Гьабибатны келпети сочинение на кумыкском языке

Обновлено: 07.07.2024

Къумукъ адабиятдан ачыкъ дарс., Дарсны темасы:, Дарсны тайпасы:

(Къумукъ язывчуланы асарларына гёре)

Дарсны мурады:

1. Къумукъ шаирлени ва язывчуланы асарларына гёре дав гелтирген къыйынланы гёзден гечирмек.

2. Асарланы бёлюклерин охумакъ,оланы аслу маънасын ачмакъ.

Къурал: Там газет ,суратлар, китаплары.

ДАРСНЫ БАРЫШЫ., Ватанына къыйынлы гюн гелгенде,, Ялын ойнап топрагъында,сувунда., Яр башларда уьфюреген ел болуп,, Юртлу уланлар башлап чыгъар къувунгъа.

Яшланы дарсгъа къуршав.

маънасын нечик англайсыз?(яшланы жавапларын муаллим толумлашдыра, тюзлей)

Магьаммат Гьажиев – сувда, Юсуп Акаев – гьавада, Элмурза Жумагъулов ва Ханпаша Нурадилов ерде намарт душманланы къувгъанын унутмагъа ярамай. Унутмагъа ярамай Абдулгьаким Исмаиловну – Рейхстанггъа уьстюнлюкню байрагъын къакъгъанны. Шо игитликни исбатлай тамдагъы яшны къолу булан этилген сурат.

«Тиш-тырнагъына ерли савутлангъан

Музыка ойнай(1-6 слайд)

Бизин уьлкебизни тарихинде алтын варакъ булан язылгъан уллу агьвалат бар — Уллу Ватан давдагъы уьстюнлюк. Уьстюнлюк тынчлыкъда гелмеди.Давну йылларында къагъып къайгъылар гирмеген къапулар, къагьрулу гюнлени зары тиймеген агьлюлер ёкъдур. Дав битгенли бу йыл гюлжан айны 9 гелсе 73 йыл тамамланажакъ.

(Уллу Ватан давну гьакъында умуми маълуматлар : 7-8 слайд)

Сочинение зи ватан на лезгинском языке

22 июнь 1941 йыл…-

Бизин совет халкъгъа къара къайгъы гелген гюн

Дав 4 йыл юрюлген… ————— 1418 гюн

Давда 27 миллион адам оьлген .

1418 гюнню ичинде.

Гьисап этип къарасанг,гьар гюн -19 минг адам оьле болгъан ,гьар сагьатда – 800 адам , гьар минутда – 13 адам .

2 минг ярым километр мезгилге – 27 миллион адам …

1 километрге – 40 минг 800 оьлген адам . Гьар метр ерге – 11 адам .

Эгер де гьар оьлген адамгъа 1 минут шыплыкъ этсе – 38 йыл пусуп турма герек эди … О замангъа совет халкъны санавуна гёре — гьар алтынчы адам оьлтюрюлген !

4. Гьалиги заман яшайгъанлагъа, Ватан давну агъусун гёрмегенлеге, давну акъубаларын гёз алдан гечирмеге, сёзню усталары , бизин язывчуларыбыз кёмек эте. Биз адабият дарсларда тюрлю жанрларда яратылгъан кёп тюрлю асарлар булан таныш болгъанбыз. Гелигиз бу дарсда бир нечесин эсге алайыкъ.

— Сиз бу йыл гечген асарлардан башлайыкъ.

-Асарда къайсы йыллар суратлана?

-Романны баш игитлери кимлердир? (Салимат-Хизири)

-Хизирини Салиматгъа язагъан кагъызлары не учун токътала?

-Давну къайгъылары , давну акъубасы бу асарда нечик гёрсетиле?

— Алдагъы класларда гечилген дагъы да къайсы драма

Эл намусун къайратлы кюйде кютмеге

5. Давну агъусу етишмеген бир агьлю де ёкъдур. Бирлени атасы, бирлени эркъардашы, бирлени уланы. Биревлени буса уланлары…

Уьч уланы болгъан сонг, Недир анагъа яшав?, Уьч улан – уьч насиби…, Уьчевюн де алды дав.

бетлер 255, 256, 257.

— Авторну не зат талчыкъдыра, къыйнай ?- 258 бет.

Автор бизден ,охувчулардан,кёмек излей, соравгъа жавап тилей.

— Сиз почтальон яшны еринде нечик этер эдигиз?

Бу ерде къайсыгъыз да оьзтёрече тюз болажакъсыз. Къысмат, къагьрулу къысмат…

Аналагъа гётерме тюшген къайгъыны теренлигин халкъ арада о заман айтылагъан сатырлар да гёрсете:

Адам Смит и современная рыночная экономика

Дагъы улан тапмасын.

Айзанат Аскерханова (Буйнакск район, Янгы Къумух -2015-нчи йыл)- 3 уланын ва 3 къардашын давда тас этген;

Давну йылларында аявлу балаларын дав майданларда тас этген аналагъа багъышлангъан памятниклер бизин уллу уьлкебизде аз тюгюл. Шоланы бир нечеси алдыгъызда…

-Давну къайгъысын автор бу асарында неден табала гёрсете?(Ана-Ер, Ана-топракъ—«Уланларын басгъан кюйде бавруна Уьлюшю кёп ойлу Ана-Ер йылай…)

Сталинградда болгъан уллу ,къыргъынлы давланы ,онда оьлген кёп-кёп минглер булангъы совет адамланы эсге сала.Бу йыл чилле айны 2-нчи гюнюнде шо зор уьстюнлюкню къазангъанлы 75 йыл битди. Автор хабарлайгъан Мамай курганда мемориал къурулгъанлы 50 йыл тамамлангъан.

-Бугюнгю дарсда Уллу Ватан давну агъусун , къайгъысын суратлайгъан адабият асарланы бир гиччи гесегин эсгердик. Олар бир нече ёкъ- кёп бар.

Оьзлер де , шаирлерибиз ва язывчуларыбыз, дав майданларда болгъан- Ибрагьим Керимов, А-паша Салаватов…

8. Уллу Ватан давда совет халкъ, къанлар тёгюп, санлар сёгюп,кёп къыйынлыкъда къазангъан Уьстюнлюк, йыл сайын арек гетип , тарихлени бетлерине гёчсе де, игитликни даимлик уьлгюсю гьисапда бизин яшавубузда даим де агьамиятлы ерни тутужакъ.

Савлар! Сизин гёрмесек де бугюн биз,, Сизин учун кёп къыйынлар гёргенбиз., Сиз яшагъыз, савлар , бизин учун да,, Савлар, биз чи сизин учун оьлгенбиз!

( Бир минут шыплыкъ)

8.Рефлексия соравлар:

-Бугюн дарсда эсгерген къыйынлыкълар, къайгъылар дагъы болмас учун биз, сиз ,гележек яшоьрюмлер, не этме болабыз?

Сиз гечген дав гелтирген къыйынланы ачыкъ этеген дагъы да къайсы асарланы эсгерме болар эдигиз?

9.Дарсны гьасиллерин чыгъарыв.

— Яшлар, бугюн такрарлагъан асарланы орус тилден ЕГЭ-де язылагъан сочинениеде де аргументация гьисапда къолламагъа чакъыраман. Игитлик гьакъда, аминлик гьакъда, сююв гьакъда, давну агъусуну гьакъында- нече тюрлю темагъа материал бар?!

Алтын адам тақырыбында

Примеры похожих учебных работ

Сочинение зи ватан на лезгинском языке

На лезгинском языке зи хайи ватан

. его помощью на лезгинский язык переводились религиозные, научные и художественные произведения. Появились центры распространения арабского языка и литературы. Представителями лезгинского народа создавались литературные памятники на арабском языке. К .

Алтын адам тақырыбында

. мәдениетіміздің қайнар бұлағы Алтын адам дер едім. Қорыта айтқанда, еліміздің нақышының қатары Алтын адаммен толықты. Өйткені, Алтын адам – ел ертеңінің, тарихымыздың өзіндік ойып .

Мени гезюмден, муалимлик касбу лап да жамият учун агьамиятлы касбу, неге тюгюл инсанны къурулушунда муалим аслу ер тута, ону яратывунда къылыкъны, эдепни оьр уьлгюлерин, лап да гёрмекли къайдада оьзюн тутагъан, юрютеген болмагъа уьйрете, гележекдеги .

Ана тилим къолдагъы бал къартыгъым

Йылны дерт заманы бар :Яз,язбаш,гюз,къыш.Оланы арасындан мен къышны кеп сюемен. Гюз лап да табиатны гезелли заманны.Саргьььылт япыракъланы йыртыллавугъун, узакъ янгурланы,мен кеп сюемен.Озокъда, къыш да арив оьзюню тазалыгъы, акълыгъы булан. Бав-бахчаларда, айлана якъдагъы агъачлыкълардагъы орман тереклер япырагъы тёгюлюп аякъ тюбюнгде лансыллай ва сигьрулу гьислени уята.

Дачаларда, бав-бахчаларда, къыр орманларда ер-ерде тереклени бутакъларында бишген оьгюзьемиш, ябушгъан, итбурун гюнню шавлаларына бёленип найнай эте, сукъландыра.

Язбашда да, янгы юхудан уянгъан къызъяшдай, табиат уяна, авлакълар яшыл от булан, бавлар чечеклер булан безенелер. Тек гюзню адам тергевлю къарамаса эс де этмес йимик аламатлары кёп бар.Гюзню гюню… Тунукъ кёкдеги булутланы артындан гюнеш, чубулдурукъну артындан яшынып-яшынып къарайгъан гелин йимик, уялчан къарай. Ел уьфюрюп тереклердеги ахырынчы япыракъланы юлкъуп ата, япыракълар оьзлер терекден даимге айрылгъанына инанма болмай, гьавада саркъып, ерде рагьатлыкъ таба. Себелейген увакъ янгур тереклени ялангъач къаркъараларындан четимсиз агъа. Терек тюпдеги къызыл, сари, боямыш япыракълардан бир тамаша хали согъулгъан деп эсинге геле. Оланы уьстюндеги янгурну тамчылары, ойлу гёзден тюшюп битмеген гёзьяш йимик йыртыллай. Исси якълагъа учуп барагъан къушланы пашман йыры адамны юрегин титирете.

Гюзню гёзел пашманлыгъы адамны гёнгюн пашман этсе де, язбаш гелип, табиат янгыдан яшнажакъ деген умут юрекни сёнме къоймай.

Гертиден де, гюз – йылны чинк де чомарт, инг де гёзел ва лап да бай заманы десек, гьакъыкъатгъа къыйышмай къалмас. Неге десегиз, гюзню гюзгюсю гьар абатда, гьар гюн дегенлей уьстде эсгерилген ёравларыбызны ачыкъ этип гёрсете.

Алдан берли адатлангъан кююнде, гьали де оьсюмлюкчюлюк булан машгъул болагъанлар бав-бахчаларда овощланы ва емишлени тюшюмюн къайтарывда гьаракатына гьаракат къошуп айланагъаны гёрюне.

Дарсны муратлары: Яшланы янгы тема булан таныш этмек.

Шу хабарны гьакъында ойлашмагъа гесеклеге бёлмеге;

Яшланы чалт ва чебер охумагъа уйретмек, тюз сёйлемеге,

Анагъа бакъгъан сюювну дагъыдан-дагъы артдырмакъ.

Болмагъа герекли ишлер: Яшлар текстни ичинде нении гьакъында айтлажагъын

билмеге герек; къычырып охумагъа яда гезлери булан

ичинден охумагъа, тюз сёйлемеге; чебер асарны

-Не йимик асарлагъа мифлер деп айтыла?

- Ёмакълардан оланы не башгъалыгъы бар?

-Бу йырлагъа къанна- къазакъ йырлар деп неге айтыла?

- Къазакъ йырларда адамны къайсы хасиятлары макътала?

Эпос- грек тилден алынгъан (сёз, хбар, йыр деген маънда), адабиятны аслу бир бёлюгю.

Эпос йырлар бырынгъы девюрлерде гьар тюрлю халкъланы тарихи яшавундан хабарлайгъан уллу йырлар болгъан. Шо йырлар кёп алдынгъы заманларда болгъан агьвалатлагъа, макътавлу игитлеге, оланы унутулмас игитликлеге багъышлангъан.

Айгъази- эл макъагъан уланланы бириси.

Аякъ къагъып, къол силлеп,

Къанат къагъып учайыкъ,

-Яшлар, биз бугюн къайсы йыр булан таныш болдукъ?

-Къайсы йырны охудукъ?

- Айгъазини башына нече намус тюше?

- Ол къайсы намусну биринчилей кютме гирише?

- Айгъазини анасына этген абуру къумукъларда макъталгъан къайсы къылыкъны гёрсете?

6. Натижа чыгъарыв.

-Яшлар, шу хабарны аслу маънасы недир?

-Сиз нечик айтажадыгъыз?

Уьйде чебер охумагъа ва маънасын билмек

По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Программа содержит пояснительную записку, перечень мультимедийного обеспечения для использования на уроках географии, также содержит обязательный региональный компонент по географии Ростовской области.

Рабочие программы по математике для 5 класса, по алгебре для 8 класса. УМК А. Г. Мордкович. Рабочие программы по геометрии для 7 и 8 класса. Программа соответствует учебнику Погорелова А.В. Геометрия: Учебник для 7-9 классов средней школы.

Рабочая программа содержит пояснительную записку, содержание учебного материала, учебно - тематическое планирование , требования к математической подготовке, список рекомендованной литературы, календа.

Учитель кумыкского языка и литературы МКОУ «Кизлярская гимназия №6 им

Образование высшее, окончила в 2007г

21 февраля – Международный День родного языка

21 февраля отмечается международный день родного языка

Родной язык - это одновременно и культура, и образ мыслей. Многообразие языков является огромным достоянием человеческого наследия.

По данным ЮНЕСКО в мире существует 6 000 живых языков

Половина из них находится на грани исчезновения. На 96 % языков говорит только 4 % населения. 80 % африканских языков не имеют письменности. Ежегодно вымирает десяток языков, и эта тенденция будет усиливаться в будущем. Этот день был учрежден, чтобы способствовать признанию и использованию именно родного языка, особенно это относится к языкам национальных меньшинств.

Если мы говорим лишь на одном языке, часть нашего мозга развивается

меньше, наши творческие способности многое теряют.

Мы гордимся своим языком, Он богат на глаголы, наречья

В нем живет тайна древних веков, Мы ее сохраним, это точно! Мы, конечно же, будем искать В каждом слове сокровища мира, Тайны предков повествовать И беречь свой язык от погибели!

Кумыкские поэты и писатели, внесшие вклад в развитие кумыкского языка

Къумукъ адабиятгъа кюрчю салгъан шаирибиз Къазакъ десе таллыкъда тав гёремен, Къарагъайлы тюзге чыкъгъан салкъыны. Къумукъну мен олсуз тилкъав гёремен , Тили де –о,юреги де халкъымны! Анвар Гьажиев

Кумыкские поэты и писатели, внесшие вклад в развитие кумыкского языка

Жачаев Агьмат

Магьаммат Наби Халилов

Цель: воспитание подрастающего поколения на примерах произведений кумыкских писателей.

Урок кумыкского языка в 1 классе

Составление и инсценировка диалогов

(2 класс) -Гьей, улан къайдасанг!? -Бажив, мунда арандаман!

Методическая литература, периодическая печать на кумыкском языке

Внеклассная работа Цель: воспитание любви к родному языку

Конкурс чтецов, ПОСВЯЩЕННЫЙ ДНЮ МАТЕРИ среди учащихся 2-4 классов . Не скрывая волнение, произносили дети сокровенные строки из любимых ими произведений, дагестанских поэтов и писателей. Прозвучали стихи на кумыкском языке.

Участие в праздничных мероприятиях, посвященных Дню Города

Мероприятия, посвященные 100-летию Анвара Аджиева: - открытые уроки

-конкурс чтецов стихотворений кумыкского поэта А.Аджиева - инсценировки -беседы - концерт

Участие в конкурсе чтецов на родных языках

Родной язык

Он впитан с молоком. Звучит как музыка, нам сердце услаждая. На языке родном тебе мы пожелаем: Люби язык, храни на день и на века! Не забывай мелодию родного языка!

Читайте также: