19 гасыр эдэбиятында заман герое сочинение
Обновлено: 04.07.2024
- Батыр Таһир һәм гүзәл Зөһрә мәхәббәте тарихы - төрки әдәбиятында иң билгеле сюжетларның берсе. Ул татар әдәбиятында да кат-кат сурәтләнә. Аның тулырак вариантын Алтын Урда дәүләте чоры язучысы Сайадиның “Бабахан дастаны”нда. Ә Әхмәт Уразаев – Кормаши тарафыннан 19 гасыр ахырында поэма итеп язылган вариант исә аеруча популяр була. Фәтхи Бурнаш бу сюжетны нигез итеп алып 1917 елда трагедия яза. Аны беренче тапкыр Габдулла Кариев сәхнәләштерә, һәм “Таһир-Зөһрә” дистә елдан артык сәхнәдән төшми. Спектакльгә музыканы С. Сәйдәшев яза.
- Бу әсәр безне бүгенге көндә дә дулкынландыра, мәхәббәткә мәдхия булып яңгырый. Татар халкында бер-берсен нык яраткан ике яшь турында “Таһир белән Зөһрә инде” дигән гыйбарә бар. Әсәр геройлары бер-берсен шулкадәр нык яраталар: сөйгәннәре өчен корбан булырга да әзерләр. Зөһрәнең әтисе егеткә кызы исемен телгә алмаска кушкач, Таһир сөйгәненнән баш тартмый .
- Миңа бигрәк тә Зөһрәнең кыю кыз булуы ошады. Мәхәббәтен дә ул беренче булып үзе белдерә. Таһирга хат язып, аны очрашуга, аңлашуга чакыра.
- Бу әсәр безне яраткан кешеңнән хисләреңне яшермәскә өйрәтә. Таһир үзен онытуны сорагач, Зөһрә йөрәк серләрен ача. Миңа бигрәк тә әсәрдәге тел-сурәтләү чаралары ошады. Без күп вакытта хисләребезне сүзләр белән белдерүдә кыенлыклар тоябыз.
Туган телдә белем бирү оешмаларының 10 нчы сыйныфында туган тел әдәбияты дәресләрендә "Борынгы һәм Урта гасыр татар әдәбияты" темасын үткәндә, кереш дәрестә файдаланырга мөмкин.
Йосыф Баласагунлы.
Әхмәт Йүгнәки
Әхмәд Ясәви
Гарәп-уйгур язуындагы кулъязмалары бар.
-лиро-эпик әсәр
Сөләйман Бакырганый
-Урта Азиядә яшәгәннәр.
-ике строфалы.
-дини-суфичыл
-гадел патша идеясе уздырыла.
-дөнья барлыкка килүне, кеше яшәвен Алла белән бәйлиләр.
-үгет-нәсыйхәт
-белемлелек-наданлык антитезага куела.
-фани дөнья белән бакый дөнья антитезага куела.
-бу дөнья вакытлыча.
-теге дөнья- мәңгелек.
Болгар-Хазәр чоры әдәбияты
Алтын Урда әдәбияты
- IX-XIII гасырның 1нче чиреге.
XIII гасырның уртасы- XV гасыр уртасына кадәр
Кол Галинең “Кыйссаи Йосыф” әсәре
Ул шигъри поэма.
-каберташ язмалары
Бик күп вариантлары бар.
Коръәннең 12 сүрәсе.
18 гасыр шагыйре Утыз-Имәни поэманы эшкәртә, халык теленә якынайта.
-сәяхәтнамәләр
-суфичылык көчле
Йосыф-Зөләйха мәхәббәте
Йосыф-әтисе Ягъкуб мәхәббәте
Котбның “Хөсрәү вә Ширин” поэмасы
Харәзминең “Мәхәббәтнамә” поэмасы
-Сәйф Сараи “Сөһәйл вә Гөлдерсен”, “Гөлстан бит-төрки” әсәрләре
Казан ханлыгы чоры әдәбияты
XV гасыр уртасы- XVI гасыр уртасына кадәр
Күренекле шагыйрь – Мөхәммәдьяр.
Аның “Төхвәи мәрдан” (егетләр бүләге), “Нуры содур” (Күңелләр нуры”), “Нәсыйхәт” шигыре билгеле.
Вы можете добавить книгу в избранное после того, как авторизуетесь на портале. Если у вас еще нет учетной записи, то зарегистрируйтесь.
Ссылка скопирована в буфер обмена
Вы запросили доступ к охраняемому произведению.
Это издание охраняется авторским правом. Доступ к нему может быть предоставлен в помещении библиотек — участников НЭБ, имеющих электронный читальный зал НЭБ (ЭЧЗ).
Если вы являетесь правообладателем этого документа, сообщите нам об этом. Заполните форму.
Максат һәм бурычлар: Укучыларны XIX гасыр татар әдәбияты тарихы, XIX гасыр поэзиясе, аның күренекле вәкилләре, иҗат үзенчәлекләре белән таныштыру.
1. XIX гасыр татар әдәбияты үзенчәлекләре турында мәгълүмат бирү;
2.XIX гасыр шагыйрьләренең иҗатларыннан кайбер үрнәкләрне ук
Максат һәм бурычлар: Укучыларны XIX гасыр татар әдәбияты тарихы, XIX гасыр поэзиясе, аның күренекле вәкилләре, иҗат үзенчәлекләре белән таныштыру.
1. XIX гасыр татар әдәбияты үзенчәлекләре турында мәгълүмат бирү;
2.XIX гасыр шагыйрьләренең иҗатларыннан кайбер үрнәкләрне укып анализлау;
3. Безгә кадәр яшәгән язучылар һәм шагыйрьләр иҗатына хөрмәт тәрбияләү.
3. Безгә кадәр яшәгән язучылар һәм шагыйрьләр иҗатына хөрмәт тәрбияләү.
| Вложение | Размер |
|---|---|
| xix_gasyr_tatar_dbiyatyna_kyskacha_kuztu.docx | 68.46 КБ |
Предварительный просмотр:
Тема: XIX гасыр татар әдәбиятына кыскача күзәтү.
Поэзиягә күзәтү. А.Каргалый,Х.Салихов, Г.Кандалый, Г.Чокрый, Акмулла, Г.Сәмитова шигырьләреннән афоризмнар уку.
Максат һәм бурычлар: Укучыларны XIX гасыр татар әдәбияты тарихы, XIX гасыр поэзиясе, аның күренекле вәкилләре, иҗат үзенчәлекләре белән таныштыру.
1. XIX гасыр татар әдәбияты үзенчәлекләре турында мәгълүмат бирү;
2.XIX гасыр шагыйрьләренең иҗатларыннан кайбер үрнәкләрне укып анализлау;
3. Безгә кадәр яшәгән язучылар һәм шагыйрьләр иҗатына хөрмәт тәрбияләү.
Дәрес тибы : Яңа белемнәр ачу дәресе
Җиһазлау : Ф.Ф.Хәсәнова, Г.М.Сафиуллина, М.Я.Гарифуллина, татар әдәбияты,9 сыйныф, рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен туган тел буларак өйрәнүче укучылар өчен). Казан- "Мәгариф-Вакыт" нәшрияты, 2016,39-45 битләр; шагыйрьләрнең шигырь текстлары, презентация, интернет чыганаклар;
Исәнләшү. Дәрескә эмоциональ халәт булдыру.
Өй эшләрен бәяләү һәм тикшерү ( Төрекмән шагыйре Мәхтумколый Фирагиның шигырьләрен сәнгатьле уку;ТҮРКСОЙ халыклары оешмасы турындагы конспектланган мәдәни белешмәне сөйләү)
1. XIX гасыр татар әдәбиятына кыскача күзәтү
2.XIX гасыр татар әдәбияты турында А.Яхин фикерләрен актер укуында тыңлау
3. XIX гасыр үзенчәлекләре турында дәреслектә бирелгән материалны укырга тәкъдим итү.
4.XIX гасыр поэзиясенә багышланган хезмәтне конспектлау.
1. Сорауларга җавап бирү:
а) Мәгърифәтчелек чорында кемнәр белемле кеше саналган?
б) Урта гасырлар әдәбиятында нинди романнар күпләп язылган?
в) XVIII- XIX гасырлар чиге әдәбиятына кайсы жанрлар хас?
г) Дөнья әдәбиятында кайсы төрки халыкның фольклоры бай дип санала?
2. XIX гасыр шагыйрьләренең шигырьләрен уку.
1.Дәреслектә бирелгән А.Каргалый,Х.Салихов,Г.Кандалый, Г.Чокрый, Акмулла, Г.Сәмитова шигырьләреннән афоризмнар укырга (44-45 битләр, дәреслекнең I кисәге);
Читайте также: