Доклад на осетинском языке про кочисова махарбека
Обновлено: 02.07.2024
3) Райгуырæн бæстæмæ уарзондзинад гуырын кæнын, ныфсхаст æмæ сæрæн уæвыныл ахуыр кæнын ахуырдзауты.
Урочы фæлгонц: проектор: компьютер, презентаци, музыкæ, хæстон нывтæ.
Урочы эпиграф : «Зæххыл рæсугъд цæрынæн фидар
Дыууæ стыр ныфсы ис лæгæн:
Фыдыбæстæ æмæ сæрибар,
Циу цард æнæ сымах? – Ингæн.
Дуар чидæр æрбахоста.Мидæмæ æрбахызт постхæссæг æмæ ахуыргæнæгмæ радта фыстæг-æртæтигъон.
Ахуыргœнœг: Сывœллœттœ,цы мæм радта постхæссæг? Кæцæй æрвыстой ахæм фыстæджытæ? Чи сæ æрвыста? (сывœллœтты дзуаппытœ).
-Цы зарæгмæ хъусут, уый та кæй ныхæстыл фыст у? Сымахмœ гœсгœ,кæуыл æмæ цæуыл цœудзœн нœ ныхас абоны урочы? (сывœллœтты дзуаппытœ).
Урочы мотиваци.Ахуыргæнæг: Æртæтигъоны цы фыст ис,уый базондзыстæм нæ урочы кæрон.
III.Урочы темæйыл куыст
1.Зонындзинæдты актуализаци. Ахуыргæнæг : 22 июнь… 1941 аз. Уыцы сау бон… Тугмондаг немыцаг фашисттæ сæ сау фæндтимæ æрбабырстой нæ сæрибар Райгуырæн бæстæмæ…
Фыдыбæстæйы сæрвæлтау Ирыстонæй ацыди 84 мин адæймаджы. Уыдонæй 43 минæй фылдæр нал раздæхтис хæсты быдырæй. Бирæтæ дзы уыдысты хæрз æрыгон. Хӕсты быдырӕй нал сыздӕхтысты ӕртын (30) суинаг ирон фыссӕджы, уыдонимӕ Кочысаты Мухарбег дæр. Фыдыбæстæ тæссаг уавæры куы бахауд, уæд уый дæр рæстæгмæ ныууагътæ йæ фæндыр æмæ ацыд хæстмæ.
Фæуагътон мæ фæндыр рæстæгмæ,
Рæстæгмæ фæуагътон мæ зард.
Мæ къухмæ æз райстон мæ гæрзтæ,
Æз райстон мæ топп æмæ кард.
Гъеуый тыххæй абон, Ирыстон,
Дæ разы мæ цæсгом у рухс.
Гъеумæн дæн афтæ сæрыстыр,
Гъеуымæн дæн афтæ хъал æз.
Ахуыргæнæг: Сывæллæттæ, Мухарбеджы царды хабæрттæ нæ зæрдыл æрлæууын кæндзыстæм нæ зæрдыл цыбыр тест сæххæст кæнгæйæ.
1.Кæд æмæ кæм райгуырдис Кочысаты Мухарбег?
а. 1859 азы Джызæлы
æ.1920 азы Ольгинскæйы хъæуы;
2. Кæдæм бацыд ахуыр кæнынмæ 1938 аз?
а. Педагогон техникуммæ
3.Кæцы аз райдыдта фыссын æмдзæвгæтæ?
4. Кæд рацыд мыхуыры йæ чиныг æмæ цы хуынд?
5.Кæдæм арвыстой ахуыр кæнынмæ Мухарбеджы 1941 аз?
а. Ессентукимæ æфсæддон скъоламæ
æ.Дзæуджыхъæумæ танкисты скъоламæ;
6.Цавæр хæрзиуджытæй хæрзæхджынгонд æрцыд?
а. Кады гæххæттæй
7.Кæд æмæ кæм фæмард фыссæг?
а.1945 азы Берлиныæ
æ.1944 азы Ямполы
8.Кæм баныгæдтой Мухарбеджы?
2.Урочы эпиграфыл куыст.
Хæс: Æрдзурын Райгуырæн бæстæйы ахадындзинадыл адæймаджы царды.
«Зæххыл рæсугъд цæрынæн фидар
Дыууæ стыр ныфсы ис лæгæн:
Фыдыбæстæ æмæ сæрибар,
Хæс: Æмбисæндтæ кæронмæ ахæццæ кæнын,бамбарын сын кæнын сæ нысаниуæг. (Интерактивон фæйнæгыл куыст)
1.Йæ Райгуырæн бæстæ чи нæ уарзы, (уый царды уæз нæ зоны)
2.Хи хуыккомы мыст дæр… ( хъабатыр у)
3.Фыдыбæстæ мадау … (адджын у)
4.Мад, хæдзар, Райгуырæн бæстæ… ( адджын сты)
3.Ахуыргæнæг : Б ирӕ ӕмдзӕвгæтӕ, зарджытӕ, радзырдтӕ фыст ӕрцыд Фыдыбӕстӕ тыххӕй. Абон мах базонгӕ уыдзыстӕм ӕмӕ равзардзыстӕм Кочысаты Мухарбеджы фыст ӕмдзӕгӕ. Цавæр, уый та мын зæгъдзыстут уæхæдæг,лæвæрд дамгъæтæй дзырд куы саразат,уæд. (Фыдыбæстæ)
æ ф б ы с т æ д ы
5. Дзырдуатон куыст
а.Дзырдты нысаниуæг æмбарын кæны ахуыргæнæг.
зад хуымтæ- богатые урожаи
дидинæгджын фæз- цветочная поляна
æвдадзы хос- полезное лекарство
дæ сæрвæлтау- за тебя
б.Къордты куыст.Хæс: Алы къордæн дæр раттын иу дзырд.Сывæллæтты хæс у басгарын дзырды нысаниуæг,ратæлмац æй кæнын уырыссаг æвзагмæ.Йемæ саразын пирамидæ текстыл æнцойгæнгæйæ.
1 къорд 2 къорд
бæркад джын фæллой ыстыр ныфс
Нæ бæркад джын фæллой ыстыр ныфс у
Нæ бæркад джын фæллойæ йæ Ыстыр ныфс у лæгæн
6.Æмдзæвгæ хи нымæр кæсынц ахуырдзаутæ,стæй та йæ кæсынц хъæрæй радгай.
7.Ахуыргæнæг. Цавæр æнкъарæнтæ уæм сæвзæрын кодта æмдзæвгæ?Цы ауад уæ цæстытыл? Цæмæн?
Сныв-ма кæнут уе `нкъарæнтæ гæххæттыл? (Алы къордæй дæр рацæуы иу скъоладзау æмæ ныв кæны.
- Цæмæн у поэтæн райгуырæн зæхх æппæтæй зынаргъдæр?
-Сымах та цавæр сæргонд радтаиккат æмдзæвгæйæн? Цæмæн?
-Цавæр ард бахордта нæ лирикон хъайтар?
-Куыд æй у нæ бон схонын? (Патриот)
-Цавæр миниуджытæй хайджын вæййы патриот?
Хæс: Алы къорды раз дæр авæрын сыгъдæг сыфтæ.Рагацау сын бацæттæ кæнын адæймаджы миниуæг æвдисæг дзырдтæ.Ахуырдзаутæ хъуамæ равзарой се `хсæн ,
Презентация на тему Презентация по осетинской литературе на тему: Кочысаты Мухарбег. Сау цæстытæ, предмет презентации: Разное. Этот материал в формате pptx (PowerPoint) содержит 10 слайдов, для просмотра воспользуйтесь проигрывателем. Презентацию на заданную тему можно скачать внизу страницы, поделившись ссылкой в социальных сетях! Презентации взяты из открытого доступа или загружены их авторами, администрация сайта не отвечает за достоверность информации в них, все права принадлежат авторам презентаций и могут быть удалены по их требованию.
Слайды и текст этой презентации
Мæ фын фæлыгъди. Хуыссæг та мæ н’ ахсы.
Хæстæг у бон, æвæццæгæн, хæстæг.
Уæдæмæ, цæй, мæ райгуырæн Кавказмæ
Ныффыссон æз гъе ацы ’хсæв фыстæг.
Ыссыгътон цырагъ ныккæнды æдæрсгæ.
Мæ чысыл пецы бафу кодтон арт.
Салам дæуæн, мæ райгуырæн хæхбæстæ!
Æнæниз у, мæ ныййарæг, мæ мад!
Æрвитын дын хæсты быдырæй абон,
Æрвитын дард Украинæй салам.
Дæ буц хъæбул, дæ иунæг фырт, дæ уарзон
Нæ рох кæны дæу иу минут дæр ам.
Мæ цæстыл уайы райгуырæн хъæубæстæ,
Нæ хъæдынкъул, нæ æлыгбын хæдзар,
Дæ дæлбазыр кæм рæзыдтæн æдæрсгæ,
Кæм æрвыстон мæ рæзгæ бонты цард.
Фыстæг мæ мадмæ
Æз зонын хорз дæ хъуыдытæ, дæ фæндтæ,
Кæй у дæуæн æнæ мæн, нана, зын.
Æмбарын æз, кæй мыл риссы дæ зæрдæ,
Кæй дæм фæзыны хаттæй-хатт цæссыг.
Нана, дæ зæрдæ ма дзурæд мæнимæ,
Дзæгъæлы ма кæн, ма, нана, æнкъард, —
Куыд нæ дæн æз хæсты быдыры иунæг,
Нæ дæ ды дæр гъе афтæ иу, мæ мад.
Фæуыдзæн хæст! Нæ рæстдзинады кардæй
Ызнаг æрцæудзæн тагъд рæстæджы саст.
Æмæ дæм уæд, ныййарæг мад, æз дардæй
Фæзындзынæн сæрæгасæй æваст.
1943 аз. Хæцæг æфсад
Кочысаты Мухарбег куыста курдиаты хъомысæй, уæлмонцæй, дзырдта йæ зæрдæйы æвзагæй, æмæ йæ поэтион ныхас у хуымæтæг, аив, æхцон. Поэт дзуры сæрибарæй, æнцонæй, æнæрхæцгæйæ. Йæ дзырдтæй алкæмæн дæр ис йæхи сæрмагонд бынат – иннæты нæ хъыгдары, улæфы сæрибарæй æмæ зынынц йæ фидауц дæр æмæ йæ тых дæр. Поэт æмхиц нæу æнæхъуаджы ахорæнтæм, тырны æрдзон ныхасмæ, зоны хъуыды кæронмæ хæццæ кæнын, хъæугæ ран йæ балхынцъ кæнын, уымæ гæсгæ йæ уацмысты композицион нывæст у нывыл, аив æмæ æххæст. Æмдзæвгæтæ сты музыкалон, ис сæ арф лирикон æнкъарæнтæ æмæ уый руаджы сæ фылдæр систы зарджытæ.
1.Базонгæ кæнын скъоладзауты Кочысаты Мухарбеджы цард æмæ сфæлдыстадимæ.
3.Сывæллæтты зæрдæты гуырын кæнын уарзондзинад райгуырæн бæстæмæ.
Цæстуынгæ æрмæг: Фыссæджы портрет, презентацион æрмæг зынгхуыст поэттыл, Фыдыбæстæйы Стыр хæстыл, ахуыргæнæн чиныг.
(Сбæрæг кæнын скъоладзауты аивдзинад,урокмæ цæттæдзинад)
2.Хæдзармæ куыст сбæрæг кæнын.
1. Зæгъут,куыд æмбарут ацы рæнъытæ?
«Æхсæв тайы рухсы ныхмæ,
(æхсæв у сау тыхы символ, хуры цæст та-сау тыхтыл уæлахизы символ. Поэт æмбарын кæны, тагъд фашистон удхортæн сæ кæрон кæй æрцæудзæн, æмæ кæй ралæудзæн уæлахизы бон)
2. Цавæр у æмдзæвгæйы темæ?
(йæ темæ - Фыдыбæстæйы Стыр хæст).
3. Цавæр у æмдзæвгæйы идейон мидис?
(рæстдзинад кæддæриддæр фæуæлахиз уыдзæн фыдохыл, бæстæйы æфхæрдæн ныббарæн нæй)
4. Адæм сæ маст куыд исынц знагæй? Бакæсут уыцы бынæттæ æмдзæвгæйы.
(Знаг йæ мæлæт банкъардта нæ дзæхстæй,
Æмæ лидзы , тугкалгæ йæ фæрстæй,
Судзы арты, абухы, хъæрзы).
Ахуыргæнæг:1941 азы 22 июны немыцаг фашисттæ æрбалæбурдтой Советон Цæдисмæ, æмæ райдыдта æвирхъау хæст-Фыдыбæстæйы Стыр хæст.
Ахуырдзау: Райгуырæн зæхх, Фыдыбæстæ, фыдыуæзæг, къона …….Ацы дзырдтæ алы адæймагæн дæр зынаргъ сты, уымæн æмæ сты нæ абоны цард, йæ ивгъуыд æмæ йæ фидæн. Знаджы та бафæндыд нæ зæрдæтæй уыцы дзырдтæ скъахын.
Адæм сыстадысты знаджы ныхмæ æмæ хъæбатырæй тох кодтой хæсты быдыры. Плиты Иссæ, П.Барбашов, Мамсыраты Х. æмæ бирæ æндæр хъæбатыртæ.
(Презентацион æрмæг æвдыст цæуы)
Ацы чиныг чи ныффыста, уыцы лæппутæ, æрыгон поэттæ дæр фæцыдысты Стыр хæстмæ, сæ Фыдыбæстæ бахъахъхъæнынмæ, се’ ппæты хистæрыл цыд 37 азы-Дзахæты Темырхъан, æппæты кæстæр Елехъоты Муратыл та -17 азы.
Райдыдта карз хæст, ныууарыд туджы къæвда. Æмæ ацы лæппутæ загътой хæрзбон сæ бинонтæн, сæ уарзон чызджытæн. Сæ иу дæр нал сæмбæлд йæ фыдыуæзæгыл. Бафынй сты æнусмæ Уæрæсейы æмæ Европæйы быдырты.
(слайдтæ -зынгхуыст поэты нывтæ)
Ацы чиныджы автортæй бирæтæ литературæйы фыццаг къахдзæфтæ кодтой нырма. Уыцы зынгхуыст лæппуты хсæн уыд хæдæфсарм, æмгарджын, сæрæн лæппу Кочысаты Мухарбег. Райгуырд 1920 азы Ольгинскæйы хъæуы, ахуырмæ уыд зæрдæргъæвд.
(слайдтæ -Мухарбеджы къам, йæ райуырæн хъæуы ныв)
Æрыгон поэт йæхицæй бирæ домдта, разы нæ уыдис, цы ныффыста уыдонæй, йæхицæн бынат нæ ардта, йæ фæндыр æй рæстæгмæ фæуадзын кæй бахъуыд.
Поэты фидарæй уырны, кæй фæуæлахиз уыдзæн рæстдзинад, уый, фыдгулыл сау бон кæй ныккæндзæнис,æмæ зæрдæ æвæры йæ мадæн, Ирыстонæн:
«Фæуыдзæн хæст! Нæ рæстдзинады кардæй
Ызнаг æрцæудзæн тагъд рæстæджы саст.
Æмæ дæм уæд, ныййарæг мад, æз дардæй
Фæлæ нал æрыздæхт поэт йæ ныййарæг мадмæ. Знаджы къухæй фæмард. Æрцыди поэтæн йæ ныхас:
«Мыййаг хæсты быдыры искуы
Æмæ куы аскъуыйа æмбисыл
Мухарбеджы зарæг æнусмæ ахстон скодта йæ уарзон адæмы зæрдæйы. Нæ бамыр хæстон поэты хъæлæс. Йæ æмдзæвгæтæй бирæтæ систы адæмæн уарзон.
Мухарбег у æцæг патриот-Фыдыбæстæ зынаргъ кæмæн у, аргъ кæнын чи зоны фыдæлты уæзæгæн, Ирыстоны мадау чи уарзы.
1.Лæгæн зынаргъ куыннæ вæййынц
Йæ бинонтæ,йæ мад
Лæгæн зынаргъ куыннæ вæййы
Йæ рæзгæ бонты цард.
2.Фæлæ уæддæр,ныййарæг зæхх,
Дæуæн æмбал кæм и!
Дæуæй зæрдæйæн адджындæр,
Зæгъ-ма мын,чи у,чи?
3.Нæ урс хæхтæ,н тархъæдтæ,
Нæ хъал дæтты хъæлæс,
Нæ зад хуымтæ,цъæх быдыртæ,
Нæ дидинæгжын фæз.
4.Кæм хъазыдтæн æз сабийæ.
Кæм рæзыдтæн æдас,-
Мыггагмæ дæр сымахимæ
Мæ зæрдæ бст у, баст.
5.Нæ фыдæлтæ сæ хъарм тугæй
Дæу балхæдтой, мæ зæхх.
Нæ бæркадджын фæллой дæ
Ысбуц кдтам дзæбæх.
6.Ды дæ мæ цин, мæ цардамонд,
Мæнæн зынаргъдæр, адджындæр
Нæ уыдис æмæ нæй.
7.Æрмæст дæ уой, дæ буц ном дæр
Стыр ныфс у лæгæн,
У суанг дæ сыгъдæг уæлдæф дæр
Æвдадзы хос мæнæн.
8.Æмæ дæ никуы ратдзынæн
Ызнагæн, зон уый ды,
Фæлтау мæлæт ыссардзынæн
Дæ сæрвæлтау хæсты!
(Тыхджындæр скъоладзаутæ кæсынц æмдзæвгæ)
(Райгуырæн бæстæ, фыдæлты къона, фыдæлты зæхх, фыдæлты уæзæг)
2.Поэтæн райгуырæн зæхх цæмæн у æппæтæй зынаргъдæр?
3.Мухарбегмæ гæсгæ цы у Фыдыбæстæ? (Бакæсут уыцы рæнхъытæ)
4.Цавæр ныхæстæ ссарда поэт йæ фыдыбæстæмæ уарзондзинад равдисынæн?
5.Цавæр ард бахордта поэт?
(Йæ Фыдыбæстæ знагæн никуы ратдзæн,фæлтау мæлæт ссардзæн)
6.Уæдæ цавæр адæймаг вæййы æцæг патриот?
(Сыгъдæгзæрдæйæ чи уарзы йæ фыдæлты уæзæг,йæ адæмæн аргъ чи кæны,мадау йæ райгуырæн бæстæ чи хъахъхъæны-уый у æцæг патриот)
Сывæллæттæ, мах абон базонгæ стæм ахæм адæймагимæ - Кочысаты Мухарбег. Фæнды мæ цæмæй нæ царды фæндагыл кадимæ хæссæм ахæм адæмтæн сæ ном æмæ нæ макуы кæной рох.
Мухарбе́к Григо́рьевич Ко́чисов (осет. Кочысаты Мухарбег ; 1 мая 1920 года — 17 апреля 1944) — осетинский поэт.
В сентябре 1941 года добровольно ушёл на фронт. Стал снайпером. Был направлен в Ессентуки, где окончил военное училище и получил звание лейтенанта. На фронте был награждён орденом Красной Звезды. Погиб в бою 17 апреля 1944 года, похоронен на Украине.
Примечания
Wikimedia Foundation . 2010 .
Полезное
Смотреть что такое "Мухарбек Кочисов" в других словарях:
Кочисов, Мухарбек — Мухарбек Кочисов Мухарбек Григорьевич Кочисов (осет. Кочысаты Мухарбег; 1 мая 1920 года 17 апреля 1944) осетинский поэт. После окончания семилетней школы поступил в педагогический техникум. В техникуме стал писать первые стихи (1934 год). В 1938… … Википедия
Кочисов Мухарбек Григорьевич — Мухарбек Кочисов Мухарбек Григорьевич Кочисов (осет. Кочысаты Мухарбег; 1 мая 1920 года 17 апреля 1944) осетинский поэт. После окончания семилетней школы поступил в педагогический техникум. В техникуме стал писать первые стихи (1934 год). В 1938… … Википедия
Мухарбек Григорьевич Кочисов — Мухарбек Кочисов Мухарбек Григорьевич Кочисов (осет. Кочысаты Мухарбег; 1 мая 1920 года 17 апреля 1944) осетинский поэт. После окончания семилетней школы поступил в педагогический техникум. В техникуме стал писать первые стихи (1934 год). В 1938… … Википедия
Кочисов — Кочисов, Мухарбек Григорьевич Мухарбек Кочисов Мухарбек Григорьевич Кочисов (осет. Кочысаты Мухарбег; 1 мая 1920 года 17 апреля 1944) осетинский поэт. После оконча … Википедия
Кочисов М. — Мухарбек Кочисов Мухарбек Григорьевич Кочисов (осет. Кочысаты Мухарбег; 1 мая 1920 года 17 апреля 1944) осетинский поэт. После окончания семилетней школы поступил в педагогический техникум. В техникуме стал писать первые стихи (1934 год). В 1938… … Википедия
Кочисов М. Г. — Мухарбек Кочисов Мухарбек Григорьевич Кочисов (осет. Кочысаты Мухарбег; 1 мая 1920 года 17 апреля 1944) осетинский поэт. После окончания семилетней школы поступил в педагогический техникум. В техникуме стал писать первые стихи (1934 год). В 1938… … Википедия
Кочисов, Мухарбек Григорьевич — Мухарбек Григорьевич Кочисов (осет. Кочысаты Мухарбег; 1 мая 1920 года 17 апреля 1944) осетинский поэт. После окончания семилетней школы поступил в педагогический техникум. В техникуме стал писать первые стихи (1934 год). В 1938 году … Википедия
Осетинская литература — Осетинская литература (осет. Ирон литературæ) литература, написанная на осетинском языке, в более широком понятии литература осетинского народа. Произведения осетинских писателей, в том числе на осетинском языке, публиковались… … Википедия
Русские советские поэты — Список русских советских поэтов включает авторов, писавших по русски на территории Советского Союза с 1920 х по 1980 е гг. главным образом, тех, у кого на этот период пришёлся период наиболее активного творчества (так, в список не включены… … Википедия
Читайте также: