Харанага тыкпыт сырдык суорун омоллоон краткое содержание

Обновлено: 08.07.2024

Для учеников 1-11 классов и дошкольников
Бесплатные сертификаты учителям и участникам

Описание презентации по отдельным слайдам:

Дмитрий Кононович Сивцев - Суорун Омоллоон - Социалистическай Үлэ геройа, саха народнай суруйааччыта, П.Ойуу нускай, Өксөкүүлээх Өлөксөй ааттарынан СР государственнай би риэмийэтин лауреата, Республика бочуоттаах гражданина.

Дмитрий Кононович Сивцев – Суорун Омоллоон 1906 сыллаахха бала5ан ыйын 14 күнүгэр Таатта оройуонугар III Дьохсо5он нэьилиэгэр төрөөбүтэ.

Дмитрий Кононович Сивцев – Суорун Омоллоон аймахтарын кытта.

Өксөкүүлээх Өлөксөй улахан уола Ясон Кулаковскай Суорун Омоллооннуун чугас до5ордуулар эбиттэр. 1925-1926 сс. педтехнекуму бүтэрэр сылларыгар түспүттэр.

Саха сирин суруйааччылара, поэттара.

Турсунай Оразбаева уонна Суорун Омоллоон.

Дмитрий Кононович кэргэнинээн Надежда Семеновналыын Таатта5а.

Куттамсах куобах. Билсибэтэх до5ордуулар

Саха сирин народнай суруйааччылара Д.К.Сивцев- Суорун Омоллоон, Н.Е.Мординов-Амма Аччыгыйа, В.М.Новиков-Күннүк Уурастыырап, С,Р,Кулачиков- Эллэй.

Фольклорист, поэт, прозаик, драматург, очеркист, либреттист, киносценарист, саха саарына- Дмитрий Кононович Сивцев – Суорун Омоллоон.

Сыала: 1. Дор5оонноохтук , бүтүн тылынан аа5ар дьо5уру сайыннарыы. 2. Билбэт тыллары быьааран аа5ыы. 3. Атын омук о5олорун кытта до5ордуу буолуу сыьыанын иитии.

Солотуулаах – кыһыл көмүс курдук саһаран көстөр. Көмөр - мас умуллубут чо5о. Салааска сүүрдэллэр – салааскалыыллар, сыыртан түһэ оонньууллар.

Славик хайдах уолуй? Онтон Кэнчээри? Кинилэр ханна олороллор? 3. Хаһыс кылааска үөрэнэллэрэ буолуой? Иллэң кэмнэрин хайдах атаараллар эбитий? Кинилэр до5ордууларын көрдөрөр строкалары булан аах. 6. Бэйэң до5орун туьунан кэпсээ.

Ким до5ордоох, ол дьоллоох.

Д.К.Сивцев-Суорун Омоллоон Маныыһыт уонна торбуйах.

Сыала: 1.Кэпсээни суруйбут суруйааччыны кытта билсиһии. 2.Тексти сөпкө өйдөөн, сыыһа аахпытын бэйэтэ көннөрөн, таска доргуччу аа5ары ситиһии. 3.Кэпсээн ис хоһоонун ыйытыы көмөтүнэн кэпсээһин.

Киһи санарар саналаа5а, кэпсэтэр тыллаа5а үчүгэй да5аны. Киһи кэпсэтэр тыллаах буолан о5ото тыыннаах хаалбыт. Оттон ынах сатаан саңарбатыттан о5отун бөрө сиэбит.

подготовка к ЕГЭ/ОГЭ и ВПР
по всем предметам 1-11 классов

Курс повышения квалификации

Дистанционное обучение как современный формат преподавания

Курс повышения квалификации

Дислексия, дисграфия, дискалькулия у младших школьников: нейропсихологическая диагностика и коррекция

Курс добавлен 24.12.2021
Сейчас обучается 201 человек из 52 регионов

Курс повышения квалификации

Актуальные вопросы теории и методики преподавания в начальной школе в соответствии с ФГОС НОО

ЗП до 91 000 руб.
Гибкий график
Удаленная работа

Дистанционные курсы для педагогов

Свидетельство и скидка на обучение каждому участнику

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

5 589 829 материалов в базе

Самые массовые международные дистанционные

Школьные Инфоконкурсы 2022

Свидетельство и скидка на обучение каждому участнику

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

19.11.2018 3002
PPTX 12.3 мбайт
38 скачиваний
Оцените материал:

Настоящий материал опубликован пользователем Соловьева Ольга Николаевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

Автор материала

40%

Подготовка к ЕГЭ/ОГЭ и ВПР
Для учеников 1-11 классов

Московский институт профессиональной
переподготовки и повышения
квалификации педагогов

Дистанционные курсы
для педагогов

663 курса от 690 рублей

Выбрать курс со скидкой

Выдаём документы
установленного образца!

Учителя о ЕГЭ: секреты успешной подготовки

Время чтения: 11 минут

Каждый второй ребенок в школе подвергался психической агрессии

Время чтения: 3 минуты

Инфоурок стал резидентом Сколково

Время чтения: 2 минуты

Студенты российских вузов смогут получить 1 млн рублей на создание стартапов

Время чтения: 3 минуты

В ростовских школах рассматривают гибридный формат обучения с учетом эвакуированных

Время чтения: 1 минута

Университет им. Герцена и РАО создадут портрет современного школьника

Время чтения: 2 минуты

В России действуют более 3,5 тысячи студенческих отрядов

Время чтения: 2 минуты

Подарочные сертификаты

Ответственность за разрешение любых спорных моментов, касающихся самих материалов и их содержания, берут на себя пользователи, разместившие материал на сайте. Однако администрация сайта готова оказать всяческую поддержку в решении любых вопросов, связанных с работой и содержанием сайта. Если Вы заметили, что на данном сайте незаконно используются материалы, сообщите об этом администрации сайта через форму обратной связи.

Все материалы, размещенные на сайте, созданы авторами сайта либо размещены пользователями сайта и представлены на сайте исключительно для ознакомления. Авторские права на материалы принадлежат их законным авторам. Частичное или полное копирование материалов сайта без письменного разрешения администрации сайта запрещено! Мнение администрации может не совпадать с точкой зрения авторов.

Только 23 февраля!
Получите новую
специальность
по низкой цене

Цена от 1220 740 руб. Промокод на скидку Промокод скопирован в буфер обмена ПП2302 Выбрать курс Все курсы профессиональной переподготовки

Главная / Любителям кино / Афиши / Харана5а тыкпыт сырдык (Свет во тьме), 2003

Год производства: 2003, 42 мин.

Режиссер: Эдуард Новиков

Сценарий: Семен Ермолаев

Автор идеи: Степан Сивцев-Доллу

Оператор: Эдуард Новиков

звукорежиссер: Алексей Попов

художник: Петр Бояркин

костюмер: Марианна Ефремова

В ролях : Феодосий Ефремов, Аайаан Сабарайкин, Леонид Васильев, Афанасий Попов, Василий Яковлев

Видео

22.02.2022 Состоится республиканский обучающий семинар для начинающих каталогизаторов

22.02.2022 Подкаст: Фэнтези - это что?

21.02.2022 Поздравляем коллектив Усть-Алданской библиотеки имени С.С.Васильева-Борогонского с открытием нового современного здания библиотеки!

Мин дьүөгэм оскуолатын бүтэрэн баран тута эргэ тахсыбыта. Дьиҥэр, оҕолоноору эҥин сылдьар буолбатах этэ. Олус күүскэ таптал иэйиитигэр ылларбыт быһыылааҕа. Кини дьүөгэлэрэ, биһиги, ол бириэмэҕэ үөрэххэ киирээри сүүрүү-көтүү бөҕөтө буолбуппут.

Ол сылдьан эмискэ кыыспыт сыбаайбалыырын туһунан истибиппит. Ити күһүн Анябытын эргэ биэрэн, сыбаайбаҕа күүлэйдээбиппит. Күтүөппүтүн уруккуттан билэр буоламмыт, улахан болҕомтону соччо уурбатахпыт. Кини үчүгэйэ суох бэрээдэктээҕин нэһилиэк олохтоохторо бары билэллэрэ. Биһиги да Анябытыгар хаста да төхтүрүйэн этэ сатаабыппыт: “Саарбах соҕус киһи буолбатах дуо?” Ону кыыспыт истэ да барбат этэ. Атын дьон дьолугар орооһор кыахпыт суоҕун өйдөөн, ол туһунан кэпсэппэт буолбуппут.

Сыл-хонук ааһан испитэ. Устудьуоннуу кэлбит кыргыттар, саҥа олохпутугар аһара үлүһүйэммит, дьүөгэбит туһунан умнан да барбыппыт. Кыыспыт да биһигини кытта сибээскэ тахсара күнтэн күн аҕыйаан испитэ. Кырдьыктаахтык этэр эбит буоллахпына, куруук төрдүөн доҕордоһор дьүөгэлиилэр түөрт аҥыы барбыппыт. Ким туох интэриэстээҕинэн, ким хайдах баҕарарынан диэн буолбута. Мин үлэҕэ киирэммин, күн солото суох буолбутум. Хам-түм икки ыйга биирдэ кыргыттарбын кытта көрсөрүм. Биирдэ эмэ Анябытыгар эрийэн көрсөөрү гыннахпытына, куруук солото суох аатырара. Биир киэһэ үөрэхпиттэн кэлэн иһэн уопсайым таһыгар баар маҕаһыыҥҥа киирбитим. Ол киирэн тугу ыларбын толкуйдуу турдахпына, билэр баҕайы куолаһым кэннибиттэн кэлэн, “привет” диэбитэ. Эргиллэн көрбүтүм, Аням турар этэ. Мин икки сыл кэриҥэ көрбөтөх дьүөгэбин көрөммүн олус үөрбүтүм уонна долгуйбутум. Аня бу мааһыыҥҥа муоста сууйааччынан үлэҕэ киирбитин туһунан эппитэ. Мин кини үлэлээн бүтэрин кэтэһэн баран, чугас турар кафеҕа тахсан олорбуппут. Бэйэтин олоҕун туһунан кини миэхэ бу курдугу кэпсээбитэ:

“Мин кэргэммин кытта арахсыбытым син ыраатта. Сыбаайбалаан баран Кеша тута уларыйбыта. Миигин дьиэттэн олох таһаарбат этэ. Турар маска кытта күнүүлээн, кырбыыр да буолбута. Киэһэ аайы таксилыыбын диэн кубулунан күүлэйдии тахсара. Кэлиҥҥи кэмҥэ аһыы утахха дэлби ылларбыта. Хас түүн кэллэҕин аайы айдаан, ытаһыы-соҥоһуу буолара. Биирдэ утуйа сыттаҕына төлөпүөнүн уоран көрбүтүм, атын кыргыттары кытта суруйсубут этэ. Мин “туох хара накааспар кини таҥнарыытын тулуйуохтаахпыный” дии санаан, арахсарга быһаарыммытым. Төрөппүттэрбэр кини ыттыы сыһыанын туһунан эппэтэҕим. Күн бүгүҥҥэ диэри эрийэн сордуур эрээри, суутунан арахсыбыппыт. “Мин эйигин таптыыбын, бырастыы гын”, – диир. Төрөппүттэрим мин сыбаайбабар үп-харчы бөҕөтүн тэбээбиттэрэ. Кинилэр иннилэригэр бэйэбин иэстээх курдук сананабын, ол онтон саатаммын, дьиэбэр төннүөхпүн баҕарбаппын. Билигин, хата, эдьиийим аах аһатан-сиэтэн олордоллор. Дьиэлэрэ, төһө да кыараҕас буоллар, балаһыанньабын өйдүүллэр. Билигин икки үлэҕэ киирэн, үлэлээн эрэбин”, – диэтэ.

Мин ити кэпсээн кэнниттэн ах баран, өр кэмҥэ дөйөн кэриэтэ олорбутум. Аням барахсан эрэйдэнэр, олох охсууларын көрсөр бириэмэтигэр кинини кытта бииргэ буолбатахпыттан бэйэбин хайдах эрэ буруйдаах курдук санаммытым.

Билигин кыыспыт олоҕо хараҥаҕа тыкпыт сырдык кэриэтэ. Аня баҕатын хоту үөрэххэ киирэн, этэҥҥэ үөрэнэ сылдьар. Урукку кэргэнин кытта сибээһин быспыта ыраатта. Күүстээх аҥаар атаҕастабылын көрсүбүт кыыс “эр дьонтон улаханнык кэлэйбитим” диэн кэпсиир. Урут оскуолаҕа төрдүөн сылдьарбыт курдук доҕордоһон, бары бииргэ сылдьабыт.

Үөрэхпин бүтэрэн баран өрөспүүбүлүкэ биир улууһугар испэсэлииһинэн анаммытым. Улаханнык толкуйуу барбакка, ол улууска тиийэн олохсуйарга быһаарыммытым. Оччолорго мин сүүрбэ түөртээх кыыс этим. Бастаан миэхэ улуус киинигэр миэстэ баар диэн эппиттэрэ, онтон кэлин тиһэҕэр тоҕо эрэ миэстэ суох буолан хаалбыта. Онон миигин кытыы турар нэһилиэккэ ыытар буолбуттара. Мин ону улаханнык утарбатаҕым. Син биир ини диэн буолбута. Балаҕан ыйын ортотугар малбын-салбын хомунан, дэриэбинэбин булбутум. Идэбинэн култуура үлэһитэ буоларым быһыытынан, култуура дьиэтигэр үлэлии киирбитим. Нэһилиэк олохтоохторо миигин олус үчүгэйдик көрсүбүттэрэ. Миигин ким да туора көрбөтөҕө. Дэриэбинэҕэ баар сулумах уолаттар “эдэр кыыс кэлбит үһү” диэн суксуруһуу бөҕө буолбуттара диэн, бииргэ үлэлиир дьонум кэпсээбиттэрэ. Эргэ тахсар бириэмэ кэлбитэ эрээри, мин олох ыксаабат этим. Бэйэбэр сөптөөх аналбын көрсүөм диэн бигэ эрэллээҕим. Ол сылдьан биһиги кулууппутугар орто саастаах киһи куруук кэлэрин бэлиэтии көрөр буолбутум. Олохтоохтортон ыйыталаспыппар “Дмитрий Сергеевич диэн ааттаах устуоруйа учуутала” диэбиттэрэ. Биһиэхэ тоҕо сотору буола-буола кэлэрин испэр сөҕө санаабытым.

Ол сылдьан Дмитрий Сергеевичтиин билсибитим. Кини миэхэ нэһилиэк олоҕун, устуоруйатын сэһэргиир буолбута. Мин кинини, бастаан утаа, саастаах киһи диэн аахайбатаҕым. Онтон хайдах эрэ эмискэ ылларан киирэн барбытым. Төһө да кини миигиттэн сүүрбэччэ сыл аҕа буоллар, олоххо көрүүтэ, интэриэһэ миэхэ майгынныыра. Ити курдук күн ахсын бииргэ күүлэйдиир буолбуппут. Олохтоохтор эдэр кыыс саастаах киһилиин булсубутун олох сөбүлээбэтэхтэрэ, ол иһин араас саҥа-иҥэ үөскээбитэ. Миигин үгүс киһи сүөргүлүү көрөр буолбута. “Аата, бу кыыс саастаах киһини иирдэн” дииллэрэ. Хайдах гыныахтарай? Биһиги олохпутунан кинилэр олорботторо чахчы. Ол иһин олохтоохтор уонна аҕа саастаах дьон тылыгар кыһаллыбатахпыт. Тапталлаахпын кытта бэркэ өйдөһөрбүтүттэн, бэйэ-бэйэбитигэр харыстабыллаахтык сыһыаннаһарбытыттан ураты дьол суох буолбута. Таптал киһи хас саастааҕын, төһө харчыны өлөрөрүн, үлэлээҕин-үөрэхтээҕин ыйыппат буоллаҕа эбээт.

Билигин Дималыын бииргэ олоробут. Ол дэриэбинэттэн көһөн, улуус киинигэр олохсуйдубут. Төрөппүттэрбин уонна чугас дьоммун кытта билиһиннэрбитим. Кинилэр миигин утарбатахтара. Мин оҕо саадыгар үҥкүү учууталынан үлэлии киирбитим, оттон кини – оскуолаҕа учууталынан. Дьэ, дьиэ-уот тэринэн, оҕо-уруу төрөтөн ньир бааччы дьоллоохтук олорор былааннаахпыт.

Читайте также: