Жашауну къыланчлары краткое содержание

Обновлено: 14.06.2024

Бу андерссон - схема будет вписано только часть произведения, но уже в начале съемок лучших из бумаги приведен биографию Тукая желание не только роман, но и своеобразная летопись эпох и национальностей, которые видны намерении Министерства создать в жизни
. Качество данной в композиции романа, системе образов да, да сюжет отражается в выборе событий и их описание методы.
Ахмет Файзи Тукай роман из жизни страница строительного определяет исходя из.
Да эти слова можно сказать не только по отношению к себе Ахмета Файзи Тукай. Вообще, очень многое почти два писателя России. "Пришли, чтобы пожинать сиротства", "талант есть верхний слой жизни, был поднят с помощью предоставленных" , "народный испытания провели вечер" , "рано ушел оставив светлый мир" , "добрые намерения помешало осуществит

Небольшое племя Джан живет в гиблом месте пустыни и постепенно вымирает. Бывший член племени, Назар Чагатаев должен спасти оставшихся жителей, выведя их из пустыни.

За минуту

Небольшое племя Джан живет в гиблом месте пустыни и постепенно вымирает. Назар Чагатаев должен спасти оставшихся жителей. Герой является сыном женщины из данного племени и русского солдата Хивинского экспедиционного корпуса.

Когда-то мать Назара – Гюльчатай сказала ему уйти из пустыни, так как желала спасти сына. После этого герой приехал в столицу, где окончил экономический институт. В настоящее время он был послан назад, чтобы вывести жителей племени из пустыни.

Чагатаев встречается с матерью после долгих лет разлуки. Когда племя выходит из пустыни, перед ним встает выбор. Либо они отправляются вместе с Чагатаевым в социалистическую страну, либо уполномоченный Нур-Мухаммед уведет их в Афганистан и продаст в рабство.

В итоге люди племени, обогревшись и наевшись, расходятся по одному. Сплоченность была им необходима лишь тогда, когда они были слабыми и беспомощными. Но когда борьба за жизнь закончилось, каждый из них решил жить самостоятельно.

Кязимни бойнуна бек къыйын борч тюшген эди – анга къара таныгъан адамы бек аз болгъан халкъны литературасыны мурдорун салыргъа тёреленди. Ол кесини чыгъармаларында да халкъыны басмасы болмагъаны, таулула жахил болгъанларыны тарыгъыуун бош этмегенди. Анга къарамаздан, Кязим халкъыбызны поэзиясыны отун тиргизген эди. Анга ол онгну берген аны айтхылыкъ фахмусу болду. Нарт Сосрукъ эмегенледен отну урлап, халкъына от тамызып, гыржын этер, эт биширир амал бергенча, Мечиев Кязим да, къудуретден поэзияны отун алып, миллет литературабызны нарты болду. Биз барыбыз да мынча жылны ичинде аны поэзиясыны иеси от жагъасында жылынабыз. Ол от жагъа жашауну бек къыйын кюнлеринде да суумай турду. Пушкин бла Лермонтовдан юйреннгенибизча, биз, таулу поэтле, бизни устазыбыз Кязимден дайым юйренебиз. Ол бизни миллет суратлау оюмубузну бийик даражагъа кётюргенди. Ол аны тарыхлы къыйыны, хакъы, сыйыды. Шыкъычы поэт халкъына, ана тилине да болмагъанча уллу игиликге этгенди. Аны кереклисича танымагъан, билмеген адамла Кязимни юсюнден жырчыды деп жазып тургъандыла. Ала жангылгъан этгендиле. Ол жырчы тюйюл, назмучу – поэт, жазыучу эди.

Кязим Октябрь революциягъа дери окъуна жалан фахмусу, назмулары бла белгили болуп къалмай, батырлыгъы – кишилиги бла да бизни таулада белгили болгъанды. Ол артыкълыкъгъа чыдай билмегенди, зулмучулагъа баш урмагъанды. Мен былайда да семиртип айтмайма. Поэтни аллай адам болгъанын тауда къартла энтда да унутмагъандыла.

Кязим тюзлюкню излеу бла бирге, къоркъмаулукъну да билген киши эди. Ол затны уа къаллай къыйын болгъаны белгилиди! Адамла класслагъа бёлюннген дунияда фахму бла къоркъмаулукъ – бир къаманы эки аузучадыла. Ол затха Кязимни жашауу, чыгъармалары, адам халы да шагъат боладыла. Дунияда батырны къоркъмаулугъу да болады. Анга аллай адам болургъа тюзлюкню аламат жютю сезгени, халкъгъа къуллукъ этмеклиги буюрадыла. Чынтты поэт, художник – халкъыны жюреги, намысыды, миллетни халларыны, къылыкъларыны бек иги шартлары анда боладыла, абадан поэт не заманда да историялы магъаналы адам болуп, уллу къыйматлы инсанына саналады. Аллай белгили шартласыз уллу художник болмайды. Биз Мечиев Кязимни жашауун бла чыгъармаларын сюзгенде да, акъылыбызгъа быллай оюмла келедиле.

Ой, мени жарлы халкъым,

Сен да бир башха болмай,

Кечеги къар жаугъанча,

Жауад къайгъы юсюнге,

Сени аллах къаргъагъанча!

Бу хыйла кёп дунияда

Жаннга хыйла этмедим,

Кесим жашасам, бары

Тюп болсунла демедим.

Бу артыкълыкъ кёп жерде

Бир артыкълыкъ этмедим,

Къан кёп тёгюлген жерде

Инсан къанын тёкмедим.

Къолларыма, къан угъай,

Кязим историяны кёп къыйын сагъатларына шагъат болгъанды. Анга халкъ поэтини акъылы бла фахмусу къыйын заманланы, уллу ишлени магъаналарын тюз ангыларгъа онг бере эдиле. 1914 жылда башланнган битеудуния урушну, Октябрь революцияны, коллективизацияны, Ата журт урушну кезиулеринде да алай болгъанын биз арсарсыз айтыргъа эркинбиз. Аны поэзиясы, хазна таймай, жашаугъа, историягъа да кертилей къалгъанына сёз жокъду. Тюзлюкню алай сюйген поэтге эски дунияны от жагъасында жылыннган къыйын эди. Ол от жагъаны жылыуу асыры аз болгъанын Кзяим бек тамам ангылагъанды, билгенли. Алай андан жылысын, мажалын да къайда табаргъа боллугъун поэт билмегени, ангыламагъаны да ишексизди. Бир жол Кязим кесини антча сёзлерин айтып, таймай алагъа кертилей къалгъанды. Ма ала:

Муну айтхан акъсакъ Кязим:

Жетгинчиннге манга ёлюм,

Къысылгъынчы эки кёзюм,-

Тюзлюкге къулд мени сёзюм!

Кавказны ахшы революционерлерини, батырларыны бири болгъан Къалабекланы Солтанхамитни юсюнден Кязим этген жырны хапары да бек сейирди. Солтанхамит революциягъа дери, абрек болуп, Шыкъыгъа келип, поэтни юйюнде къалып тургъанды, ала татлы шуёхла болгъандыла. С.М. Кировха Бызынгы тауларында аллай назмучу жашагъанын да Солтанхамит айтханды. Думала элинден чыкъгъан жигит революционер душманны къолундан жоюлгъанында, Киров Терк башында Шыкъыгъа, Кязим Солтанхамитныи юсюнден жыр этсин тау эллеге жайылып, халкъ жыры болуп къалгъанды.

Дуния деген алай къыйын, тик жолду,

Ол жолда азаплыкъ ким сынамагъанд?

Дуния деген алай ачы тенгизди,-

Анда кимни кемелери батмагъанд?

Кязим быллай назмуларында уллу поэтлеге тенг болады. Таулу поэтни дагъыда бир сейир жери – ол не бек къайгъылы, ачыулу затланы юсюнден жаза эсе да, аны сёзлери не ачы болсала да, ол бир заманда да жашауну керексиз затха санамайды, андан къол жуууп къойгъан адети жокъду. Кязим адамлыкъгъа, тюзлюкге, кишиликге, аланы жоюлмазлыкъларына да ийнаннганын бир заманда да тас этмегенди. Биз огъарлакъда айтып ётген ачы, къайгъылы назмусунда да поэт жашаугъа ийнаннганыны юсюнден къоймагъанды:

Дуния, сен не ачы тенгиз эсенг да,

Ата юйюбюзге сен барыбызны.

Дагъыда атдан кетгенде да, алай кетебиз,

Билекликлени биз къолдан иймейин!

Кязим, ана тилибизни бек кючлю чигинжиси, алыкъа бизде киши аллына ёталмагъан сёз устасыды. Ол барыбызны да устазыбызды, аны поэзиясы барыбызгъа да бек болушханды. Мен кесими уа анга артыкъ да уллу борчлугъа санайма. Мени затларымы окъгъан адам Кязимни манга болушлугъу жетегенин тынч сезерге боллукъду. Мен ол затдан уялгъанны къой да, анга къууаннган этеме, аны кесиме намысха санайма, не ючюн десенг, Кязимни уллу поэтледен – устазладан – бири болгъанына мени ишегим жокъду. Ол Лермонтов бла, Гарсия Лорка бла бирге мени унутулмаз устазлырымдан бириди. Аны себепли, 80 жыл болгъанында да, Кязим кёзлеринде къаллай кюн жарыгъы кёрюннгенин бир заманда да унутмам. Мен аны кёзлерине сюйюп къарай, жылы къолун кёп тутханма, огъурлу ауазын эшитгенме. Ол ауаз бюгюн да къулагъымда турады. Аны башы – акъыманны башы, жюреги поэтни жюреги эди. Манга Кязимни юсюнден жалан да бир-эки сёз бла айтып къояргъа керек болса – фахму акъыл дер эдим.

Шаудан сууну тазалыгъын бла сууукълугъун сезер ючюн, бир уртлап къойсанг да тамады деп тауда алай айтадыла. Энтда да жангыдан Кязимни усталыгъан къайта, аны жашлыкъны юсюнден этген жангыз бир къысха назмусун юлгюге келтирип къояйым:

Жашлыкъ, сен – садакъ окъ эдинг,

Мен сени жибердим атып.

Къайсы сырт артына аудунг,

Не къаягъа тийдинг барып?

Жашлыкъ, бек ушай эдинг жазгъы

Жумарукъну бойнуна сен.

Не уа ол кесим ёлтюген

Кийик болурму эдинг сен?

Ол темагъа битеу дунияны поэтлери кёп жазгъандыла, аны юсюнден алмат иги чыгъарма кёпдю. Алай Кязим аны юсюнден да кесини жангы сёзюп айтханды. Алай этерге жалан да бек ахшы поэтлени къолларындан келеди.

Кязимни аты халкъ жигитлени атлары бла бир даражада турады. Аны заман эски эталмагъан чыгъармалары уа анга халкълагъа белгили болургаъ эркинлик бередиле. Ол алай болур ючюн бизге кёп иш этерге керекди. Кязим – бизни миллет намысыбыз, къууанчыбызды, ол битеу Кавказны бек ахшы поэтлеринден бириди, аны халкъла билирге керекдиле.

Кязимни аты халкъ жигитлени атлары бла бир даражада турады. Аны заман эски эталмагъан чыгъармалары уа анга халкълагъа белгили болургаъ эркинлик бередиле. Ол алай болур ючюн бизге кёп иш этерге керекди. Кязим – бизни миллет намысыбыз, къууанчыбызды, ол битеу Кавказны бек ахшы поэтлеринден бириди, аны халкъла билирге керекдиле.

Фахму, заманны кючлю желлерине кесин элтдирмей, кесине узакъ ёмюрлюкню алады. Кязимни уллу фахмусу да алай этгенди. Аны поэзиясына тау тёппелени башларында кёк жашнау да, таза сууну бойнунда тал терекни чакъгъаны да киргендиле. Кязим бизни кёп къыйынлыкъ кёрген, ёмюрледе кесини тилин тас этмей жашагъан жигит халкъыбызны бир заманда да андан айырылмазлыкъ жол нёгериди. Аны эски болмазлыкъ поэзиясыны отуна адамла энтда да кёп жылланы жылынырла.

Мен бу статьяны Кязимге этилген къысха назмум бла бошаргъа сюеме:

Сен – тауса, кёк терексе.
Жашауубузда алай
Дайым да турлукъса сен,
Тау кибик агъаргъанлай.

Туманны эки жарып,
Алай тургъан къаяча,
Тохтамагъанлай арып,
Бара тургъан атлыча.

Кязим хажини барлыгъына шекли болгъан угъай да, арабызда сау-эсен жашап тургъан адам окъуна сунадыла.

Алыкъа Орта Азияда къабыры да белгисиз Кязимни къайда болгъанын а мен къайдан билип айталлыкъ эдим!

Ма аллай бир жарыкъ.

Кязим хажи кеси да бек жарыкъ адам болуучу эди, дейдиле.

Ойлачыгъыз бир, къаллай жюрек талпыныу, къаллай бир сюймеклик от керек эди устазгъа – сохталарына Кязимни сау сундурурча аллай сезимни,аллай ийнаныуну алдыртыр ючюн!

Ол тукъум зат халкъда барды.

Ол-бу назмучуну юсюнден жазылгъан зат – аны не зат жазгъанын, къалай жазгъанын, нек жазгъанын, къаллай адам, къаллай назмучу болгъанын шартыракъ ангылатыргъа, толуракъ ачаргъа деп этиле эсе, мында уа, бу къужур жазмалада, сейир-аламат! – Кязим хажи ким болгъанын, не айтыргъа сюйгенин, жашаугъа, дуниялыкъ ишлеге кёз къарамын къайда да адам ангылап иш къоймасын деп, иш этип, къатышдырылгъаннга ушайды.

Кязим кеси къалай ангылашыныулу жаза эсе да, аны кесини юсюнден да алай жазаргъа керек болур, баям, – бурмай, чулгъамай – шарт, шатык, туура. Туманнга киргенча этмей, чууакъгъа, аязгъа чыкъгъанча. Кязим кеси да ким да тынч ангылагъан, кимни да ангылагъан, ачыкъ ниетли, ачыкъ сёзлю, жарыкъ кёллю, таза адам болгъанды, назмуларына ушаш, хар заманда ол сезилгенлей турады.

Ол назмуланы таула, тарла ичлеринде жашагъан адам жазгъанлыкъгъа, алада - тюзле, талала кенглиги, аулакъла азатлыгъы, аяз, жел.

Хоу, тауну уллулугъун узакъдан къарап да кёрюрге боллукъду.

Кязимни ол-бу быластха байлап биз табарыкъ жокъду. Кязим ёз жеринде закийди. Ол кесин аланы экилеринден да эртте айыргъанды.

Оу большевик, шау кадетле,
Къайдан чыкъды шу адетле?

Суу уртлап, ауузунгу чайкъа,
Сууну тамакъдан, кемирчекден
Жиберип, – бурунунгу тазала.
Битеу чархынгы ариу жуу,
Сууукъ сууну къуюп, –

деп жазады Кязим дегенча.

Сюннет абидез аллыкъ мукъмин, олтуруп,
Аузун чайкъар, таза суудан толтуруп.

Бурнун чайкъар, кемирчекден ётдюрюп,
Чархын жууар, барына суу жетдирип,–

Сабийлеге аны толусунлай басмаласакъ, андан уллу игилик эталмаз эдик алагъа былайда.

Сен – тауса, кёк терексе,
Жашауубузда алай
Дайым да турлукъса сен
Тау кибик агъаргъанлай, –

деп, жюрегине туугъан журтун салып, Кязимге къарап айтхан сёзю да. Бирине сюемеклиги башхасына жугъуп барырча этгенди. Ушамагъан – жукъмайды. Туугъан жерге, халкъгъа уллу сюймеклик – уллу адамланы ёсдюреди. Жюрегингде ол сюймеклигинг не къадар уллу эсе – халкъынгда сыйынг ол къадар бийикди. Ол жорукь, Аллахха шукур, халкъда бузулмай сакъланады.

Абдуллах Бегий уллу

АЛАНЛА,акъылыгъызны бёлюгюз. "НЮР" атына тийишли чыгъып башлагъанды . Артда сурап-излеп айланмай, алгъан, жазылгъан этигиз. Сабийлеригизге, кесигизге да ол бек сыйлы саугъа боллукъду. Дагъыда - сабийлеге не иги затыгъыз бар эсе да - сабийле тили, жомакъ, хапар - не зат да болсун - былайгъа - салсагъыз да, журналны атына ийсегиз да - бек иги иш этериксиз. Жарым жылгьа багьасы- 75сомду. Тел. 42-37-27. Айны ахырына дери жазылыргьа барды онгугьуз.Анала, Атала, Устазла, бир эс бёлюгюз! Амал табып,

Нур Карачай-Малкар ана тилде джазылган сабий назмула, джомакла, хапарланы болганы сабий жоурналды. Хар айда бир Малкарда басмаланады. Былайда болган сайысы 10.чу сайысыды. -------- Нур Карачай-Малкар ана тилде джазылга.

Чтобы отметить человека, наведите на него курсор и нажмите левую кнопку мыши. Чтобы отметиться на фото, наведите на себя курсор и нажмите левую кнопку мыши.

Программой предусмотрено проведение сочинений: 3

Цели и задачи:

1) Осмысление литературы как словестного вида искусства на материале произведений учитывающих интересы учащихся данной возрастной группы.

2) Формирование читательской культуры учащихся, личностного отношения к прочитанному.

3) Знакомство с многообразием жизненного содержания литературы и биографиями писателей

4) Изучение сведений по теории литературы; развитие умения интерпретировать художественный текст на основе личностного восприятия произведения.

Требования к уровню подготовки обучающихся

В результате изучения литературы ученик должен знать:

содержание литературных произведений, подлежащих обязательному изучению;

наизусть стихотворные тексты и фрагменты прозаических текстов, подлежащих обязательному изучению (по выбору);

основные факты жизненного и творческого пути писателей-классиков;

историко-культурный контекст изучаемых произведений;

основные теоретико-литературные понятия;

работать с книгой (находить нужную информацию, выделять главное, сравнивать фрагменты, составлять тезисы и план прочитанного, выделяя смысловые части);

определять принадлежность художественного произведения к одному из литературных родов и жанров;

выявлять авторскую позицию;

выражать свое отношение к прочитанному;

сопоставлять литературные произведения;

выделять и формулировать тему, идею, проблематику изученного произведения;

характеризовать героев, сопоставлять героев одного или нескольких произведений;

характеризовать особенности сюжета, композиции, роль изобразительно-выразительных средств;

выразительно читать произведения (или фрагменты), в том числе выученные наизусть, соблюдая нормы литературного произношения;

владеть различными видами пересказа;

строить устные и письменные высказывания в связи с изученным произведением;

участвовать в диалоге по прочитанным произведениям, понимать чужую точку зрения и аргументированно отстаивать свою;

писать изложения с элементами сочинения, отзывы о самостоятельно прочитанных произведениях, сочинения.

В рабочей программе нашли отражение цели и задачи изучения литературы на ступени основного общего образования, изложенные в пояснительной записке к Примерной программе по литературе. В ней также заложены возможности предусмотренного стандартом формирования у обучающихся общеучебных умений и навыков, универсальных способов деятельности и ключевых компетенций.

Принципы отбора основного и дополнительного содержания связаны с преемственностью целей образования на различных ступенях и уровнях обучения, логикой внутри предметных связей, а также возрастными особенностями развития учащихся.

Тематика и количество сочинений и проверочных работ соответствуют Примерной программе по литературе основного общего образования (базовый уровень).

Кроме произведений, включенных в примерную программу по литературе для 8 класса, рабочая программа предусматривает изучение художественных произведений, обозначенных в программе (выделено курсивом).

Учет межпредметных связей в преподавании литературы позволяет более рационально использовать изучение нового материала путем устранения дублирования между новым и уже изученным содержанием. Межпредметные связи прослеживаются как вертикальные (между ступенями образования), так и горизонтальные (на одной ступени обучения) между литературой и другими курсами. Курс литературы 8 класса опирается в большей степени на знание курса балкарского языка, истории.

Содержание учебного предмета

ЖАЗМА АДАБИЯТ

Поэтни чыгъармачылыкъ жолуну юсюнден къысха баян. Назмуда малкъар халкъны къылыкъ, тарых илишанларын ачыкълагъан суратлау мадарла. Кязимни кёз къарамыны энчилиги.

Поэтни чыгъармачылыкъ жолуну юсюнден къысха хапар.

Гуртуланы Берт. (3 с.)/(3 с.) Жазыучуну чыгъармачы-лыкъ жолуну юсюнден къысха баян.

Жазыучуну жазманы, жазма адабиятны къуралыуунда магъанасы.

Адабиятны теориясы. Суратлау кертиликни юсюнден ангылам.

Адабиятны теориясы. Назмуда гыллыу бла рифманы юслеринден ангылам. Малкъар поэзияда рифма къурауну амаллары эм аны айныу жоллары. Рифма къурауда ачыкъ тауушла бла къысыкъ тауушланы магъаналары. Тамырлы рифмала.

Назмулада малкъар тилни ариулугъун, байлыгъын ачыкълагъан сёз тутушланы къаууму.

Сабийни юйретиуде халкъына сюймекликни теренлеу. Поэтни рифма къурауда энчилиги эм излем мадарлары.

заманы, суратлау энчилиги, малкъар санатда жери.

Адабиятны теориясы. Поэма жанрла. Лирика поэма, лиро-эпика поэма, эпика поэма.

Аланы жанр шартлары.

деген поэмасында тюз къылыкълы жигитни ачыкъланыуу. Поэманы лиро-эпикалы илишанлары.

Жазыучуну чыгъармачылыкъ жолу (къысха баян). Назмуда авторну туугъан жерине сюймеклигини ачыкъланыуу, суратлау энчилиги.

Чыгъарманы ниет эм юйретиу магъанасы, суратлау энчилиги.

Адабиятны теориясы. Антитеза деген суратлау амалны юсюнден ангылам. Антитеза халда жазылгъан назмула.

Назмуну суратлау энчилиги, тил байлыгъы. Авторну жашауну кезиулюгюне кёз къарамыны ачыкъланыуу.

Жазыучуну чыгъармачылыкъ жолу.

Назмуну къуралыуу эм жашырын тиллилиги.

Хапарда жашау къыйынлыкъланы суратланыуу. Авторну эстетика-суратлау излемлери.

Назмуланы лирика жигитлерини ич дуниялары, жашаугъа кёз къарамлары, аланы ачыкъланыу амаллары.

Адабиятны теориясы. Адабиятда повестьни бла трилогияны юсюнден ангылам.

Поэманы къуралыуу, тил байлыгъы, жанр энчилиги. Жер бла инсанлыкъны байламлыкълары.

Табийгъат бла лирика жигитни сезим бирлиги.

Поэтни назмуларыны суратлау энчилиги, тил байлыгъы. Туугъан жерине терен сюймеклиги.

Назмуда авторну ниет тазалыгъыны, огъурлулугъуну ачыкъланыуу. Юретиу магъанасы, тил байлыгъы.

Классдан тышында окъургъа тийиншли чыгъармала

Малкъар, къарачай халкъланы тарых жигитлик жырлары:

Мокъаланы М. Назмула (устаз сайлагъан) Календарно-тематическое планирование 8 класс, балкарская литература

Материалы этого сайта размещены для ознакомления, все права принадлежат их авторам.
Если Вы не согласны с тем, что Ваш материал размещён на этом сайте, пожалуйста, напишите нам, мы в течении 1-2 рабочих дней удалим его.

Читайте также: