Толаман де сочинение на чеченском
Обновлено: 18.05.2024
Муьлххачу а къоман дахарехь йоккха меттиг д1алоцуш ю культура.
Ткъа цу культуран х1оттаман дакъа хилла д1ах1оьттина адамийн кхолларалла. Кхолларалин шатайпа хилар ду цуьнан хьаьрмехь боккъалла а пох1ма долчу наха бен къа ца хьегар. Нохчийн культурана а, кхоллараллина а шен дахаран дуккха а шераш д1аделла ву массарна а вевзаш, везаш волу иллиалархо, композитор, Нохч-Г1алг1айн Республикан хьакъволу артист Усманов 1имран.
1имран вина 1953-чу шарахь. Бераллехь 1имрана жигара дакъа лоцура ишколан культурни дахарехь. Цуо чекхьяьккхина Ростов г1алара Музыкальни-хьехархойн институтан вокальни отделени. Х1ара т1аьххьара ткъе итт шо сов ду цуьнан исбаьхьа хазчу иллеша вайн къоман лерса хьоьсту. Таханлерачу дийнахь 1имранан кхолларалла ца евзаш, цунна баркала а бахаза стаг каро хала хир дара нохчашна юкъахь…
- 1имран, хьуна цхьана эшшара а хета мега х1ара хаттар, х1унда аьлча дуьххьара луш хир дац хьоьга иза. Х1етте а, айхьа дуьххьара кхоллараллехь яьккхинчу г1улчах лаьцна дийцахьа.
- Жималлехь хьуна мила хила лаьара? Муьлха корматалла яра хьан даго къобалъеш?
- Айхьа дуьххьара д1ааьлла илли я язйина байт тахана дагайог1ий хьуна?
- Муьлха илли дара хьо г1араваьккхинарг? Муьлхачу иллина декхарийлахь ву хьо тахана массарна а вевзаш хиларна?
- Дуьххьара хьан пох1ма къобалдинарг, ахь кхоллараллин дуьне хьайна схьадоьллучу заманахь хьуна куьйг кховдийнарг мила вара? Хьенан ц1е яккха луур дара хьуна?
- Бакъдерг ала деза, суна г1о динарш дуккха а бу. Дукхаберш уьш Ножай-Юьртан Культуран ц1ийнан белхалой бу – Эльмурзаев Бека, Бушуев Мохьмад, Салманов 1илман, Аздамиров Бек. Суна ч1ог1а хазахетарца цаьрца цхьана иллеш олуш. Со школера валарца со клубе воьдура, уьш иллеш олуш буй-те я репетици еш буй-те хьажа. Ткъа со нагахь царна т1е1оттавелча, сайн де эрна д1адахана цахетара суна. Церан муьлхха а илли, муьлхха а мукъам ч1ог1а хазахетара суна. Ткъа цаьрца цхьаьна со а г1ертара илли олу айса бохуш, цхьацца бахьанаш лело. Цара тергоцаеш ца витира со. Суна сатийсам а кховдийра, сох илли алархо хир ву аьлла.
-Хьо илли алархо санна вевзина а ца 1аш, гочдархо санна а вевзаш ву. Таханлерачу дийнахь дита-м ца дитина ахь и г1уллакх?
- Гочдар ас дитина дац. Муьлха а г1уллакх цкъа хьалха д1адолалучу заманахь стеган хобби санна д1адолало. Амма и кхоччуш лаккхарчу т1ег1ант1е даккха уггар хьалха харж еза, материальни аг1о ю кхузахь коьртаниг. Дукха къахьега а деза, болх бан а беза. Ткъа мах боцуш къахьега тхан боцучу аьттонца вуно хала ду. Х1инца а наг-нагахь ойла хуьлу сан цхьацца йолу кино гочъян, амма соьга цхьаьнга чекхадаккхалур долу г1уллакх дац иза. Ас х1етахь, ахь билгалъяьккхина кино гочъечу заманахь боьдуш т1ом бара, ахча а, таронаш а юьйцучохь а дацара, коьрта 1алашо нехан цхьажимма мукъне а самукъа даккхар яра. Ткъа соьца цхьана х1етахь цу кинофильман т1ехь болх беш хилларш а мукъа бара, балхахь бацара.
-Оьрсийн а, нохчийн а, я дозанал арахь а муьлха иллиалархой бу хьан даго къобалбеш?
-Бакъдерг дийцича, таханлерачу дийнахь оьрсийн эстрадехь х1ара ву аьлла сан даго т1елаьцна а, ас къобалвеш а цхьа а артист вац, х1унда аьлча адаман культурни хьашташ кхочушдан араваьлла вацц цхьа а. Попсас д1алаьцна шайолу сцена. К1оргера маь1на долуш, ойла йойтуш илли олуш цхьа а вац. Амма хьалха ишта дацара. Ас ч1ог1а лорура Магомаев Муслиман, Буль-Буль Оглы Поладан а кхолларалла. Дог даарца ладуг1ура ас церан эшаршка.
-Хьан-хьайн иллеш юкъахь муьлха илли ду уггар хьуна хазахеташ, ахь дог даг1арца сих-сиха ладуг1уш?
- Муха хир дара, боккха доьзал болуш долчу дега-ненега хаьттича, муьлха ду хьуна уггар дукха деза бер? Ишта хьал хили соьгахь и хаттар делча. Массо а иллеш ас айса яздина ду, цундела уьш массо а суна гергара а ду, хьоме а ду. Ас къахьоьгу х1ора иллин чулацам болуш хилийта, ладог1архочуьнга цунна т1ехь ойла яйта. Х1етте а суна хаза хета айса лирически чулацам болу иллеш д1аолуш, х1унда аьлча, уьш хаза а ду, ладог1архошна цкъа а к1орда а ца до уьш.
- Хьан массо а иллеш к1оргера чулацам болуш, шайна т1ехь ойла йойтуш ду, уьш массо а ахь яздина ду. Хьа-хьайн дахарера кийсагш юй церан чулацамехь юкъахь жимма а? Автобиографични дуй уьш?
-Дера ду. Нехан хьал хуур дац, сайчуьнца иза дуста ца дуьстича. Сайгахь долу хьал, суна дахаро кховдийна болуш болу некъ, суна хилла хало, ткъа иштта суна Дала белла ницкъ и хало эшо - и шадерриг сайн иллешкахь хаадалийта г1ерта со. Масала, халонаш генаевлча, толаман илли яздан дог дог1у. Дог доьхна хилча, г1айг1ано хьул йина ойла хилча, т1аккха илли яздан а, лакха а дог ца дог1у.
-Таханлерачу дийнахь вайн эстрадехь долу хьал муха хета хьуна? Цхьа а къегина седа буй вайн къоначу йишлакхархошна юкъахь?
- Вайн эстрадехь болчу илли алархошка ладоьг1ча, хетало ладог1архойн лаам а, ойла а царна бен доцуш санна. Х1унда аьлча, цара олучу иллин маь1на ца хуьлу, я и маь1на каро г1ерташ цара башха къа а ца хьоьгу. Муьлхачу а эшарна т1ебоьдуш болу некъ таханлерачу дийнахь нийса бац. Хьалха атта вахьа а ца ваьхьара илли ала. Аудиторин хьашташ кхочушдан сцени т1е девлла хилар х1инца лерачу артисташна, мел хала хеташ и делахь а, дицло. Масала, со илли ала сцени т1е ваьлча, суна ч1ог1а хазахета, сан дог айало, зал чохь 1аш болу ладог1архой къаьсттина ойлаеш, сан х1ора дашна т1ехь тидамбеш, соьга ладуг1уш гича. Ткъа х1инцалерачу артистийн и 1алашо суна ца го. Т1аьхьарчу хенахь дуккха а конкурсаш ю къона йишлакхархошна юкъахь еш. Со кест-кеста жюри юкъахь хуьлу цигахь. Пох1ма долуш кегийнах а дукхабу царна юкъахь, амма х1етте х1ара ву аьлла сан даго къобалвина, къасто лууш цхьа а вац, суна схьагарехь.
-Т1ейог1учу ханна муха ю хьан планаш, ойланаш?
- Т1ейог1у хан мел йисина хууш а дац, цундела башха дукха сатийса а цалаьа. Илли яздан сан лаам цкъа а кхачор бац аьлла хета суна. Цундела сан ладог1архой сагатдан ца кхиабеш, керла альбомаш а, керла эшарш а хир ю, Дала мукъалахь.
- 1имран, хьуна даггара баркалла ала лаьа хьайн мукъа хан йоцушехь х1окху къамелехь дакъалацарна. Дела реза хуьлда хьуна. Тхо тешна ду, хьан иллеш халкъалахь даима даха дуьсур хиларх а, ахь хьайн кхоллараллехь керла кхиамаш бохург хиларх а.
Толаман де. Так на чеченском языке звучит День Победы.
«День Победы- как он
Нет в России семьи, которую война обошла стороной. В этот день вспоминают тех, кто остался на полях сражений, тех, кто после войны налаживал мирную жизнь.
А еще поздравляют тех воинов Великой Отечественной Войны,
которые живут сегодня.
В этот Великий день принято бывать на могилах погибших воинов, возлагать венки,
живые цветы тем, кто не вернулся с войны.
ДАВАЙТЕ ПОЧТИМ ПАМЯТЬ ВСЕХ ПОГИБШИХ ЗА РОДИНУ МИНУТОЙ МОЛЧАНИЯ.
Все дальше в прошлое уходят годы страшной войны. Но подвиг людей, вставших на защиту Отечества, будет вечно жить в памяти российского народа.
Ежегодно 9 мая устраивают парад военных в честь праздника Победы.
По всей стране слышны залпы праздничного салюта в честь тех, кто сражался за Родину.
Для многих нынешних мальчишек и девчонок Великая Отечественная война - это далекое прошлое. Прошлое, о котором они знают по рассказам своих дедов или узнают о войне из фильмов и книг.
Их с утра зовет дорога На торжественный парад, И задумчиво с порога Вслед им Бабушки глядят.
(Т. Белозеров)
Майский праздник - День Победы Отмечает вся страна. Надевают наши деды Боевые ордена.
Еще тогда нас не было на свете, Когда гремел салют из края в край. Солдаты, подарили вы планете Великий Май, победный Май!
Еще тогда нас не было на свете, Когда в военной буре огневой, Судьбу решая будущих столетий, Вы бой вели, священный бой!
Еще тогда нас не было на свете, Когда с Победой вы домой пришли. Солдаты Мая, слава вам навеки От всей земли, от всей земли! Благодарим, солдаты, вас За жизнь, за детство и весну, За тишину, За мирный дом, За мир, в котором мы живем! (М. Владимов)
Помните! Через века, через года,- помните! О тех, кто уже не придет никогда,- помните! Не плачьте! В горле сдержите стоны, горькие стоны. Памяти павших будьте достойны! Вечно достойны! Хлебом и песней, мечтой и стихами, жизнью просторной, Каждой секундой, каждым дыханьем будьте достойны!
Люди! Покуда сердца стучатся,- помните! Какою ценой завоевано счастье,- пожалуйста, помните! Песню свою отправляя в полет,- помните! О тех, кто уже никогда не споет,- помните! Детям своим расскажите о них, чтоб запомнили! Детям детей расскажите о них, чтобы тоже запомнили!
Во все времена бессмертной Земли помните! К мерцающим звездам ведя корабли,- о погибших помните! Встречайте трепетную весну, люди Земли. Убейте войну, прокляните войну, люди Земли! Мечту пронесите через года и жизнью наполните. Но о тех, кто уже не придет никогда,- заклинаю,- помните! (Р.Рождественский)
Солнце скрылось за горою, Затуманились речные перекаты, А дорогою степною Шли с войны домой советские солдаты.
От жары, от злого зноя Гимнастерки на плечах повыгорали; Свое знамя боевое От врагов солдаты сердцем заслоняли. Они жизни не щадили, Защищая отчий край - страну родную; Одолели, победили Всех врагов в боях за Родину святую. Солнце скрылось за горою, Затуманились речные перекаты, А дорогою степною Шли с войны домой советские солдаты. (А. Коваленков)
Когда на бой смертельный шли вы, Отчизны верные сыны, О жизни мирной и счастливой Мечталось вам среди войны.
Вы героически прошли С боями все четыре года, Вы победить врага смогли И заслужить любовь народа. Спасибо вам, отцы и деды, Спасибо, братья и сыны За ваш подарок к Дню Победы, За главный праздник всей страны! (А. Воскобойников)
На поляне, от лагеря близко, Где багульник все лето цветет, На дорогу глядят с обелиска Пехотинец, матрос и пилот.
Отпечаток счастливого детства Сохранился на лицах солдат, Но уже никуда им не деться От военной суровости дат. "Вот в таком же зеленом июне, - Нам сказал пожилой старшина, - Забрала их, веселых и юных, И домой не вернула война. На рассвете, прижав автоматы, Шли солдаты на штурм высоты. " Нестареющим нашим вожатым Мы к ногам положили цветы. (В. Фетисов)
Давно закончилась война, Давно с войны пришли солдаты. И на груди их ордена Горят, как памятные даты, — За Брест, Москву, за Сталинград И за блокаду Ленинграда, За Керчь, Одессу и Белград, За все осколки от снарядов. А по ночам вам до сих пор Бои под Бугом где-то снятся, И "мессеры" строчат в упор, И из ложбинки не подняться. Зовет в атаку лейтенант, Но тут же падает, сраженный…
А дома долго будут ждать, Но лишь дождутся похоронной. В один и тот же день и час На встречу вы к друзьям спешите, Но с каждым годом меньше вас, И нас за это вы простите, Что не сумели вас сберечь, Не залечили ваши раны. И вот на место этих встреч Приходят внуки ветеранов. Давно закончилась война. Давно с войны пришли солдаты. И на груди их ордена Горят, как памятные даты. Вам всем, кто вынес ту войну — В тылу иль на полях сражений,
Принес победную весну, — Поклон и память поколений.
(С. Кочурова)
Есть много важных слов на свете - Мама, Родина, счастье. А есть еще важное слово - МИР!
МИР - это Земля, мир - это люди, мир - это дети. Мир - это спокойная и радостная жизнь.
Нет войны, нет горя и слез. Мир нужен всем!
Пусть небо будет голубым, Пусть в небе не клубится дым, Пусть пушки грозные молчат И пулеметы не строчат, Чтоб жили люди, города. Мир нужен на земле всегда! (Н. Найденова)
"ВаллахIи шийла хи маларо сан къонахаллах жимма а хIума эшош хилча, иза довха долаш бен мер ма дацар аса" ©Имам аш ШафиIий.
Хьекъале сацам. Цхьана дийнахь МахIдийнатIи (Iаббасийн халиф) цхьа къонах веъна мача йохьаш,хIара АллахIан Элчанан(صلى الله عليه وسلم) мача ю,хьуна совгIатанна еъна аса хIара-аьлла цо. Ткъа МахIдийс иза мача схьаэцна,цу мачанна барт баьккхана,цу къонахчунна 10 эзар дирхIам делла. ТIаккха иза ара ваьлча аьлла МахIдийс:ВаллахIи хаа ма хаьа суна Элчанна хIара мача гина йоций,Цо хIара тIийоьхна хилар-м хьехор а дац вай,амма,вай цуьнгара мача схьа ца эцнехьара нахе дуьцаш лелар вара иза:Аса Элчанан
Вочу Iелам стеган фитнат Дажжалан фитнатал а доккха ду,хIунда аьлча Дажжала кхетам боцу нах бен тилор бац , амма вочу Iелам стага кхетам берг а, боцарг а тила во, Элчано аьлла صلى الله عليه وسلم : (Нах тилбеш болу имамаш Дажжалал а сайн умматан кхераме ма го суна). ©IабдулIазиз ат ТIарифий.
Мостаг1 махкара араваькххича тоьуш дац, адамаша шайн кийрара араваккха везаш ву иза. (Шайх Фатхьи رحمه الله)
Бабек ал хуррамий ткъа шарахь сов Iаббасийн хилафатан доьхьла лаьттана стаг ву, дукха бусалба нах хIаллак бина,румхошца берта вахана дукха умматан зенаш дина, ал хуррамия олучу тобанах хилла ву иза,ткъа и тоба динчура араялла кериста тоба ю, церан кхетамах ду: Делан са паччахьан чудолаш хилар ; зударий а,даьхнеш а вай чуузаш долу хIаваъ санна , вай хьоьшаш долу некъаш санна юккъера (общий) хилар. Ткъа и къонах Азербайджан махкахь воккха турпалхо ву,цуьнан цIарах хIолламаш (памятник)а, уруми
إنا لله و إنا إليه راجعون Аллахlа гечдойла хьуна, Аллахla декъал войла хьо, гина а воцуш везна стаг вара хьо, цleна стаг хьо хиларан билгало а яра иза, цхьа болчу нахана ца вовза а мега, амма нийсонан некъ, нийса laкъидат вай махка еана дуьххьарлерачех, даlватан некъа хlиттина дуьххьарлерачех вара хlaра, ша нийсонна тlаьхь ву мел бохучуьнна шена тlаьхь кхуьнна хьакъ а долуш. Аллахla тхан массеран цlaрах даржашкахь лакха воккхийла хьо. Дешнаш яздинарг: Нурдин кlaнт Iaдлан
Чтобы отметить человека, наведите на него курсор и нажмите левую кнопку мыши. Чтобы отметиться на фото, наведите на себя курсор и нажмите левую кнопку мыши.
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Бесплатные сертификаты учителям и участникам
Мотт адамийн дахаран хазна ю. Иза адамаш массо а аг1ор вовшех кхетош болу Дала вайна белла тамашийна г1ирс бу.
Дуккха а ду дуьненахь меттанаш, ткъа царна юкъахь шен меттиг д1алоцуш, къаьсташ вайн нохчийн мотт бу.
Вайн мотт г1иллакхе а, оьзда а бу, мерза а бу. Иза къоман са, адамаллин куьзга а ду. Мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вайн къоман сий а дужур ду. Цундела вайна беза, вай 1амабо вешан нохчийн мотт.
Мотт д1абаьлча халкъан тезет, ловзар-синкъерам, дика-вон д1адолу. Уьш д1адевллачу халкъах халкъ ала йиш яц. Вайн халкъах, вайна кхане а йолуш, халкъ хила лаахь, уггар хьалха нохчийн мотт, олуш махиллара, баьрчче баккха беза вай. Шен мотт ца безачунна шен къам а, мохк а безар бац.
Акха яр санна и ца баьлла бацалахь,
Боьжна бац стиглара, эцна бац базарахь.
Цхьаьнггера юхалург баьккхина бацара,
Кхоьллина хилла и вайн дайшна азаллехь.
Ас лору дуьненахь мел долу меттанаш,
Нохчийн мотт даима сан оьзда дозалла
1ожаллин цамгаро д1алаьцна меттахь 1аш
Цу маттахь дийр ду ас весет а доьзале…
Муха хир ву дуьненахь уггаре а сийлахьчу Ненан мотт цабезарг и бийца цалуург, и къен хетарг.
Мел халахеташ делахь а, ишттанаш а нисло вайна юкъахь. Цхьаццаволчо дозаллица къамел до, шена ненан маттахь еша а, яздан а ца хаьа, бохуш.
Ткъа дуьненахь а воккхачу оьрсийн яздархочо Л.Н.Толстойс аьлла хилла:
Ненан мотт…Доккха маь1на лоцу оцу шина дашо шайна чу.
Вай дайшкара схьадеъна вай хаза г1иллакхаш, оьздангалла, ийман.
Ткъа и шадерриг д1акхехьа оьшург бу ненан мотт. Ненан мотт ларбеш ца хилча, цуьнан сий деш ца хилча, къам д1адолу.
Тахана вай ойла ца йо вай дечу къамелан, олучу дешан. Ларамза вайн багара дуьйла маьттаза дешнаш, дашца чов йо вай ваьшна уллорчунна.
Поэзехь а тидам боцуш ца дисна и санна долу дош.
1. Ахь тхуна оьг1азлой, харцдерггий деъча,
Мел сийсаз бу-кх хьо, адаман мотт!
Ахь тхуна деган и к1езгалла еъча,
Адамашна, лаьттана ца безаш бу хьо,
Наь1алте хуьлда хьо, сийсаза мотт!
2. Ахь тхуна дикалла, нийсо а еъча,
Мел хьоле бу-кха хьо, адаман мотт!
Вайн дегнийн ц1оналла ахь тхуна елча,
Казбекан баххьаш а ахь лалор дара,
Вай олу Даймохк-Нана.
Нана санна, Даймохк беза вайна, цунах девлча тоха са а доцуш. Иштта шен нене, Даймахке санна, хила беза ненан матте болу безам а.
Оьрсийн яздархочо Паустовскийс 1аламат хьекъале а, нийса а аьлла ненан маттах лаьцна ша яздина башха дешнаш:
«Шен ненан мотт халкъо,
Сий ойбуш 1алашбахь,
Цу халкъан парг1ато
- Везачу Дала ницкъ, хьекъал лойла вайна нийсачу новкъа, шуьйра г1улчаш йохуш, Нохчийн меттан сий-ларам ойбуш, д1адаха.
Читайте также: