Алыкул осмонов реферат кыргызча
Обновлено: 07.07.2024
Алыку́л Осмо́нов (кирг. Алыкул Осмонов; 1915, село Капталарык, Панфиловский район, Чуйская область Киргизия — 12 декабря 1950) — киргизский поэт, драматург, переводчик.
Умер в тридцатипятилетнем возрасте, из-за туберкулёза легких, в 1950. Осмонову посмертно присуждена первая премия Ленинского комсомола республики. Союзом писателей Кыргызстана учреждена литературная премия им. Алыкула Осмонова. Премия Алыкула Осмонова являлась в Киргизии третьей по значимости премией среди писателей, после
Всесоюзной Премии имени Ленина и Киргизской Государственной Премии имени Токтогула Сатылганова. В целях изучения жизни и творчества поэта в 1994 создан республиканский общественно-литературный фонд.
Ранее автором был снят короткометражный фильм "Суйуу жана Алыкул", в котором рассказывается о любви известного поэта.
Съемки производились в Сокулуке, селах Кашка-Суу, Чокморов и на Иссык-Куле. В основе фильма - события, разворачивающиеся в жизни акына с 30-х до 50-х годов прошлого столетия.
"Мы показали первую любовь Алыкула Осмонова, то, как рождалось его творчество", - комментирует автор картины.
Роль Осмонова сыграл актер театра "Учур" Чынгыз Мамаев. Он ранее также исполнял роль поэта в спектакле. Айдай Жигиталиеву, первую любовь Осмнова сыграла актриса Назира Бердигулова, супругу поэта – Зейнеп - сыграла Гулнур Асанова.
В 2011 г. Жыпар Исабаева написала повесть "Алыкулду сүйгөн кыз" (на кыргызском языке) о о трепетной любви к поэту Жамийлы Сулаймановой, где описывается знакомство и отношения Алыкула Осмонова и главной героини повести.
Автор повести сообщает, что ей удалось связаться с героиней повести Жамийлой Сулаймановой, и часть материала повести основана на ее воспоминаниях.
В городе Бишкек в 2002 году на площадке перед Национальной библиотекой воздвигнут памятник Алыкулу Осмонову. Автор памятника - скульптор Маматкулов Равшанбек.
Кыргызский поэт, драматург, переводчик.
Много писал и переводил для детей.
В последние годы жизни, будучи тяжело больным, поэт не оставлял пера, создавая наиболее зрелые оптимистичные и светлые произведения, прославляющие жизнь и труд.
Умер в тридцатипятилетнем возрасте, из-за болезни легких, в 1950. В 1967 г. Осмонову посмертно присуждена первая премия Ленинского комсомола республики. В 1986 г. Союзом писателей Кыргызстана учреждена литературная премия им. Алыкула Осмонова. Премия Алыкула Осмонова являлась в республике третьей по значимости премией среди писателей, после Всесоюзной Премии имени Ленина и Государственной Премии имени Токтогула Сатылганова. В целях изучения жизни и творчества поэта в 1994 создан республиканский общественно-литературный фонд.
Член СП СССР с 1938 г.
Имя выдающегося поэта Алыкула Осмонова заслуженно называют рядом с именами самых крупных представителей кыргызской литературы. Творчество самобытного поэта значительно обогатило духовную культуру кыргызского народа, являясь одной из ярких страниц кыргызской поэзии.
О ярком и самобытном таланте поэта рассказывается на страницах книг: ОСМОНОВ А. Стихотворения и поэмы. – Л.: Сов. писатель, 1990. – 304 с.; ОСМОНОВ А. Избранное: Стихотворения и поэмы. – М.: Худож. лит., 1975. – 272 с.; КЫДЫРБАЕВА Р. Лирика Алыкула Осмонова. – Ф.: Изд-во АН КиргССР, 1967. – 114 с.; МАМЫТБЕКОВ З. Пламенный поэт: О творчестве Алыкула Осмонова. – Ф.: Кыргызстан, 1971. – 108 с.; ШАМШИЕВ Б.А. Осмонов и киргизская поэзия 50-60-х годов. – Б., 1993. – 153 с.; ЖУСУПОВ К. Жизнь в стихах: Рассказ о жизни поэта Алыкула Осмонова // Жусупов К. Лесорубы. – М., 1975. – С. 116-202.
На кыргызском языке
Таңдагы ырлар (Утренние песни). – Ф.: Кыргызмамбас, 1935. – 127 с.
Жылдыздуу жаштык: Ырлар жыйнагы. (Пламенная молодость) – Ф.: Кыргызмамбас, 1937. – 62 с.
Чолпонстан: Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 1937. – 96 с.
Махабат (Любовь). – Ф.: Кыргызмамбас, 1945. – 76 с.
Балдар учун: Ырлар (Для детей: стихи). – Ф.: Кыргызмамбас, 1947. – 28 с.
Жаңы ырлар: Ырлар, поэмалар (Новые стихи). – Ф.: Кыргызмамбас, 1947. – 86 с.
Менин жерим – ырдын жери: Ырлар (Моя страна – родина песни). – Ф.: Кыргызмамбас, 1947.– 80 с.
Жаңы ырлар (Новые стихи). – Ф.: Кыргызмамбас, 1949. – 131 с.
Тандалмалуу ырлар жана поэмалар (Избранные стихи и поэмы). – Ф.: Кыргызмамбас, 1954. – 264 с.
Ата журт: Жарыяланбаган чыгармалар (Отечество). – Ф.: Кыргызмамбас, 1958. – 200 с.
Россия: Ырлар. – Ф.: Кыргызмамбас, 1964. – 16 с.
Чыгармалар жыйнагы: 3 томдук (Собрание сочинений в 3 т.). – Ф.: Кыргызстан:
1т. – 1964. – 464 с.
2т. – 1965. – 660 с.
3т. – 1967. – 670 с.
Балдар менен турналар: Ырлар (Дети и журавли). – Ф.: Мектеп, 1965. – 23 с.
Ырлар жыйнагы (Сборник стихов). – Ф.: Мектеп, 1965. – 82 с.
Көл толкуну: Тандалган ырлар жана поэмалар (Волна озера). – Ф.: Кыргызстан, 1972. – 372 с.
Пионер ыры: Ырлар, поэмалар, котормо (Пионерская песня). – Ф.: Мектеп, 1974. – 207 с.
Түлкү менен каздар (Лиса и гуси). – Ф.: Мектеп, 1974. – 19 с.
Ырлар (Стихи). – Ф.: Кыргызстан, 1974. – 62 с.
Толубай сынчы: Ырлар, поэмалар (Толубай – знаток коней). – Ф.: Мектеп, 1979. – 80 с.
Балдар жана турналар: Ырлар (Дети и журавли). – Ф.: Мектеп, 1980. – 10 с.
Чыгармалар жыйнагынын 3 томдугу (Собрание сочинений в 3х томах). – Ф.: Кыргызстан:
Работа повествует о творчестве поэта Алыкула Осмонова, одного из крупных представителей кыргызской литературы. Анализ творчества самобытного поэта, обогатившего духовную культуру кыргызского народа, являющегося одной из ярких страниц кыргызской поэзии.
| Рубрика | Литература |
| Вид | реферат |
| Язык | русский |
| Дата добавления | 05.04.2012 |
| Размер файла | 16,7 K |
Студенты, аспиранты, молодые ученые, использующие базу знаний в своей учебе и работе, будут вам очень благодарны.
Алыкул Осмонов
Алыкул Осмонов родился в семье бедняка в марте 1915 года в аиле Каптал-Арык нынешнего Панфиловского района Киргизской ССР. Он рано лишился родителей, воспитывался в Токмаксом, Пишпекском детдоме. В 1929 гду поступил во Фрунзенский педтехникум, по окончании его работал в редакции киргизских периодических изданий, занимался литературным трудом. В литературу как поэт он вошел в начале 30х годов. Это был бурный, сложный период социалистического строительства, пора больших трудностей, тяжелой жизненной ломки. Но это было и время гражданского подвига народных масс, когда на авансцену истории смело вышли новые хозяева страны - рабочий класс и трудовое крестьянство под руководством Коммунистической партии. Кыргызские поэты старшего поколения боролись за новую жизнь не только пером, но и практическим делом, общественной активностью. В то время уже создавалась новая реалистическая поэтика, окрепли поэтические голоса Аалы Токомбаева (1904-1988), Мукая Элебаева (1905-1944), Жоомарта Боконбаева (1910-1944), Жусупа Турусбекова (1910-1943) и других поэтов первого призыва.
Начало Великой Отечественной войны Алыкул Осмонов, будучи истинным сыном своего народа и поэтом-гражданином, воспринял как грозную опасность для всего социалистического отечества.
В отличие от многих собратьев-поэтов, он не предсказывал скорую победу, а предупреждал о грозной опасности, прямо говорил, что фашисты располагают сильным оружием в смертельной битве, которая должна решить судьбу советской родины.
В конце 1944 года Алыкул переживает, казалось бы, полный крах личной жизни: умерла его новорожденная дочь, ушла жена, обострился туберкулезный процесс в легких. Но поэт не дал сломить себя тяжким жизненным обстоятельствам и все свои силы отдал творчеству.
В автобиографии Алыкул писал, что считает 1945 год годом наступления творческой зрелости. В этой самооценке нет преувеличения, любой крупный поэт гордился бы такими результатами.
Постелят мне камень, накроют песком,
Но, если строка моя вспыхнет хоть в ком,
Могильные плиты я сброшу с себя
И в росной степи проскачу рысаком!
«Дорогой и милый человек Сергей Александрович!
Я еще лечусь. Здоровье улучшается. В ближайшие дни собираюсь поехать на кумысолечение.
По тону письма не подумаешь, что это написано человеком обреченным, знающим о близком конце,-- кажется, что у него впереди большая жизнь и большие планы. 12 декабря 1950 года Алыкула не стало.
Поливщик поле поливает.
Вода металлом отливает.
А ненаглядная хозяйка
Пришла. Садится. Отдыхает.
Он едет на конях горячих,
На скакунах, а не на клячах.
А расторопная хозяйка
Румяный вынула калачик.
Обширна вешняя запашка.
Потна поливщика рубашка.
Заботлива его хозяйка:
Полна бараньим жиром чашка.
Поливщик трудится недаром,
Вода бежит в кипенье яром.
Но терпеливая хозяйка
Всё ждет с кипящим самоваром.
Вот наконец туман поднялся.
Вот наконец и муж примчался.
Не зря ждала его хозяйка,
К устам губами он прижался.
Иссык-Куль, я тобою любуюсь всегда.
Песнь моя, будь прозрачна, как эта вода.
Свет зари, что встает, Иссык-Куль, над тобою
Как меня утешал он в былые года!
Иссык-Куль, я всю жизнь тебя слушать готов.
Ты вдохнул в мои песни прохладу ветров,
Ты прекрасен, когда белизною сверкают,
Бурно пенятся гребни тяжелых валов.
Иссык-Куль, пока жив ты, и я не умру.
Я люблю твоих бурь благодатных игру,
Я судьбу свою благословляю за щедрость,
Что дано мне писать возле волн на ветру.
Мое озеро, пенясь, грози облакам,
Улыбайся зарей ослепительной нам,
А бездарных поэтов, слагающих вирши
Вроде этих, хлещи ты волной по щекам!
Пришел маляр и наш покрасил дом,
И словно солнце поселилось в нем.
Вот этот человек в спецовке старой,
Он радость нам принес своим трудом.
В ненастье дом сияет, как дворец,
Сын улыбается, поет отец.
Вот этот человек в спецовке грязной,
Он -- с чистым сердцем -- светлых дел творец.
Веселье в доме, всюду звонкий смех,
Как будто праздник, торжество у всех,
В труде есть благородство,-- благороден
С простою речью этот человек.
Он поздно лег и на рассвете встал
Прекрасен труд, велик он или мал
Но почему ж отец мой, век кочуя,
Такого в жизни мастерства не знал?
Подобные документы
Своеобразность драматического произведения, выраженная в особенностях речи персонажей. Первые шаги А. Осмонова в литературной деятельности, его поиск собственного пути в поэзии. Наступление творческой зрелости поэта и появление лирических стихотворений.
реферат [207,0 K], добавлен 29.03.2012
Тема поэта и поэзии является одной из важнейших тем в творчестве Н.А. Некрасова. Она протянута через несколько его произведений, в частности "Поэт и гражданин" и "Элегия".
сочинение [5,0 K], добавлен 16.12.2002
"Смерть Поэта" как пророчество М.Ю. Лермонтова. Тема сна в форме потока сознания в стихотворении поэта "Сон". Изображение состояния человека между жизнью и смертью в творчестве поэта. Парадокс лермонтовского "Сна". Пророческий характер поэзии поэта.
презентация [290,0 K], добавлен 28.10.2012
Стихи и поэмы Роберта Рождественского. Путь лирической публицистики поэта. Чувство личной ответственности за все худое и доброе в творчестве поэта. Лирическая исповедь поэта. Антураж молодежной литературы. Стихотворения, написанные на злобу дня.
реферат [33,5 K], добавлен 29.01.2011
Детские и юношеские годы народного поэта Татарстана Роберта Мугаллимовича Миннуллина. Мир творчества поэта. Стихи для взрослых. Тональность поэзии Миннуллина. Художественное осмысление образа детства. Основные ценностные установки творчества для детей.
реферат [56,0 K], добавлен 09.01.2015
Изучение творчества самого яркого выразителя импрессионистической стихии в раннем русском символизме К.Д. Бальмонта. Анализ воздействия его поэзии на русскую поэтическую культуру. Описание литературного дебюта. Сфера бессознательного в творчестве поэта.
реферат [23,7 K], добавлен 19.07.2013
Описание основных фактов из жизни Сергея Александровича Есенина. Их отражение в творчестве и проявление в ведущих мотивах его произведений. Признание первого стихотворения поэта. Отношение Есенина к революции. Самобытность его поэзии. Образ жизни поэта.
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Бесплатные сертификаты учителям и участникам
Алыкул Осмонов (1915 - 1950)
Калемдеш жана замандаштарына караганда Алыкул Осмоновдун таланты да, тагдыры да бөлөкчө. "Кудайга миң мертебе калп айтса да, ырына бир жолу да калп айта албаган" бул акын өзүнүн керемет поэзиясы менен адамдардын жүрөгүнө жашоонун не бир ажайып сулуулугун, кымбаттыгын жеткире алган. Акын мөлү Алыкул өз өмүрүн ырсыз элестете алган эмес. Ошондуктан өмүрүнүн акырына чейин поэзияны ыйык туткан. Кудурети күчтүү табияттан анын сураганы да бир гана нерсе эле. Ал ыр болчу:
Мен турмушта сараң, ачкөз эмесмин,
Өктөө кылып: "Ай, аз бердиң, - дебесмин.
Байлык, үй-жай, ден соолуктан ардактуу,
Мага берсе, эки сабак ыр берсин.
А. Осмоновдун акындык жана адамдык сапатын мына ушул төрт сап ыр эле аныктай алат. Ал өмүр бою бул шертинен тайган жок. Улуу адамдар кайталангыс таланты менен өздөрүн өлбөс кылып жаратышат. Алыкул да ошондой таланттардын катарына кирет.
Бар бололу, түгөнбөйлү, курдаштар,
Узак, узак, узак болсун бул сапар.
Кылым бүтүп, дүйнөдөн жок болсок да,
Кайра кайтып жолугушчу жолдор бар.
Менин күнүм өлбөсүнө түңүлбөйт,
Толкун урса тайызына сүрүлбөйт.
Тирүүлүктө жоктугуна жол бербей,
Жер түбүндө чирисе да, бир гүлдөйт.
Бул саптарды окуганыңда Алыкул Осмонов сенин жаныңда баягыдай эле тирүү бойдон тургансыйт, чыныгы поэзияга тизе бүгүп, таазим кылууга аргасыз кылат.
Он төрт жашында Фрунзедеги педагогикалык техникумга кирип, анын алдындагы адабий ийримге катышып, орустун белгилүү жазуучуларынын чыгармалары менен таанышат. 1930-жылы "Сабаттуу бол" газетасынын сентябрь айындагы санында биринчи жолу анын "Кызыл жүк" деген ыры басылып, адабий тушоосу кесилет. Ушундан баштап анын ырлары газета, журналдарга үзбөй жарыяланат. 1933-жылы техникумду бүткөндөн тартып, ал биротоло чыгармачылык иштин артынан түшөт. Дүйнөлүк адабияттын мыкты үлгүлөрүн үзбөй окуп, билимин, тажрыйбасын тереңдетет.
1935 - 1950-жылдардын аралыгында ал ондон ашуун ыр китептин ээси болду. "Таңдагы ырлар", "Жылдыздуу жаштык", "Чолпонстан", "Махабат", "Жаңы ырлар", "Менин жерим - ырдын жери" деген жыйнактары жарык көрдү. "Мой дом" аттуу ырлар жыйнагы 1950-жылы Москвадан орус тилинде басылды. Бул китеп жалпы союздук окурмандар тарабынан жылуу кабыл алынып, акындын атагын алыска таратты.
Алыкул Осмонов эң мыкты котормочу да болгон. Ал Пушкиндин, Шекспир, Низами, Шота Руставели сыяктуу дүйнөлүк адабияттын алптарынын көркөм дүйнөсү менен кыргыз окурмандарын биринчилерден болуп тааныштырат. Айрыкча улуу акын Шота Руставелинин "Жолборс терисин жамынган баатыр" поэмасынын Алыкул таржымалдаган котормосу аңызга айланып, атпай Ата Журтубуздун бүт булуң-бурчуна жетти. Шекспирдин "Отелло", "Он экинчи түн" сыяктуу драмаларын да кыргыз көрүүчүлөрү анын котормосу боюнча сахнадан көрүүгө мүмкүнчүлүк алышты.
Улуттук сөз өнөрүнүн бүгүнкүсү менен эртеңкиси туурасында ойлонуу, өзүнө талап коюу А. Осмоновду көп нерсеге милдеттендирди. Ошондуктан мурдагы жазгандары такыр жакпай, өз жараткандарын өзү жериди. Нечен толгонуудан кийин басмага даярдаган ырларынын жаңы жыйнагын өрттөп да жиберди. Бул үчүн чоң жүрөк, ашкере баатырдык керек эле. Алыкулда андай касиет, сапаттардын баары бар болчу. Анын чыгармачылыгынын бурулуш учуру да дал ушул жылдарга туура келди. Бирок ажал арбайган ач колун ага сунуп, өлүм жакындап, суусу түгөнө берди. Ашкере айкөл, ташкындаган таланттын туз-насиби 35 жылга гана өлчөнгөн экен, залкар акын 1950-жылы 12-декабрда дүйнөдөн кайтты. Көзү өткөндөн кийин, 1964 - 1967-жылдары чыгармаларынын үч томдугу жарык көрдү. 1984 - 1986-жылдары ырлары, котормолору, поэмалары менен драмалары кайрадан үч томго топтоштурулду.
Күн өткөн сайын өзүнө койгон талабы катаалдап, акын улам жаңы бийиктикти самап, поэзиянын улам жаңы аралдары менен жээктерин ача берди. Ошенткен сайын анын адам менен Ата Журтка болгон сагыныч-кусалыгын билдирген, жашоо менен өмүргө кумары канбаган ырларынын ажары ачылып чыга келди. Акындын мындай тематикадагы не бир укмуштуу, не бир азем керемет сулуулугу, кооздугу менен өзүнө куштар кылып, төбөсү асман тиреп, шоодурап менменсинген мырза теректи эске салат. Бирок ал өмүрү өткөнчө өзүнүн чыгармаларына канааттанган жок, улам жаңы, жакшыларды жараткысы келди. Мына ушул умтулуу аны ыр жазууга гана эмес, жашоого да шыктандырды. Ошондуктан акын өзүн аябады, жанын жай таптырбай жабыркаткан ооруга карабай, күрс-күрс кан жөтөлүп отуруп да, кара жанын карч уруп, бир сап ыр үчүн түн күзөп көшөрө эмгектенди. Жогорку талап, тынчтык бербеген тынымсыз изденүү Осмоновдун чыгармаларын кулач жеткис, асман мелжиген алп чынарга айландырды. Дүпүйгөн чынардын сансыз бутактары бар сыңары А. Осмоновдун керемет поэзиясынын мазмуну да ар түрдүү жана өтө бай. Анда бирде Ата Журттун асылдыгы, ага деген сүйүүнүн ыйыктыгы даңкталса, бирде адам баласын дүйнөнүн ээси кылуудагы кудуреттүү эмгек ырдалат. Анын чыгармаларында кээде өмүр менен өлүм бой тирешип тура калат да, анан акын өмүрдүн улуулугун жана түбөлүктүүлүгүн не бир мукам кайрыктарга салат.
Сүрөткердин кимдиги, кандайлыгы анын чыгармаларынын санында, тематикасынын ар түрдүүлүгүндө эмес, анда камтылган ой менен сезимдин күчтүүлүгүндө, жасалмалуу эмес табигыйлыгында, баарынан мурда, ал көркөм дүйнөнүн насили, нарк баасында жатат. Улуу акын үчүн майда, кичине деген нерсе болбойт, демейки окурман үчүн байкалып, кармалбаган нерседен ал ааламды кучагына сыйдырып, адамды түйшөлтүп ойлонууга аргасыз кылган улуулукту көрө алат. А. Осмонов деле башка акындар эмнени ырдаса, ошол нерселер жөнүндө ырдады, бирок башкача ырдады. Ал чыныгы поэзияны жалтыраган кооз сөздөрдөн, болбосо Ата Журт деп өпкө-жүрөгүн чаап, көкүрөк койгулоодон издебеди, анын поэзиясы ар бирибиздин жүрөгүбүздө уялаган, бирок оңой менен бере албаган букту, ойду таап, козгой алды. Ошондуктан Осмоновдун ырларын окуганда, ал ырлар сенин жүрөк сезимиңден жаралгандай болот. Акын адамдардын купуя жүрөк сезимин айттырбай туюп, билип тургандай. Анын ырларынын керемет сыры дал ушунда.
Ар бир адамга Ата Журт кымбат. А. Осмоновдун ырларын окуганыңда, Ата Журт менен акын бири-бирине ээрчишип жүргөн ата-баладай көз алдыңа тартыла калат.
… Жылуу кийин, жолуң кыйын үшүүрсүң,
Кыш да катуу… бороон улуп, кар уруп…
Суугуңду өз мойнума алайын,
Жол карайын, токтой турчу, Ата Журт!
Бул саптар А. Осмоновдун белгилүү "Ата Журт" деген ырынан. Анын алгачкы эки сабын окуганда ырдын Ата Журтка арналып жаткандыгын сезбейсиң, ал саптар кадимки эле камкор эненин жалгыз перзентин алыс сапарга узатып жаткандагы мээримин элестетет. Ырдын акыркы эки сабын окуганыңда гана анын Ата Журтка арналып жаткандыгын билип, айланаңды өзгөчө сүйкүм менен эрксиз бир карап аласың. Анан жүрөгүңдө сөз менен айтып жеткире алгыс Ата Журтка деген сезим пайда болот да, тууган жердин элеси калдайып көз алдыңа тартыла түшөт. Ата Журтту аргасыздан өзүңдүн эң бир жакын, бир ыйык адамыңдай элестетесиң. "Бүт дартыңды өз мойнума алайын, сен ооруба, мен ооруюн, Ата Журт" деп, анын алдында адамдык парзыңды кылчактабай аткаргың келет. Ошентип акын Ата Журттун кооздугун, кымбаттыгын шөкөттөп-мактап да отурбайт, сенсиз жашай албайм деп жалынып-жалбарбайт. Бар болгону мээрман эненин күндө айтыла берип, анчалык элес да алынбай калган демейки сөзүн кайталоо менен гана чектелген.
ОТДЕЛЬНЫЕ ИЗДАНИЯ
на киргизском языке
Тандагы ырлар. —Ф.: Кыргызмамбас, 1935.— 127 б. Утренние песни.
Жылдыздуу жаштык: Ырлар жыйнагы. — Ф.: Кыргызмамбас, 1937. — 62 б. Пламенная молодость.
Чолпонстан: Ырлар жыйнагы. — Ф.: Кыргызмамбас, 1937.— 96 б. Махабат. — Ф.: Кыргызмамбас, 1945. — 76 б. Любовь.
Балдар учун: Ырлар. — Ф.: Кыргызмамбас, 1947. — 28 б. Для детей.
Жацы ырлар: Ырлар, поэмалар. — Ф.: Кыргызмамбас, 1947. — 86 б. Новые стихи.
Менин жерим — ырдын жери: Ырлар.— Ф.: Кыргызмамбас, 1947.— 80 б. Моя страна — родина песни.
Жацы ырлар. — Ф.: Кыргызмамбас, 1949. — 131 б. Новые стихи.
Тандалмалуу ырлар жана поэмалар. —Ф.: Кыргызмамбас, 1954.— 264 б. Избранные стихи.
Ата журт: Жарыяланбаган чыгармалар. — Ф.: Кыргызмамбас,1958, —200 б. Отечество.
Россия: Ырлар. — Ф.: Кыргызмамбас, 1964. — 16 б.Чыгармалар жыйнагы: 3 томдук. — Ф.: Кыргызстан. 1-т, — 1964, — 464 б. 2-т, — 1965.— 660 б. 3- т. — 1967.— 670 б. Собрание сочинений.
Балдар менен турналар: Ырлар. — Ф.: Мектеп, 1965. — 23 б. Дети и журавли.
Ырлар жыйнагы. —Ф.: Мектеп, 1965. — 82 б. Сборник стихов.
Кол толкуну: Тандалран ырлар жана поэмалар. — Ф.: Кыргызстан, 1972. — 372 б. Волна озера.
Пионер ыры: Ырлар, поэмалар, котормо. — Ф.: Мектеп, 1974.— 207 б. Пионерская песня.
Тулку менен каздар. — Ф.: Мектеп, 1974. — 19 б. Лиса и гуси.
Ырлар. — Ф.: Кыргызстан, 1974. — 62 б. Стихи.
Толубай сынчы: Ырлар, поэмалар. — Ф.: Мектеп, 1979. — 80 б. Толубай — знаток коней.
Балдар жана турналар: Ырлар. — Ф.: Мектеп, 1980.— 10 б. Дети и журавли.
Чыгармалар жыйнагынын 3 томдугу. — Ф.: Кыргызстан. 1-т.: Ырлар, поэмалар. — 1984. — 296 б. 2-т.: Поэмалар, драмалар, легендалар.— 1985. — 344 б. 3- т. — 1986.— 278 б. Собрание сочинений в 3-х томах.
на русском языке
Мой дом: Стихи. — М.: Сов. писатель, 1950.— 156 с.
Мой дом: Стихи. — Ф.: Киргизгосиздат, 1954.— 136 с.
Избранное: Стихотворения. — М.: Сов. писатель, 1955. — 184 с.
Избранное: Стихи.—М.: Политиздат, 1958. — 304 с.
Лиса и гуси. — Ф.: Мектеп, 1974.—20 с.
Избранное: Стихи и поэмы.—М.: Худож. лит., 1975. — 272 с.
Дети и журавли. —Ф.: Мектеп, 1981. — 6 с.
Отчий край: Стихотворения и поэмы. — Ф.: Кыргызстан, 1987. —256 с.
на языках народов СССР
Дети и журавли: Стихи. —Таллинн: Ээсти раамат, 1984. — 11 с. — эст.
Крылов И. А. Басни. — Ф. — Казань: Киргизгосиздат, 1937. — 38 с.
Крылов И. А. Басни. —Ф.: КиРгизг°сиздат, 1938. — 26 с.
Маршак С. Я. Лодари и кот. — Ф. — Казань: Киргизгосиздат, 1937. —8 с.
Перро Ш. Сказки. — Ф.: Киргизгосиздат, 1937. — 30 с.
Пушкин А. С. Сказка о попе и его работнике Балде. — Ф. — Ка¬зань: Киргизгосиздат, 1937.— 16 с.
Чуковский К. Федорино горе: Стихи. — Ф. — Казань: Киргизгосиздат, 1938, — 17 с.
Руставели Шота. Витязь в тигровой шкуре. — Ф.: Киргизгосиздат, 1940, —376 с.
То же. — 1951. —332 с.
То же. — 1956. —332 с.
То же. — 1972. — 304 с.
То же. — 1976. — 306 е.
То же. — 1982. — 300 с.
Пушкин А. С. Евгений Онегин: Роман в стихах. — Ф. — Казань: Кир-гизгосиздат, 1948. — 160 с.
Шекспир В. Отелло: Трагедия в стихах. — Ф.: Киргизгосиздат. 1949. — 152 с.
*Окуучулар улуу жазуучу А.Осмонов, анын өмүр, чыгармачылыгы боюнча алган түшунуктөрүн бекемдешет. Ырлардын мазмунун түшүнүшөт.
*Балдар А.Осмоновдун өмүру, чыгармачылыгы менен таанышып, билишсе, кеңири маалымат алышса, ырлардын мазмунун түшунүшсө;
Өнүктүрүүчүлүк:
Логикалык ойлоо жөндөмдүүлүктөрү өнүгөт.Темага байланыштуу тапшырмаларды аткара алышат.
Көрсөткүчү: Текстти талдоону үйрөнүшсө, темага байланыштуу тапшырмаларды аткара алышса;
Тарбия берүүчулүк:
Чыгармадагы тарбиялык идеяларды достору менен бөлүшө алышат. Бири-биринин оюн сыйлоону, мамиле тузүүну үйрөнүшөт.
Чыгармадагы тарбиялык идеяларды достору менен бөлүшө алышса,бири-биринин оюн сыйлоону, мамиле түзүүнү үйрөнүшсө.
Сабактын тиби :
Жалпы бышыктоо сабагы
өз алдынча, жалпы топ менен иштөө
Сабактын жабдылышы:
Окуу китеби, буклет, ватман, түстүү кагаз, слайд
Сабактын жүрүшү:
Уюштуруу: ( класста жагымдуу маанай түзүү)
Өтүлгөн тема боюнча окуучулардын алган билимдерин текшерет, бышыктайт.
Алыкул Осмоновдун чыгармалары боюнча бышыктоо
сабакты баштаардын алдында ноутбуктан сүрөттөр көрсөтүлөт, ал сүрөттөрдүн кандай байланышы бар экендигин аныкташат (барабан, бокс кол кабы)
Бул дүйнөдө узак жашай албады,
Заңгыратып бийик үй да салбады.
Таң атканча кирпик какпай отуруп,
Бүт өмүрүн ыр сабына арнады.
Ички сырын толук жазып бүтө албай
Өмүрүнүн жазын гана жашады.
Окуучулар кайсы акын экенин табышат)
Окуучуларга 2 минуталык слайд көрсөтүлөт.
Окуучулар эки топко бөлүнүшөт.
1-тапшырма : Топторго Алыкул Осмоновдун өмүрү, чыгармалары боюнча суроолор берилет.
1.А.Осмонов качан, каерде туулган?
2.“Жашоо чиркин бир тамшаным нерсе экен,
Кант жедимби, бал жедимби билбеймин” акындын кайсы ырынан?
3.Кайсы балдар үйүндө тарбияланат, анда канча жыл болот?
4.Акындын устаттары кимдер? 5.Алыкул Осмонов эң көп кайрылган тема кайсы?
6.1935-1950-жылдары кайсы китептери жарык көрөт?
7.Эмне себептен А.Осмоновдун тагдыры “таш кесеге” салыштырылат?
8. “Мезгил жана Алыкул” китебинин автору ким?
9.Акындын кайсы ырларына обон чыгарылган?
10 .Алыкул жөнүндө кандай тасма тартылган, тасманын режиссеру ким?
11 .Кыргызстандын Улуттук китепканасына А.Осмоновдун аты кайсы жылы ыйгарылган?
12 .Акындын балдар үйүндогү тарбиячысы ким?
13. Асанова Сонун акындын кайсы чыгармасынын каарманы эсептелет?
14.А.Осмонов атындагы сыйлык качан уюштурулган?
15.“Бүткөн экен кайран өмүр, кайран жан, деп жалооруп көңүлүм шондо бир сынат” акындын кайсы ырынан?
16.Акындын экинчи, үчүнчү өмүрү эмне?
17.Педагогикалык техникумду кайсы жылы бүтөт?
18.Өлүп тирилгендер поэмасындагы өлүп тирилген каармандар кимдер?
2-тапшырма: Сөз-сармерден
Алп акын Алыкул Осмонов.
3-тапшырма: Чыгармаларынан чайнворд түзүү.
4-тапшырма: Кроссворд чечмелөө
1.Таланты таш жарган акын.
2.А.Осмонов кайсы райондо туулган?
3.Алгачкы жолу кайсы ыры менен тушоосу кесилген?
4.Шекспирдин кайсы драмасын кыргыз тилине которгон?
5. “Он үчүндө ыр көлүнөн суу ичип”, он бешинде кайсы орустун акыны менен таанышат?
8.1950-жылы 12-декабрда кайсы акын дүйнөдөн кайткан?
9.Акындын кайсы ырында адам баласына болгон сүйүүсү берилген?
10. “Кайда жүрбөйт эр жигиттин жаш башы” деген ыр саптары кайсы ырынан?
11.Алыкулдун баш кошкон жары.
12.”Баатырдын баатырына тийсин”-деген ыр сабы кайсы поэмасынан?
13.”Жолборс терисин жамынган баатыр” дастанынын автору ким?
5-тапшырма: Обондуу ырларынан аткаруу
Теманы бышыктоо: БББК стратегиясы м.н иштешет
Баалоо: Алган упайлары эсептелинип, жеңүүчү топ аныкталат.
Үйгө тапшырма : “Мен сүйгөн акын” деген темада дилбаян жазып келүү
-75%
Читайте также: