Эдэбиятта хэм сэнгатьтэ жэлил образы сочинение
Обновлено: 07.07.2024
"Герой шагыйрь- Муса Җәлил" ачык чараның план-конспекты.
| Вложение | Размер |
|---|---|
| stsenariy_musa_dzhalil_2016.docx | 266.17 КБ |
Предварительный просмотр:
Татарстан Республикасы Түбән Кама муниципаль районы муниципаль бюджетлы “Кама Аланы беренче номерлы урта гомуми белем бирү мәктәбе”
Тема: Герой шагыйрь – Муса Җәлил
1 нче мәктәп белән “Чаткы” балалар бакчасы арасында үткәрелгән күмәк чараның план- конспекты. Җитәкчеләре: СәгыйроваЛ.А.
2015/2016 нчы уку елы
Цель: Познакомить детей с жизнью и творчеством татарского поэта М. Джалиля.
Дети под музыку входят в зал.
Ведущая: Муса Җәлил, Муса Җәлил-
Үлемсез аның исеме,
Мәңгелек аның даны. (Рафис Корбан)
Джалиль очень любил детей, дружил с ними, писал для них стихи.Среди них есть шуточные стихи. И некоторые из них мы сегодня услышим.
Хәбәр бирә таңнан:
Унбиш минут калган.
Сикереп торды Марат,
Тагын соңга калган
Шул йокыга карап.
Сәгать йөри: «келт-келт,
Случай в подъезде
Муса Джалиль
Забыть тот случай -
Не могу!
Стоит малыш в подъезде,
Стоит и тянется к звонку
И топчется на месте.
Тут взялся я помочь ему.
И говорю:
- Давай нажму,
Но сколько раз?
И он сказал:
Нажмите пять!
И я - нажал.
Я позвонил
Пять раз подряд,
А он
Попятился назад:
- Ну, хватит, дяденька!
Бежим.
Он - из подъезда.
Я - за ним
Шел за приятелем Шакир
По узенькой тропе.
- Нет, первым я приду домой! -
Сказал Шакир себе.
Перебежав через ручей,
Он так доску приладил,
Чтоб, на нее ступив ногой,
В ручей упал приятель.
- Я первым буду! - крикнул он.
Да хорошо -
На этот раз
Его в беде
Приятель спас.
Муса Җәлил сүзләре
Үтеп барам шулай урам буйлап,
Парадныйда күрәм бер бала.
Звонокка үрелә, буе җитми,
Аптырагач, карап уйлана.
Мин балага киләм:
— Әллә, - димен, -
Звонокка буең җитмиме?
— Җитми шул, - ди.
— Кая, үзем басыйм.
Бернеме, - дим, - әллә икеме?
— Биш, ди.—Басам.
Шуннан бала әйтә:
— Абзыкай, син нинди йөрәкле!
Әйдә качыйк хәзер, хуҗа чыкса,
Икебезгә дә бирер кирәкне!
Бер шигырь. Муса Җәлил сүзләре.
Без әти белән икәү
Охшаганбыз төс белә:
Борыныбыз да кәкре,
Авызыбыз да кечкенә.
Бик кадерләп үстерә,
Мин йөткерсәм, йөткерә,
Мин төчкерсәм, төчкерә.
Әти миңа охшаган,
Мин әтигә охшаган.
Мин әтигә ышанам.
Ерак төшми,диләр бит!
Алтын була кечкенә,
Артык үсми,диләр бит!
Муса Джалиль любил свою родину, восхищался красотой её природы.
Родник. Муса Джалиль
Под горою ,у болота,
Не смолкая ни на миг,
День и ночь лопочет что-то
То ли песенку поет,
То ли воду пить зовет,
Что ,как будто лед, студена
И сладка, как будто мед.
Вот подъехав к роднику,
Соскочил на всем скаку
И склонился над волною
Всадник с саблей на боку.
А родник тому и рад-
Дарит воду всем подряд,
Словно знает: то, что отдал,
То- твое, как говорят
Юные друзья. Муса Джалиль
Смотри-на дворе наступила весна!
Смотри-пробудился и лес ото сна!
И в поле, ребята!
И солнышку рады!
Земля так тепла-чуть дымится она!
И пашня готова взрастить семена.
Мы грядки копаем,
И знаем, что наша
Дуб Муса Джалиль
При дороге одиноко
Дуб растет тысячелетний,
На траве зеленой стоя,
До земли склоняя ветви.
Легкий ветер на рассвете
Между листьев пробегает,
Будто время молодое
И поет он о минувшем,
Про безвестного кого-то,
Кто вскопал впервые землю,
Проливая капли пота.
Выступление песни “Уфа-Чиләбе” (хор девочек)
А сейчас послушаем стихи Мусы Джалиля про животных.
Куян. Муса Җәлил сүзләре.
Куян салкыннан Куян уянды,
Туңган,куырылган, Куркып уйланды,
Башы салынган, Сикереп урманга
Колагы шиңгән. Чабып югалды.
Куян,син кайда? Әйдәгез,дуслар,
-Яшел тугайда. Кырны,урманны,
Куян,син кайда? Чүлне актарып
-Ерак чүлләрдә. Табыйк куянны.
Мой пёс Муса Джалиль
Послушно и точно
Не зря же-упрямо,
И в зной, и в мороз,
Он может и ползать,
И смирно лежать,
И ров перепрыгнуть,
Когда началась Великая Отечественная Война, Муса ушел на фронт. И в перерывах между боями он писал стихи и очерки для поднятия боевого духа и настроения бойцов. Но в 1942 году раненный поэт попадает в плен к фашистам. И в тюрьме он продолжает писать свои стихи, на клочках бумаги, которые попадаются ему в руки.
А теперь послушайте стихотворение военных лет.
КРАСНАЯ РОМАШКА Муса Джалиль
Луч поляну осветил
И ромашки разбудил:
Улыбнулись, потянулись,
Меж собой переглянулись.
Ветерок их приласкал,
Лепестки заколыхал,
Их заря умыла чистой
Свежею росой душистой
Так качаются они,
Наслаждаются они.
Вдруг ромашки встрепенулись,
Все к подружке повернулись.
Эта девочка была
Не как все цветы бела:
Все ромашки, как ромашки,
Носят белые рубашки.
Все - как снег, она одна,
Словно кровь, была красна.
Вся поляна к ней теснилась
- Почему ты изменилась?
- Где взяла ты этот цвет? –
А подружка им в ответ:
- Вот какое вышло дело.
Ночью битва здесь кипела,
И плечо в плечо со мной
Тут лежал боец-герой.
Он с врагами стал сражаться,
Он один, а их пятнадцать.
Он их бил, не отступил,
Только утром ранен был.
Кровь из раны заструилась,
Я в крови его умылась.
Он ушел, его здесь нет -
Мне одной встречать рассвет.
И теперь, по нем горюя,
Как Чулпан-звезда горю
Кызыл РОМАШКА Муса Джалиль
В августе 1944 года М. Джалиль героически погибает сражаясь за родину.
Джалиль ушел из жизни слишком рано, но все же он успел сказать многое из того, что хотел сказать. Народ помнит своего героя и в наше время люди любят и читают его произведения, в школах дети учат его стихи. К нам на праздник пришли гости из школы №1.Перед вами выступят ученики 2 класса.
Имя поэта известно далеко за пределами нашей страны. Не затерялись его следы на дорогах большой войны. И не случайно Муса Джалиль удостоен высокого звания Героя Советского Союза, а творчество его отмечено Ленинской премией.
Современники Джалиля посвятили ему много стихотворений и песен.
Песня о Мусе Джалиле Рафис Курбан
Муса Джалиль, Муса Джалиль,
Герой народа моего!
Бессмертны и его стихи,
И слава громкая его!
Всегда Отчизне верным был,
Ты ей ни в чем не изменил.
Пускай ты голову сложил,
Но честно жил -и победил.
Герой не гибнет, умирая,
Двойная жизнь ему дана,
И эта жизнь его вторая
Бессмертной славою полна.
- Посёлок Джалиль в Республике Татарстан
- Памятник в Набережных Челнах
- Памятник в Нижнекамске
- Памятник в Мензелинске
- Памятник в Казани
- Памятник в Альметьевске
- Татарский академический государственный театр оперы и балета имени Мусы Джалиля в Казани
- Проспект Мусы Джалиля в Набережных Челнах
- Улица Мусы Джалиля в Казани
- Улица Мусы Джалиля в Мензелинске
- Улица Мусы Джалиля в Альметьевске
- Улица Мусы Джалиля в Агрызском районе
- Кинотеатр в Нижнекамске
- Улица Мусы Джалиля в Бугульме
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Муса Җәлил - герой-шагыйрь (6 сыйныф)
Презентация Муса Җәлилнең иҗатын үткәндә кулланыла.
“Йолдызлы сәгать” (Герой шагыйрь Муса Җәлилнең тормыш юлы һәм иҗатына багышлана)
(Герой шагыйрь Муса Җәлилнең тормыш юлы һәм.
Герой-шагыйрь Муса Җәлилнең тормыш юлы һәм иҗатына багышланган тамчы-шоу.
Тамчы-шоу герой-шагыйрь Муса Җәлилнең тормыш юлы һәм иҗаты буенча белемнәрне системага салуны күз алдында тота. Бу уен 7 турдан тора.
Герой – шагыйрь Муса Җәлилгә багышланган кичә (2 нче сыйныфта укучыларның рус төркемнәре катнаша)
Герой – шагыйрь Муса Җәлилгә багышланган кичә (2 нче сыйныфта укучыларның рус төркемнәре катнаша).
Герой – шагыйрь Муса Җәлилгә багышланган кичә (2 нче сыйныфта укучыларның рус төркемнәре катнаша)
"Герой – шагыйрь Муса Җәлилгә багышланган кичә" 2 нче сыйныф укучыларының рус төркемнәре.
Герой – шагыйрь Муса Җәлил иҗатына багышланган тамчы – шоу.
Тамчы-шоу по творчеству Мусы Джалиля.
Герой-шагыйрь Муса Җәлилнең 115 еллыгына багышланган әдәби-музыкаль кичә
Герой-шагыйрь Муса Җәлилнең 115 еллыгына багышланган әдәби-музыкаль кичә.
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Бесплатные сертификаты учителям и участникам
Татарстан Республикасы Балык Бистәсе муниципал ь районы
м униципаль бюд ж ет гомум и белем би рү учреждениесе
“ Зур Мәшләк урта гомуми белем бирү мәктәбе”
Башкарды: 1 кв. категорияле татар теле
һәм әдәбияты укытучысы
Сәхәбетдинова Чулпан Фәйзхан кызы.
Тема: Әдәбиятта , музыкада, сынлы сәнгатьтә Муса Җәлил образы
Максат: 1. Әдәбиятта , музыкада, сынлы сәнгатьтә Муса Җәлил образының
тарихи әһәмиятен ачыклау.
2. Укучыларга иҗади эзләнүгә юнәлеш бирү, аларның фикерләүсәләтен, сөйләм телен үстерү.
3. Укучыларда М.Җәлил иҗатына һәм шәхесенә карата ихтирам, милли үзаң,
горурлык хисе тәрбияләү.
Җиһазлау: 1. М.Җәлил портреты.
2. Шагыйрьнең әсәрләре буенча китап күргәзмәсе.
3. Фотоальбом. Муса Җәлил.
5. Диск “Күренекле шәхесләр”. Муса Җәлил.
Дәрес барышы
Укытучының кереш сүзе.
Хәерле көннәр сезгә!
Зиһен һәм тел ачкычлары
Шушындый теләкләр тели-тели дәресебезне башлыйбыз.
Дөнья поэзиясе күгендә якты йолдызлардай балкыган шагыйрьләр аз түгел. Әмма алар арасында азатлык көрәшенең ялкынлы җырчылары, шул көрәштә батырларча һәлак булган легендар геройлар – инглиз шагыйре Джордж Байрон, венгр шагыйре Шандор Петефи, испан шагыйре Гарсиа Лорка, болгар шагыйре Никола Вапсаров, чех язучысы, публицист Юлиус Фучик һәм татар шагыйре Муса Җәлил исемнәре бар.
Патриот-шагыйрь Муса Җәлилнең шигъри таланты, сугышчан батырлыгы һәм хәрби оештыру осталыгы фашизмга каршы аяусыз көрәштә бөтен тулылыгы белән ачылды. Аның исеме дөньяда үзенең Ватанына, үз халкына турылыклы булуның гүзәл символына әйләнде. Муса халыклар дуслыгы җырчысы буларак җир йөзендә зур соклану тудырды. Муса Җәлил поэзиясе тау елгасы кебек көчле һәм ярсу да, кырыс һәм шаян да, дәртле һәм сагышлы да.
Башым иям, бу дәһшәтле чорда
Шундый уллар биргән халыкка.
Башым иям, бу халыкның исемен
Мәңге үлмәс иткән шагыйрьгә,-
дип язды Муса Җәлил турында чуваш халык шагыйре Педер Хузангай.
Чыннан да, Муса Җәлилнең милләттәшебез булуы белән чиксез горурланабыз. Ул-татар халкының исемен бөтен дөньяга яңграткан шагыйрь. Шуңа күрә дә дәресебездә Муса Җәлилнең дөнья әдәбиятында, музыка, сәнгатьтә тоткан урынын билгеләүне максат итеп куйдык. Укучылар эзләнүне өч юнәлештә алып барды һәм алар өч төркемгә бүленеп эшләделәр.
Укучылар әйдәгез әле шагыйрьнең тормыш юлын, иҗат өлкәсен искә төшереп үтик?
Сорау-җавап.(М.Җәлилнең тормыш юлын слайдларда күрсәтү һәм укучылардан җавап алу).
1).Муса Җәлил кайчан һәм кайда туган?
Көтелгән җавап: Муса Мостафа улы Җәлилов 1906 нчы елның 15 нче февралендә Оренбург өлкәсе Шарлык районы Мостафа авылында туа.
2).Сугышка кадәр кайсы өлкәдә эшләгән?
Көтелгән җавап: Муса Җәлил 13 яшендә үк үзенең авылында культура-агарту эшләре алып бара, Казанда газетада эшли, Оренбургта комсомол эшләрендә катнаша, Мәскәүдә ”Кечкенә иптәшләр”, “Октябрь баласы” дигән журналларның мөхәррире була. 1939 нчы елда Казанга кайтып театрда эшли һәм шул елны ТАССР Язучылар берлеге идарәсенең җаваплы сәркатибе итеп билгеләнә.
3).Муса Җәлил ничәнче елда сугышка китә?
Көтелгән җавап: М.Җәлил 1942 нче елның февралендә Төньяк Көнбатыш фронтка җибәрелә.
4).Сугышта иҗат иткән елларын әйтегез?
Көтелгән җавап: М.Җәлил фронтка җибәрелгәч тә иҗат эшеннән аерылмый. 1942 нче елның февраленнән 1944 нче елның февраленә кадәр шагыйрь каләмен ташламый.
5).Муса Җәлилнең кайчан һәм ничек гомере өзелә?
Көтелгән җавап: 1944 нче елның февралендә Җәлил һәм җәлилчеләргә суд була. Суд аларны “дәүләткә каршы җимерү эше” алып баруда гаепли һәм үлем җәзасына хөкем итә. Шул елның августында Плетцензее төрмәсендә унбер җәлилченең гомере өзелә.
Ә хәзер укучылар сезнең чыгышлар белән танышып үтик.
Укчыларның чыгышлары (Слайдлар карау)
1. төркем укучылары чыгышлары. Әдәбият өлкәсе.
2. төркем укучылары чыгышлары. Музыка өлкәсе. “Җырларым” җырын , “Илдар” операсын тыңлау.
3.төркем укучылары чыгышлары. Сынлы сәнгать өлкәсе. (Музейларыннан күргәзмә.)
Сүзлек өстендә эш.
Физкультминут. Дисктан “ Дулкыннар ” җырын тыңлау һәм бер үк вакытта башка, кулларга физик күнегүләр һәм куллар катнашында бию хәрәкәтләре ясау.
Дисктан Муса Җәлил турында хатыны Әминә Җәлилова истәлекләрен тыңлау.
Сәләтле балалар белән эш. ( Укучылар өстәмә өй эше итеп бирелгән биремнәрен үтиләр – М.Җ.әлил турында төрле истәлекләр белән таныштыралар.)
1 нче укучы: “Муса Җәлил үзенең кыска, әммә якты поэтик юлында батырлыкка һәм үз каны белән дә расланган иҗади батырлыкка дан җырлады, безгә киләчәк буыннар да хөрмәт белән искә алырлык, мәңге сүнмәс васыять һәм наказ калдырды.
Дәресне йомгаклау.
Укытучының йомгак сүзе.
М.Җәлил поэзиясе иң олы һәм гадел хөкем саналган вакыт сынавын узды. Бу олы мирас хәзергәчә сугышчан рухын, сәнгатьчә матурлыгын саклый. Ул безне сокландыра һәм яшәүгә рухландыра, тынычлык, иминлек сагында тора.
2.Рефлексия.( йомгаклау өчен сораулар).
- Нәрсә эшләргә тиеш идек?
- Ничек эшләдек?
- Нинди нәтиҗә ясадык?
IV.Үзбәя. ( Үзбәя аша дәрестәге эшчәнлекнең нәтиҗәлелеге ачыклана).
Войти
Авторизуясь в LiveJournal с помощью стороннего сервиса вы принимаете условия Пользовательского соглашения LiveJournal
Муса Җәлил(автобиография на татарском языке)
Татар халкының бөек улы, герой шагыйрь Муса Җәлил (Муса Мостафа улы
Җәлилов) 1906 елның 15 февралендә элекке Оренбург губернасы (хәзерге
Оренбург өлкәсе Шарлык районы) Мостафа авылында крестьян гаиләсендә
алтынчы бала булып дөньяга килә. 1913 елда Мусаның әтисе Мостафа абзый,
ишле гаиләсен ияртеп, Оренбург шәһәренә күчә һәм вак-төяк сату эшләре
белән шөгыльләнә башлый. 1918 елны ул туган авылына кире кайта һәм бер
елдан шунда вафат була.
1921 елның афәтле җәен М. Җәлил яңадан Оренбург шәһәрендә уздыра.
Көзен аны, партиянең губерна комитеты рекомендациясе белән, Оренбург
хәрби-партия мәктәбенә урнаштыралар. Алты айдан мәктәпне тәмамлагач, ул
Халык мәгарифе институтына укырга керә, ләкин, авырып китеп, тиздән
укуын ташларга мәҗбүр була. Аннан да бигрәк ул Казанга, татар
мәдәниятенең үзәгенә ашкына.
1935 елда Мәскәү дәүләт консерваториясе каршында татар опера театрына
профессиональ кадрлар әзерләү өчен Татар опера студиясе оештырылгач, М.
Җәлилне шунда әдәби бүлек мөдире итеп эшкә чакыралар. Шагыйрь үзе өчен
яңа бу хезмәткә дәртләнеп тотына, чагыштырмача кыска гына вакыт эчендә
опера сәнгатенең специфик үзенчәлекләрен, классик опера һәм балет
либреттоларының язылу хасиятләрен профессиональ белгеч дәрәҗәсендә
үзләштереп, студиядә зур оештыру эшләре алып бара: үз тирәсенә
дистәләрчә шагыйрьләрне һәм композиторларны туплый, аларны сәнгатьнең
катлаулы тармагында иҗат итәргә рухландыра, либреттолар язарга булыша,
беренче татар операларының тууына турыдан-туры иҗади ярдәмен күрсәтә.
1938 елда студиядә укуын тәмамлап Казанга кайткач та М. Җәлил опера
театрының әдәби бүлек җитәкчесе булып эшләвен дәвам иттерә.
1939 елда М. Җәлил Татарстан Язучылар союзы идарәсенең җаваплы
секретаре итеп билгеләнә. Шул ук елны Казан хезмәт ияләре аны шәһәр
советына депутат итеп сайладылар. Ватан сугышын ул шушы җаваплы
постларда эшләгән җәмәгать эшлеклесе һәм күренекле әдип сыйфатында
каршылый.
М. Җәлил һәм җәлилчеләрнең, яшерен оешма төзеп, фашизмга каршы алып
барган героик көрәше, каһарманлыклары турында дистәләрчә китаплар -
романнар, повестьлар драма әсәрләре һәм поэмалар язылган, кинофильмнар
төшерелгән. Иң мөһиме: Җәлил һәм аның иптәшләре ахыргы сулышларына кадәр
ватан алдында турылыклы булып калалар һәм фашизмга каршы көрәштә
тиңдәшсез рухи ныклык, батырлык үрнәге күрсәтәләр.
Моабит шигырьләре шагыйрьне әдәбиятның бөтен дөнья орбитасына алып
чыкты. Бу шигырьләр, СССРдагы барлык милли телләргә тәрҗемә ителүдән
тыш, инглиз, француз, испан, немец, гарәп, япон, венгр, румын, чех,
корея һәм башка чит ил халыклары телләрендә дә кат-кат басылдылар.
М. Җәлилнең әдәби мирасы күп милләтле совет әдәбиятының кыйммәтле бер
казанышы булып тора. Аның әсәрләре кешеләрдә матур, гуманистик тойгылар
уята, аларны тормыштагы матурлыкны күрергә һәм шул матурлык өчен
көрәшергә чакыра.
Габдулла ТукайИмя Габдуллы Тукая известно не только в Татарии, но и далеко за её пределами. Его знают все, кто ценит искусство, кто любит поэзию. Творчество Тукая многогранно: он поэт и публицист, литературный критик и общественный деятель. Для развития татарской поэзии и в целом культуры он сделал также много, как Пушкин для русской поэзии и культуры. Габдулла Тукай родился в апреле 1886 года в деревне Кушлавыч бывшей Казанской губернии. Оставшись рано сиротой, Габдулла первое время жил у дедушки, который в 1889 году отправил мальчика в Казань. В 1895 году девятилетний Габдулла приехал в Уральск к двоюродной сестре. Оставшись рано сиротой, Габдулла первое время жил у дедушки, который в 1889 году отправил мальчика в Казань. В 1895 году девятилетний Габдулла приехал в Уральск к двоюродной сестре. В Уральске прошли детство и юность поэта. Здесь он поступил в медресе, в этом городе начал писать стихи. В этом уральском городке молодой Тукай познакомился с творчеством великих русских поэтов - Пушкина и Лермонтова. Их стихи покорили сердце начинающего поэта. Работая в типографии корректором и экспедитором, Габдулла Тукай не мог мириться с той эксплуатацией, которая здесь царила. За десять рублей в месяц от него требовали, казалось, невозможного. В таком же положении жили наборщики и другие рабочие. Однажды Тукай высказал рабочим, что надо защищать свои права и не бояться хозяина. Хозяин типографии заметил, что молодой корректор подбивает рабочих к недовольству, но принимать крутых мер не стал, так как боялся едких стихов Тукая, который уже печатался в газетах. Он только побольше загрузил работой вольнодумца. Но Тукай всегда был верен тому, что наметил. Он решил дать бой хозяину, и стал готовить рабочих типографии к выступлению с требованием увеличить зарплату. Видя, что юноша тверд характером, хозяин решил разделаться с Тукаем и уволил его из типографии. Перед молодым Тукаем встал вопрос, куда пойти? К этому времени он уже был известным поэтом. Его талантом восторгались многие, владельцы казанских и других газет приглашали поэта к себе на работу. Среди них была и оренбургская газета миллионера-золотопромышленника Рамеева "Вакыт" ("Время"). И хотя Тукай знал, что Рамеев поэт и что у него есть неплохие стихи, он все же не пошел к нему. Его мечтой стала Казань, где более бурно, нежели в Оренбурге или Уфе, кипела жизнь. И он устремился в Казань. Тукай любил свой народ и, пожалуй, из татарских писателей прошлого никто не сумел с такой глубиной и художественной силой выразить дух народности, как сделал это он. Тукай горячо, самозабвенно любил Казань. С этим городом у него связано все лучшее в жизни. Но вместе с тем в Казани он пережил и много горьких минут. Поэт говорит, что татарский народ найдет счастье только в единстве с русским народом, на земле отцов. Тукай гневно отвергает идею, которую старались протащить сбежавшие в Турцию Г. Р. Ибрагимов и Ю. Акчура. Не с Турцией, а с народами России найдем мы счастье, пишет Тукай. С народом России мы песни певали, Есть общее в нашем быту и морали. Вовеки нельзя нашу дружбу разбить, Нанизаны мы на единую нить. За период жизни Тукая в Казани нет, пожалуй, ни одного его поэтического сборника, на который не налагался бы арест. Дружба Тукая с Ф. Амирханом, Г. Камалом, Г. Кулахметовым и большевиком Хусаином Ямашевым способствовала формированию идейных взглядов поэта. Он с большой теплотой пишет о первом татарском большевике X. Ямашеве.
Казань, в которой поэт прожил свои последние годы, была мила Тукаю, он посвятил ей немало прекрасных строк. Поэт называет ее "светозарной", городом науки и искусства. Когда здоровье Тукая ухудшилось, поэту советовали поехать лечиться на юг, но у него не было на это средств. Друзья собрали ему немного денег и отправили лечиться в деревню.
Биография Тукая- одна из самых драматичных в истории мировой литературы. За двадцать семь лет жизни — от весны 1886 года до весны 1913 года — успел спеть свою песню так, что она уже никогда не смолкала. Творчество Тукая — это высокий образец той идейно-художественной высоты, которую достигла татарская классическая литература.
Содержимое разработки
Габдулла Тукай
“ Исемд ә калганнар ”
( Шагыйрьнең ятим балачагы турында хикәя)
Тукай биографиясе — дөнья әдәбияты тарихындагы иң драматик биографияләрнең берсе. Шагыйрь узган юл озын түгел. Аның төп урыннары Кушлавыч — Кырлай — Өчиле — Казан—Уральск, яңадан Казан. Ләкин шул авыллар, шул шәһәрләр арасында күпме фаҗига!
1909 елда Тукай үзенең үткән балалыгы турында “Исемдә калганнар” дигән автобиографик повест ь яза .
Шагыйр ь исән вакытта ук басылып чыккан повест ь ның беренче битләре.
Габдулла Тукай 1886 нчы елны ң 26 нчы апрелендә
элекке Казан губернасы Мәңгәр волосте Кушлавыч авылында
(х ә зерге Арча районы) Мөхәммәтгариф мулла белән
Бибимәмдүдә гаиләсендә дөн ь яга килә
“ . минем туганыма биш ай заман үткәч ,
атам аз гына вакыт авырып үлгән.”
“ . анам Сасна исемле авылның
мулласына кияүгә чыккан.”
“ . минем анам бу муллада бер ел кадәрме, күпмедер торгач, белмим, нинди авырудандыр вафат булган”
“ . ул мулла мине Өчиле авылындагы анамның атасы булган бабайга кайтарып биргән”
“ . беркөнне бабай, үги әбинең киңәше илә булырга кирәк, авылыбыз-
дан Казанга бара торган бер ям щ икка мине утыртып, Казанга озаткан”
“ . миңа әти булганы Мөхәммәтвәли исемле булып, әни булганы Газизә исемле иде. Торулары Яңа бистәдә иде.”
“ . бабайлар өеннән чыгып, Сәг ъ ди абзыйның арбасына утырдым.” ( “Тукайның Өчиледән Кырлайга китүе”. Рәссам В.Федоров)
“ . ниһаят ь , Кырлайга барып кердек. Сәг ъ-
ди абзыйны ң йорты басу капкасыннан ерак түгел икән ”
“ . әни дә, шунда ук баздан катык алып менеп, миңа зур гына икмәк телеменең яртысын тоттырды.”
“ . менә берзаман тирә -
ягымны әллә кайдан килеп чыккан авыл малайлары сарып алдылар.”
Байназар Әлменов рәсеме
“ . ашлыклар эшен бетергәч, бакчага чыгып, бәрәңге казыр выкыт җитте”.
“ . беркөнне кич белән әти белән әни иртәгә иртүк мине абыстайга укырга илтәчәкләрен миңа мәг ъ-
“ Бәләкәй Апуш белән Сәг ъ ди абзый”
Рәссам Л.Фәттахов эше
“ . менә бераздан Сабан туе җитте.”
“ . аз булса да йорт хезмәт-
ләренә дә ярый башладым.”
“ . бервакыт, көз көне, өйләдән соң, әти белән әни ындырда иде, мин ян тәрәз төбендә “Рисаләи Газизә” укып утыра идем, безнең капкага бер арбалы кеше килеп туктады.”
“ . җизниләрнең өе бер ун са ж ин ераклыкта икән, кап-кадан кереп, биек – биек баскычлардан менеп, өйнең икенче катына мендем.”
Урал ь скида Г.Тукайның җизнәсе Галиәсгар Госманов йорты күренеше.
МОБУ ООШ Коргат урта гомуми белем бирү мәктәбенең
татар теле һәм әдәбияты укытучысы
НурыеваИрина Альтаф кызының Г.Тукай. “Исемдә калганнар” автобиографик әсәренә презента ци ясе
-80%
Читайте также: