. Истесенъ, энъ парлакъ сою сенинъки олсун. Йылдызынъ да, омюринъ де парлакъ, айдын олсун!
Аметхан: Ёкъ, анам, сайламам. Манъа башкъасынынъки керекмей. Мен озб йылдызымны арарым. Эм тапарым, манъа корерсинъиз.
Анасы: Иншалла, ниетлеринъе ет!
Аметхан: Меним ичюн ич раатсызланманъыз, ана. Меним такъдирим, бахт йылдызым озь элимде. Оны мен озюм таптым. Хатырынъыздамы, ана, бир вакъытта мен сизге кокке бакъып, озь йылдызымны озюм тапарым деген эдим. Иште, мен бу хусуста сёйлейим. О бахт йылдызымны мен Ватаныма, халкъыма намус иле хызмет этюв, инсанларгъа, джемиетке олдукъча чокъ файда кетирюв, деп анълайым.
Анасы: Иншалла, бутюн ниетлеринъе ириширсинъ, ёлунъ ачыкъ олсун, балам.
Талебе
1941 сенеси. Экинджи джиан дженки башлана. Амет-Хан учуджы сыфатында Ватанымызны къорчалай.
1944 сенеси, апрель айы. Къырым немсе баскъынджыларындан азат олунды. Баскъынджыларкъа къаршы курешини, халкъымызнынъ огъул ве къызлары къараманлыкъ косьтердилер… Майыс айы…
Амет Ханнынъ юзюнде айрыджа айдынлыкъ сезиле, козьлеринде севинч нурлары парылдай.
Учь куньгедже анасынынъ янындан севинген Амет-Хан эвде даа бир къач куньге къалды.
Лякин бир къач куньге дегиль де, о майыс 18 куню озь халкъынынъ башына тюшкен фаджианы, онынъ ватандан насыл сюргюн этильгени. Ватандан насыл сюргюн этильгенининъ шааты олмакъ ичюн къалгъан экен.
Саналаштырма 18 майыс, сюргюнлик.
Талебе (озь шиири).
Талебе: Эм акъикъаттен, халкъымызнынъ шанлы огълу Аметхан Султан къараманыкъ алеминде джесарет кокюнде энъ парлакъ йылдызларнынъ бири олып къалды.
1.Мердлигинънен къальбимизге кирдинъ, Амет-Хан.
Юз душмангъа – бир озюнъ къаршы турдынъ, Амет-Хан.
Чыкъ коклерге, Амет-хан батыр, душманлар тынсын.
Шан – шуретинъ, Амет-Хан батыр, эбедий олсун!
2.Къара денъиз ялысында догъып-осьтинъ,
Къаяларнынъ этегинде къанатландынъ.
Явуз душман юртымызгъа сокъулгъанда,
Ватан ичюн упушларгъа сен атландынъ.
Озь юртынъа севги беслеп, кучьке толдынъ,
Къоркъмай кирдинъ кок юзинде атешлерге.
Улькемизге къош йылдызлы батыр олдынъ,
Халкънен бирге етип кельдинъ енъишлерге.
Тынч аятта челик къушлар сынадынъ сен,
Кок юзинде гедже олдынъ, куньдюз олдынъ.
Омюр бою кокте учып сыналдынъ сен,
Тап сонъында озинъ де бир йылдыз олдынъ.
3.Учкъанда, къарталны алдыра эдинъ сен,
Учмакъ ичюн догъгъанлар, къоркъу не бильмейлер,
Ватан ичюн, Джанынъны аямаз эдинъ сен,
Ватан ичюн ольгенлер, бир заман, ольмейлер.
Талебе: Амет-Хан йымшакъ табиатлы, мераметли, халкъымызнынъ эрте-кеч илле Ватангъа къайтаджагъына инангъан, аджайип бир инсан эди.
О, 1971 сенеси февраль 1-де сынаф учувы вакъытында эляк олды. Къараманны Москвада Новодевичье къабристанында буюк итирамлар иле дефн эттилер.
Талебе: Къараманнынъ дженкявер ишлери акъкъында икяе этиджи экспозициялар Париж, Москва, Волгоград, Киев, Калининград, Монино, Симферополь, Акъяр, Ялта, Алупка, Керчь, шеэрлерининъ тюрлю музейлеринде бар. Аметханнынъ ады полк джедвелинде эбедий оларакъ къалдырылды. Сокъакълар ве Акъмесджиттеки мейданларнынъ бирине онынъ ады берильди. Кок оны кендисине тарта эди. Аметхан имкянлар олгъанына бакъмадан, къанатлы сафны терк этмеге истемеди. О, озюнде олгъан къуветни сезе ве Ватаннынъ мудафаа къудретини эп пекитмеге азыр эди. Онынъ ватанпервер юреги бар эди.
Читайте также: