Суркунне сочинение по чувашскому

Обновлено: 15.05.2024

Сапăрлăх тĕллевĕсем: тăван тавралăха юратма, кĕркунне пулса иртекен улшăнусене сăнама хăнăхтарасси, кайăксене упрама, пулăшма вĕрентесси.

Пĕлÿ тĕллевĕсем: вĕреннĕ йывăçсен, пахча çимĕçсен ячĕсене аса илсе çирĕплетсе хăварасси, пуплевре усă курма вĕрентесси. Шухăша пĕтĕмлетме хăнăхтарасси.

Пĕлеслĕх универсал вĕренÿ ĕç-хĕлĕ тĕлĕшĕнчен: вĕренÿ ĕç-хĕлне хутшăнма;кирлĕ информацие шыраса тупма,палăртма хăнăхтарасси.

Регулятивлă ĕç-хĕл тĕлĕшĕнчен: кăтартса панă йăнăша курма, ăна аслисем каланă пек тÿрлетме хăнăхтарасси.

Коммуникативлă универсал вĕренÿ ĕç-хĕлĕ тĕлĕшĕнчен:хăйпе калаçакана ăнланма ,унăн ыйтăвĕсене хуравласа калама; чĕлхе тĕлĕшĕнчен тĕрĕс предложени йĕркелеме пĕлесси.

Аталантару тĕллевĕсем: ачасен пуплевне аталантарасси, сăмах майлашăвĕсемпе предложенисене тĕрĕс йĕркелеме хăнăхтарасси, чăвашла илемлĕ калаçма вĕрентесси.

Усă курнă технологисем: информаципе хутшăну технологийĕсем, сывлăха сыхлас технологисем, проблемăллă тата аталантару технологийĕсен элеменчĕсем, ушкăнра хутшăнса ĕçлесси.

Ĕç мелĕсемпе меслечĕсем: ыйту-хурав,учитель сăмахĕ, калаçу, шырав-тĕпчев, çырса пурнăçлани, проблемăллă ыйтăва хуравлани, сюжетлă ÿкерчĕксемпе, валеçÿ карточкисемпе усă курни, слайдсемпе ĕçлени, интерактивлă ыйтусене хуравлани.

Пуплев хăнăхăвĕсем:сасăсенетĕрĕс илтесси,ыйтусем çине хуравлас хăнăхусене аталантарасси, сăмах йышне пуянлатасси, сăмахсемпе усă курса çыхăнуллă пуплеве аталантарасси.

Курăмлăх хатĕрĕсем: Power Point программăра хатĕрленĕ слайдсем (ÿкерчĕксемпе дидактика материалĕсем), компьютер, проектор.

Урок тĕсĕ:урок конкурс.

1. Урока йĕркелени.

-Ырă кун, ачасем! Паян пирĕн урока хăнасем килнĕ, вĕсене те сывлăх сунар-ха.

2. Фонетика зарядки.

- Эпир паян урокра мĕн çинчен калаçăпăр –ши? Ăна эпир фонетика зарядкинчен пĕлĕпĕр.

Не – не – не – çитрĕ хура кĕркунне

Ч ĕ – ч ĕ – ч ĕ – ç ут ç антал ă к улшăнч ĕ

Çă – çă – çă – ÿкрĕ сарă çулçă

Сем – сем – сем – вĕçсе кайĕç кай ă ксем

(Малтан вĕрентекен вулать, кайран ачасем вулаççĕ)

- Çак сăмахсем çулталăкăн хăш вăхăтне сăнласа параççĕ?

- Апла пулсан эпир урокра мĕн çинчен калаçăпăр?

3. Урок темипе тата тĕллевĕсемпе паллаштарасси.

- Çапла, паян эпир кĕркунне çинчен калаçăпăр.

- Ачасем, паян пирĕн традицие кĕмен урок конкурс пулать. (Ребята, как вы понимаете урок – конкурс? А зачем нам нужен такой урок?) Çапла, паян урокра тĕрлĕ ĕç тăвăпăр. Эсир пĕр – пĕринпе тупăшатăр. Кашни тĕрĕс хуравшăн, тĕрĕс пурнăçланă ĕçшĕн çулçă илетĕр. Камсем нумайрах çăлçă пухаççĕ – çавсем урок вĕçĕнче тивĕçлĕ паллă илеççĕ. Пурне те ăнăçу сунатăп.

4. Конкурсем ирттересси.

1-мĕш конкурс. Йывăç ячĕсене вырăсларан чăвашла куçарса кĕркунне сăмаха тупмалла. (Тĕрĕс хуравлакансемçулçă илеççĕ).

Воспитатель первой квалификационной категории: Светлана Туптова.

Цель: способствовать формированию у детей устойчивого интереса к чувашскому языку, к окружающей природе.

- продолжать учить применять знакомые и вновь введенные слова в простых конструкциях;

-закреплять активный словарь чувашских слов : сыва – и, сывах, варман, ялта,

-закрепить умение вести диалог по темам: черчунсем, составляя повествовательные и вопросительные предложения из разных конструкций.

-воспитать любовь к малой родине, к окружающей природе.

Материал: аудио запись- голоса птиц, слайды картины с деревьями (дуб, береза, ель, птицами (синичка, воробей, сорока скворец, ворона, дятел, животные (заяц, лиса, волк, медведь, еж, белка)

1. Игровая мотивация: слушание голосов птиц.

3. Беседа о лесе, деревьях.

4. Загадки о животных.

6. Встреча с сорокой и знакомство с его друзьями пернатыми.

7. Чистоговорки о птицах.

9. Возвращение домой с подарками от птиц.

Ход занятия:

Воспитатель: Ребята, послушайте внимательно, что вы слышите?

Дети: Голоса птиц.

Воспитатель: Как вы думаете, какие они? Как они поют? (Радостно? Мне кажется, что голоса птиц тревожные. Надо узнать, что у них случилось? Ребята, а как вы думаете, мы как-то сможем помочь им?

Дети: Ответы детей.

Воспитатель: Смотрите у меня есть схема, как мы можем добраться до леса. Вначале пойдем по тропинке. Потом пройти по камешкам. А затем надо перепрыгнуть через ручеек и мы на месте.

Воспитатель: Ребята, а вот и мы в лесу. Эпир вармана ситремер. Саша, эпир аста? Аня, ыйт Дашаран. Эпир аста? Катя, ыйт Димаран, эпир аста?

Воспитатель: Варманта менсем пур? (Йывассем. Менле йывассем пур) Ребята, в лесу что есть? Какие деревья?

-Ку мен (Чараш, хуран, пилеш, юман, сака)

-Ку чараш! Аня, ыйт Сашаран. Ку менле йывас? Илья, ку пилеш-и? Сапла, ку пилеш! И так далее.

-Давайте закрепим названия деревьев чистоговоркой, повторяйте вместе со мной:

Еш-еш-еш- ку пилеш;

Ваня повтори, пожалуйста -ан-ан-ан-ку-юман и т. д.

Ребята, вы заметили, что животных в лесу не видно. Посмотрите, на каком дереве сидит сорока? Давайте мы все поздороваемся.

Дети: Сыва-и чакак?

Воспитатель: Смотрите, у сороки -записка. Что же там написано? Помогите пожалуйста, расколдовать лесных зверей, разгадав загадки. Их заколдовала зима, за то, что они радовались к приходу весны.

Воспитатель: Ребята, вы готовы помочь? (Пулашапар -и) Слушайте загадки внимательно. Отгадку называете на чувашском языке :

1. Он в берлоге спит зимой

Под большущею сосной

А когда придет весна

Просыпается от сна. Ачасем, менле черчун ку?

Воспитатель: Маттур, Илья. Терес, ку упа.

2. Кто зимой холодной,

Ходит злой, голодный? Ку мен?

Воспитатель: Маттур, Аня. Терес, ку кашкар.

3. Сердитый недотрога

Живет в густом лесу

Иголок очень много,

А нитки ни одной? Ку, тата менле черчун?

Воспитатель: Маттур, Саша. Терес, ку череп.

4. Рыжая плутовка пришла в деревню кур посчитать? Ку мен?

5. В гору бегом, с горы кувырком? Ку менле черчун:

Дети: Поиграем. (Вылятпар)

Воспитатель: Ребята, что-то мы с вами заигрались, а птиц нигде не видно? Мы же с вами слышали их голоса, где же они? (Показ слайдов)

- ребята, посмотрите внимательно. Чараш синче менле кайак ларать?

Дети: Чакак ларать.

Воспитатель: Дима курак ларать-и?

Дети: Сук, чакак ларать. Он говорит вам, спасибо, за то что вы расколдовали зверей. Чакак, юлташ, познакомь нас со своими друзьями.

Воспитатель: Он говорит, что сейчас все самки заняты подготовкой гнезд. Пришла пора откладывать яйца и выводить птенцов. Но, а самцы ищут для них еду. Их можно увидеть на поляне.

Воспитатель: Ачасем, ку менле кайак? Саша, ку касая-и?

Дети: Сапла, ку касая.

Воспитатель: Ана, ку касая-и?

Воспитатель: Атьар перле калатпар: я, я,я, - синичка касая.

Аналогично знакомимся с другими птицами (улатака,серси, шанкарч, чакак)

Давайте закрепим чистоговорки:

Ка-ка-ка – улатакка (дятел);

Я-я-я - касая (синичка)

Ак-ак-ак – чакак (сорока)

Ач-ач-ач - шанкарч (скворец)

Си-си-си - серси (воробей)

Звери и птицы очень довольны, что вы им помогли и дарят вам на память картинки о себе. Чтобы вы их раскрасили такими как вы их запомнили. Давайте попрощаемся с ними, а нам пора в детский сад. Проходят по тропинке, перешагивают через ручеек и снова по тропинке.

-Сыва пулар, каяйаксем.

Сыва пулар, ачасем.

Тӑван чĕлхе. Мĕн-ши вӑл тӑван чĕлхе? Ман шутпа, тӑван чĕлхе вӑл атте-анне, асаттепе асанне чĕлхи, эпĕ çуралнӑ çуралманах калаçа пуçланӑ чӑваш чĕлхи. Тӑван чĕлхепе калаçса эпир хамӑр шухӑш-туйӑма палӑртатпӑр, чуна уçатпӑр, кӑмӑла çĕклетпĕр. Атте-анне чĕлхи мӑн асаттесемпе асаннесен пурнӑçĕ – шӑпи çинчен аса илтерсех тӑрать, хамӑр пуласлӑх пирки шухӑшлаттарать.

Чӑваш чĕлхи - тӑван чĕлхе

Эй, челхем, анне панӑ чĕлхем,

Янӑра эс çут тĕнчере!

Ыттине çер чĕлхе хуть пĕлем,

Эсĕ ман пĕрре çеç – пĕрре

Сӑмахран илес пулсан, тӑван чĕлхене юратман çын ашшĕ-амӑшне тӑван халӑхне те, çĕрне-шывне те юратма пултараймасть. Эп шутланӑ тӑрӑх тӑван чĕлхе – тӑван халӑхӑн иксĕлми ӑс-тӑн çӑл-куçĕ. Çак çӑл-куçран эпир мĕн ачаран тумламӑн-тумламӑн пĕлӳ илсе ӳсетпĕр. Аннен кӑкӑр сĕчĕпе пĕрле унӑн ачаш та лӑпкӑ сассипе, вӑл сӑпка юрри шӑрантарнине илтетпĕр.

Чӑнах та, нумай çул иртрĕ пулин те тӑван чĕлхене пĕтме парас марччĕ. Чылай паллӑ ӑсчахсем, писательсемпе поэтсем чĕлхемĕр çинчен мӑнаçланса калани тĕл пулать. Тĕслĕхрен, А.Артемьев каланиех илер.

Шутлатӑп, шутлатӑп та ачана мĕн пĕчĕкрен чӑвашла калаçма вĕрентмелле. Акӑ эпĕ эпĕ 7-мĕш класа çитрĕм. Анчах та вырӑсла та, чӑвашла та тĕрĕс те яка калаçатӑп, çырма та аван пĕлетĕп. Ют чĕхесене те вĕренме тӑрӑшатӑп. Аттепе анне килте чӑваш чĕлхине сума суни, хисеплени курӑнсах тӑрать. Ытти çемьесенче "мама","папа" тесе чĕнеççĕ пулсан, пире аттепе анне тесе чĕнме вĕрентнĕ. Мĕнле илемлĕ, янӑравлӑ янӑрать çак икĕ сӑмах.

Çапла вара, çут тĕнчере пин-пин чĕлхе. Вĕсем хутӑшаççĕ, тупӑшаçççĕ, çывӑхланаççĕ. Пĕр-пĕрне парнесем те параççĕ, парнисем вара – сӑмахсем.

Ман чӑвашах пулас килет. Тӑван чĕлхене хисеплени хамӑртанах килет. Манӑн чĕлхем малалла та янӑрасса шанас килет. Эпĕ ӑна ĕненетĕп. Вӑл çĕр çинчен ан çухалтӑр.

С коррупцией бороться мы должны,
И нужно начинать всегда с себя!
Поверьте, это важно для страны:
Продажность нам поддерживать нельзя!

Вложение	Размер
lvova_anastasiya_15_let._rt_buinskiy_rayon_alsheevskaya_sosh.docx	35.27 КБ

Предварительный просмотр:

МБОУ «Альшеевская средняя общеобразовательная школа

Львова Анастасия Юрьевна: 9 класс

Учитель: Зайцева Альбина Петровна

9 - м ĕ ш класра в ĕ ренекен Львова

Вĕрентекен: Зайцева Альбина Петровна

«Коррупция – это коррозия. Как ржавчина разъедает металл, так коррупция

«Коррупци в ă л коррози? Тим ĕ р тут ă хн ă пек: коррупци те этем

«Кам пур ман пекки! - тет:-

К.лет тулли тырё: пыл - =у иш.лет.

Пурмис та: пуп та - сир.нш.н =.лен:

А маншён в.сем - ыр туспа п.рех!

Ял - йышшён усал инкек - м.н =итсен

Юман пек эп тёрёп т\п - т\рех!

Мул вёл - =ын турри?

+ак хайлаврах эпир тиек хёй.н .= вырён.пе усё курса Алапит.н Итрен ятлё ывёлне салтакран хётарса хёварнине куратпёр?

«П.рре тем.нле: ял т.л.нмелле:

Куштан Алапит хёй те сисмелле:

Ун хёй савакан вётам ывёлне

Ч.не==. хёвёрт салтак службине?

Алапит усал хыпара илтсен

Сикет те тёрать мулне .ненсе:

Пырать вёл часрах вулёс кантурне:

Мулпа та пылпа =аврать тиеке?

(Кунта п.лмелле .л.к м.нлине%

Камра-ха пулнё леш т.п к.неке?)

Тиек. вара парне туянса

Алапит мулпа усё курса Чаккан пурнё=не п.терсе хурать?

Халь те асёрхан%

Тёрмашать епле вёл: хыт кукар?

Пёч.пе илесш.н пурнё=ран

Ч.пт.мне те хёй парасшён мар?

Пурте п ĕ рле кар т ă рсан:

Таса сове ç л ĕ пулсан

Коррупци в ă л п ĕ тмеллех

Таса пурн ăç пулмаллах?