Къашыргъэ хьэпащ1э и биография кратко

Обновлено: 02.07.2024

Сейчас слушают

Suite Bergamasque L 75 Clair De Lune Arranged For Violin And Piano By Alexandre Roelens Давид Ойстрах Владимир Ямпольский

Legend Op 17 Arranged For Violin And Piano Давид Ойстрах Владимир Ямпольский

Symphony In D Minor Fwv 48 Iii Allegro Non Troppo Vladimir Golschmann St Louis Symphony Orchestra

Kumar Sharma Svetlana Tulusi Valentine Love Mashup

Dorothea Röschmann Tritt Auf Die Glaubensbahn Cantata Bwv 152 6 Wie

Windscape Le Tombeau De Couperin Iii Forlane

A L Affût Feat Glk Dibson

Stiffelio Non Allo Sposo Volgomi Egli Un Patto Proponeva José Carreras Orf Symphony Orchestra Lamberto Gardelli Sylvia Sass Matteo Manuguerra Wladimiro Ganzarolli

Concerto No 5 Pour Piano In E Flat Major Op 73 Empereur I Allegro Yuri Boukoff Pierre Dervaux Orchestre De L Association Des Concerts Colonne

Quatuor Sine Nomine Flute Quintet In D Major Op 17 No 1 G 419 I

Residentie Orkest The Hague Symphony No 2 D 125 Iv Presto

Calvin Marsh O Jerusalem Jerusalem

Herkesin Aradığı Rusça Ay Ay Ay Türkçe Version

Пиковая Дама Remix

Suor Angelica Ave Maria Chorus Suor Angelica Giuseppe Conca Lidia Marimpietri Mina Doro Tullio Serafin Orchestra Del Teatro Dell Opera Di Roma Victoria De Los Ángeles Anna Marcangeli Corinna Vozza Coro Del Teatro Dell Opera Di Roma Maria Huder Santa Chissari Sylvia Bertona Teresa Cantarini

Paratroopers Brian Tyler

Andes Eric Vloeimans Juan Pablo Dobal

Symphony No 8 Symphonia Brevis Ii Allegro Moscow Symphony Orchestra Antonio De Almeida

Презентация на тему: " И гъащ 1 эмрэ и литературнэ лэжьыгъэмрэ. К 1 ыщокъуэ Алим и гъащ 1 эр К 1 ыщокъуэ Алим Пщымахуэ и къуэр къалъхуащ июным и 9 (22), 1914 гъэм Щхьэлыкъуэ." — Транскрипт:

1 И гъащ1эмрэ и литературнэ лэжьыгъэмрэ

3 Шу К1ыщокъуэм и творчествэм зыпымыууэ дызыщрихьэл1э шум и образыр куууэ ик1и гъунапкъэншэу зэрыщытыр къыдгуры1уэн хуейщ: ар зэщхьыр увы1эгъуэ зимы1эу к1эрахъуэ дунейращ, ауэ щыхъук1и нэр темыпы1эу гъуэгум тетщ а шур, ар зэрымыувы1эм хуэдэу, езы усак1уэм и акъылымк1э, и псэмк1э къигъэщ1 л1ыхъужьхэми увы1эгъуэ я1экъым. Ахэр къэувы1эмэ дунейр, гъащ1эр псэншэу я п1эм къина пэлъытэщ. Апхуэдэ гупсысэращ К1ыщокъуэм и шум дызыхуишэр. Алексеев Михаил.

4 Лъэужь махуэ К1ыщокъуэ Алим и псэ емыблэжу, пэжым и телъхьэу, л1ыгъэшхуэ зэрихьэу ди литературэм хуэлэжьащ. Ар тетхыхьащ езыр къызыхэк1а лъэпкъым, абы къик1уа гъуэгуанэ гугъум, нобэрей гъащ1эм. Къэралым и пащхьэм щи1э ф1ыщ1эм папщ1э, и гуащ1эдэк1 хьэлэлым, лъэпкъыбэ щэнхабзэм хилъхьа гуащ1эм, лъэпкъхэм, яку дэлъ ныбжьэгъугъэр гъэбыдэнымк1э хузэф1эк1а лэжьыгъэм къыпэк1уэу, абы къыф1ащащ Къэбэрдей – Балъкъэрым и ц1ыхубэ усак1уэ, Социалист Лэжьыгъэм и Л1ыхъужь ц1э лъап1эхэр.

5 Куэд щ1ащ утыкушхуэ зэрихьэрэ К1ыщокъуэ Алим игук1и и псэк1и адыгэл1щ, ауэ и къалэмыпэм къыщ1эк1 усэ сатырхэр къызыхэк1а лъэпкъым и шыфэл1ыфэр къэгъэлъэгьуэным къыщызэтеувы1эркъым: абы и усэхэм гукъинэжу нэрылъагъу ящ1 ц1ыхум и гьащ1эр, и дунейр, ар емышу 1уэхугьуэщ1эхэм зэрыхущ1экъур, мурад инхэм зэрыщ1эбэныр, абы и пщэдейр зэрызэ1убзыр. ГРИНБЕРГ Иосиф.

6 Хамэ хэгъуэгухэми щыц1эры1уэщ Удилъап1эщ, удигуапэщ, удидамэщ. Кавказым ис ди лъэпкъэгъухэм хуэдэу, Сирием щыпсэу адыгэхэри абхъазхэри къыбдогуф1э, Алим! АБАЗЭ Шэрэф, Дамаск дэт Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ гьэ. Уи ныбжьыр илъэс 85-рэ зэрырикъуамк1э я гумрэ я псэмк1э къохъуэхъу Тыркум ис адыгэхэр, зэгуэр Кавказыр зрагъэбгынауэ щыта адрей лъэпкъхэри. Дэ уэ куэд щ1ауэ удигъусэщ, гузэвэгъуэ дихуамэ, укъыддогузавэ, ди гуф1эгъуэмэ, укъыддогуф1э. Зэи дыкъэбгъэнакъым гулъытэншэу. Уи тхыгьэ хьэлэмэтхэмк1э дуней псом къебгъэц1ыхуащ адыгэр, дызыхэс лъэпкъхэм я деж ди щхьэр лъагэ щыпщ1ащ, ди щ1ыхьыр къыщып1этащ. АДЖАШЭ Мухьэдин

8 Анэдэлъхубзэм папщ1э имыщ1эн щы1этэкъым К1ыщокъуэ Алим дежк1э анэдэлъхубзэр ауэ зэрыпсалъэ, Зэрыхэпсэук1ын Зэрызэригъэпэщ 1эмэпсымэкъым, ат1э псэм и зы 1ыхьэщ, езы дыдэм и ц1эр зыгъэ1ури а бзэращ. Ауэ бзэр ар зи 1эщ1агъэм ищ1эн хуейуэ, адрейхэр абы хуэмейми хъуну аракъым: Бзэ зимы1эр, Щ1ылъэм тетми, Хуэдэ къабзэщ Къамылъхуам.

9 К1ыщокъуэ Алим и тхыгъэхэм теухуауэ Алим и 1эдакъэ къыщ1эк1а дэтхэнэ зы тхыгъэри ещхьщ ди къурш щхьэ тхъуахэм телъ уэсым, ди щ1ыналъэм къыщешх уэшх хуабэм, ди губгъуэхм къыщык1 удз гъэгъахэм, ди псыхъуэхэм дэлъ мывэ хьэлэмэтхэм, ди псы уэру зи къарур мык1уэщ1ыжхэм. Дэтхэнэ зы тхылъыщ1эри тынш ц1ык1уу къехъул1акъым Алим. Зауэм и маф1элыгъэм къилыгъуауэ, гузэвэгъуэ 1эджэм и гур ираудауэ, и ныбжьэгъу балъкъэрхэм къатепсыха гуауэшхуэм иужьыгуауэ и дуней гъащ1эр кърихьэк1 пэтми, Алим а псоми къелащ, къела къудейкъым, - абы дыгъэу къохъул1э 1уащхьэмахуэ щыгур пщ1эрэ щ1ыхьк1э къылъызыгъэсыну тхылъыщ1эхэр… Езы Алим щыслъагъук1и, абы и тхылъым сыкъыщеджэк1и, си нэгу щ1этщ Кавказым и къурш уардэхэм я бын бгырыс л1ы щэджащэм и теплъэр. Гулиа Георгий.

10 Ц1ыхухэм пщ1эшхуэ хуащ1

11 Къэбэрдей-Балъкъэрым и Унаф1эщ Мэлбахъуэ Тимборэ КъБАССР-м и Щ1ыхь тхылъыр кърет

Свидетельство и скидка на обучение каждому участнику

Зарегистрироваться 15–17 марта 2022 г.

Псалъащхьэхэр

Къэзгъэсэбэпа литературэр…………………………………. 13

Хэзыгъэгъуазэ

Лъэпкъыр сыт щыгъуи ирогушхуэ тхак I уэм и гуащ I эм. Псом хуэмыдэжу инщ литературэм и зэхэублак I уэхэм я щ I ыхьыр. Адыгэхэм я дежк I э апхуэдэ тхак I ущ Къашыргъэ Хьэпащ1э. Адыгэ тхыбзэм и япэ лъэбакъуэхэр щича махуэм къыщегъэжьауэ лъэпкъ литературэм къыок1уэк1 абы и литературнэ лэжьыгъэр. Л I ы ныбжь гъуэгуанэ и нэгу щ I эк I ащ абы и къалэмым.

Нобэрей си лэжьыгъэр зытеухуауэ щытыр фразеологизмхэращ. Адыгэ художественнэ литературэм ухэплъэмэ, ди тхак I уэ – усак I уэхэм я тхыгъэхэм куэд дыдэрэ къыщагъэсэбэп фразеологизмхэр.

Дэтхэнэ бзэми куэду хэтщ фразеологизмхэр. Псалъэ зэпхам къыщхьэщыкIыу фразеологизмым хэт псалъэхэр я закъуэу щхьэхуэу къэдгъэсэбэпыркъым. Фразеологизмхэр зэкIэщIэпч мыхъу псалъэ зэпхахэщ, зы псалъэм пэхъуу.

Адыгэбзэр фразеологизмхэмкIэ къулейщ. ЖыIэгъуэхэмрэ абыхэм я мыхьэнэуэ къэтхьахэмрэ зэхуэбгъадэу щытмэ, гу лъытапхъэщ фразеологизмэхэмкIэ къэIуэта мыхьэнэхэр нэхъ лъэщу зэрызэхэпщIэм, ар нэхъ гукъинэж зэрыхъум. Аращ тхыгъэхэм фразеологизмэхэм зыщаубгъуауэ щIыщытыр.

Художественнэ текстым щагъэзащIэ къалэн и лъэныкъуэкIэ убгъэдыхьэмэ фразеологизмхэм къагъэлъагъуэу щытщ цIыхум и хьэл-щэн, цIыхур зыхэхуа Iуэхугъуэ гуэр, цIыхум и псэм дэкI гупсысэхэр, зэбииныгъэ, ныкъуэкъуагъэ, лъагъуныгъэ, акъыл сыт хуэдэхэр.

Бэлыхь телъын гугъу ехьын.

Нэпсыр къек1уэн – и гъын къэк1уэн.

- Уэ пхуэдэ къабзэу си анэри бэлыхьыр телъу зы щ1ып1э гуэрым щы1эщ, жи1ащ абы ик1и анэр къиут1ыпщыжри езым и нэпсри къек1уауэ, къыпищащ, - умыгъ, ди анэ, уэ бэлыхьу птелъам нобэ и к1эухщ.

Гур ик1ын – къэщтэн

И нэ нурыншэхэм нэщхъеягъуэ сурэтыр яхэлът, зи дунейри зи псэри зыф1эмы1эф1ыж ц1ыхуу гу ик1а плъэк1эу дияуэ плъэрт.

Гур хуэбэмп1эн – псалъэ гуапэм хуеин, хуэныкъуэн.

Ц1ыху макъым, ныбжьэгъугъэ, гущ1эгъуныгъэ псалъэ хуабэхэм гур хуэбамп1эрт, ауэ ц1ыхухэр, езы анэм хуэдэ къабзэу, зыкъыщигъэлъэгъуэным щыщтэхэрт, нэмыцэхэмрэ полицайхэмрэ я нэгум зыкъыщ1амыгъэхуэн папщ1э, унэхэм зыщ1агъапщк1уэхэрт; абыхэм уапэщ1эхуэху къэс, бэ1ут1э1урэ тхьэмыщк1агъэрэ къапымык1ыну 1эмал зэримы1эр анэм игъэунэхуат.

Гур гъэщтэн – игъэп1ейтейуэ, игъэшынэу.

Къуажэм ц1ыху дэплъэгъуэжыртэкъым, псори дэл1ык1ам хуэдэу гур игъащтэу, ц1ыхуншэт.

Гущ1э лъапсэм щыхъумэн – зыгуэрым щыгугъын.

Гулъытэ хуэщ1ын – нэхъыф1у лъагъун.

Гъунэгъуу я нэхъ гулъытэ зыхуищ1ри арат.

Гур узын – ф1эмыф1у, игъэнэщхъейуэ.

Е1энк1э емыкун – хуэмеин.

Пщ1ант1экум иувауэ, и псэуалъэ закъуэу и пщ1ант1эм къыдэнэжам е1энк1э иримыкуу, и гур узу, еплъу щытт.

Гукъеуэм игъэдиин – и жагъуэ хъун.

Щхьэц ф1ыц1э бырыбым и 1упщ1ак1эхэр хигъэпщ1ауэ т1эк1у зыщигъэхъея нэужь, гукъеуэм игъэдияуэ абы зиущэхужащ.

Гур 1эджэми жэн – 1эджи жы1эн, къэгупсысын.

Абы и гур 1эджэми жэрт.

Гу бзаджэ хуи1э хъун – лъагъумыхъуныгъэ.

Хьэщхьэры1уэ хъун – бзаджэ хъун .

Кулакыу щыта и адэм и мылъкур къы1аха нэужь, нэхъри нэхъ хьэщхьэры1уэ хъуат, ц1ыхухэми нэхъри нэхъ гу бзаджэ яхуи1э хъуат.

Гу бзаджэ к1уэц1ылъын – ц1ыху 1ей.

Ц1ыхухэми я жагъуап1эу, езыми ц1ыхухэр и жагъуэу, хьэк1экхъуэк1э гу бзаджэр к1уэц1ылът.

Гуф1эгъуэм зэщ1иубыдэн – гуф1эщэн.

Щхьэр зэк1уэк1ын – делэ хъун

Советскэ кхъухьлъатэхэр къащхьэщыхьэу щыхъухэм, жэщ псохэр щ1ыбым дэту игъак1уэрт, хьэрэк1ыт1э уэздыгъэхэу советскэ летчикхэм кърагъэпсыххэм я нурхэм езыри къагъэнэхуу, нэмыцэхэм я бэлыхьым 1эщ1ахыжыным и гуф1эгъуэм зэщ1иубыдауэ, и щхьэр зэк1уэк1ам хуэдэу, имыц1ыху ик1и нэрымылъагъу и бынхэм – Счоветскэ хэкум и къуэф1хэу уафэгум итхэм – епсалъэрт, жэщ уафэ к1ыф1ым хуигъазэрти ехъуэхъурт.

Гум темыхуэн – хуэмеин, илъагъу мыхъун.

А полицейскэр абыхэм зэрахуэунэ1утыр анэм и гумм темыхуэу, ф1эгущык1ыгъуэу и щ1ыбыр яхуигъэзащ ик1и и сабийхэм яхэт1ысхьэжри 1ущэщэн щ1идзэжащ.

Гум къэк1ыжын – къэщ1эжын.

Бэкхъыщхьэм телъ чий ц1ык1ум мэкъу т1эк1у къытенэжауэ зэрытелъыр Быцу и гум къэк1ыжащ.

Гум имыщтэн – ф1эмыф1ын.

Щхьэк1уэ хъун – жагъуэ щыхъун.

Ар колхозым е нэгъуэщ1 советскэ 1уэхущ1ап1эхэм кърату щыта дэ1эпыкъуэгъуныгъэм хуэдэу гум ищтэркъым, сытым щыгъуи ар щхьэк1уэ мэхъу.

Гущ1эгъуншэ к1ыф1ым жьэхэдзэжын – гузэвэгъуэм хэхуэн.

Ик1и иджы, колхозыр къыщемыжьам зэрыщытам хуэдэ къабзэу, и сабийхэри езыри гущ1эгъуншэ к1ыф1ым жьэхэдзэжа хъуащ.

Гум къихьэн – игу къэк1ын.

Дунейр ф1эмы1эф1ын – зыри хуэмеижын.

Дзыхь хуащ1ыжхэртэкъым – я ф1эщ хъужыртэкъым.

Ягухэр хущ1экъужыртэкъым – зыми хуеижтэкъым.

Гугъэ, хъыбар куэдым къагъэпц1эжа хъунхэти, я гугъэхэми хъыбархэми дзыхь хуащ1ыжыртэкъым, ауэ абыхэм нэгъуэщ1хэм епсэлъэным ягухэр хущ1экъужыртэкъым.

Дзэлыфэр т1ын – пыгуф1ык1ын.

- Я-я-я, - зэпишащ абы и щхьэр ищ1урэ ик1и, къызэрыгуры1уам иригуф1эу, и дзэлыфэр ит1ри псынщ1эу джэдэщымк1э иунэт1ащ.

Дзэхэр хузэтегъэуэн – щ1эк1иен.

А нап1эзып1эм полицейскэм зыкъызэридзэк1ащ – иджыпсту фыз 1эщхьэпц1анэм зи дзэхэр хузэтезыгъауэу, щыта хьэк1экхъуэк1э бзаджэм и п1эк1э ар нэмыцэ хозяиным и пащхьэм ныбафэк1э щызепщыпщэну хьэзыр, хьэ 1урыщ1эу зи к1эр зыгъэк1эрахъуэ, сытри зыщ1эну хьэзыр убзак1уэу уващ.

Жеин хулъэмык1ын – мыжеифын.

Ауэ анэр, жеин хулъэмык1ыу, и нэр к1ыф1ым хэплъэу щытт.

Жэщ хьэлъэм хилъэфэн - жеин

Зи гур иримыгъэк1а – имыгъэшына.

И п1эм ижыхьын – къэувы1эн зыщ1ып1и мык1уэу.

Иужьым анэр сакъыурэ щ1ыунэм къыщ1эк1ащ, хадэмрэ сад ц1ык1умрэ къак1уэц1рык1ри и унэм щы1уплъэм, щтэри и п1эм ижыхьащ: бжэр къы1уудат, пкъыи хэлъыжтэкъым.

И дзыхь зэтелъыжу – ф1эщхъуныгъэ хэлъу.

Ц1ыху макъ куэду зэхэтым зы макъ гуэр, л1ы хахуэ макъыу, и дзыхь зэтелъыжу, адрейхэм яхуэмыдэу къахэ1ук1ырт.

И гум къыпылъэдэн - хуеин.

Абы епсэлъэныр зыхуэмыубыдыжу анэм игу къыпылъэдащ.

Игу къыхудэжыжыртэкъым – хуеижтэкъым.

Лъакъуэ лъэныкъуэк1э кхъэ мащэм еувэхын – л1эныгъэм пэгъунэгъу хъун.

Псэуныгъэми л1эныгъэми игу къыхудэжыжыртэкъым, лъакъуэ лъэныкъуэк1э кхъэ мащэм еувэхауэ, и сабийхэм папщ1э хузэф1эк1 иужьрей къалэнхэр игъэзэщ1эж хуэдэу къыщыхъурт.

Макъыр хуиту ут1ыпщын – макъышхуэ гъэ1ун.

Сабий гъы макъ хуиту ут1ыпщар зэхихатэмэ, иджы анэм ар гуф1эгъуэ макъ къыщыхъунт.

Мывэ сыну жын – мыхъейуэ щытын .

Зыкъомрэ ар абы хуэдэу, зыхуэбгъэдэнур умыщ1эн щытык1эу, зэуэ мывэ сыну жам хуэдэу, бостей п1ащ1э закъуэ ф1эк1 щымыгъыу, уэс гуэрэнхэм хэтащ.

Нэгум зыкъыщ1эмыгъэхуэн – зыкъемыгъэлъагъун.

Нэбгъузк1э еплъын – къыхуеплъэк1ын.

Курыт пщащэ ц1ык1у Марят нэхъ щхьэзыф1эф1у зэк1уэц1ылъу щытт, нэхъ яхэдза хуэдэуи хъурт, - ар хьэкумрэ гъуэлъып1эмрэ я зэхуакум зыдигъэпщк1уауэ дэсти и щхьэр къи1этакъым – иджыри пхъэ къихьакъым! – жыхуи1э щ1ык1эу, и анэм нэбгъузк1э къыхуеплъэк1ри щ1ы1эм игъэдия и нап1эхэр зэтрип1эжащ.

Напщ1эм телъын – зыгъэщ1эгъуэн.

Пэр 1этын – пэгэн.

Хэутэн щ1ын – зэмыпэсын.

И адэм и мылъкур и напщ1эм телъу, пагэрэ и пэр 1этауэ, псоми яф1энэу, псори хэутэн ищ1ыныр и мурад зэпыту щытащ.

Напщ1эр зэхэуфэн – нэщхъ щ1ын.

И напщ1эр зэхиуфэщ,зыкъигъэубэлэцри ар ябгэу къеупщ1ащ.

Ныбафэк1э зепщыпщэн – сытри ищ1эну хьэзыр, 1ужажэ.

Напэр техын – гъэук1ытэн.

Щ1ыгу укъызытехъухьами, ц1ыхуу укъызыхэхъук1ами я напэр тепхащ.

Нэхэр къыщихун – гужьеин.

А хьэжьым дыгъуэпшыхь джэдхэм л1ыхъужьу я щхьэр ф1ичащ, иджы шынагъуэм и нэхэ къыщихуауэ, и 1ит1ымк1э к1эрахъуэ зырызыр и1ыгъыу, зимыщ1эжу къуажэкумк1э йожэх.

Псэр гукъеуэ щ1ы1эм зэщ1ищтэн – гузэвэн.

Фи 1эпкълъэпкъ пц1анэ ц1вк1ухэмк1э фэ уэс щ1ы1эр фогъэври, сэ мыгъуэм си псэри гукъеуэ щ1ы1эм зэщ1ищтаи, сынасыпыншэ мыгъуэти.

Псэе1э-гуе1эу бэнэн – хузэф1эк1 псори щ1эн.

Куэд щ1ауэ ящгъупщэжа тхьэмыщк1агъэ, дэ1эпыкъуэгъуншагъэ, щхьэ закъуэ къару закъуэу, п1астэ бзыгъэ щхьэк1э псэе1э-гуе1эу бэнэн хуей хъунущ, гъаблагъэ псори нэмыцэхэр къыщык1уэм къыдигъэзэжри къыхуэк1уэжащи.

Псэр хузын – гугъу егъэхьын.

Гуик1ыныгъэ щ1ы1эм и гур ихузырт.

Псэм зэхищ1ык1ын – къыгуры1уэн псэк1э.

Анэм абы жи1ахэм и нэхъыбэр къыгуры1уакъым, ауэ, къыгурымы1уами, и псэм зэхищ1ык1ащ,

1э дэлъэн – едэхэщ1эн.

Бгъэдыхьэри и 1э к1эзызхэмк1э и нэк1уфэхэм, и щхьэм 1э дилъэу хуежьащ.

1эл хъун – бзаджэ хъун

Зэгъунэгъуит1ыр к1уэц1рыгъэж бжыхьым и деж щызэ1ущ1амэ, 1эл хъуа ц1ыхухэм хуэдэу, зэжра1энур ямыщ1эжу, нэщхъейуэ зэплъхэрт, сытми псалъэ зыт1ущ зэпадзыжхэрти, гугъап1эншэу я 1эр ящ1у, зэбгъэдэк1ыжхэрт.

Пащ1э Бэчмырзэ и гъащ1эмрэ и творчествэмрэ теухуа презентацэ.

Пачев Бекмурза Машевич

Бекмурза Машевич Пачев ( кабард .- черк . Пащӏэ Машэ и къуэ Бэчмырзэ;

6 [18] января 1854 — 20 ноября 1936 ) — кабардинский советский поэт.

Памятник основоположнику кабардинской литературы Бекмурзе Пачеву

Бекмурзе Пачеву – кабардинскому сказителю и поэту – в этом году исполнилось бы 165 лет. Это один из основоположников кабардинской литературы, он изобрeл алфавит, использовав арабскую основу, написал сотни произведений – стихов и поэм.

Читайте также: