Язгы сабан туйлары краткое содержание
Обновлено: 04.07.2024
1. Г. Бәшировның элеккеге вакытта сабан туйларының ничек үткәрелүе, хәзергедән аермасы, үзенчәлекле якларын яктырткан мәкаләсе белән танышу. 2. Укучыларның йөгерек уку күнекмәләрен һәм бәйләнешле сөйләм үстерү өстендә эшләү. 3) татар халкының милли бәйрәме - Сабантуй белән горурлану хисләре тәрбияләү.
Яңа белемнәрне ачу дәресе (проблемалы дәрес)
Г.Бәшировның портреты, сабантуй турында рәсемнәр, видеоматериаллар
"Сабан туе җыры" җырын тыңлау. халык көе. М. Садри сүз.)
Мөстәкыйль рәвештә дәреснең проблемасын һәм максатларын формалаштыру
"Сабантуйлар" видеоролик карау
Сабантуй турында үз күзәтүләреннән чыгып монолог төзү
Үз күзәтүләрен кирәкле максатларда файдалану
Укучы нинди авырлыклар белән очраша?
"публицистика жанры белән беренче тапкыр очраша
Авырлыклардын чыгу юллары
Мәкалә һәм хикәя арасындагы аерманы күрсәтү6 "Хикәядә образлы сүрәтләү катнаша, ә мәкаләдә бары тик дөресен генә, булганны гына язарга кирәк. Язучы, фантазиясен катыштырмый гына, укучыга үз фикерен язма рәвештә тәкъдим итә"
Яңа материалны аңлату
Г. Бәширов китапларыннан күргәзмә.
Күргәзмәне карау, таныш әсәрләрне табу, әңгәмә, "Сабан туе" мәкаләсен уку
Текстны уку. Төрле чыганаклардан белем туплау
Материалны беренчел ныгыту
Төрле фикерләрне тыңлап, дөрес нәтиҗә ясауга юнәлеш бирү.
79 нчы биттәге сораулар буенча сөйләшү
Активлыкка, мөстәкыйль фикерйөртергә, акыл эшчәнлегенә һәм рухи эшчәнлеккә өйрәтү
Автор конспекта:
Автор(ы): — Мурасова Гөлшат Радик кызы
Место работы, должность: — Каракавшлинская ООШ
Регион: — Республика Татарстан
Характеристики урока (занятия) Уровень образования: — начальное общее образование
Целевая аудитория: — Классный руководитель
Целевая аудитория: — Учитель (преподаватель)
Класс(ы): — 4 класс
Предмет(ы): — Родной язык
Максат: 1) укучыларны Г. Бәшировның тормыш һәм иҗат юлы, “Язгы
Сабантуйлар” хикәясеннән өзек белән таныштыру;
2) өзекне аңлап, сәнгатьле уку күнекмәсен үстерү, бәйләнеш-
ле сөйләм булдыру;
3) Г.Бәширов иҗаты белән кызыксыну уяту, кошларга, таби-
гатькә мәхәббәт тәрбияләү.
Тип урока: — Урок изучения и первичного закрепления новых знаний
Используемые учебники и учебные пособия: —
Используемая методическая литература: —
Г.Бәширов китапларыннан күргәзмә
Җиһазлау: дәреслек, Г. Бәширов портреты, Г. Бәширов әсәрләреннән
китап күргәзмәсе, әсәрдә тасвирланган кош рәсемнәре,
“Җидегән чишмә” җыры, кош тавышлары язмасы.
Краткое описание: — Кычкырып уку, сорауларга җавап бирү, план төзү, тексттагы кош рәсемнәрен, тавышларын тыңлау.
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Бесплатные сертификаты учителям и участникам
Әдәбият 8 класс
(класстан тыш чара)
Тема: “Туган ягым – яшел бишек” (Г.Бәшировның шушы исемдәге повесте буенча)
Укучыларда үз халкының гореф-гадәтләре, йола-бәйрәмнәрен өйрәнүгә кызыксыну уяту.
Халыкның күркәм сыйфатлары нигезендә уңай гадәтләр булдыру.
Әсәрнең татар әдәбиятындагы әһәмиятен ачыклау.
Гомәр Бәширов әсәрләре, портреты, әдәби бюллетень , плакат, газета-ңурнарлар, татар халкының йорт бизәү җиһазлары, аудио-видео кассеталар, компьютер, интерактив такта, проектор, презентация.
Дәрес барышы.
Укытучының кереш сүзе.
. Туган ил, туган җир. Болар кешене кеше иткән иң изге төшенчәләр.
Адәм баласы бәхет эзләп еракларга китә. Гүзәл табигатьле, мул ризыклы ил-җилләрдә яши, шунда бәхетемне таптым дип уйлый. Әмма ниндидер бер мизгелдә, аны еракларда калган газиз туган авылы, әтисе, әнисе, укытучысы, сыйныфташлары, сабый чакта яланаяк йөгереп йөргән болыннар, челтерәп аккан чишмәләр сагындыра башлый. Мондый чакларда кешенең күзләренә мөлдерәп яш ь тула.
Нәкъ шундый халәттә Г.Бәшировның “Туган ягым-яшел бишек” повесте язылгандыр дигән фикер килә күңелгә.
Әйдәгез, искә төшерик әле, әсәр ничек башланып китә.
Ел саен диярлек мин авылыма кайтып киләм. Кайтам да үземнең бала чак, үсмер чак эзеннән, бергә уйнап үскән иптәшләрем, туганнарым, яраткан кешеләрем эзеннән йөрим.
Укучылар, ошадмы сезгә бу повест ь ?
- Әйдәгез, әсәрдә катнашкан төп геройларны искә төшерик.
Ул гаилә башлыгы, таза гәүдәле, гаделлек яклы, табигатьне ярата, куллыннан килмәгән эш юк. Бәшир ага.
Күп ягы белән әтисенә охшаган. Атлар ярата, тизрәк үсеп җитеп, файдалы кеше булу турында хыяллана. Гомәр.
Өйдәге бөтен эш алар өстендә. Чигү, бәйләү, аның өстенә кырдагы эшләр.
Гомәрнең әнисе һәм апасы Өммикамал
Ул итек баса, юллар сала, Сабан туе алдыннан бирнә җыя.
Болар төп геройлар, калганнары турында да сөйләргә мөмкин, тик вакыт чикләнгән.
4 слайд Ат рәсеме.
Нинди бүлек турында сүз бара?
“ Җирән кашка сагышы”
Искә төшерик: кемнең сагышы турында сөйләшелә?
Ниләр генә күреп үсмәде безнең яланаяклы юеш борынлы кыбырсык токым.
- Искә төшерик: бу бүлектә ниләр бар?
5 слайд “Сандугач” – шигыр ь
Ахры, шушы таллыкны ул
Айлы төндә әсәрләнеп
Тыңладым мин, түзмәдем,
Кай ботакка кунып сайрый
Икән соң, дип эзләдем.
Эзләдем, тик табалмадым,
Күренмәде анда ул.
Үзе шушы талда ул.
- Сорауга җавап бирәбез: сандугачны кем үтергән?
6 слайд Язгы сабан туйлары.
“Сабантуй” презента ц иясы.
Кайсы бүлекне искә алмадык?
Укучылар, шушы бүлекләр арасында кайсысы сезнең күңелегезгә кереп калды?
- Әйдәгез нәтиҗә ясыйк:
1 Автобиографик повесть.
Яңа Сала авылы тарихы турындагы повесть.
Татар халкының гореф-гадәтләрен, йолаларын, милли бәйрәмнәрен чагылдыручы әсәр.
- Укучылар, бу әсәр турында бик күп фикер алышырга, бәхәсләшергә мөмкин. Ни өчен бу әсәр безнең күңелгә якын соң дигән сорауга, без җңел генә җавап бирә алабыз.
Бу әсәрдә без үзебезне күрәбез.
- Кичәбезне Фәнис Яруллинның “Туган ягы кирәк кешегә” шигыре белән төгәллисе килә.
Бу шигырь юллары, безнең барыбызга да киләчәктә изге теләк булсын.
Читтә йөргән чакта, сагындырып
Керер өчен төнлә төшенә,
Зәңгәр таңлы, биек аяз күкле
Туган ягы кирәк кешегә.
Зур уңышлар яулап, заманалар
Матур бәя бирсә эшенә -
Шатлыкларын ишеттерер өчен,
Туган ягы кирәк кешегә.
Йөри-йөри күңле тупасланса,
Тузан кунса яшьлек хисенә, -
Бер сафланып килер өчен, тагын
Туган ягы кирәк кешегә.
Яшәр өчен бетмәс көч алырга
Олысына һәм дә кечегә, -
Мәхәббәтле, ямьле, мәрхәмәтле
Туган ягы кирәк кешегә.
Укучылар, дөрестән дә, Г.Бәширов әйткәнчә, Туган як – ул яшел бишек. Гел шулай яшел булып калсын, онытмыйк без аны, саклыйк, кадерлик.
Кичәбез тәмам. Иг ъ тибарыгыз өчен рәхмәт.
Самоанализ внеклассного мероприятия.
Внеклассное мероприятие в 8 классе по теме:
- обобщить и систематизировать знания по повести Г.Баширова, формирование умения активно и последовательно отстаивать свою точку зрения, умение найти убедительные аргументы при доказательстве;
- развитие устной речи учащихся, творческого воображения;
- воспитание любви к родному краю, интереса к прозе Г.Баширова, интереса к традициям, обычаям своего народа; формирование положительного отношения к окружающим; воспитание культуры общения.
Специфика мероприятия состоит в применении современных инновационно – коммуникационных технологий, которые способствуют повышению интереса, следовательно, и повышению уровня мотивации учащихся.
Работоспособность учащихся на мероприятии обеспечивала за счёт использования ИКТ, создавая положительный эмоциональный настрой и благоприятную психологическую атмосферу, подобрав интересный, насыщенный материал, имеющий теоретическую, практическую и познавательную значимость.
Цели мероприятия достигнуты.
Данная тема благоприятна для представления учащимся литературы как величайщей духовно – эстетической ценности. Она обладает большой силой воздействия, а если учитывать возрастную специфику учащихся, работает на перспективы развития личности.
Я считаю, что для работы был создан нужный психологический микроклимат, характер общения с учащимися оцениваю как доброжелательный.
Ребята остались довольны от мероприятия. Получили много полезной информации по национальным праздникам, обычаям, традициям.
В эту пору и в самом деле слух прошел, что Сэлим сватов к нашей апай заслать хочет.
Сэлим взглянул краешком глаза на отца и скривился:
— Ну, хватит, не ломайся!
— Коли так, сам тащи! Пусть увидит Башир-абзы, какой ты есть джигит. Ну-ка, ну!
— Ты нас не вмешивай! — возмутился отец и отошел в сторону.
Сэлим задохнулся, даже языка лишился поначалу, потом как понес дурным голосом:
— Ах ты шваль чертова! Еще ломается, голь перекатная! Силой своей заносится!
— Чего мне заноситься? Был бы ты человеком истинным, я бы твой мешок один снес.
— Ха, так бы один и снес! Бахвалься!
— Вот и снесу! Мое слово твердо!
Ахат метнул глазом на отца и схватился за мешок. Мужики пытались остудить парня.
— Не дури, Габдельаха́т, — степенно проговорил мельник, — поясницу повредишь.
— Шутка ли — в куле-то девять пудов!
— Не упрямься! Тут двоим, пожалуй, как раз будет.
Но парень и слушать не стал.
— Не называться мне Ахатом, ежели с этим мешком десять разов вкруг мельницы не пройду!
Он рывком взгромоздил мешок на плечи и пошел, пригибаясь под его тяжестью. Он шагал, как по мосткам, раскинув в стороны руки, лицо у него налилось кровью, жилы на шее вздулись, стали толстые, точно жгуты конопляные, а ноги глубоко грузли в землю.
Я было кинулся вместе со всеми за Ахатом, но отец остановил меня.
— Залезай в телегу, — сказал он мрачно, — домой поедем!
— Хоть чуточку поглядим!
— Залезай, тебе говорят!
Веснами в отцовском саду цвела не только сирень, но и черемуха, и рябина. Они стояли высокие, раскидистые. Из-за них, может, и поселился в нашем саду соловей. Каждый год с нетерпением ожидали мы его прилета. Вечерами все ближние соседи собирались у наших ворот послушать соловья и, если вдруг он умолкал, тревожились.
Как-то в начале лета поутру нашли соловья в саду мертвым. Для меня, беспечного, озорного мальчишки, ничего необычного в этом не было. Мало ли валяется сбитых птичек по садам да вокруг овинов! Оттого, наверное, странно было видеть, как отец, такой большой, бородатый, нагнулся над крошечным тельцем и бережно взял его в руки.
— Это какого безбожника дело, а? — произнес он с горечью. — Кому он жить помешал? О-от окаянный! Чтоб ему самому шею свернуло!
После долгих сожалений, обсуждений пришли к мысли, что убил соловья Ахат. И причина тому вроде нашлась. Я давно приметил, что во время посиделок и всяких игр наша апай с Ахатом как-то близко друг к другу держались, а то и перешептывались. Оказывается, отец с матерью знали про это и уж вовсе не одобряли. Боялись, как бы не приняло дело серьезный оборот, как бы не сгубила их дочь свою жизнь, выйдя за бездомного, безземельного батрака.
Вот и решили, что свиделась-де апай с Ахатом вечером возле дома и он-де сшиб соловья, чтоб не было им помехи.
Точно было так или нет, никто не видел. Мама и то засомневалась.
— Ай-хай, — покачала она головой. — Где ему было достать птичика? Ведь…
— А кому же еще? — оборвал ее отец. — Кто, кроме него?
Отец сам закопал соловья под черемухой и холмик над ним ладонью выровнял.
— Попадись-ка мне теперь этот варнак! Уж я ему.
Лишь только отец, занявшись своими делами, скрылся в глубине двора под навесом, с верхней горницы сбежала сестра и, чуть не плача, прижалась к маме.
— Напраслина, напраслина все! — горячо зашептала она. — Да разве он тронет? У него и рука не поднимется. И не приходил он сюда, и сроду он не такой!
— Что же птичик-то? Ни с того ни с сего…
— Откуда я знаю? Может, коршун зашиб или собственная смерть пришла.
А меня тем временем тихонько окликнули в заборную щелку соседские девушки и защебетали, заюлили.
— Гуме́р, миленький! — наперебой верещали они. — Поищи под деревьями, не осталось ли пера соловьиного, хоть перышка махонького… Уж очень надобно, очень!
Позже я узнал: перышко-то из соловьиного крыла, оказывается, владеет приворотной силой. Стоит девушке коснуться им джигита, как он без памяти ее полюбит…
Читайте также: