Тхылъыр щ1эныгъэм и 1унк1ыбзэщ сочинение
Обновлено: 02.07.2024
Мы нобэрей псалъэмакъым сыхыхьэн ипэ къихуэу сэ куэдрэ сыгупсысащ. Япэрауэ сэ апхуэдэу гъашДэ гъуэгуанэ ин къэзгъэшДакъым хабзэм апхуэдэу куууэ сытепсэлъыхьыну. Ауэ апхуэдэу щыт пэтми, къызгуры1уэ мащ1эмк1э мы псалъэмакъым къыхыхьэ дэтхэнэ зыми садэгуэшэну си гуапэщ.
Ди лъэпкъым ижь-ижьыж лъандэрэ зэрихьэ хабзэмк1э ц1эры1уэу щытащ. Ик1и а хабзэ дахэмрэ нэмысымрэ къыщежьэр адыгэ унагъуэрщ. Нэхъыжьыф1 зырыс дэтхэнэ унагъуэ узыншэми и щ1эблэр щ1еп1ык1 нэхъыжьхэм къыхуагъэна а ф1ыгъуэшхуэм-лъэпкъ хабзэм. Ц1ыхур дунейм къытохьэри ток1ыж, ауэ абы къыф1ащу псэуху зэрихьа и ц1эр къонэ. Апхуэдэщ лъэпкъри и ц1эр игьэпэжу къэгъуэгурык1уэмэ, и хабзэм хуэпэжын хуейщ - ар налкъутнэлмэсу шДэблэ къыщ1эхъуэм хуихъумэфын хуейщ.Ик1и ар къэзыухъуреихь псоми да1ыгъын хуейщ.
Пэжщ, зэманым зэхъуэк1ыныгъэ гуэрхэр егъуэт, ауэ зэманым сытхуэдэ зэхъуэк1ыныгъэ имыгъуэтами, укъызыхэк1а лъэпкъыр пшДэжу, укъэзылъхуа адэ-анэм уахуэфащэу , сэ зэманым сыдок1у жып1эу нэхъ лейуэ зумыш,1у дунейм утетын хуейщ. Дэтхэнэ ц1ыхури щылъагъуэгъуаф1эр и хабзэм щытетым дежщ.
Ди хабзэхэм утепсэлъыхьын щ1эбдза нэужь, куэд къэпт1эщ1ыфынущ зэхъуэк1ыныгъэ дызыхуэмейхэр и1эу. Псалъэм папщ1э иджыри к1эщ1у игугъу сщ1ынщ ди адыгэ хъыджэбзхэм. Сэ гу лъызотэ ди литературам къыхэщыж образхэм еплъытмэ, абыхэми зэрызахъуэжар. Я хьэл-щэнк1и я зьйыгъыкЪкХи, я зыхуэпэк1эк1и ар абыхэм ещхьыжкъым. Сэ сыкъеджауэ щытащяпэм пщащэхэмрэ щауэхэмрэ зэрызэхуэзэу,зэрызэдэгушы1эу къек1уэк1ыу щыта хабзэхэм.
Сочинение Темирова Темирлана,
Пшеунова Т. А
Назначение платежа: Пожертвование на лечение (фамилия и имя ребенка). НДС не облагается.
Основные способы перевода пожертвований в Русфонд
1.Через банк
2. Через терминал QIWI (КИВИ)
3. Через банковскую карту
4. Другие способы
17.09.2014 Пять социальных проектов незрячего, но смотрящего далеко вперед Алексея Фитисова
Алексей Фитисов помогает людям с ограниченными возможностями здоровья найти себя в жизни. Несмотря на то, что сам является инвалидом по зрению I группы, ведёт весьма активный образ жизни.
12.09.2014 “Общество книголюбов Кабардино-Балкарии” живо, благодаря общественникам
Где найти Общество книголюбов в Нальчике – знают многие. Наш адрес не изменился, хотя мы уже давно живём при другом социальном строе, можно сказать, в другой стране.
Конспект открытого урока по кабардинскому языку в 9 классе на тему: "Щ1ып1э, зэман псалъэуха гуэдзэхэр". Разработка урока на кабардинском языке.
Сыхуейт нобэрей ди урокыр Къуэщ1ысокъуэ Н. и усэ сатырхэмк1э щ1эздзэну:
Абгъуэм къик1ыу бгъэр лъэтэну
Хуейщ и дамэр ишэщ1ын
Ц1ыхум ц1ыхуу зилъытэнум
Хуейкъэ и бзэр ищ1эжын
Егъэджак1уэр:
Нарткъалэ, 2014гъ.
Темэр: Щ1ып1э, зэман псалъэуха гуэдзэхэр.
Мурадыр: 1. Псалъэуха зэхэлъ-зэгъусэмрэ зэхэлъ-зэпхамрэ теухуауэ я1э
2. Еджак1уэхэр егъэсэн:
А) щ1ып1э, зэман псалъэуха гуэдзэхэр нэгъуэщ1 псалъэуха гуэ-
Б) псалъэуха пажэмрэ гуэдзэмрэ зэрызэпха щ1ык1эр къагу-
В) нагъыщэхэм я гъэувык1эр къагурыгъэ1уэн
Г) обстоятельствэ псалъэуха зэхэлъ-зэпхам бзэм мыхьэнэу
щи1эм гу лъегъэтэн.
3. Щ1ныгъэми, ц1ыхугъэми я хэк1ып1эу тхылъыр зэрыщытыр
нэхъ куууэ зыхегъэщ1эн.
Урокыр зэрек1уэк1ынур
Егъэджак1уэм и псалъэ:
Сыхуейт нобэрей ди урокыр Къуэщ1ысокъуэ Н. и усэ сатырхэмк1э щ1эздзэну:
Абгъуэм къик1ыу бгъэр лъэтэну
Хуейщ и дамэр ишэщ1ын
Ц1ыхум ц1ыхуу зилъытэнум
Хуейкъэ и бзэр ищ1эжын
Уи гупсысэм, акъылым къызэщ1иубыдэ 1уэхугъуэ дэтхэнэри уи бзэк1э ,уи псалъэк1э къэп1уэтэфын щхьэк1э сыт пщ1эн хуеир?
Еджак1уэ: Тхылъ куэд еджэн хуейщ.
Егъэджак1уэ: Тэмэм дыдэу жыф1ащ.
I. Унэ лэжьыгъэр къэпщытэжын
Доскам текстыр къитхэн
1. Тхылъыр куууэ хыхьащ ц1ыхубэ гъащ1эм.
2. Ц1ыху пэрытхэм, абыхэм я 1уэхущ1афэ дахэхэм, л1ыхъужьыгъэм,гуащ1эдэк1 хьэлэлым къихь насыпым, хэкурэ лъэпкъымрэ хуэпэж ц1ыхухэм яхузэф1эк1хэм теухуа тхылъхэр щ1эдджык1к1эрэ,ди щ1эблэр адэ-анэм, лъэпкъым, къэралым хуэпэжу, 1ущу, щэныф1эу, ф1ыгъуэм, мамырыгъэм щ1эбэну, гуащ1эдэк1 лэжьыгъэм хуэ1эрыхуэу къохъур.
3. Урыс тхак1уэшхуэ-критик Белинский Виссарион жи1эгъащ Тхылъыр ди зэманым и гъащ1эщ.
4. Абы хуей мэхъу жьыри щ1эри,1уэхуншэри 1уэхушхуэ зи куэдри.
5. Литературэр жи1ащ абы,ц1ыхубэм и зэхэщ1ык1щ,абы и духовнэ къулеягъым и лъабжьэщ.
6. Хэт литературэ емыджэми, еджэхэм я мык1уэгъу-жэгъуми,зэманыр зэригъэк1уэн къыхуэмыгъуэту, хьэулейуэ, къуейщ1ейуэ ар уэрам дэтщ.
7. Балигъ хъуа нэужь, апхуэдэм хьэрэм-хьэлэлми, мылъку иугъуейуэ, а зэхуихьэсыфахэм иригуф1эу, иригушхуэу мэпсэу.
8. Хэт литературэр ф1ыуэ илъэгъуами, тхылъ зэмыл1эужьыгъуэ куэд еджэми,абы и зэманыр пщ1эншэу, кунэфу игъак1уэркъым, абы игури и псэри духовнэу къулей мэхъу, зэман к1ыхьк1э ирагъэджам, ягъэсам хуэдэу 1ущ мэхъу.
9. Апхуэдэхэр хэхауэ зыхуемыджа 1эщ1агъэхэм псынщ1эу хозагъэ; зи ужь ихьэ 1уэхур гупсэхуу ягъэзащ1э, ик1и къэралымрэ ц1ыхубэмрэ абыхэм я деж хьэкъ къызэрытрамыгъэхьэным и ужь итщ.
10. Тхылъ куэд еджэм ери ф1ыри нэхъ псынщ1эу зэхещ1ык1, ц1ыхухэм нэхъ тыншу ягуро1уэ, ядолажьэ, ядопсэу.
11. Апхуэдэхэр адэ-анэк1и, щхьэгъусэк1и, бынк1и, ныбжьэгъук1и нэхъ хьэлэл мэхъу.
12. Хэт тхылъыр ф1ыуэ илъагъуми, щ1эныгъэф1 бгъэдэлъми, ар гулъытэншэ ц1ыхубэм ищ1ыркъым.
13. Тхылъыр зи 1эпэгъум дэнэк1э зигъазэми, абы и гъащ1эр убзыхуащ, нэхущ, дахэщ.
Текстым къеджэн, упщ1эхэр гъэувын.
Егъэдж: - Сыт хуэдэ гупсысэ нэхъыщхьэ къыщы1этар мы текстым?
Едж: - Уи акъылри, гупсысэри ф1ым, щ1эм хуэгъэсауэ щытын папщ1э, тхылъыр уи 1эпэгъуу щытын хуейщ. Ар щ1эныгъэми, ц1ыхугъэми я хэк1ып1э нэсщ.
Егъэдж: - Мы тхыгъэр псалъэуха зырызу щыт, хьэмэрэ гупсысэк1э зэпха 1ыхьэу щыт? Щытмэ, сыт хуэдэ псалъащхьэ хуэфщ1ынт?
Едж: - Мы тхыгъэр зы текст ирокъу, сыт щхьэк1э жып1эмэ гупсысэ зэпыщ1а къе1уатэри. 1ыхьэ-1ыхьэу зэпыбуд мэхъу. Плану мыр хуэбгъэув хъунущ:
Тхылъыр ц1ыхум и гъащ1эм.
Щ1эныгъэм и къежьап1э.
Щ1эныгъэ щ1ыхьым, насыпым и хэк1ып1эщ.
Егъэдж: - Мы текстыр сыт хуэдэ стилк1э тха?
Едж: -Публицистическэ стилк1э тхащ.
Егъэдж: - Сытым укъыхуриджэрэ мы тхыгъэм?
Едж: - Ц1ыхум щ1эныгъэ куу бгъэдэлъын хуейщ. Абы щхьэк1э еджэн хуейщ. Тхылъыр уи 1эпэгъумэ, ц1ыху нэс, 1ущ, ц1ыху пэж уохъу. Абы пщ1э къыпхуехь, къару къыпхелъхьэ.
«Згъуэтынкъым гъищэ сылъыхъуам
Егъэдж: - Тэмэму къывгуры1уауэ къызолъытэри къэтпщытэнщ фэри фи щ1эныгъэр здынэсыр . Фи щ1эныгъэм и къежьап1эр къыват дерсхэращи.
1.Егъэдж: - Унэ лэжьыгъэу дэ ди1ар дополненэ гуэдзэмрэ подлежащэ гуэдзэмрэ. Хэт къигъуэтыфын мы текстым апхуэдэ псалъэухахэр. Къэвгъуэти синтаксисрэ морфологиек1э зэпкърыфх.
Едж: - Еханэ, еянэ псалъэухахэр псалъэуха гуэдзэщ. 12 псалъэухар дополненэ гуэдзэщ.
Хэт литературэ емыджэми, еджэхэм я мык1уэгъу-жэгъуми.,зэманыр зэригъэк1уэн къыхуэмыгъуэту, хьэулейуэ, къуейщ1ейуэ ар уэрам дэтщ.
Едж: - Псалъэуха пажэм и сказуемэм подлежащэ, дополненэ хуэхъу псалъэухахэу щытщ. Хэт? Сыт? Упщ1эхэм жэуап хуохъу. Хэт сигу къигъэк1ыжын дополненэ псэлъэуха гуэдзэк1э зэджэр? Подлежащэ псэлъэуха гуэдзэк1э зэджэр хэт къыджи1эфын?
2.Егъ: Адэк1э хэт сигу къигъэк1ыжын псалъэуха зэхэлъ- зэгъусэ, зъхэлъ-зэпхак1э зэджэр? Текстым къыхэдгъуэтэнщ апхуэдэ псалъэуха хэтым.
3.Егъэдж: - 3,5-нэ псалъэухахэм нагъыщэ гъэувын,комментировать щ1ыурэ.
Едж: - мы псалъэухахэр псалъэ занщ1эрэ авторым и псалъэу зэхэтщ. Нагъыщэхэр мыпхуэдэу догъэув:
4.Егъэдж: Ет1ууанэ псалъэухам къыхыдох зы псалъэ п.п яхузэф1эк1хэм-псалъэр зэрызэхэтк1э хэт зэпкърихын
5.Егъэдж: - Псалъэуха 7-нэм синоним зэхуэхъу псалъэхэр къэвгъуэт.
Едж: - Иугъуейуэ – зэхуихьэсауэ.
Егъ: Обстоятельствэ псалъэуха гуэдзэхэмк1э хэзышэ псалъэ яже1эн.
Доскам ит упщ1эхэмк1э псалъэуха зэхегъэлъхьауэ гу лъегъэтэн, къегъэпщытэжын обстоятельствэхэр гуп-гупу зэригуэшыр.
Упщ1эхэр: Дапщэш? Дэнэ? Дэнэ деж? Сыт пщ1ондэ? Сыт щыгъуэ?
Егъ: Зэпкъырытха щапхъэхэм ипкъ итк1э хэт къыджи1эн щ1ып1э, зэман обстоятельствэк1э зэджэр?
Егъэдж: - 7, 13- нэ псалъэухахэр сытк1э техуэрэ ищхьэк1э къэтхьа щапхъэхэм? Сытк1э зэщхьэщык1рэ?
Егъэдж: - Зэпкърытха щапхъэхэм ипкъ итк1э, хэт къызжи1эн щ1ып1э, зэман обстоятельствэ гуэдзэк1э зэджэр?
Едж: - Определенэр же1эр.
Тхылъымк1э правилэхэм къегъэджэн.
Лэжьыгъэ 51 жьэры1уатэу егъэщ1ын.
а)я пащхьэм къилъ карточкэхэм къыхэгъуэтэн ик1и тетрадым итхэн обстоятельствэ гуэдзэхэр зыхэт псалъэухуахэр
б) нагъыщэр пэжу здэгъува бжыгъэхэр къэгъэлъэгъуэн
Зэрыжа1ащи (1) узэджауэ (2) узыхущ1егъуэж тхылъ щы1экъым (3) дэтхэнэми (4) зыгуэр къыхыбох.
1) 1,2 2) 1,2,3, 3) 1,2,3,4, 4) 1,3,
Едж: - Пэжыр 1,3-ращ. Япэ запятойр вводнэ псалъэхэм я ужьк1э догъэув. Ещанэм деж псалъэуха зэхэлъ-зэгъусэр зэпэщ1эдох.
В) Мы псалъэуха дыдэм хьэрфхэмрэ макъхэмрэ щызэтемыхуэ псалъэхэр къыдогъэлъагъуэ
Едж: - узэджауэ, узыхущ1егъуэж.
Сыт нобэ урокым гъэщ1эгъуэну къэтщ1ар?
Сытк1э къыщхьэщык1рэ обстоятельственнэ псалъэуха гуэдзэр адрей псалъэухахэм?
Псалъэуха зэхэлъ-зэпхамрэ зэхэлъ-зэгъусэмрэ сытк1э зэщхьэщык1рэ? Дауэ зэхэдгъэк1ыфыну?
Унэ лэжьыгъэр етын
$13-м ит правилэхэр зэгъэщ1эн.
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Бесплатные сертификаты учителям и участникам
ДЕПАРТАМЕНТ ОБРАЗОВАНИЯ МЕСТНОЙ АДМИНИСТРАЦИИ
МУНИЦИПАЛЬНОЕ КАЗЕННОЕ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ
СРЕДНЯЯ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ШКОЛА № 21
с УГЛУБЛЕННЫМ ИЗУЧЕНИЕМ ОТДЕЛЬНЫХ ПРЕДМЕТОВ г. о.НАЛЬЧИК
Щомахуэ Амырхъан гъащ1эмрэ и творчествэмрэ ехьэл1а лэжьыгъэ.
Зыгъэхьэзырар - 21-нэ курыт еджап1эм,
7-нэ классым щеджэ Къущхьэ Залинэ . Егъэджак1уэр -Мудрэн М.М.
Щомахуэ Амырхъан и творчествэм ехьэл1а лэжьыгъэ.
Щомахуэ Амырхъан и творчествэмк1э къэдгъуэта щ1эныгъэр
Тхак1уэм и гъащ1эмрэ творческэ гъуэгуанэмрэ теухуа тхыгъэхэм набдзэгубдзаплъэу еджэн, анализ щ1ыжын .
Псалъащхьэхэр
11.Щомахуэм Амырхъан и гъащ1эр ,творческэ лэжьыгъэмрэ
1.Щомахуэм и сабийгъуэр.
2.Щ1эныгъэм и гъуэгуанэр.
а) Щомахуэ Амырхъан и усэхэр
б) Щомахуэм и прозэр.
Щомахуэ Амырхъан къызэралъхурэ илъэс 110 зэрыхъуам и саулыкъук1э делэжьащ мы лэжьыгъэм.
Адыгэ сабий литературэм и зэхэублак1уэхэм, абы и зыужьыныгъэм
хэлъхьэныгъэ ин дыдэ хуэзыщ1ахэм ящыщ зыщ Щомахуэ Амырхъан Къамызэ и къуэр. Усак1уэм и 1эдакъэщ1эк1 тхыгъэхэм я нэхъыф1хэр ди щ1эблэщ1эм теухуащ.
Тхыгъэхэм дэгъуэу къыхощ ныбжьыщ1эхэм я хьэл – щэныр, я гупсысэхэр, гурыгъу – гурыщ1эхэр, я псэук1эр, нэгъуэщ1 1уэхугъуэхэри. Щомахуэ Амырхъан сабийхэм папщ1э итха усэхэр зэхэщ1ык1ыгъуэу зэхэлъхьащ, ахэр дэтхэнэ еджак1уэми ф1ыуэ елъагъу, усэхэм гъэсэныгъэ - ущииныгъэ мыхьэнэ ин ябгъэдэлъщ.
11. Щомахуэ Амырхъан и гъащ1эр ,творческэ лэжьыгъэмрэ
1.Щомахуэм и сабииггъуэр.
Щомахуэ Амырхъан Къамызэ и къуэр Тэрч районым щыщ Курп Ищхъэрэ къуажэм 1910 гъэм къыщалъхуащ. Дэтхэнэ мэкъумэшыщ1э сабийм дежк1и зэман бзаджэт а лъэхъэнэр: къуажэм мыдрисэ ф1эк1 дэттэкъым, ц1ыхур к1ыф1ыгъэмрэ гугъуехьымрэ хэтт. Щомахуэр пасэ дыдэу лэжьыгъэм пэщ1эуващ. Ар и адэм сыт хуэдэ 1уэху и лъэныкъуэк1и щ1эгъэкъуэн хуэхъуащ. Амырхъан лэжьэн ф1эк1 1уэху и1этэкъым, ар ехъуапсэрт пщэдджыжьк1эрэ еджап1эм к1уэ ц1ык1ухэм. Ауэ абы
къыгуры1уэртэкъым мыдрисэм щ1эныгъэ лъэпкъ къызэрыщ1амыхынур. Зэман дэк1а нэужь, Октябрьскэ революцэм мэкъумэшыщ1э сабийхэм папщ1э еджап1эхэм я бжэр зэ1уихащ. 1920 гъэм Амырхъан илъэсипщ1 ныбжьым иту еджап1эм щ1эт1ысхьащ. Илъэсипл1к1э абы Щомахуэр дихьэхауэ щеджащ,
2.Щ1эныгъэм и гъуэгуанэр.
Пэщ1эдзэ еджап1эр къиуха нэужь, ар ирагъэблагъэ Налшык Ленинскэ еджап1эм. А еджап1э ц1эры1уэр Амырхъан ехъул1эныгъэк1э къеух 1929 гъэм. А гъэ дыдэм ар щ1от1ысхьэ Владикавказ къалэм дэт педагогическэ институтым. А еджап1эри ехъул1эныгъэк1э къиухащ Амырхъан.
Щ1эныгъэм хуэпабгъэ щ1алэм институтым кууэ щедж бзэ щ1эныгъэхэр, литературэр, 1уэры1уатэр, тхыдэр. Абы щыгъуазэ зещ1 А.С.Пушкин, М.Ю.Лермонтов ,Н.А.Некрасов сымэ, нэгъуэщ1хэми я тхыгъэхэм. Псом хуэмыдэу ар дехьэх Щоджэнц1ык1у Алий и усэхэмрэ и поэмэхэмрэ.
3.Лэжьыгъэ 1энат1эр.
Еджап1э нэужьым япэ дыдэу егъэджак1уэу 1938 гъэм лэжьэн щ1идзащ, зауэ нэужь илъэсхэм партым и райкомым и секретарь хъуащ.
1965-1970 гъэхэм тхак1уэхэм я союзым и правленэм и секретару лэжьащ.
Дэтхэнэ зы 1энат1эми гурэ псэк1э бгъэдэтащ Щомахуэ Амырхъан.
Лъэпкъ литературэмрэ исскуствэмрэ зегъэужьынымк1эи1э лэжьыгъэр
4.Творческэ лэжьыгъэр.
а) Щомахуэ Амырхъан и усэхэр
Ди адыгэ тхак1уэхм ящыщу басня жанрым япэу ик1и зэф1эк1 и1эу елэжьар Амырхъанщ
Абы и тхыгъэхэр апхуэдизк1э ягу ирихьати урысыбзэк1э,аварыбзэк1э,азербайджаныбзэк1э ,балъкъэрыбзэк1э нэгъуэщ1ыбзэк1и зэрадзэк1ащ.
Усак1уэм и 1эдакъэщ1эк1 тхыгъэхэм я нэхъыф1хэр ди щ1эблэщ1эм теухуащ.
усэри. Усэм къыщыгъэлъэгъуащ ц1ыху щхьэхуэхэм я хьэл – щэн мыкъумыщ1эхэр.
Тхыгъэм къыхэщ хъыджэбз ц1ык1ум и ц1эм ещхькъым и щытык1эхэр. Ар хьэл –щэн дахэ зыхэмылъ ц1ыхущ, нэхъыжьхэм пщ1э яхуищ1ыну и гум къэк1ыркъым. Дахэлинэ еущиену мурад зыщ1а ц1ыху хэк1уэтам абы ирит жэуапыр мыращ:
Усэм къыщыгъэлъэгъуа персонажым хуэдэ дэнэ щ1ып1и щы1энк1э зэрыхъуным къыхэк1к1э Щомахуэм усэм и к1эр мыпхуэдэу еух:
« Нэхъыф1ынут мы си усэм
къыщеджатэм къуажэ къэс,
Дахэлинэ и гъэ1эсэм сэ
Щомахуэм и сыт хуэдэ усэми гъэсэныгъэ - ущииныгъэ мыхьэнэ пыухык1а зэра1эм къыхэк1к1э, ахэр тхылъеджэхэм гурыхь ящохъу, ц1ыхупсэм йохуэбыл1э, сабийхэми балигъхэми яф1эф1у ядж. Щомахуэ Амырхъан и усыгъэм гупсысэ нэхъыщхьэу хэлъыр щ1эблэр пэжыгъэмрэ ц1ыхугъэмрэ, лэжьыгъэф1ымрэ Хэкур ф1ыуэ лъагъунымрэ, зэныбжьэгъуныгъэмрэ къуэшыгъэмрэ, ик1и къинэмыщ1 хьэл – щэныф1хэм хуэгъэушынырщ. Ар гурыщ1э къабзэщ ик1и къалэн гугъущ, ауэ усак1уэм ахэр къехъулъауэ къэплъытэ хъунущ. Щомахуэм и тхыгъэхэм ц1ыхур ф1ым хураджэ, 1ейм щагъэмэхъашэ. Аращ абыхэм гъащ1э к1ыхь щ1а1энури.
Амырхъан хузэф1эк1ащ езыр къызыхэк1а лъэпкъым 1эужь къулейрэ лъэужь хъарзынэрэ къыхуигъэнэн. Усак1уэ 1умахуэм и 1эдакъэщ1эк1хэм щ1эблэм ди дежк1э икъук1э гъэсэныгъэ – ущииныгъэ мыхьэнэшхуэ я1эщ.
Лъэпкъ лъагъуныгъэр къэхьыгъуаф1экъым. Тхэ псоми апхуэдэ я нат1э хъуркъым, ауэ ар къызэхъул1ахэм ящыщ зыщ усак1уэ пажэ Щомахуэ Амырхъан.
б).Щомахуэм и прозэр.
Чапай щ1алэ ц1ык1ум и адэр имы1эжми къуэш хуэхъуащ адыгэ щ1алэ ц1ык1ур.Гузэвэгъуэм а т1ур зэкъуэш ищ1ащ.
Амырхъан и тхыгъэхэр я тематикэк1э зэрызэхуэмыдэм ещхьу, абыхэм я гупсысэ нэхъыщхьэхэри зэщхькъым, ауэ псоми
белджылыуэ къыхощ гъэсэныгъэ-ущииныгъэ 1уэхухэр. Рассказхэм къыхощ щ1алэгъуалэр лэжьыгъэм зэрызыпы1уамыдзымрэ щ1эныгъэм зэрыхуэпабгъэмрэ.
Социалистическэ лэжьыгъэм и Л1ыхъужь ц1э лъап1эр зыф1аща Бгъэжьнокъуэ Хьэчим теухуащ. Тхак1уэм къигъэлъагъуэ адыгэл1ым и образым удехьэх. Псом хуэмыдэу Бгъэжьнокъуэм и сабиигъуэм.
И рассказхэми и очеркхэми гъэсэныгъэ-ущииныгъэ мыхьэнэшхуэ я1эщ. Очеркхэм къыщыхощ ди республикэми нэгъуэщ1 щ1ып1эхэми щыц1эры1уэ ц1ыхухэр. Щомахуэм и1эщ нобэрей ди гъащ1эм щыщ 1уэхугъуэ щхьэхуэхэр къыщыгъэлъэгъуа тхылъхэри.
л1ык1уэхэр: адыгэхэр, балъкъэрхэр, урысхэр, белорусхэр, куржыхэр,
нэгъуэщ1хэри Романым щек1уэк1 1уэхугъуэ нэхъыбэр Жылау Хьэжмуратрэ Мадинэтрэ я унагъуэм епхащ. Ар къызэрыгуэк1 адыгэ унагъуэщ. А т1ур зэгуры1уэу,зэдэ1уэжу, зым 1эпыхур адрейм къещтэж жыхуа1эм хуэдэу зэдопсэу, нэмысрэ пщ1эрэ яку дэлъщ. Ахэр псоми чэнджэщэгъу яхуохъу, я дэ1эпыкъуэгъущ.
Зэрытлъагъущи ц1ыху зэхъуапсэ адыгэ унагъуэщ. Ауэ абыхэм къеиж зырызхэри щы1эщ. Къазбэч хуэдэхэр.
Тырнауздэсхэм ящыщу Къазбэч япэ дыдэ зы1ущ1ари, зи ц1ыхугъэрэ зи хабзэрэ илъэгъуари, зи шхын 1эф1 ишхари а унагъуэрщ. Къуэ пэлъытэ яхуэхъуат ар абыхэм. Къазбэч яущиин гъуэгу захуэ трагъэувэн папщ1э лъэк1 къагъэнакъым абыхэм. Ауэ псоми я гугъуехьыр псыхэк1уадэ хъуащ. Бригадир 1эщ1агъэм зэрыпэщ1эувэу абы псори щыгъупщэжащ. И зыкъыф1эщ1ыжыныгъэм, и щхьэхуещагъэм, и нэпсеягъэм ар тек1уэдэжащ. Мылъкум и нэри ирищ1ащ. Мылъку уи1эныр хъарзынэщ, ауэ гъащ1эм дэ1эпыкъуэгъу,щ1эгъэкъуэн къыщыпхуэхъуа дэтхэнэ зыри пщыгъупщэ хъунукъым. Ф1ы умыщ1ауэ зэи ф1ым ухуэзэнукъым.
111. Къызэщ1эзыкъуэж псалъэ.
Амырхъан и тхыгъэхэм куэдым дыхуагъасэ. Псом хуэмыдэу абы дыкъыхуреджэ пэжыгъэм, ц1ыхугъэм, ущалъхуа Хэкум ф1ы лъагъуныгъэ хуи1эным, нэхъыжьым пщ1э лей хуэщ1ыным, зэныбжьэгъуныгъэм, къуэшыгъэм, зэкъуэтыныгъэм.
Щомахуэм и тхыгъэхэм и пщ1эр нэхъ лъагэ зыщ1у сэ къэслъытэр:
гъэсэныгъэ – ущииныгъэ зэрыхэлъырщ, ауан гъэщ1эгъуэнхэр, гушы1э дахэ
хэлъхэрщ, тхыдэм, географием, химием епха 1уэхугъуэхэм зэрытхутепсэлъыхьырщ,гъащ1эм къыщыхъуа 1уэхугъуэ дыдэхэу дызыщыгъуазэхэр тхыгъэхэм къыщыгъэлъэгъуащ.
Сабийхэми балигъхэми хьэлэлу яхуэлажьэу щыта тхак1уэ и ц1эр адыгэ литературэм къыхэнащ абы и зэхэублак1уэхэм ящыщ зыуэ.
Щоджэнц1ык1у Алий зэхиубла адыгэ сабий литературэм Щомахуэр жыджэру ик1и зэф1эк1 къигъэлъагъуэу хэлэжьыхьащ,абы нобэ игъуэта зыужьыныгъэм тхак1уэм и ф1ыщ1и и гуащ1и хэлъщ. Аращ ди сабий литературэр лъэпкъ культурэм лъэ быдэк1э щызыгъэувар, абы и тхыгъэ нэхъыф1хэмк1эщ адыгэ сабий литературэр къэрал утыкум япэу зэрихьар
Лъэпкъ лъагъуныгъэр къэхьыгъуаф1экъым. Тхэ псоми апхуэдэ я нат1э хъуркъым, ауэ ар къызэхъул1ахэм ящыщ зыщ усак1уэ пажэ Щомахуэ Амырхъан.
Презентация к уроку кабардинского языка по теме " Имя существительное" поможет второклассникам дать понятие об имени существительном.
Содержимое разработки
Хэт? Сыт? Упщ1эм жэуап хуэхъу псалъэхэр.
Шэджэм Ет1уанэ къу. И курыт еджап1э езанэм щезыгъаджэ Хъубий Ж.А.
Урокым и мурадхэр
Щы1эц1эхэм ятеухуа гуры1уэгъуэ ятын
Хэт? Сыт? упщIэхэм жэуап
хуэхъу псалъэхэр ягъэщIэн.
УпщIэхэр тэмэму ягъэувыфу егъэсэн
Къабзэрытхэм елэжьын
Пэжырытхэ дакъикъэ
Къуажэхьхэр къэщ1эн. Псалъэ къэтщ1ахэм упщ1э хуэгъэувын.
- Зэкъуэшитху бэнак1уэ.
- Хьэуазэ и къуэ щ1ыбыбгъуэ.
- Къэпым изу цы илъщ.
- Ди бжыхь джабэ хьэ
дзэкъэрей к1эрысщ.
Кроссвордыр щ1ыжын
- Кумб къит1ык1а
- Дунейр къэзыгъэнэху
- 1эмэпсымэ
- Уэсым къызэрыщажыхь
- Ныкъуэжьэ
- Щхьэр псэумэ зыщымыщ1э
Щы1эц1эхэм , псалъэ лъэпкъыгъуэхэм теухуа гуры1уэгъуэ
- Ц1ыхухэм я лъэпкъым зэреджэр я унэц1эхэращ. Псалъэхэр псори ц1ыхухэм ещхьу лъэпкъ гуэрхэм ящыщщ. Абыхэм псалъэ лъэпкъыгъуэк1э йоджэ.
- Щы1эц1эр псалъэ лъэпкъыгъуэщ. Хэт ? Сыт? упщ1эхэм жэуап хуэхъу псалъэхэу предмет къэзыгъэлъагъуэхэм щы1эц1эк1э йоджэ.
Псалъэ лъэпкъыгъуэщ
Предмет къегъэлъагъуэ
Закъуэ, куэд бжыгъэ и1эщ
1.Тхылъымк1э гъэлэжьэн 2. Урокым ящ1ар къызэщ1экъуэжын. 3. Урокыр къазэрыщыхъуар къэхутэн.
Удзыфэр къыхэзыхам псори ф1ы дыдэу къыгуры1уащ.
Гъуэжьыр къыхэзыхам мы1ейуэ къыгуры1уащ.
Плъыжьыр къыхэзыхам ф1ыуэ къыгуры1уакъым.
-75%
Читайте также: